بررسی و تعیین سهم عوامل خانوادگی موثر در اختلال افسردگی نوجوانان

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین سهم عوامل خانوادگی موثر در بروز اختلال افسردگی در نوجوانان بود. نمونه مورد پژوهش شامل 1419 دانش آموز دختر و پسر مدارس راهنمایی، دبیرستان و مراکز پیش دانشگاهی نواحی پنجگانه شهر اصفهان بودند که بر اساس نمونه گیری خوشه ای به طور تصادفی انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه خلق و احساس(MFQ) و پرسشنامه محقق ساخته عملکرد خانوادگی بود. بررسی پایایی پرسشنامه خلق واحساس و پرسشنامه عملکرد خانواده به ترتیب آلفای کرنباخ 93/0 و 71/0 را نشان داد (001/0 P <). نتایج تحلیل رگرسیون با استفاده از روش گام به گام حاکی از آن بود که از بین متغیرهای مربوط به عملکرد خانواده، متغیر اختلاف نظر نوجوان با والدین بیشترین ارتباط را با افسردگی داشت، به طوری که 17% واریانس نمرات افسردگی ناشی از این متغیر بود (001/0 P<). در گامهای بعدی تحلیل رگرسیون، متغیرهای احساس امنیت و آرامش در خانواده، رابطه با خواهران و برادران، تحصیلات مادر، اختلاف و مشاجرات والدین با یکدیگر، رابطه نوجوان با والدین، در میان گذاشتن مسائل خصوصی با والدین، تنبیه توسط والدین و شغل پدر به ترتیب دارای بیشترین رابطه با افسردگی در نوجوانان بود (001/0 P <). این نتایج نشان داد حدود 30% نمرات افسردگی متاثر از عملکرد خانواده می باشد. به طور کلی این گونه می توان نتیجه گیری کرد که ارتباط عاطفی مناسب و نزدیک والدین با فرزندان، ایجاد فضایی آرام، امن، گرم و صمیمی در خانواده، اجتناب والدین از مشاجره و درگیری با یکدیگر و با فرزندان، تقویت صمیمیت، دوستی و مهربانی بین فرزندان از عوامل موثر در پیشگیری و درمان افسردگی نوجوانان می باشد.