ابوالفضل فرید

زمینه و هدف: مدیریت رفتار به منظور کسب آرامش فردی و حفظ ثبات اجتماعی جزو ضرورت های هر جامعه ای است. هدف پژوهش حاضر نیز، طراحی و اعتباریابی بسته آموزشی مدیریت رفتار مبتنی بر تئوری انتخاب برای والدین و دانش آموزان می باشد. روش ها: روش پژوهش از نوع کیفی و به روش دلفی است که به منظور طراحی بسته آموزشی، از مبانی نظری کتاب تئوری انتخاب ویلیام گلسر (2013)، و جهت کسب اطمینان از روایی مطلوب بسته آموزشی، از روش روایی محتوایی با استفاده از مدل لاوشه (1975)، با پانل خبرگان 8 نفری و از دو ضریب کمیِ نسبت روایی محتوایی (CVR) و شاخص روایی محتوایی (CVI) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمامی جلسات بسته طراحی شده ضروری است و محتوای تمامی جلسات، کاملا مرتبط با اهداف طراحی شده و یا مرتبط اما نیازمند بازبینی جزئی تشخیص داده شد. در ادامه، بازبینی های خواسته شده متخصصان که 6 درصد تمامی پاسخ ها را در برمی گرفت، اعمال و بسته نهایی در دوازده جلسه تدوین شد. بحث و نتیجه گیری: یافته های پژوهش، تلویحات عملی برای مداخلات تربیتی داشته و بسته آموزشی طراحی شده می تواند ب ه عن وان ی ک برنامه جامع و مورد تأیید برای مدیریت رفتار والدین و دانش آموزان در محیطهای مختلف، به ویژه خانواده و مدرسه کمک کننده باشد و به منظور بهبود کیفیت رابطه والد-فرزندی و همچنین کاهش بی انضباطی و بدرفتاری های دانش آموزان در محیط خانواده و مدرسه، استفاده از آن در جلسات و کارگاههای مشاوره خانواده و مدرسه، در قالب برنامه های آموزش گروهی اکیداً توصیه می شود.

پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی برنامه یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر خودتنظیمی هیجانی و علایم اختلال نقص توجه/بیش فعالی در کودکان انجام شد. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان یازده تا چهارده سال مراجعه کننده به مراکز مشاوره کودک شهر خوی در سال 1401-1400 بود. نمونه آماری شامل 30 کودک بود که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) اسپرافکین و همکاران (1984) و چک لیست تنظیم هیجانی (ERC) شیلدز و کیکتی (1997) بود. در این پژوهش، شرکت کنندگان گروه آزمایش برنامه یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی را طی 15 جلسه 60 دقیقه ای دریافت کردند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون بین میانگین پس آزمون خودتنظیمی هیجانی و علایم نقص توجه/بیش فعالی در دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری در سطح 01/0 وجود داشت. با توجه به یافته ها می توان مطرح کرد که مداخله یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی درمان موثری برای بهبود عملکردهای هیجانی و علایم نقص توجه/بیش فعالی در کودکان بوده است.

بی صداقتی تحصیلی، به هرگونه رفتار نادرست در امور و تکالیف تحصیلی اطلاق می شود که پدیده ای نگران کننده و با پیامدهای منفی بسیار است. کارشناسان به منظور جلوگیری از این پیامدها، به بررسی عوامل مرتبط و تأثیرگذار بر بی صداقتی تحصیلی پرداخته اند. خودکنترلی و اهمال کاری تحصیلی به عنوان پیشایندهای بی صداقتی تحصیلی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضراز نوع همبستگی بود و ابزار های مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه خودکنترلی تانجی، بامیستر و بونه (2004)، پرسشنامه بی صداقتی تحصیلی ﻣک کﺎﺑﻰ و ﺗﺮویﻨﻮ (1997) و پرسشنامه تعلل ورزی سولومون و راثبلوم (1984) بود. روابط بین سازه های مدل پیشنهادی با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS ویراست 24 تحلیل شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان اسکو، در سال تحصیلی 1401-1400 با تعداد نمونه 380 نفر بود. شاخص های برازندگی الگوی پیشنهادی مطابق با ملاک های مطرح شده توسط میرز، گامست و گارینو (2006) حاکی از برازش قابل قبولی با داده ها بود. نتایج نشان داد خودکنترلی بر اهمال کاری تحصیلی (01/0= P، 74/0- = ) و بی صداقتی تحصیلی (01/0= P، 36/0- = ) اثر مستقیم و معنادار دارد. ضمن اینکه اهمال کاری تحصیلی نیز دارای اثر مستقیم و معنادار بر بی صداقتی تحصیلی است (05/0= P، 29/0 = ). همچنین نتایج نشان می دهد که اهمال کاری تحصیلی در رابطه بین خودکنترلی دانش آموزان و بی صداقتی تحصیلی آنان نقش واسطه ای ایفا می نماید. بر این اساس پیشنهاد می شود متولیان عرصه تعلیم و تربیت، برنامه هایی در راستای ارتقای مهارت های خودکنترلی دانش آموزان در نظر گیرند.

بی انضباطی دانش آموزان در کلاس های درس و محیط مدرسه همواره برهم زننده فرایند آموزشی بوده و از مشکلات رفتاری شایع در دوران نوجوانی است. هدف از پژوهشِ حاضر بررسی اثربخشی بسته آموزشی مدیریت رفتار مبتنی بر نظریه انتخاب در کاهش بی انضباطی دانش آموزان در مدرسه بود. این پژوهش از نوع تک آزمودنی است و با خط پایه چندگانه هم زمان و با پیگیری دوماهه انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه نهم (اول متوسطه) مدارس شهر جوانرود، در سال تحصیلی 1399 ۱۴۰۰، بود. از میان آن ها 3 دانش آموزی که ملاک های ورود داشتند ازطریق مقیاس رفتارهای اضطراب آور دانش آموزان در کلاس درس و به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. هریک از گروه ها شامل دانش آموزان و والدینشان می شد و هرکدام به صورت جداگانه در 12جلسه آموزش های بسته دریافت کردند. این بسته های آموزشی را پژوهشگران از پیش طراحی و اعتباریابی کرده بودند. داده ها به روش های ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا (RCI)، فرمول درصد بهبودی و اندازه اثر d کوهن تحلیل شدند. بر اساس یافته ها، اجرای بسته آموزشی مدیریت رفتار مبتنی بر نظریه انتخاب در کاهش بی انضباطی دانش آموزان در مدرسه ازنظر آماری (0.5<P) و بالینی تأثیر معنی داری دارد. بنابراین توصیه می شود از آموزش های این بسته، که برگرفته از مبانی آموزشی درمانی نظریه انتخاب است، ازطریق مراکز مشاوره و به ویژه هسته های مشاوره آموزش وپرورش به صورت فردی و گروهی استفاده شود.

پژوهش حاضر باهدف ترکیب مطالعات انجام شده و حصول یک نتیجه کلی درزمینه اثربخشی مداخله های روان شناختی بر اهمال کاری تحصیلی به شیوه فراتحلیل انجام شد. جامعه آماری شامل پژوهش های در دسترس و مرتبطی بود که در فاصله سال های 1390 تا 1400 به صورت مقاله تمام متن، پایان نامه و طرح پژوهشی در فصلنامه ها و مجلات علمی پژوهشی کشور منتشرشده اند. پس از اعمال ملاک های ورود و خروج و نیز تحلیل حساسیت 136 اندازه اثر از 83 مطالعه اولیه به عنوان نمونه انتخاب و توسط نرم افزار CMA2 موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد اندازه اثر ترکیبی در هر دو مدل ثابت و تصادفی معنی دار است و میزان تأثیر طبق ملاک تفسیری کوهن بزرگ ارزیابی شد(1/47ES=). در کاهش اهمال کاری تحصیلی یافته ها حاکی از تأثیر بیشتر مداخله آموزش خودتنظیمی در مقایسه با سایر مداخله ها بود. همچنین بررسی متغیرهای جنسیت و مقطع تحصیلی فراگیران به عنوان متغیرهای تعدیل کننده در پژوهش نشان داد جنسیت آزمودنی ها تأثیری بر میزان اثربخشی مداخله های روان شناختی نداشته است اما تأثیر این مداخله ها در مقاطع تحصیلی تفاوت معنی داری نشان داد. این پژوهش دارای تلویحاتی برای درمانگران و مشاوران در راستای کارایی مداخله های روان شناختی بالأخص آموزش مؤلفه های خودتنظیمی است تا با ارائه برنامه هایی اهمال کاری تحصیلی فراگیران را بهبود بخشند.

پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل علی برای پیش بینی خودکارآمدی دانش آموزان بر اساس متغیرهای کیفیت تدریس و ساختار کلاس با واسطه گری حمایت عاطفی معلم انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه ی دانش آموزان پسر پایه دوم دبیرستان شهر خوی در سال تحصیلی 99-98 است که تعداد کل آن ها 1901 نفر می باشد. حجم نمونه ی آماری، براساس فرمول کرجسی و مورگان (1970)، 320 نفر و با شیوه ی تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های کیفیت تدریس معلم کمپل (2000)، ساختار کلاس الیوت و چرچ (2001)، خودکارآمدی شرر (1982)، حمایت عاطفی ساکیز (2007) استفاده شد. برای تجزیه تحلیل داده ها روش تحلیل مسیر داده ها با نرم افزار Amos18، به کاربرده شد. مطابق با یافته های پژوهش، ادراک دانش آموزان از ساختار کلاس اثر مستقیم بر خودکارآمدی دانش آموزان دارد. همچنین اثر غیرمستقیم ساختار کلاس و کیفیت تدریس از طریق حمایت عاطفی معلم بر خودکارآمدی دانش آموزان معنادار است. در کل کیفیت تدریس و ساختار کلاس از طریق حمایت عاطفی می تواند خودکارآمدی دانش آموزان را افزایش دهد.

این پژوهش با هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی آموزش خواندن در فضای مجازی انجام شده است. جهت طراحی الگو از روش کیفی با مرور نظام مند ادبیات پژوهشی و جهت اعتبار سنجی از روش پیمایشی استفاده گردید. جامعه آماری این تحقیق جهت طراحی الگوی آموزشی شامل تمامی کتاب ها، مقالات پژوهشی، پایان نامه ها و منابع اطلاعاتی اینترنتی درزمینه آموزش خواندن با توجه به فضای مجازی و تعاملات معلم- دانش آموز و والد- کودک بود؛ جامعه آماری جهت اعتبارسنجی الگو، متخصصان رشته های روانشناسی تربیتی، برنامه ریزی درسی، فنّاوری آموزشی، و نیز مدرسان و معلمان آموزش خواندن بودند که 15 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها یک پرسشنامه 8 سؤالی در مقیاس لیکرت بود. بر اساس یافته های این مطالعه، الگوی مفهومی با چهار عنصر اصلی شامل برنامه درسی خواندن، راهبردهای آموزشی، فناوری و تعاملات انسانی جهت طراحی الگوی پیشنهادی آموزش خواندن تعیین شد. همچنین، طراحی الگوی روندی در هشت مرحله شامل 1) پیش خوانی 2) زوج خوانی 3) آموزش راهبردها 4) تمرین راهبردها 5) بازخوانی 6) مرور راهبردها 7) روان خوانی 8) ارزیابی صورت گرفت. یافته های اعتبار سنجی نشان داد که الگوی پیشنهادی آموزش خواندن ازنظر متخصصان و معلمان دارای اعتبار مناسب است. درنتیجه می توان بر اساس نظر متخصصان از این الگوی هشت مرحله ای آموزش خواندن برای طراحی و آموزش خواندن در فضای مجازی مبتنی بر تعامل معلم-دانش آموز و والد-کودک در دوره ابتدایی بهره گرفت.

هدف پژوهش حاضر پی بردن به تجارب دانشجویان کارشناسی نسل Z بود که در دوران شیوع ویروس کوید_ 19، تاب آوری بالایی داشتند. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. مصاحبه نیمه ساختاریافته با 8 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان تبریز که در سال تحصیلی 1401-1400 مشغول به تحصیل بوده و به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، انجام شد. مصاحبه های ضبط شده به صورت کتبی ثبت شدند و به روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تحلیل تجارب زیسته دانشجویان موجب شناسایی و دسته بندی و استخراج مقوله های اصلی «عوامل فردی»، «عوامل اجتماعی» و «عوامل محیطی» شد. در ادامه از مقوله های اصلی ذکرشده، مقوله های فرعی عوامل فردی مشتمل بر مهارت های تنظیم هیجان، سازه های روانشناسی مثبت (خوش بینی، امیدواری و عزم و اراده)، مهارت های خودتنظیمی، باورهای مذهبی قوی، واقع بینی و نداشتن کمال گرایی، به کارگیری مهارت های حل مسئله، انعطاف پذیری، معنا در زندگی و عوامل اجتماعی (روابط بین فردی) شامل حمایت های اجتماعی خانواده دوستان و مراکز آموزشی، حفظ روابط به وسیله شبکه های اجتماعی، یادگیری مشاهده ای و تجارب جانشین و درنهایت عوامل محیطی (زیرساخت ها و امکانات) شامل تجربه شرایط سخت و کمبود امکانات، تجارب مثبت قبلی در مدارس و سایر نهادها، استخراج شدند. یافته های این پژوهش توانست تصویر روشنی از عوامل مؤثر بر بهبود و ارتقای تاب آوری ارائه کند.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی برنامه یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی با/ و بدون تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز بر توجه پایدار و بازداری پاسخ در کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان 11 تا 14 سال مراجعه کننده به مراکز مشاوره کودک و نوجوان شهر خوی در سال 1401-1400 بود. از میان مراجعان به مراکز درمانی 45 کودک با اختلال نقص توجه/بیش فعالی از نوع مرکب به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش اول برنامه یادگیری اجتماعی هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی توأم با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز و گروه آزمایش دوم برنامه یادگیری اجتماعی هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی را به مدت 8 هفته دریافت نمودند، اما گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. همه شرکت کنندگان قبل و پس از آموزش با استفاده از آزمون عملکرد مداوم و آزمون برو-نرو مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیری در برنامه SPSS استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد که مداخله یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی توأم با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای نسبت به دو گروه دیگر و نیز یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی در مقایسه با گروه کنترل اثربخشی بیشتری بر توجه پایدار و بازداری پاسخ داشتند. با توجه به یافته ها می توان مطرح کرد که مداخله یادگیری اجتماعی-هیجانی مبتنی بر ذهن آگاهی توأم با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مداخله مؤثری برای بهبود عملکردهای شناختی کودکان دچار نقص توجه/بیش فعالی است.

طی دهه های اخیر، با پیشرفت سریع فناوری موبایل، ظهور سایت های وب 2.0 و گسترش شبکه های اجتماعی و از طرف دیگر همه گیری کووید-19، نظام های آموزشی را به سمت آموزش مجازی و مدل های ترکیبی مثل یادگیری معکوس هدایت کرده اند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و طبقه بندی چالش های اجرایی یادگیری معکوس انجام شده است. روش پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل محتوای استقرایی بوده و از مصاحبه نیمه ساختاریافته و  مرورنظام مندِ مقالات فارسی و انگلیسی مستخرج از بانک های اطلاعاتی داخلی(نور مگز، بانک اطلاعاتی نشریات ایران و پایگاه علمی جهاد دانشگاهی) و خارجی (SCOPUS, ProQuest, Wiley, PubMed, Springer, Elsevier, Google scholar) با استفاده از کلیدواژه های "یادگیری معکوس"، "آموزش معکوس "، "کلاس معکوس، "چالش" و "موانع" به همراه معادل انگلیسی آن ها در بازه زمانی 1401-1395 و 2022-2013 استفاده شد. نتیجه جست وجوی اولیه، در مجموع تعداد 1113 مقاله شد. پس از اعمال ملاک های ورود و خروج در مجموع 100 مقاله( 28 مقاله فارسی و 72 مقاله انگلیسی) برای تحلیل انتخاب شدند. نتایج نشان می دهند چالش های اجرایی یادگیری معکوس را می توان در 8 طبقه شناسایی کرد. چالش های مرتبط با: فرد یادگیرنده؛ معلم و مدرسه؛ محتو؛ آموزش؛ خانواده؛ مدیریتی و عملیاتی؛ اخلاقی و امنیتی؛ فنی و تکنولوژیکی. با توجه به علاقه معلمان و محققان به یادگیری معکوس و تأثیرات ناشی از ویروس کووید-19 ضروری بود شکاف ها و چالش های اجرایی یادگیری معکوس مورد بررسی، شناسایی و طبقه بندی گردد تا آگاهی و اطلاعات محققان و مربیان بیشتر؛ و زمینه ی ارایه راهکارهای بهبود و ارتقا این مدل؛ و از سوی دیگر راهنمای عمل، آمادگی و امکان برنامه ریزی بهتر برای اجرا و کاربرد  اثربخش آن فراهم شود.

هدف پژوهش حاضر فرا تحلیل رابطه هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان می باشد. روش انجام پژوهش حاضر فرا تحلیل می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعات در دسترس بود که در فاصله سال های 1385 تا 1398 در داخل کشور به صورت مقاله تمام متن، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد و دوره دکتری و طرح های پژوهشی که چاپ شده اند و در دسترس بودند. در ابتدا تعداد 63 پژوهش انتخاب شدند که بر اساس ملاک های ورود و خروج و تحلیل حساسیت 23 اندازه اثر تحقیق موردبررسی قرار گرفتند. نتایج مربوط به ترکیب اندازه اثرهای رابطه ی هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان برای مدل تصادفی 0/314 همچنین اندازه اثر ترکیبی برای مدل ثابت نیز 0/287 به دست آمد که ازنظر آماری معنادار بودند. بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده بین هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی رابطه ی مثبت و معنادار وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش کارکردهای عالی عصبی- اجرایی بر خلاقیت دانش آموزان دوره اول متوسطه انجام گرفت. روش پژوهش کنونی از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق را تمام دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل می دادند. که از این جامعه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند دبیرستان پسرانه دوره اول متوسه شاهد و دبیرستان پسرانه دوره اول متوسطه ولایت به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی دبیرستان پسرانه شاهد (19 نفر) در گروه آزمایش و مدرسه ولایت (21 نفر) در گروه کنترل قرارگرفت. به دانش اموزان گروه آزمایش، کارکردهای عصبی- اجرایی در زمینه انعطاف پذیری شناختی در 8 جلسه، برنامه ریزی و مهار هدف در 15 جلسه و تقویت حافظه کاری در 6 جلسه آموزش داده شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه خلاقیت عابدی استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که آموزش کارکردهای عالی عصبی- اجرایی در افزایش خلاقیت با میزان اثر 76/0 معنادار بوده است (01/0 p< و 87/115F=) و در ضمن در ارتباط با اثربخشی کارکردهای عالی عصبی- اجرایی بر مؤلفه های سیالی، بسط، ابتکار و انعطاف به ترتیب با میزان اثر 69/0، 54/0، 51/0 و 55/0 معنادار گزارش شده است. نتایج نشان دهنده آن است که این روش می تواند به منزله رهیافتی آموزشی در رشد فرآیندهای عالی شناختی چون خلاقیت در یادگیرندگان مورداستفاده قرار گیرد که این امر باید مورد توجه و کاربست گروه هایی چون مشاوران، مربیان مدارس و برنامه ریزان آموزشی و پرورشی قرار گیرد.

اضطراب امتحان یک حالت هیجانی ذهنی است که عملکرد دانش آموزان را کاهش می دهد. استفاده از راهبردهای تنظیم هیجان سازش یافته و ناسازش یافته و اجتناب شناختی بر شیوه خارج شدن دانش آموزان از شرایط استرس زا تأثیر مهمی دارد. هدف از پژوهش حاضر نقش تنظیم شناختی هیجان و اجتناب شناختی در پیش بینی اضطراب امتحان دانش آموزان دختر بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم شهرستان ازنا در سال تحصیلی 99-1398 بودند که تعداد 336 دانش آموز دختر به روش در دسترس از بین آنها انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه اضطراب امتحان ( TAI ؛ اسپیلبرگر، 1980)، تنظیم شناختی هیجان ( CERQ ؛ گارنفسکی و کرایج، 2006) و اجتناب شناختی ( CAQ ؛ سکستون و دوگاس، 2008) بود. داده های پژوهش با اس تفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تحلیل شد. نتایج نشان داد اضطراب امتحان با راهبردهای خودسرزنشگری، پذیرش، نشخوارگری، فاجعه نمایی، دیگر سرزنش گری، فرونشانی، جانشینی فکر، حواس پرتی، اجتناب از محرک و تصورات رابطه مثبت و با ارزیابی مثبت رابطه منفی دارد ( P<0/05 ). نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از میان راهبردهای سازش یافته تنظیم شناختی هیجان ارزیابی مثبت، به صورت منفی، از میان راهبردهای ناسازش یافته تنظیم شناختی هیجان فاجعه نمایی، دیگر سرزنش گری و خودسرزنشگری و از راهبردهای اجتناب شناختی فرونشانی فکر و جانشینی فکر به صورت مثبت، ۴۱ درصد از نمره اضطراب امتحان را تبیین می کنند. این نتایج نشان می دهند راهبردهایی که دانش آموزان برای تنظیم شناختی هیجاناتشان استفاده می کنند می تواند در تعیین اضطراب امتحان عامل مهم باشد و تقویت راهبردهای سازش یافته به منزله یک هدف برای مداخله های آموزشی و درمان کاهش اضطراب امتحان مورد توجه قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ساختاری ادراک جوّ مدرسه و رفتارهای برونی سازی شده با نقش واسطه شایستگی اجتماعی هیجانی بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهر ارومیه در سال تحصیلی 1400-1399 بود. 380 نفر از دانش آموزان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و مقیاس های جوّ مدرسه دلاویر (DSCS، بیر و همکاران، 2011)، فرم خودسنجی نوجوان (YSR، آخنباخ و رسکورلا، 1991) و مقیاس شایستگی اجتماعی هیجانی (SECQ، زو و ایی، 2012) را تکمیل کردند. بعد از حذف پرسشنامه های مخدوش و داده های پرت، 374 پرسشنامه با روش الگویابی معادله های ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS ویراست 24 تحلیل شدند. نتایج نشان داد ادراک جوّ مدرسه و شایستگی اجتماعی هیجانی به صورت مستقیم رفتارهای برونی سازی شده را پیش بینی کردند. علاوه براین، ادراک جوّ مدرسه بر رفتارهای برونی سازی شده دانش آموزان به واسطه شایستگی اجتماعی هیجانی اثر غیرمستقیم دارد. این پژوهش شامل تلویحاتی برای متولیان عرصه تعلیم وتربیت است تا با تکیه بر نتایج، برای تعدیل و کاهش رفتارهای برونی سازی شده دانش آموزان اقدامات لازم و بهینه ای انجام دهند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی بازی درمانی و نوروفیدبک بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان دختر با اختلال یادگیری مقطع ابتدایی بود. روش پژوهش، آزمایشی با کارآزمایی بالینی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون چند گروهی بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی مراجعه کننده به مرکز اختلالات یادگیری شهرستان مراغه در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که دانش آموزان با اختلال یادگیری تشخیص داده شده بودند. از بین این دانش آموزان، 30 دانش آموز به صورت نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب و در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه به صورت تصادفی جایگزین شدند. ابزار مورداستفاده جهت جمع آوری داده ها، آزمون عصب روان شناختی کانرز (2004) بود. برای تحلیل داده های جمع آوری شده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که کارکردهای اجرایی گروه های آزمایش و گواه تفاوت معناداری باهم دیگر دارند (05/0P<). نتایج آزمون تعقیبی LSD، نشان داد که مداخله بازی درمانی و نوروفیدبک بر کارکردهای اجرایی اثر معنی دار دارند؛ و نیز، مداخله بازی درمانی در مقایسه با نوروفیدبک، در بهبود کارکردهای اجراییِ دانش آموزان ابتدایی با اختلال یادگیری، اثربخشی بیشتری دارد.

پژوهش کنونی با هدف تمایزگذاری دانش آموزان قلدر براساس مؤلفه های راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و پیوند با مدرسه انجام شد. روش پژوهش مقایسه گروهی بوده است. گروه مورد مطالعه شامل 98 نفر دانش آموز قلدر و 57 نفر غیرقلدر از میان 381 نفر نمونه انتخابی بوده است. این ۳۸۱ نفر درمجموع 191 نفر دانش آموز دختر و 190 نفر دانش آموز پسر، از مقطع متوسطه شهر تبریز، بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. به منظور ارزیابی متغیرهای پژوهش از پرسش نامه قلدری اُلویِوس (1996) به نقل از سالبرگ و الویوس (2003) ، پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایِج (عامل های سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخوار فکری، تلقی فاجعه آمیز، پذیرش، تمرکز مجدد مثبت برنامه ریزی و ارزیابی، 2006) و پرسش نامه پیوند با مدرسه بیتی و بریو (مؤلفه های احساس مثبت به مدرسه، حمایت معلم، احساس رعایت احترام و عدالت در مدرسه، مشارکت در اجتماع، ارتباط فرد با مدرسه و مشارکت علمی، 2005) استفاده شد. برای تمایزگذاری دانش آموز قلدر و غیرقلدر از روش تجزیه تابع تشخیص به شیوه گام به گام استفاده شد. از یافته های تحلیل، یک تابع معنادار (001/0 p≤) به دست آمد که طبق تجزیه تابع تشخیص، حدود 67 درصد افراد دو گروه مجدداً طبقه بندی شدند. نتایج روشن کرد میانگین های دو گروه قلدر و غیرقلدر، در مؤلفه های تمرکز مجدد برنامه ریزی، ارزیابی مثبت دیدگاه وسیع تر، پذیرش و فاجعه آمیزکردن مربوط به پرسش نامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و نیز در مؤلفه های احساس رعایت احترام و عدالت در مدرسه و احساس مثبت به مدرسه مربوط به پرسش نامه پیوند با مدرسه، تفاوت معنا داری با هم دارند و طبق این تابع، متغیرهای احساس مثبت به مدرسه و ارزیابی مثبت دیدگاه وسیع تر بیشترین توان را در تمایز دو گروه دانش آموزان قلدر و غیرقلدر داشته اند. درنتیجه، می توان گفت مؤلفه های تمرکز مجدد برنامه ریزی، ارزیابی مثبت دیدگاه وسیع تر، پذیرش و فاجعه آمیزکردن، احساس رعایت احترام و عدالت در مدرسه و احساس مثبت به مدرسه در تمایزگذاری افراد قلدر و غیرقلدر بسیار اثرگذارند. با توجه به مسئله مدنظر و یافته های پژوهشی، به مسئولان و مشاوران آموزش وپرورش پیشنهاد می شود که ازطریق بهبود و توسعه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و مؤلفه های تعلق به مدرسه در دانش آموزان، برای کاهش زمینه های قلدری در آن ها، اقدام کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین تعامل معلّم-دانش آموز و سرزندگی تحصیلی با واسطه گری خودکارآمدی تحصیلی و امید تحصیلی انجام شد. روش اجرای این پژوهش توصیفی و طرح پژوهش، همبستگی و از نوع معادلات ساختاری بود. کلیه دانش آموزان دوره دوّم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 99-98 جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دادند. روش نمونه گیری، تصادفی خوشه ای چند مرحله ای بود و در کل 205 نفر به عنوان شرکت کننده پژوهش انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس تعامل معلم-دانش آموز مورای و زوریچ (2011)؛ مقیاس خودکارآمدی تحصیلی پاتریک، هیکس و رایان (1997)؛ مقیاس امید تحصیلی خرمائی و کمری (1396) و مقیاس سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار LISREL استفاده شد و ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تعامل معلّم-دانش آموز، خودکارآمدی تحصیلی و امید تحصیلی به صورت مستقیم با سرزندگی تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد. همچنین تعامل معلّم-دانش آموز به صورت غیرمستقیم و از طریق خودکارآمدی تحصیلی و امید تحصیلی با سرزندگی تحصیلی دانش آموزان رابطه دارد. نتایج پژوهش حاضر از نقش واسطه ای خودکارآمدی تحصیلی و امید تحصیلی در روابط علی تعامل معلم-دانش آموز با سرزندگی تحصیلی حمایت می کند. بر این اساس می توان نتیجه گیری کرد که با بهبود تعامل معلم-دانش آموز، میزان خودکارآمدی تحصیلی و امید تحصیلی دانش آموزان افزایش پیدا می کند و این عوامل در کنار یکدیگر موجب افزایش سرزندگی تحصیلی آنان می شوند.

پژوهش حاضر باهدف تعیین نقش واسطه ای خودتنظیمی در رابطه بین جهت گیری های هدف تحصیلی و خوش بینی تحصیلی دانش آموزان صورت گرفت. روش پژوهش توصیفی- همبستگی با تأکید بر معادلات ساختاری بود؛ و جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهر سنندج (4300 نفر) تشکیل می دادند. برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد و تعداد 351 به عنوان نمونه انتخاب شدند که گزینش آن ها با استفاده روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای صورت گرفت. جمع آوری داده ها با استفاده از سه پرسشنامه جهت گیری هدفِ الیوت و مک گریگور، پرسشنامه خودتنظیمی تحصیلی بوفارد و همکاران و پرسشنامه خوش بینی تحصیلی شانن، موران و همکاران صورت گرفت و پایایی آن ها به ترتیب؛ 83/.، 87/0 و 94/0 به دست آمد. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک نرم افزارهای SPSS و LISREL صورت پذیرفت. نتایج تحلیل نشان داد که؛ جهت گیری عملکردی دانش آموزان مستقیماً نقش معنی داری در خوش بینی تحصیلی ندارد ولی با واسطه خودتنظیمی تحصیلی، به صورت غیرمستقیم در خوش بینی نقش دارد. خود تنظیمی تحصیلی برای هردو نوع جهت گیری عملکردی و تبحری نقش واسطه ای ایفا می کند. جهت-گیری تبحرگرایی با واسطه گری خودتنظیمی تحصیلی، بر خوش بینی تحصیلی، اثربخشی بیشتری از جهت-گیری عملکردی با واسطه گری خودتنظیمی دارد (05/0≥P).

پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش گروهی ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی و تاب آوری تحصیلی دانش آموزان پسر قربانی قلدری انجام گرفت. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمام دانش آموزان پسر دوره ی متوسطه اول سطح شهر مریوان که در سال تحصیلی ۹۷-۹۸ مشغول تحصیل بودند، تشکیل می دادند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ۶۰ دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش(۳۰) و کنترل (۳۰) جایدهی شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته دو جلسه (۱۲ جلسه) به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های سازگاری اجتماعی (۱۹۶۲) و تاب آوری تحصیلی (۲۰۰۴) استفاده شد. تحلیل داده ها به روش تحلیل کوواریانس بود. نتایج نشان داد که آموزش ابراز وجود بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان قربانی قلدری تأثیر معناداری داشته است اما بر تاب آوری تحصیلی تأثیری نداشته است. این پژوهش دارای تلویحاتی برای معلمان، مربیان و مشاوران مدرسه است و می توانند از نتایج آن برای بهبود زندگی دانش آموزان استفاده کنند.

مقدمه: دانش آموزان در مدرسه دچار چالش های زیادی در تعاملات اجتماعی می شوند که برای رفع آن ها نیاز به توانایی حل مسئله اجتماعی دارند. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش هوش موفق بر حل مسئله اجتماعی با کنترل اثر هوش هیجانی در دانش آموزان دوره ابتدایی بود. روش: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بود. با روش نمونه گیری در دسترس دو کلاس ۳۰ نفره انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های حل مسئله اجتماعی (دروزیلا و همکاران، ۲۰۰۲) و هوش هیجانی صفت فرم کودکان (ماورولی و همکاران، ۲۰۰۸) استفاده شد. دانش آموزان گروه آزمایش به مدت ۲۲ جلسه ۴۵ دقیقه ای برنامه آموزش هوش موفق (استبرگ و گریگورنکو،۲۰۱۱) را دریافت نمودند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته: تحلیل کوواریانس بعد از کنترل اثر هوش هیجانی بر حل مسئله اجتماعی نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو گروه پس از مداخله در حل مسئله اجتماعی وجود دارد ( ). همچنین در پس آزمون و پیگیری اثربخشی برنامه هوش موفق بر حل مسئله اجتماعی معنی دار بود ). نتیجه گیری: مطابق یافته های این پژوهش می توان از آموزش هوش موفق برای افزایش حل مسئله اجتماعی استفاده کرد و نتایج بسیار ارزشمند این برنامه آموزشی را در زندگی تحصیلی و غیر تحصیلی دانش آموزان مشاهده نمود.