بررسی و معرفی کتاب: رنگین کمانِ ایمانها (گفتگوهای انتقادی درباره کثرت‌گرایی دینی)/ THE RAINBOW OF FAITH (Critical Dialogues on Religious Pluralism) John Hick
آرشیو
چکیده
متن
نام کتاب: رنگین کمانِ ایمانها (گفتگوهای انتقادی درباره کثرت‌گرایی دینی)
THE RAINBOW OF FAITH (Critical Dialogues on Religious Pluralism) John Hick
مؤ‌لف: جان هیک
ناشر: اس.سی.ام پرس لیمیتد
تاریخ انتشار: 1995
تعداد صفحات: 160
محل ناشر: انگلستان؛ لندن
توضیح ناشر دربارة مؤ‌لف
جان هیک پروفسور سابق الهیات در دانشگاه بیرمنگام و پروفسور فلسفه دین در مدرسه فرهیختگان کلارمونت در کالیفرنیاست.
توضیح ناشر درباره کتاب
جان هیک مدت زیادی بر این نظر بوده است که این درک و برداشت فراگیر که مسیحیت در میان ادیان بزرگ جهانی تنها دین رستگار کننده است نیاز به بازفهمی دارد. او ایمانهای بزرگ جهانی را بعنوان راههای متفاوت ولی (تا آنجا که می‌توانیم بگوییم) هم اعتبار از لحاظ اندیشیدن، تجربه کردن و پاسخ گفتن در زندگی به واقعیت نهایی که آن را خدا می‌نامیم می‌داند. رنگین کمان، که از تجزیة نور خورشید بوسیله آتمسفر زمین به طیف‌های خیره‌کننده‌ای از رنگها حاصل می‌شود، تمثیلی برای تجزیه نورالهی بوسیله فرهنگهای دینی انسانی است.
این تصور در بسیاری حوزه‌ها مورد استقبال قرار گرفته است، ولی در بعضی محدوده‌های دیگر بسختی به نقد کشیده شده است، و جان هیک در این کتاب جدیدش می‌کوشد تا به این نقدها پاسخی ارائه نماید. او چنین کاری را به صورت یک گفتگو با یک فیلسوف (به عنوان(Phil و با یک متکلم (به عنوان(Grace انجام می‌دهد.
در این کتاب ابتدأً مقدمه‌ای بر مباحثه کلامی و فصلی باز که نظریه پلورالیستی جان هیک را مطرح می‌کند آورده شده است، سپس گفتگو آغاز می‌گردد. در فصلهای متوالی این گفتگو به نقدهای فلسفی پلورالیسم دینی نظر می‌اندازد؛ همان دیدگاهی که معتقد است امر واقعی در ورای سیستمهای تصوری انسانی،بر حلول، تجسد، بی‌همتایی، رستگاری، رسالت و گفتگو مبتنی است. فصل انتهایی نیز مسیحیتی را به تصویر می‌کشد که خود را تنها دین حق در میان سایر ادیان می‌داند.
تمامی ایمانهایی که با این رهیافت جان هیک مساعدت یافته‌اند این روشنگری بیشتر را بخوبی استقبال خواهند کرد؛ آنها که هنوز باید به رسیدگی خویش بپردازند یا بیندیشند که بشدت مورد اعتراض هستند و موقعیتی جدید می‌یابند که نه تنها به بررسی دیدگاههای او بپردازند بلکه به بازبینی نظرات خویش بپردازند.
خلاصه مقدمه مؤ‌لف
در انتهای قرن بیستم مسیحیت در بحران عمیقی قرار گرفته است. ساختار الهیاتی که توسط کلیسای غربی توسعه یافته است بنظر تهی و نامناسب بااکثریت غربیان می‌رسد و همچنین بعنوان امتداد استیلای فرهنگی غرب، برای بسیاری مسیحیان در آفریقا، هند، چین و بطور کلی شرق غریبه و اجنبی می‌نماید.
جنبه‌های چندی برای این بحران وجود دارد، و این کتاب با یکی از این جنبه‌ها سرو کار دارد، یعنی این طرز تفکر گسترده که مسیحیت تنها دین برحق در میان ادیان بزرگ جهان است. یهودیت، اسلام، هندوئیسم و بودیسم اکنون برای بسیاری متفاوت می‌نمایانند ولی، با ثمراتشان در زندگی انسانی بر این داوری هستند که تمامی آنها پاسخهای هم اعتباری به خداوند، الوهیت، امر غایی و امر واقعی هستند. چنین پذیرشی از کثرت‌گرایی دینی (بطور ضمنی نه صریح) نیاز به بازاندیشی جزمیت‌هایی را ایجاب می‌کند که متضمن تفوق دینی مسیحیت نه تنها برای مابلکه برای نسل بشری نیز است و وقتی چنین امری اتفاق افتد، مسیحیت و ایمان واقعگرایانه مسیحی و ارزشهای عقلی می‌تواند امکان گفتگو و سخن گفتن با مسائل عمیق مذهبی که در میان جمعیت غربی وجود دارد را بیابد.
گسترة دامنه‌داری از فهم پلورالیسم دینی وجود دارد، و در سخنرانی‌های سال 1994 در آموزشگاه اتحاد الهیاتی در نیویورک، از من خواسته شد تا به انتقادهایی که به نوع خاصی از پلورالیسم دینی که خود از آن دفاع کرده‌ام پاسخ گویم. در این نوع پلورالیسم دینی ایمانهای بزرگ جهانی متفاوت هستند ولی طُرُقِ هم اعتباری از تصور، تجربه و پاسخ به واقعیت نهائی که ما خدا می‌نامیم وجود دارد. در این کتاب این طرز تفکر مورد نقد قرار گرفته است که من این نقدها را از زبان یک فیلسوف کهPhil نامیده‌ام و از زبان یک متکلم کهGrace نامیده‌ام مطرح شده و من به دفاع از آنها برخواهم خواست.
فهرست مطالب
پیشگفتار $نُه
مقدمه: درباره جدل کلامی $1
-1 نظریه کثرت‌گرایانه $11
شروع از سطح مبنایی $11
رستگاری $16
ادعاهای حقیقت $23
پاسخ کثرت‌گرا $27
-2 فرامدرن‌گراوانتقادهای دیگر،وتعارض‌اد‌عاهای حق $31
کثرت‌گرایی بعنوان امپریالیسم عقلی‌غربی $31
کثرات‌گرایی دینی ماقبل مدرن $34
انتقاد فرامدرن‌گرا $37
کثرت‌گرایی بعنوان همگن کردن $40
ترک ادیان بهمان صورت که هستند؟ $41
کثرت‌گرایی باخویش فهمی هر دین درتعارض است $45
ادعای کثرت‌گرادربارة نقطه تفوق ممتاز $49
ادعاهای حق و اسطوره‌ها $51
تعارض با اعتقادات متافیزیکی $52
تعارض با ادعاهای حقِ تاریخی $55
-3 امر واقعی، وصف‌ناپذیری ومعیار $57
وصف‌ناپذیری امر واقعی $57
امر واقعی بعنوان خالی و زائد $65
پس چرا امر واقعی مسلم فرض می‌شود؟ $67
اما چرا فقط یک امر واقعی؟ $69
واقعگرایی و معادشناسی $71
معیار $76
رستگاری اجتماعی/ رهایی‌بخشی $79
-4 تجسد و بی‌همتایی $83
خلاصه تا اینجا $83
بیرون کلیسا، هیچ رستگاری $83
ادعای مسیحیت درباره برتری بی‌همتا $86
حلول و تجسد $90
مسیح بعنوان انسان سراسر روح $91
پسر خدا $93
خدایی که نمی‌داند خداست $95
دو طبیعت، الوهی و انسانی $98
خدایی ساختن مسیح برای توجیه شرور تاریخی بکار می‌رفته است $99
تمثیل/ اسطورة خدای متجسد $101
5 - رستگاری، تبلیغ و مناظره $104
امرواقعی بعنوان خداوند مسیحیِ تغییر شکل‌یافته $104
رستگاری‌های متفاوت $106
ادیان بزرگ و کوچک و جدید دیگر $108
دوبرداشت از رستگاری و مسیحیت $111
تبلیغ مسیحی $116
گفتگو $120
-6 مسیحیتی که خود را بعنوان تنها دین برحق در میان سایرادیان می‌بیند $125
خصوصیت متغیر مسیحیت $125
دیدگاهی از سال 2056 $134
روحانیت در عصری کثرت‌گرا $139
پیوست 1: بعضی سپاس‌ها و توضیحات $148
پیوست 2: بحثهای انتقادی $151
نمایه: $157
نظر نهایی
جان هیک از مشهورترین فیلسوفان دین است که کارهای زیادی در رابطه با پلورالیسم دینی انجام داده است کتابهایی مثلThree Faiths - one God سه ایمان - یک خدا براساس این دیدگاه پلورالیستی نوشته شده است که بیشتر ناظر به برقراری امکان گفتگو بین ادیان مسیحیت، یهودیت و اسلام است و همچنین کتابProblems of Roligious Pluralism (مشکلات پلورالیسم دینی) که او تألیف کرده است با پذیرش پلورالیسم دینی به تفضیل در این باره به بررسی پرداخته است. کلیه مطالبی که او درباره دیدگاه خاص خویش از پلورالیسم دینی مبنی بر اعتبار کلیه ادیان ارائه کرده است در سال 1994 مورد نقدهایی قرار گرفته است او در یکی از آخرین کتابهایش یعنی همین کتاب رنگین کمان ایمانها به توضیح و پاسخگویی به کلیه انتقادهایی که به نظر او وارد شده است از دیدگاه هم فلاسفه هم متکلمین پاسخ می‌گوید. این کتاب او که در سال 1995 تألیف شده است بصورت مناظره ترتیب یافته است که دفاع سختی از پلورالیسم دینی است. گرچه پلورالیسم دینی ارائه شده توسط او جهت برقراری امکان زیست صلح‌آمیز ادیان بدون هیچ تعد‌ی از جانب یک دین تالیف شده است ولی بسط و گسترش دیدگاه او امکان برقراری ارتباط جهت مباحثه و مناظره با مسیحیت را بوجود می‌آورد. و این دیدگاه او با نشان دادن ابهامهای موجود در بعضی عقاید مسیحی مثل تجسد مسیح، پسر خدا بودن او و... همراه است و بعضاً این اعتقادات زیر سؤ‌ال برده می‌شود. بهر حال نظر به اینکه این کتاب تقریباً یکی از آخرین کتابهای نوشته شده در پلورالیسم دینی است در این زمینه می‌تواند مورد استفاده محققین قرار گیرد.
تبلیغات
