بررسی تطبیقی اوضاع اقتصادی- اجتماعی شهرهای نیشابور و تربت جام در دوره تیموریان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تیمورگورکانی و فرزندانش به آبادانی شهرها اهمیت می دادند و به خلق آثار ماندگار و باشکوه بسیاری پرداختند. در حالی که توجه تیموریان به عمران برخی از شهرها نسبتاً خوب بود، اما در نواحی دیگر به اندازه کافی در این خصوص رسیدگی نمی شد. پس از مرگ تیمور، تاخت و تازهای امیرزاده گان و ترکان قراقویونلو و آق قویونلو ثبات سیاسی را در ایران از بین برد. دستگاه تیموری که به دور از ظلم و ستم نبودند آثار مخربی بر زندگی اجتماعی مردم بویژه در سرزمین خراسان بر جای گذاردند. اما در اوقات آرام و به دور از نبرد، برخی از مناطق کوچک، مانند تربت جام در خراسان، مورد توجه خاص تیموریان قرار گرفت و از رشد اقتصادی خوبی برخوردار گشت و اوضاع اجتماعی این منطقه نیز تا حدودی بهتر شد. ولی در مقابل، شهر نیشابور که از تربت جام بزرگتر و معروف تر بود، کمتر مورد توجه امرای تیموری قرار گرفت. بنابراین رشد اقتصادی و اجتماعی نیشابور، به خصوص با وقوع دو زلزله، نسبت به پیشرفت اقتصادی و وضعیت اجتماعی تربت جام، نامناسب تر بود. آثار عدم وجود ثبات سیاسی پس از مرگ تیمور، ظلم امرا بر رعایا، اقدامات عام المنفعه تیموریان و توانمندی ها و ویژگی های جغرافیای منطقه ای در وضعیت اقتصادی و اجتماعی دو شهر نیشابور و تربت جام در قرون نهم و دهم قمری، از دلایل بررسی تطبیقی این دو ناحیه به حساب می آیند. در این تحقیق، سعی شده است که از روش تاریخی و همچنین در بخش آثار تاریخی به جای مانده از دوره تیموریان، از روش میدانی استفاده شود.A Comparative Study of Neyshabour and Torbat e Jam's Economic and Social Condition in the Timurids Period
Teymour Goorkani and his scions were paying great attention to the prosperity of the cities and built long-standing and sumptuous relics. Although they paid greater attention to the prosperity of some cities, other areas were not regarded that much. After Timor’s death, attacks of the rulers' descendants and Ghara-ghoyonlo and Agh-ghoyonlo Turks destroyed the political stability of Iran's government. Timori’s Ruling System who was oppressive at times left a harmful effect on people's social life, especially in Khorasan area. But in times of peace and solace, some of the small areas, such as Torbat e Jam in Khorasan was given special consideration by the Timurids and benefited from good economic growth. The social conditions of this region also improved concomitantly. However, Neyshabour which was larger and more important than Torbat e Jam received less attention by Timoris' rulers. Due to the occurrence of two earthquakes, Neyshabour's economic and social growth was lesser than that of Torbat e Jam. Among the reasons for the choice of this comparative study between Neyshabour and Torbat e Jam are: lack of political stability after Timor's death, ruler's oppressing the people, public utility measures taken by the Timurdis, Neyshabour and Torbat e Jam abilities and features in economic and social conditions in 9th and 10th centuries. The methods used in this study are Historical and field, which the latter one is used for the examination of historical relics in Timurids era.