نقش عالمان شیعی در تکوین مولفه های هویت ملی ایرانیان در دوره صفویه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه یکی از مباحث پرمناقشه جامعه سیاست، هویت ملی است. سؤالی که در اذهان پژوهشگران ایجاد می شود، این است که آیا عالمان شیعی به عنوان یکی از کنشگران اصلی جامعه ایرانی دوره صفویه، در شکل گیری مؤلفه های هویت ملی این سرزمین نقشی داشته اند؟ با بررسی تاریخی عملکرد، مواضع و رفتار عالمان شیعی در این دوره، تأثیرگذاری آنان در شکل گیری مولفه های هویت ملی ایرانیان همچون: سرزمین، دولت متمرکز، مذهب رسمی، دفاع از تمامیت ارضی، زبان و ادبیات فارسی، و... مشهود خواهد بود؛ و پایایی و پویایی برخی مؤلفه های هویت ملی ایرانیان مرهون عملکرد عالمان شیعی می باشد؛ این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده های اسناد تاریخی، به تبیین ایفای نقش عالمان شیعی در تکوین مؤلفه های هویت ملی ایران در دوره صفویه پرداخته، و نوع ایفای نقش آنان در مؤلفه های هویت ملی ایرانیان را بیان نموده است.