بررسی تأثیر توانمندسازی مناطق حاشیه نشین در افزایش سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: شهرستان پاکدشت) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در سال های اخیر سیاست گذاری توسعه شهری در برخورد با سکونت گاه های غیررسمی از رویکرد منفی نادیده گرفتن، تخریب و تخلیه اجباری به سیاست های اجتماع محور ارتقاء یافته است. راهبرد توانمندسازی در پی ظرفیت سازی در اجتماعات برای حل مشکلات آن ها با اندیشه، منابع، پتانسیل و بازوی خود آن هاست بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه های توانمندسازی در مناطق حاشیه نشین در افزایش سرمایه اجتماعی انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنان شهرستان پاکدشت (غرب حصار امیر) بودند که جمعیت مناطق حاشیه نشین آن در حدود سی هزار نفر تخمین زده می شود که به این ترتیب حجم نمونه با استفاده از جدول کوکران عدد 379 به دست آمده است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی و پایایی آن ها مورد تائید قرار گرفت. سپس پرسشنامه ها در بین جامعه آماری توزیع شد و پس جمع آوری با استفاده از آزمون رگرسیون و در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که بین توانمندسازی و سرمایه اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد. توانمند کردن مناطق حاشیه نشین در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می تواند آثار بسیار مؤثری بر افراد ساکن در این محله ها با خود به همراه داشته باشد؛ و موجب بالا رفتن سرمایه اجتماعی در ابعاد شناختی (اعتماد اجتماعی، ارزش ها و هنجارها) وساختاری (مشارکت اجتماعی و همبستگی اجتماعی) آن ها شود. به طورکلی می توان گفت سرمایه اجتماعی و توانمند سازی در یک ارتباط دوسویه با یکدیگر قرار دارند.