تحلیل و تدوین راهبردهای بهسازی اکولوژیک رودخانه های شهری در چارچوب شهرسازی اکولوژیک (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
درجهان معاصر با توسعه شهریِ بی وقفه ای مواجه هستیم که با آسیب به اکوسیستم های طبیعی درون شهری، شرایط اکولوژیکی شهرها را دچار اختلال کرده است. رودخانه های درون شهری اکوسیستم های طبیعی هستند که ماهیت اکولوژیکی دارند و بر بهبود شرایط اکولوژیکی شهرها اثر می گذارند. چارچوب شهرسازی اکولوژیک بر تداوم ساختارهای اکولوژیکی اکوسیستم های طبیعی در شهرها تأکید می کند و در جهت بهسازی آنها برنامه ریزی کرده و راهبردهایی تدوین می نماید. این پژوهش در چارچوب شهرسازی اکولوژیک بر بهسازی اکوسیستم رودخانه های شهری متمرکز شده، با مرور ادبیات تحقیق به بررسی مبانی نظری شهرسازی اکولوژیک، ماهیت اکولوژیکی رودخانه ها، آسیب های اکولوژیکی ناشی از توسعه های شهری و بهسازی رودخانه های شهری پرداخته می شود. سپس با روش قیاسی-استنتاجی، براساس منابع معتبر علمی، مبتنی بر نظر پژوهشگران، مؤلفه ها در جهت بهسازی اکولوژیک رودخانه های شهری مبتنی بر فرایند استخراج می شود. در نهایت به روش استنتاجی، براساس مؤلفه های اکولوژیک، راهبردهایی در مقیاس کلان و خُردِ برنامه ریزی به منظور بهسازی مجدد و حفاظت از اکوسیستم رودخانه ها و کرانه ها و اراضی مجاور، افزایش انعطاف پذیری اکوسیستم رودخانه در مواجهه با اغتشاشات اقلیمی آینده و جلوگیری از تداخل انسانی در فرایندهای طبیعی تدوین می شود. شناخت دلایل اصلی تخریب اکوسیستم، حفاظت از سلامت رودخانه، بازیابی مجدد ژئومورفولوژی رودخانه در شهر، ایجاد واتصال شبکه های اکولوژیکی زیستی، ممانعت از ورود فاضلاب و روان آب آلوده شهری، کنترل سیلاب با حفظ شرایط اکوسیستم رودخانه، برنامه ها و اقدامات بهسازی متناسب با توسعه شهری، تغییر نگرش مردم در حفاظت رودخانه و محدودیت حضور شهروندان در حریم آن، راهبردهایی در مقیاس کلان برنامه ریزی و اجرایی هستند که به واسطه راهبردهایی در مقیاس خُرد میسر می شوند تا در برنامه ریزی های توسعه شهری، با شرایط مشابه، مورد استفاده قرار گیرند و شهرسازی اکولوژیکْ آینده شهرهای معاصر شود.Analyzing and Developing Strategies for the Ecological Restoration of Urban Rivers in the Framework of Ecological Urbanism
Nowadays, continuous urban development has disturbed the ecological conditions of cities by damaging the natural ecosystems within them. Inner city rivers which are natural ecosystems with ecological nature have an impact on the restoration of the ecological conditions of cities. The framework of ecological urbanism emphasizes the continuity of the ecological structures of natural ecosystems in cities and plans and formulates strategies for their restoration. This research, which is framed by ecological urbanism, focuses on restoring the ecosystem of urban rivers. This paper first examines the theoretical foundations of ecological urbanism, the ecological nature of rivers, the ecological damage caused by urban development, and the restoration of urban rivers. Then, it draws upon the analogical-inferential method to analyze reliable scientific sources, and the opinions of researchers, and then extracts components for the process-based ecological restoration of urban rivers. Based on the ecological components, it develops planning strategies on a macro and micro scale to rehabilitate and protect the ecosystem of rivers and their banks and adjacent lands, increase the flexibility of the river ecosystem in the face of future climate disturbances, and prevent human interference in natural processes. Recognizing the main causes of ecosystem destruction, protecting the health of the river, restoring the geomorphology of the river in the city, creating and connecting biological ecological networks, preventing the entry of sewage and polluted urban runoff, and controlling floods by maintaining the conditions of the river ecosystem, developing restoration plans and measures in accordance with urban development, changing people’s attitudes toward protecting the river, and restricting the presence of citizens in the river’s territory are strategies on a macro scale of planning and implementation. Such strategies are made possible by strategies on a micro-scale and can be used in urban development planning under similar conditions and result in ecological urban planning which is the future of contemporary cities.