ژئواکونومی خاورمیانه و جهانی شدن اقتصاد (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی، از نظم جدیدی سخن به میان آمد که مشخصه آن درهم تنیدگی فرهنگی، سیاسی، و اقتصادی کشورها بود. جهانی شدن اقتصاد که سرمایه داری را توسعه داد با خود مسائل و نیز فرصت های جدیدی به وجود آورد که رویکردی ژئواکونومیک به مناطق یکی از آن ها بود. این رویکرد اهمیت اقتصاد در فرایند جهانی شدن را نشان می داد. ژئواکونومیک در عین توجه به مسائل سیاسی و امنیتی، در شرایط پس از جنگ سرد و کاهش رقابت های نظامی و ایدئولوژیک، از رقابت های اقتصادی خبر می داد و به دنبال مهم نشان دادن اقتصاد در شرایط جهانی شدن بود که قدرت های صنعتی (ازجمله آمریکا، چین، اتحادیه اروپا و ...) نگاهی ژئواکونومیک به مناطق پیدا کردند و خاورمیانه به دلیل داشتن منابع غنی نفت و گاز و .... از مهم ترین این مناطق بود و این در شرایطی بود که درباره کاهش اهمیت انرژی های نفت و گاز در دهه های آینده مطالب بسیاری گفته می شد. در این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به این سؤال هستیم که آیا جهانی شدن اقتصاد اهمیت ژئواکونومیک خاورمیانه را کاهش داده است یا خیر؟ نویسنده در پی اثبات این فرضیه است که طبق آمارهای انرژی جهانی و بانک جهانی، جهان حداقل تا نیم قرن آینده همچنان نیازمند انرژی های فسیلی استو این مسئله نشان می دهد که جهانی شدن، در عین چالش هایی که برای کشورهای درحال توسعه ایجاد می کند، فرصتی را نیز از طریق درهم تنیدگی اقتصاد جوامع، برای مناطق ژئواکونومیک به وجود آورده است، به طوری که همچنان قدرت های صنعتی را نیازمند نفت وگاز خاورمیانه قرار داده و اهمیت آن را کاهش نداده است.