نقش عقل و نقل در معرفت دینی از منظر شیخ صدوق و شیخ مفید (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شیخ صدوق و شیخ مفید با ارائه نظریات و نوآوری هایی در حدیث شناسی و علم کلام، نقش مؤثری در پویایی آموزه های شیعه ایفا نموده اند. ایشان با حفظ قلمروهای معرفت شناختی عقل و نقل، هر دو منبع را در معرفت دینی مؤثر و لازم دانسته و روش های مختلفی را در بهره گیری از آنها اتخاذ نموده اند؛ به گونه ای که شیخ صدوق با رجحان روش نص گرایی، از روایات مشتمل بر استدلال های عقلانی نیز بهره گرفته و شیخ مفید با توجه ویژه به عقل و رویکرد عقل گرایانه، به اثبات گزاره های دینی و دفاع از آنها پرداخته است. ایشان به بررسی سند و محتوای نصوص دینی اهتمام داشته اند؛ لکن شیخ مفید هماهنگی مفاد خبر با گزاره های عقلی قطعی را بر بررسی سندی آن مقدم می دارد. علی رغم اشتراکات این دو متکلم در مبانی و اصول اعتقادات دینی، می توان اختلاف ایشان را در انتخاب روش تبیین و اثبات احکام و معارف کلامی دانست. گرچه در برخی اختلافات اساسی، روش عقلانی شیخ مفید در بررسی مفاد و سند متون دینی قابل دفاع است. درمجموع می توان رویکرد شیخ صدوق در توجه به علوم نقلی را فتح الباب تأسیس روش عقل گرایانه شیخ مفید و مبنای توسعه علوم عقلی تلقی نمود. در این تحقیق سعی بر آن است با روش تحلیلی-توصیفی و نگرشی جامع، ابعاد و زوایای مختلف اختلافات معرفت شناختی و روش شناختی در رویکرد کلامی شیخین واکاوی شود که از نوآوری ها و امتیازهای این اثر نسبت به آثار مشابه نگاشته شده در این زمینه به شمار می رود.The role of reason and narration in religious knowledge from the perspective of al-Shaykh al-Saduq and al-Shaykh al-Mufid
Al-Shaykh al-Saduq and al-Shaykh al-Mufid have played an effective role in the dynamics of Shia teachings by presenting ideas and innovations in hadith studies and theology. By preserving the epistemological realms of reason and narration, they considered both sources effective and necessary in religious knowledge and adopted different methods in using them; In such a way that al-Shaykh al-Saduq, with the predominance of the textual method, also used hadiths containing rational arguments, and al-Shaykh al-Mufid, with special attention to reason and rational approach, proved religious propositions and defended them. He has been interested in examining the document and the content of religious texts; However, al-Shaykh al-Mufid prioritizes the coordination of content of tradition with definite intellectual propositions over its documentary review. Despite the commonalities of these two theologians in the foundations and principles of religious beliefs, their differences can be seen in choosing the method of explaining and proving theological rules and teachings. Although in some fundamental differences, al-Shaykh al-Mufid 's rational method in examining the contents and documents of religious texts can be defended. In general, al-Shaykh al-Saduq's approach in paying attention to the narrative sciences can be considered as beginning of establishment of al-Shaykh al-Mufid 's rationalistic method and the basis for the development of rational sciences. In this research, an attempt is made to analyze the various dimensions and angles of epistemological and methodological differences in Sheikhin's theological approach with a comprehensive analytical-descriptive method, which is one of the innovations and advantages of this work compared to similar works written in this field.
تبلیغات
