معرفی و بررسی کتاب: خداباوری،الحاد و جهانشناسی مهبانگ/ Theism, Atheism and BigBang Cosmology
آرشیو
چکیده
متن
نام کتاب: خداباوری،الحاد و جهانشناسی مهبانگ
Theism, Atheism and BigBang Cosmology
William Lane Craig / Quentin Smith.
مؤ‌لفان: ویلیام لِین کِریگ و کوانتین اسمیث
ناشر: کلارندان‌پرس، آکسفورد
تاریخ انتشار: 1995
تعداد صفحات: 342
محل ناشر: آمریکا، نیویورک/ انگلستان، آکسفورد
توضیح ناشر درباره مولف
ویلیام لین کریگ محقق دیداریِ فلسفه در دانشگاه کاتولیک لُوَن (بلژیک) است از دیگر تألیفات او برهان جهان‌شناختی کلام است کوانتین اسمیث پروفسور فلسفه در دانشگاه میشیگان غربی است.
توضیح ناشر درباره کتاب
علم معاصر نظریه قابل توجهی را بر ما عرضه کرده است و آن اینکه عالم در حدود پانزده میلیارد سال پیش با انفجاری بزرگ و ناگهانی که به آن «مهبانگ»(Big Bang) گفته می‌شود پا به عرصه هستی گذاشته است. اما آیا این انفجار توسط خداوند خلق شده است یا اینکه بدون علت پدید آمده است؟ این سؤ‌ال که جهانشناسی مهبانگ خداباوری را تأیید می‌کند یا الحاد را، موضوع بحث طولانی مدت بین عامة مردم یا در کتابهای علمی عمومی بوده است، ولی توجه کمی از جانب فلاسفه به این مطلب شده است. این کتاب درصدد است که این شکاف را بامناظره‌ای طولانی بین دو فیلسوف یعنی ویلیام لِین کریگ و کونتین اسمیث پرکند؛ این مناظره را هر کدام با دفاع از دو نظریه متفاوت در فصول کتاب که یکی پس از دیگری می‌آید به انجام می‌رسانند. در بخش اول، کریگ استدلال می‌آورد که گذشته بالضروره متناهی است و اینکه خداوند عالم را خلق کرده است و اسمیث انتقادهای خویش را به این دلائل عرضه می‌دارد. فصل دوم شامل دلائل اسمیث است که جهانشناسی مهبانگ با خداباوری ناسازگار است و اینکه مهبانگ هیچ علتی نداشته است، و همچنین شامل انتقادهای کریگ به دلیل اسمیث است. بخش سوم تفاسیر متفاوت این دو فیلسوف را از جهانشناسی کوانتم جدید هاوکینگStephen Hawking) )و نسبت آن با خداباوری ارائه می‌کند.
فهرست مطالب
بخش اول / برهان جهان‌شناختی خداباورانه
-1 تناهی‌گذشته و وجود خداوند / ویلیام لین کریگ $3
-2 عدم تناهی و گذشته / کونتین اسمیث $77
-3 زمان و عدم تناهی / ویلیام لین کریگ $92
-4 آغاز بی‌علت عالم / کونتین اسمیث $108
5 - آغاز معلول عالم / ویلیام لین کریگ $141
-6 نقدی بربراهین ماتقدم و ماتأخر برای علتی مختص مهبانگ / کونتین‌اسمیث $161
بخش دوم / برهان جهان‌شناختی الحادی
-7 خداباوری، الحاد و جهانشناسی مهبانگ / کونتین‌اسمیث $195
8 - خداباوری و جهانشناسی مهبانگ / ویلیام لین کریگ $218
-9 دفاع ازبرهان جهان‌شناختی برای عدم وجود خداوند / کونتین اسمیث $232
-10 نقدی بر برهان جهان‌شناختی برای عدم وجود خداوند / ویلیام‌لین‌کریگ $256
بخش سوم / خداباوری، الحاد و جهانشناسی کوانتم هاوکینگ
-11(پس، چه جایگاهی برای یک خالق است)؟:هاوکینگ دربارة خدا وخلقت / ویلیام‌لین‌کریگ $279
-12 تابع موجِ جهانی بی‌خدا / کوانتین اسمیث $301
پیوست $338
خلاصه مقدمه مؤ‌لف
در سالهای اخیر مسأله فرضیه مهبانگBig Bang) [ )انفجار بزرگ آغاز عالم] بسیار مورد توجه بوده است و فیزیکدانهایی که به این بحث پرداخته‌اند معمولاً مدلولات خداشناسانه آنرا مورد نظر قرار داده‌اند. چون اغلب این کتابهای نوشته شده، توسط فیزیکدانهایی بوده است که تسلط زیادی بر استلزامهای فلسفی مسائل مطرح شده ندارند لذا عمق فلسفی خوبی نداشته است.از طرف دیگر فیلسوفانی هم که در این باره به بحث می‌پردازند اغلب آشنایی کاملی با مسائل فیزیکی مهبانگ ندارند. همین مسأله شکافی را بین این دو بخش درباره این سوال که «آیا خداوند مهبانگ را آفریده است؟» شده است. کتاب حاضر درصدد است تا این شکاف را تا اندازه‌ای با مناظره‌ای علمی بین یک مدافع دیدگاه خداباورانه و یک مدافع دیدگاه الحادی (یعنی کریگ و اسمیث) که به استلزامهای فلسفی نظریه کلاسیک و کوانتمی مهبانگ می‌پردازند پر کند. نظر اصلی، این است که راه حلی را که به همة مسائل علمی توجه دارد از این بحث جهانشناسی با براهین بخوبی پرورده شده فلسفی در هم آمیزد و طی یک مناظرة دو طرفه نسبت این نظریه‌ها را با پرسش وجود خداوند در فلسفه دین بررسی کند.
ساختار کتاب متشکل از کاوشهای یکی پس از دیگری و مناظره گونه بین کریگ و اسمیث است که هریک دیگری را نقد کرده و معمولاً پس از نقد مطلب پاسخ نقد بسط و توسعه و تکامل مطالب قبلی خواهد بود.
بخش اول مربوط به استدلال کریگ دربارة «برهان جهان‌شناختی خداباورانه» است، او سعی می‌کند که در پرتو جهان‌شناختی جدید و برهان سنتی اثبات وجود خدا مبتنی بر تناهی گذشته عالم فرمول‌بندی جدیدی را ارائه کند. در مقابل اسمیث نظر او را نمی‌پذیرد. در این بخش آنچه که مورد توافق طرفین است نظریات علمی مربوط به فرضیه مهبانگ است که عالم 15 میلیارد سال پیش با انفجاری بزرگ بوجود آمده است. ولی آنچه این دو بر سر آن توافق ندارند دو مساله است: اول آنکه کریگ براساس نظریه کانتور از بینهایت بر این باور است که گذشته ضرورتاً متناهی است ولی اسمیث معتقد است که امکان دارد بینهایت هم باشد (اگر چه شاید متناهی) این مسأله در فصول یک، دو و سه بحث می‌شود. مسأله دوم آنکه آیا اعتقاد به اینکه مهبانگ علتی دارد معقول است (موضوع کریگ) یا اینکه نداشتن علت معقول است (موضع اسمیث) این مطلب نیز در فصول یک، چهار، پنج و شش بحث می‌کند.
بخش دوم که برهان الحادی جهان‌شناختی است به موضع اسمیث در مورد عدم وجود خداوند مربوط می‌شود که فصول 7 تا 10 به مناظره او با کریگ درباره این مطلب مربوط می‌شود. در این بخش اسمیث دلیل می‌آورد که منحصر بفرد بودن مهبانگ واقعیتی فیزیکی است که قبلاً توسط اندیشه‌ای الهی برنامه‌ریزی نشده بوده است که در آینده به جایی برسد، پس عملی عقلانی نبوده است. کریگ استدلال می‌آورد حتی اگر مهبانگ واقعیتی فیزیکی باشد می‌توانسته قابل پیش‌بینی توسط خدا باشد ( و اینکه خداوند می‌دانسته که نتیجه آن بکجا می‌انجامیده است).
بخش سوم مربوط است به نظریه جدید هاوکینگ که در دهه 1980 بصورت جهانشناسی کوانتمی ارائه شده است (در فصلهای قبلی بیشتر به نظریه‌های سنتی مهبانگ پرداخته شده است) کریگ دلیل می‌آورد جهانشناسی کوانتمی هاوکینگ بدیل مناسبی بجای خداباوری نیست در حالیکه اسمیث برخلاف آن نظر دارد. بیشتر این مناظره به تفسیر نظریه هاوکینگ می‌گذرد که آیا این نظریه حتی معنای فیزیکی درستی دارد یا خیر. کریگ دلیل می‌آورد که نظریه هاوکینگ (مشتمل بر مفاهیم زمان خیالی، شکافت جهانها،فوق مکان بینهایت بُعدی و...) از لحاظ فیزیکی غیر معقول است و در نتیجه بدیل مناسبی برای خداباوری نیست. و اسمیث دلیل می‌آورد که این نظریه استلزامهای فوق را ندارد. بخش سوم ادامه و جبران کننده مباحث بخش اول و دوم است.
این کتاب هم مسائل تکنیکی بحث علمی مهبانگ را دربردارد و هم مسائل غیر تکنیکی آن را. کریج و اسمیث بخشهایی را برای توضیح بعضی مسائل فنی اختصاص داده‌اند که در کتاب موجود است، به هر حال بحث فلسفی آن زیاد تحت‌الشعاع مسائل تکنیکی نیست.
نظر نهایی
ویلیام لین کریگ در کتاب دیگرش بنام برهان جهان‌شناختی کلام، از نظر غزالی و کندی در حدوث عالم استفاده می‌کند و با توجه به نظریات جدید کانتور، در باب عدم امکان بینهایت زمانی برای اشیأ موجود دلیل می‌آورد. پس چون باید عالم شروعی داشته باشد باید خالقی آن را بوجود آورده باشد. در این کتاب وی با توجه به نظریه مهبانگ (انفجار اولیه عالم) استدلالی بر تناهی عالم و در نتیجه داشتن مُحدثی برای آن عرضه می‌دارد. بنظر اینجانب اینگونه برخورد کردن با مسأله وجود خداوند و جستجوی او در سرآغاز عالم تبعات فلسفیِ خوبی را ندارد زیرا در خصوص ارتباط فعلی خداوندبا جهان ساکت است. این مطلب فلسفی که مدتها محل بحث بین متکلمین و فلاسفه بوده است و نظر فلاسفه مخصوصاً ملاصدرا، مستقل از نظریه‌ها و فرضیه‌هایی همچون مهبانگ و ترمودنیامیک است و تمام عالم را جلوة همیشگی خداوند نشان می‌دهد و طرح اینگونه برخوردها با مسأله مهمی همچون اثبات وجود خدا مشکلاتی را مثل همان که در کتاب در مواجهه با فرضیه مهبانگ پیش می‌آید بوجود می‌آورد (درست مانند همان که در برهان نظم دانشمندان علوم تجربی بوجود آوردند). این مشکل مسأله را در نهایت بصورت جدلی‌الطرفین و یک نظریه با دو برداشت و تبیین متفاوت دچار می‌کند. لذا بنظر اینجانب استفاده از کتاب در حد آشنایی با استلزامات فلسفیِ یک نظریه علمی و برداشت‌های دینی که از این مساله کرده‌اند مناسب است والا اتکأ به آن بعنوان برهانی بر اثبات وجود خداوند ضعیف است. در اثبات وجود خداوند براهین صرف فلسفی نتیجه بخش‌تر هستند. به هر حال آشنایی با کتاب بعنوان آخرین برخوردهای دینی غرب با یک فرضیه علمی بسیار خوب است.
تبلیغات
