چالش های هویتی گفتمان اسلام سیاسی در ایران معاصر (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

گفتمان اسلام سیاسی، قرائتی از اسلام است که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در رقابت با گفتمان های رقیب، خاصیت هژمونیک یافته و بر جامعیت و نقش آفرینی حداکثری اسلام در اداره زندگی مسلمانان تأکید دارد. این گفتمان مرزهای هویتی خود را با سایر خرده گفتمان های رقیب با منبع، مرجع و داور قرار دادن «هویت اسلامی» تعریف و تحدید می کند. در این راستا، این گفتمان هویتی در کنار اصل قرار دادن هویت «اسلامی»؛ هویت «ملّی» و «قومی» و «جهانی» ایرانیان را زیر چتر «اسلامیت» بازخوانی، بازسازی و بازآفرینی می کند. این پژوهش با کاربست نظریه گفتمان و روش تحلیلی اسنادی درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است: «آسیب های هویتی گفتمان اسلام سیاسی در ایران معاصر چیست؟» مدیریت و سیاست گذاری هویتی برای خنثی نمودن چالش های هویتی گفتمان اسلام سیاسی نیازمند شناخت دقیق و مدبّرانه آسیب های هویتی این گفتمان در سطوح «ملی»، «منطقه ای» و «جهانی» است که ایجاباً و سلباً در نوشتار مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته است.