مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۰۱.
۱۰۲.
۱۰۳.
۱۰۴.
۱۰۵.
۱۰۶.
۱۰۷.
۱۰۸.
۱۰۹.
۱۱۰.
۱۱۱.
۱۱۲.
۱۱۳.
۱۱۴.
۱۱۵.
۱۱۶.
۱۱۷.
۱۱۸.
۱۱۹.
۱۲۰.
تربیت معلم
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباربخشی الگوی فعالیت های فوق برنامه رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان است. روش پژوهش آمیخته می باشد؛ برای شناسایی ویژگی های فوق برنامه از روش تحقیق کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد و برای اعتباربخشی الگو، از روش کمی استفاده شده است. جامعه مورد بررسی و حجم نمونه در بخش کیفی شامل: (1) سندتحول و کلیه مفاد مربوط به تربیت معلم و فوق برنامه این سند می باشد، (2) از اسناد دانشگاه فرهنگیان؛ 3 سند و (3) مطلعان کلیدی؛ 12 نفر به صورت هدفمند انتخاب شده اند. در بخش کمی؛ از گروه خبرگان به صورت هدفمند 14 نفر، انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی شامل: چک لیست و مصاحبه های نیمه ساختاریافته بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از رهیافت نظامند: کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استفاده گردیده است. برای روایی تحلیل محتوا از معیارهای ارزیابی گلیزر و اشتراوس، و برای افزایش پایایی، خودارزیابی توسط پژوهشگر انجام شد. اعتباربخشی الگو از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. روایی محتوایی پرسشنامه، توسط استاد راهنما و مشاوران مورد تایید قرار گرفت و ضریب پایایی به روش الفای کرونباخ 91/0 بدست آمد. داده های کمی، با استفاده از آمار توصیفی و غیرپارامتریک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد الگوی ارائه شده فعالیت های فوق برنامه دانشگاه فرهنگیان، دارای 18 ویژگی می باشد. پس از استخراج ویژگی ها، ده عنصر فعالیت های فوق برنامه، مبتنی بر دیدگاه اَکِر، طراحی شد. بر اساس نتایج، پیشنهاد شد برنامه های درسی رسمی و فعالیت های فوق برنامه رشته آموزش ابتدایی در جهت رشد حرفه ای دانشجومعلمان ادغام گردد؛ و بخشی از طراحی و اجرای فعالیت ها به دانشجومعلمان محول گردد.
برنامه عصب تربیت معلم: یک برنامه آموزش ضمن خدمت برای ارتقای سواد عصب- تربیت شناختی معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: مطالعه حاضر با هدف تدوین یک چارچوب برنامه درسی برای ارتقای سطح سواد عصب تربیت شناختی معلمان به عنوان بخشی از دانش حرف ه ای آنان انجام شده است. روش کار: چارچوب برنامه درسی حاصل این مطالعه با روش مرور نظامند، از طریق مرور و ترکیب نتایج آن دسته مطالعات پیشین تدوین شده است که هدف اساسی آنها آموزش علوم اعصاب تربیتی به معلمان بوده است. یافته ها: در چارچوب تدوین شده که با عنوان «برنامه عصب_ تربیت معلم» معرفی می شود، جایگاه چهار مؤلفه اساسی یک برنامه درسی (اهداف آموزشی، محتوای برنامه درسی، راهبردهای آموزشی و رویه های سنجش) تعیین شده است. در مؤلفه اهداف آموزشی، درک و نگرش معلمان درباره مفاهیم و اصول علوم اعصا ب تربیتی تقویت شود و از این طریق قابلیت ها و مهارت های تدریس آنان بهبود یابد. برای دستیابی به این اهداف، محتوای برنامه درسی بر محور مجموعه ای از موضوعات سازمان دهی می شود که عبارتند از مبانی علوم اعصاب تربیتی، روش شناسی پژوهش عصب_تربیتی، انعطاف پذیری عصبی، شناخت اجتماعی، مدل سازی محاسباتی، زبان و سواد، شناخت ریاضی، استدلال علمی، درک زیبایی شناختی، ناتوانی های رشدی و عصب افسانه شناسی. به منظور آموزش اثربخش این سرفصل پیشنهادی، محیط یادگیری باید با تکیه به رویکرد یادگیری موقعیتی و از طریق تنوعی از فرصت های یادگیری واقعی به مکانی برای حل مسئله، درگیری و مشارکت فعال معلمان تبدیل شود. برای ارزشیابی عملکرد شرکت کنندگان از روش ها و رویه های متعدد و متنوع سنجش به ویژه اشکال مختلف سنجش عملکردی استفاده شود. نتیجه گیری: طرح برنامه درسی عصب_تربیت معلم از این قابلیت برخوردار است که سطح سواد عصب_تربیت شناختی معلمان را ارتقا بخشد و به عنوان یک راهنما مورد استفاده طراحان دوره های ضمن خدمت قرار گیرد. پیشنهاد می شود تناسب تربیتی این برنامه از دیدگاه متخصصین علوم اعصاب تربیتی اعتبارسنجی شود و سپس اثربخشی آن از طریق یک طرح آزمایشی در بوته آزمون قرار گیرد.
شباهت ها و تفاوت های نظام تربیت معلم در ایران و فنلاند
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر مقایسه شباهت ها و تفاوت های نظام تربیت معلم ایران و فنلاند بود. به این منظور، با استفاده از روش تطبیقی، تفاوت و شباهت های تربیت معلم دو کشور بررسی شد. اطلاعات مورد نیاز برای پاسخگویی به پرسش ها از طریق وب سایت رسمی مجموعه های تخصصی، منابع کتابخانه ای و مقالات معتبر در دو کشور گردآوری شد. تحقیق حاضر از نوع مطالعات تطبیقی بردی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای یا بررسی و تحلیل اسناد است. با استفاده از الگوی بردی و چارچوب پیشنهادی اعزازی و همکاران (1397) بر اساس سه محور برنامه جامع تربیت معلم، الگوهای اجتماعی و الگوهای اقتصادی، ساختار تربیت معلم دو کشور در پنج بخش، سیاست گذاری اولیه (اهداف)، محتوای برنامه درسی تربیت معلم (محتوا)، فرایند اجرایی تربیت معلم (فرایند تربیت معلم)، نظارت و ارزیابی برنامه های تربیت معلم (بازخورد) و جایگاه اجتماعی و حرفه ای اساتید تربیت معلم مقایسه شد. نتایج نشان داد با وجود شباهت های ظاهری، تفاوت اساسی بین ابعاد پنج گانه تربیت معلم ایران و فنلاند وجود دارد.
مطالعه طولی (پانلی) نگرش دانشجو معلمان نسبت به عناصر نظام آموزشی تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر یک مطالعه طولی درباره ادراکات و برداشت های دانشجو معلمان از مؤلفه های نظام آموزشی تربیت معلم ایران و حرفه معلمی در طول تحصیل است. برای انجام این مطالعه طولی از روش پدیدارشناسی استفاده شده و گردآوری اطلاعات در دو بازه زمانی بدو ورود دانشجویان و حین دانش آموختگی آنان انجام شده است. جامعه پژوهشی دانشجو معلمان ورودی 1395 پردیس حکیم فردوسی دانشگاه فرهنگیان بوده که نمونه ای تصادفی به تعداد 22 نفر در شروع پژوهش انتخاب و با شیوه پانلی از همان نمونه به تعداد 18 نفر در حین دانش آموختگی در گردآوری اطلاعات همکاری نمودند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه سازمان یافته بوده و اعتباریابی از طریق بازگرداندن یافته ها به مشارکت کنندگان و انجام اصلاحات ضروری صورت پذیرفته است. تجزیه وتحلیل اطلاعات با روش تحلیل محتوای کیفی و کدگذاری انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد که بین نگرش بدو ورود دانشجویان و نگرش حین دانش آموختگی آنان نسبت به عناصر دانشجو، برنامه درسی، برنامه درسی غیررسمی (فرهنگی اجتماعی)، تجهیزات و فناوری، سرای دانشجویی و رفاهی، حرفه معلمی و مسائل و مشکلات دانشجویی تفاوت وجود دارد و نگرش آنان تغییر پیدا کرده است. لیکن در عنصر کارکنان، تحقق انتظارات تا حد زیادی انجام و در عنصر استاد (آموزشگر) میزان تحقق انتظارات در حد متوسط است. علاوه بر وجود تفاوت بین تصورات اولیه و ادراکات پس از تجربه زیسته، مضامین و مقوله های استخراجی از برخی تغییرات در نگرش دانشجو معلمان نیز قابل توجه بوده و پرداختن به آن ها در تصمیم گیری و برنامه ریزی های مختلف نظام آموزشی تربیت معلم ایران ضروری به نظر می رسد.
مصورسازی شبکه موضوعی تولیدات علمی حوزه توسعه حرفه ای معلمان: 1998- 2022
باتوجه به جایگاه پژوهش های علم سنجی در حوزه های مختلف علمی، پژوهش حاضر با هدف تحلیل مقالات مرتبط به توسعه حرفه ای معلمان انجام شده است. روش تحقیق توصیفی - کاربردی و حوزه پژوهش شامل تمامی مقالات توسعه حرفه ای معلمان بود که از سال 1998 تا 2022 در پایگاه استنادی ساینس دایرکت نمایه شدند، بعد از پالایه مقالات مرتبط 2382 مورد از آن ها با نرم افزار اکسل و وی. او. اس. ویوور مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد چاپ مقالات در این حوزه روند صعودی داشته و در سال 2021 بیشترین فراوانی را دارا بود. همچنین مقالات پژوهشی با 2071 اثر و مجله تدریس و آموزش معلمان با 710 اثر، در رتبه اول قرار گرفتند. کلمات کلیدی: توسعه حرفه ای، تربیت معلم، بهبود تدریس، توسعه معلم، معلمان، مسائل تربیتی بیشترین فراوانی و هم رخدادی را هم به خود اختصاص دادند. در ادامه 8 خوشه و 1883 پیوند شناسایی شدند که اولین خوشه دارای 38 مقوله موضوعی و 603 پیوند بود و مقوله سواد و انگیزه با 36 پیوند دارای بیشترین پیوند با دیگر اعضای شبکه بود. خوشه های آموزش آنلاین، درگیری دانشجویان، خودکارآمدی، تخصص معلمی، مربیگری، مهارت های نوین، رسانه های اجتماعی، تفکر رایانه ای، آموزش از راه دور، سواد اطلاعاتی، رباتیک، علم داده، آموزش مسئله محور، آگاهی معلم، معلمان روستایی، تدریس مجازی و آموزش به کمک مربی دارای نوع آوری بوده و همچنین تربیت معلم، استراتژی های آموزشی، آموزش عالی و تربیت، پرتأثیرترین موضوعات در این حوزه بودند. درنتیجه انجام پژوهش با موضوعات جدید در حوزه توسعه حرفه ای معلمان می تواند، در پیشبرد اهداف تربیت معلم مؤثر باشد.
تأملی بر مطالعه کارورزی در تربیت معلم کشور کانادا در جهت توسعه دانشگاه ها در سال 2021- 2020
هدف از پژوهش حاضر بررسی چگونگی آموزش کارورزی در تربیت معلم دانشگاه های کشور کانادا در سال 2021 - 2020 می باشد. پژوهش بر حسب هدف از نوع تحقیقاتی است، جامعه آماری پژوهش طیف دانشجو معلمان در دانشگاه تربیت معلم می باشد. ابزار پژوهش؛ تحقیقات پژوهشی و شیوه های آموزشی و تربیتی به کاررفته در کشورهای توسعه یافته در جهت آموزش بهینه کارورزی در کشور است. پیشرفت علم و تکنولوژی در کشورهای توسعه یافته باعث گردیده که آنها مبادرت به برنامه ریزی واقع بینانه، دقیق و در عین حال قابل انعطاف نمایند. این پژوهش در صدد است وضعیت کارورزی را با توجه به تحولات به وجود آمده در دنیا در کشور کانادا در زمینه های برنامه ریزی تربیت دانشجو معلمان، انتخاب داوطلبان مناسب، نحوه صدور گواهینامه برنامه عملی کارورزی، وضعیت خود ارزیابی، روند کلی برنامه کارورزی، اهداف و مقاصد، روش، مدیریت و ارزیابی، چگونگی ارتباط و تعامل با مدارس و معلمان، محیط یادگیری، ابتکارات ، وضعیت حقوقی دانشجو معلمان، معیار های مشاهده کلاس، وظایف حرفه ای، نگاه کیفی و ... مورد تبیین و بررسی قرار دهد.
شناسایی ابعاد و مؤلفه های جذب، نگهداشت و توانمندسازی دانشجو معلمان در نظام تربیت معلم کشور با تأکید بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
حفظ کرامت معلمان و نقش آموزش و پرورش در ارتقا و پیشرفت جوامع بشری، استقرار الگوی جامع جذب، نگهداشت و توانمندسازی در نظام تربیت معلم را ضروری کرده است. هدف این مقاله طراحی الگوی جذب، نگهداشت و توانمندسازی و شناسایی عناصر و مؤلفه های آن در نظام تربیت معلم کشور است. رویکرد مورد نظر در این پژوهش کیفی و روش نظریه داده بنیاد بود. جامعه پژوهش شامل مدیران، کارشناسان و خبرگان حوزه تربیت معلم بودند که در زمینه موضوع پژوهش تجارب ارزشمندی داشتند. انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از رویکرد هدفمند و با روش نمونه گیری گلوله برفی و با استفاده از معیار اشباع نظری داده ها انجام گرفت. داده ها با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه متون حاوی نظرات مشارکت کنندگان در وبگاه ها و رسانه ها جمع آوری شد. برای استخراج چارچوب ابعاد و مؤلفه های جذب، نگهداشت و توانمندسازی دانشجومعلمان از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی منابع و متون مرتبط استفاده شد. با استفاده از تحلیل مضمون، چارچوب اولیه شامل 122 مضمون پایه و 18 مضمون سازمان دهنده حول مضمون فراگیر ابعاد جذب، نگهداری و توانمندسازی دانشجومعلمان سازماندهی شد، این مضامین مرتبط و در هم تنیده و پویا بودند، به گونه ای که یک دانشجومعلم اگر بخواهد در چارچوب شایستگی های حرفه ای معلمان طراز جمهوری اسلامی ایران بگنجد، باید این شایستگی ها را در کنار هم داشته باشد و آن ها را با هم رشد و توسعه دهد. نظام آموزشی تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان نیز باید شرایط و زمینه های مناسب با این چارچوب سازمان دهی شده را فراهم کند.
فقه و اخلاق معلمی: هم نشینی یا جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تربیت اسلامی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۲
53 - 75
ادبیات اخلاق حرفه ای در حال رشد است و به مرزهای آموزش و تربیت رسیده و مقولاتی چون اخلاق حرفه ای معلم را به بار نشانده است که لازم است برای بومی سازی آن تلاش نمود. همچنین فقه تربیتی به عنوان عرصه ای جدید در تربیت−پژوهی در حال تکوین است و می توان از قلمروی بنام فقه معلمی سخن گفت. نسبت سنجی اخلاق معلمی و فقه معلمی در دو مقام پژوهش (تولید علم) و آموزش (برنامه آموزشی و درسی) ضرورت دارد و مسأله این مقاله است. نوشتار حاضر با روش توصیفی و تحلیلی ضمن تبیین چیستی فقه معلمی و اخلاق معلمی آن دو را نسبت سنجی نموده و به این نتیجه رسیده که این دو حوزه مطالعاتی ضمن تمایز، ترابط زیادی با یکدیگر دارند و در مقام پژوهش، اخلاق معلمی (اسلامی) می تواند به فقه معلمی تکیه کند و تَن به روش شناسی اجتهادی وی دهد تا نظام جامعی از احکام، آداب و اخلاق معلمی به صورت روشمند استنباط شود. در پایان سرفصل درس اخلاق معلمی در برنامه درسی تربیت معلم، مورد ارزیابی قرار گرفته و پیشنهاداتی ارائه شده است.
طراحی برنامه آموزشی ویژه پرورش ادراک زیبایی شناختی دانشجو معلمان با رویکرد تعلیم و تربیت گفت و شنودی وتکیه بر تکالیف یادگیری آرتاگرافیک(مقاله علمی وزارت علوم)
پژوهش حاضر با هدف طراحی یک برنامه آموزشی با رویکرد تعلیم و تربیت گفت و شنودی، ویژه پرورش ادراک زیبایی شناختی دانشجو معلمان، انجام شد. روش پژوهش کیفی و از نوع هنجاری بود. شرکت کنندگان پژوهش شامل دو گروه بودند. گروه اول از 13 نفر متخصص موضوعی در حوزه هنر تشکیل شده بود که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. گروه دوم شامل 32 نفر از دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان بودند که 10 نفر از آنان به روش نمونه گیری در دسترس و 22 نفر دیگر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جهت اتخاذ تصمیم درباره عناصر برنامه داده های حاصل از مصاحبه ها و بررسی منابع تخصصی هنر و زیبایی شناسی به ویژه آرتاگرافی تحلیل مضمونی و در هشت عنصر برنامه گفت و شنودی تدوین شد.
واکاوی ابعاد فرهنگ سازمانی دانشگاه فرهنگیان از منظر توسعه شایستگی های معلمی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزش و توسعه منابع انسانی سال نهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۵
191 - 213
این پژوهش با هدف کاوش و توصیف ابعاد فرهنگ سازمانی دانشگاه فرهنگیان از منظر توسعه شایستگی های معلمی انجام شد. داده های پژوهش بر اساس طرح پژوهش کیفی با رویکرد پدیدار شناسی و به کمک مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند جمع آوری شد. مشارکت کنندگان در پژوهش مبتنی بر شیوه نمونه گیری هدفمند و با رعایت تنوع گروه ها به تعداد 44 نفر در چهار گروه: اساتید، مدیران و کارشناسان سازمان مرکزی، و دانشجویان از دانشگاه فرهنگیان، همچنین اساتید دانشگاه ها در حوزه های تعلیم و تربیت و تربیت معلم از دانشگاه های خوارزمی، تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی و علامه طباطبایی تهران انتخاب شدند. داده ها به کمک مصاحبه عمیق اکتشافی جمع آوری شدند. مصاحبه با اساتید، مدیران و کارشناسان سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان و همچنین اساتید دیگر دانشگاه ها به شیوه انفرادی و با دانشجویان مصاحبه به شیوه گروه های کانونی انجام شد. از تحلیل داده ها ابعاد شش گانه شایستگی های معلمی: دانش نظری، دانش عملی، نگاه توحیدی و زیبا شناختی، باورهای حرفه ای، توانمندی های فردی و فراشایستگی ها با 15 مولفه؛ و در بخش فرهنگ سازمانی دانشگاه فرهنگیان، ابعاد شش گانه فلسفه تربیت، اعتماد، تربیت معلم، تعاملات درون و برون سازمانی، ارزشهای سازمانی و فاصله قدرت با 17 مولفه استنباط شد.
ارتقا سطح حرفه ای معلمان زبان با افزایش کفایت فردی از طریق همکاری آنان در یک بستر غیرحضوری(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر همکاری معلمان در یک بستر غیر حضوری طراحی شده برای کمک به ارتقا سطح حرفه ای آن ها از طریق افزایش کفایت فردی بوده است. شبکه های اجتماعی آنلاین فرصت های جدیدی را برای ارتقا سطح معلمان زبان از طریق مشارکت در بحث های غیرحضوری فراهم می کنند. بدین منظور تحقیق حاضر تلاش دارد تا با در نظر گرفتن سهم خود در زمینه آموزش زبان، برای آماده سازی معلمان زبان در جهت ارتقا سطح حرفه ای آنان گام برداشته و بینش موثری ایجاد نماید. شرکت کنندگان تحت یک طرح شبه آزمایشی شامل سه مرحله پیش آزمون، مرحله آموزشی و پس آزمون قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که همکاری در شبکه های اجتماعی به طور قابل توجهی کفایت فردی معلمان را افزایش می دهد که به نوبه خود به پیشرفت حرفه ای آن ها کمک می کند. بر اساس نتایج، مشارکت در حلقه های بحث مشارکتی، حرفه ای و انتقادی نقش موثری بر مؤلفه کفایت فردی در ارتقا سطح حرفه ای معلمان زبان دارد و جنسیت، سن و سطح تحصیلات معلمان به طور متفاوتی بر رشد حرفه ای آن ها تأثیر می گذارد. نتایج این مطالعه در چارچوب نظریه های اجتماعی- سازنده و فعالیت مورد بحث قرار می گیرد.
تربیت مورخ یا تربیت معلم؛ اعزام دانشجویان رشته تاریخ و جغرافیا به اروپا (1312–1307خ)؛ انگیزه ها، سازوکارها و نتایج(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تاریخ ایران پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۳)
83 - 111
حوزه های تخصصی:
اعزام دانشجویان به اروپا که پس از جنگ های ایران و روس با هدف نوسازی و جبران عقب ماندگی آغاز شده بود در دوره قاجار تداوم یافت، به گونه ای که طبق مستندات قریب به هزار دانشجو در این عصر به اروپا گسیل شدند. بخشی از انگیزه کارگزاران برای اعزام دانشجو بازسازی و تحول نظام آموزشی بود. در دهه اول عصر پهلوی نیز با تصویب قانون اعزام دانشجو در دوره ششم مجلس شورای ملی، موج جدیدی از اعزام در سال های 1307-1312خ ایجاد شد. براساس شواهد در عصر قاجار در «رشته تاریخ» هیچ دانشجویی اعزام نشد. اما در دوره پهلوی در میان نخستین دانشجویان اعزامی نام رشته تاریخ نیز به چشم می خورد. البته موج جدید اعزام دانشجو در این رشته به پرورش مورخ یا تحول پژوهش های تاریخی منجر نشد. برای تبیین این پدیدار در مقاله پیش رو، پس از بررسی اجمالی روند اعزام دانشجو به طور عام و اعزام دانشجویان رشته تاریخ به طور خاص، براساس منابع و اسناد، سازوکارهای اعزام دانشجویان در این رشته، افراد اعزامی و رهاورد اعزام شدگان مطالعه شده است. برای فهم مسئله تبدیل نشدن دانشجویان اعزامی رشته تاریخ به مورخان حرفه ای به چند متغیر اصلی توجه شده است: انگیزه ها و اهداف طراحان و کارگزاران این سیاست، انتظارات و خواست حکومت از دانش آموختگان مبنی بر به کارگیری آنها در موقعیت ها و سمت های دلخواه و متناسب با فرایند نوسازی، نظام آموزشی فرانسه به عنوان مقصد 75% دانشجویان اعزامی و شکاف آموزش و پژوهش در این کشور در دهه هایی که دانشجویان ایرانی به آنجا اعزام شدند.
واکاوی جایگاه رویکرد موجود در برنامه درسی هنر دوره راهنمایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی سال ۲۰ پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲
131 - 150
حوزه های تخصصی:
سواد هنری، فعالیتی چند بُعدی است که ارزش ذاتی و ابزاری آن در نظام های آموزشی رو به افزایش است. نظام های آموزشی نیز در قالب رویکردهای آموزش هنر می توانند به رشد آن کمک نمایند. عدم شناخت درست از طیف رویکردهای موجود در آموزش هنر دوره ی راهنمایی یکی از مسائلی است که تربیت هنری با آن رو به رو است. هدف این مطالعه، شناخت رویکردهای موجود در آموزش هنر با در نظر گرفتن حیطه های دانستن است. در این مطالعه رویکردهای سنتی، مشاهده و تیزبینی آثار هنری، تلفیقی، دیسیپلین محور، حل مسأله خلاق، آمادگی برای جهان کار و ارتقاء عملکرد آکادمیک با استفاده از شیوه ی تحلیل محتوا و پژوهش تلفیقی در کتب درسی آموزش هنر دوره ی راهنمایی و هم چنین در اهداف آموزش هنر، برنامه های درسی تربیت معلم و برنامه درسی ملی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رویکرد غالب در اهداف مصوب موجود، رویکرد فرهنگ و هنر در بستر تاریخ و هنر، در محتوای کتب درسی آموزش هنر و برنامه های درسی تربیت معلم هنر، رویکرد تولید محور و در برنامه ی درسی ملی به طیفی از رویکردهای احساس و معنا، دیسیپلین محور و زیبایی شناسی توجه شده است. ارائه ی الگوی مناسب آموزش هنر دوره ی راهنمایی به عنوان یکی از راه هایی است که می تواند به شناسایی رویکردها، عناصر برنامه درسی و ویژگی های آن ها کمک نماید.
مصورسازی شبکه موضوعی تولیدات علمی حوزه کارورزی معلمان: 1998-2022(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به ضرورت پژوهش های علم سنجی، هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل مقالات مربوط به کارورزی معلمان می باشد. روش تحقیق، توصیفی-کاربردی است و حوزه پژوهش شامل تمامی مقالات کارورزی معلمان است که از سال 1998 تا 2022 در پایگاه استنادی ساینس دایرکت نمایه شده اند، با کمک کلیدواژه کارورزی (مدرسه، معلم، دانش آموز، آموزش، تدریس و...) 3899 مقاله، شناسایی شد که بعد از پالایه کردن آن ها، 1306 مورد با کمک نرم افزار اکسل و وی.او.اس.ویوور برای تحلیل و نمایش داده ها بررسی شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که تعداد مقالات روند صعودی داشته و سال 2021 بیشترین سهم را در تعداد مقالات دارا بود. از 8 خوشه شناسایی شده، موضوعات: کووید 19، مهارت های قرن 21، قابلیت اطمینان، کارورزی مجازی، خودکارآمدی و حفظ توانایی معلمان، دارای نوآوری بوده اند. تربیت معلم، آموزش عالی و آموزش نیز پرتاثیرترین مقولات این حوزه بودند. درنتیجه، لزوم تحقیقات بیشتر در این حوزه و بخصوص در موضوعات جدید کارورزی معلمان، می تواند پیشبردی در تحقق اهداف تربیتی کارورزی باشد.
آینده نگری در تربیت معلم ایران با گذر از گذشته به حال و آینده
منبع:
آموزش پژوهی دوره ۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)
72 - 93
حوزه های تخصصی:
برنامه درسی تربیت معلم به عنوان قلب مراکز دانشگاهی در تحقق اهداف نظام آموزشی تربیت معلم از جایگاه برجسته ای برخوردار است، بدین منظور، باید همگام با تحولات مختلف تکنولوژیک، اقتصادی و علمی همانند کشورهای پیشرفته متحول گردد. از این رو پژوهش حاضر با هدف آینده نگری در تربیت معلم کشور انجام شد. روش تحقیق آینده پژوهی، از نوع دیده بانی بوده و اطلاعات آن با مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی داخل و خارج، کتب، اسناد، مدارک و تحقیقات جمع آوری و تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که به جهت رشد سریع تحولات علمی جهان و نیازهای روز جامعه، آینده نگری در برنامه های آموزشی، ضرورتی انکار ناپذیر است. یکی از استلزامات تربیت آینده سازانی که بتوانند با بحران هایی که با آنها مواجه خواهند شد، کنار بیایند و از فرصت هایی که در یک دنیای متغیر به وجود خواهد آمد به نحو بهینه بهره برداری نمایند، برنامه ریزی آینده نگرانه در تربیت معلم است. برنامه ریزی در این زمینه، نه تنها باید نسخه ای برای درمان آسیب ها و مشکلات موجود نوشته شده باشد، بلکه باید بتواند با رویکردی پیشگیرانه، تهدیدها و نگرانی های تربیتی آینده را مهار نموده و برای تربیت معلمانی در شأن جوامع آینده نقش هایی را ترسیم نماید.
تربیت معلم و دلایل ایجاد رشته آموزش علوم تجربی (بایدها و ضرورت ها)
منبع:
پژوهش در آموزش علوم تجربی سال دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶
47 - 55
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله که به صورت توصیفی و تحلیلی انجام شده است، بررسی و تبیین ضرورت ایجاد رشته آموزش علوم تجربی و تربیت معلمان شایسته و با صلاحیت حرفه ای در این رشته است. همچنین بایدهای لازم برای تداوم تربیت و اثربخشی معلمان علوم تجربی در مدرسه بر اساس سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی می باشد. برای این منظور در برنامه درسی رشته اموزش علوم تجربی بر سه محوردانستنی ها، مهارت های معلمی و نگرش های ارزشی و اخلاقی تمرکز شده است.یافته های علمی و پژوهشی نشان می دهد معلمانی که در زمینه علم، فرآیندهای یاددهی و یادگیری ، سواد علمی و تکنولوژی توانایی های لازم را کسب نموده اند در ایجاد موقعیت های یادگیری، فعالیت های یادگیری از خلاقیت های مناسبی برخوردارند و یافته های کلاس درس را به صورت پیامد محور با واقعیت های بیرونی ارتباط داده و از طریق فعال بودن دانش آموزان مهارت های مشاهده، حل مساله و ... را تاکید می نمایند.رویکرد کلی حاکم بر برنامه درسی رشته آموزش علوم تجربی در حوزه های چهارگانه یادگیری و تربیت (زیست شناسی، زمین شناسی، فیزیک و شیمی) فطرت گرایی توحیدی است. که این رویکرد آموزش علوم را به سمت مهارت های حل مسئله، تفکر، نقد و تحلیل در خصوص عالم هستی و چگونگی ارتباط با خلقت و خلق و نحوه کاربرد علم هدایت می کند
تربیت زیبایی شناسی دانشجو- معلمان: ارائه یک چارچوب مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تعلیم و تربیت دوره ۳۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵۴
۱۳۸-۱۱۹
حوزه های تخصصی:
تربیت زیبایی شناسی محمل مناسبی برای اثربخشی، کارآمدی و خود شکوفایی است، ازاین رو نظامهای آموزشی پیشرو، برای دستیابی به اهداف موردنظر خود، توجهی ویژه به آن نموده اند. این پژوهش با هدف ارائه چارچوب مفهومی برای تربیت زیبایی شناسی در نظام تربیت معلم انجام شده است. در این مطالعه از روش پژوهش آمیخته (کیفی - کمی) استفاده شد و با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی)، 13 نفر از صاحب نظران حوزه علوم تربیتی، هنر و زیبایی شناسی انتخاب شدند و با آنها مصاحبه نیمه ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری انجام گرفت. داده های کیفی گرد آوری شده با روش تحلیل مضامین و استقرایی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. فرایند اعتباربخشی داده ها، با روش دلفی و اجرای آزمون t به انجام رسیده است. داده ها پس از مقوله بندی و تنظیم، در قالب یک چارچوب مفهومی با 14 مضمون اصلی، 7 مضمون سازمان دهنده و مضمون فراگیر «تربیت زیبایی شناسی فراگیر در تربیت معلم» ارائه شده اند. مؤلفه های اساسی این چارچوب عبارت اند از: رویکرد، اهداف، منطق و مبانی، اصول درونی، اصول بیرونی، محتوای نظری، فعالیتها، روشهای مبتنی بر زیبایی شناسی، روشهای عمومی، منابع، رسانه، نگرش و ارزشیابی. نتایج پژوهش بیانگر آن است که بر اساس تأیید صاحب نظران از مضامین شناسایی شده، چارچوب پیشنهادی از ظرفیتی مناسب برای تربیت زیبایی شناسی در تربیت معلم برخوردار است و برای تربیت معلمان خلاق و اثربخش، باید چارچوب نظری تربیت زیبایی شناسی، روح حاکم بر همه سطوح برنامه درسی رسمی و غیررسمی در نظام تربیت معلم قرار گیرد و همه عناصر دخیل در تربیت معلم نسبت به اهمیت، کارکرد و پیامد های آن آگاه باشند. همچنین شایستگی معطوف به تربیت زیبایی شناسی به مثابه یک شایستگی بنیادی در کنار سایر شایستگیها مورد توجه قرار گیرد.
واکاوی وجوه تاثیرگذار بر ایجاد فاصله میان نظریه و عمل در معلمان ابتدایی: یک پژوهش روایتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر واکاوی وجوه تاثیرگذار بر ایجاد فاصله میان نظریه و عمل در معلمان ابتدایی است. بدین منظور از روش روایت پژوهی استفاده شده است و بر مبنای روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور، با 16 نفر از معلمان نمونه مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران تا رسیدن به اشباع نظری داده ها مصاحبه شد. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های روایی و نیمه ساختاریافته و همچنین یادداشت های میدانی استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها، از روش تحلیل مضمونی روایت ها بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که 4 مضمون (عامل) اصلی ( تجربیات معلم، آموزش، ویژگی های شخصیتی معلم و ماهیت کودک ابتدایی) به عنوان وجوه تاثیرگذار بر عمل معلمان وجود دارند. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که عمل معلمان تنها متاثر از آموزش نیست؛ بلکه 3 عامل تجربیات معلم، ویژگی های شخصیتی معلم و ماهیت کودک ابتدایی نیز وجود دارد که فاصله میان نظریه ی نظریه پردازن تربیتی و عمل معلمان ابتدایی را توجیه می کند. نادیده گرفتن این 3 عامل موجب پایین آمدن بازده دوره های آموزشی پیش، بدو و ضمن خدمت معلمان می شود.
کارورزی در برنامه آموزش مهارت آموزان طرح استخدامی ماده 28 آموزش وپرورش؛ چالش ها و راهبردها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در اسناد بالادستی تربیت معلم در ایران، به ارتقای قابلیت های حرفه ای معلمان توجه شده است؛ اما نتایج به دست آمده از اجرای برنامه کارورزی مهارت آموزان در پردیس ها و مراکز دانشگاه فرهنگیان، بیانگر آن است که بین برنامه قصدشده و آنچه اجرا شده، کم و بیش فاصله وجود دارد. این پژوهش، با روش تحلیل محتوایی اسناد به روش گال و همکاران (1994) و با رویکرد اکتشافی بر روی گزارش های جلسات مسئولان کارگروه آسیب شناسی کارورزی پردیس های دانشگاه فرهنگیان استان تهران و گزارش کارورزی مهارت آموزان، انجام شده است. بر اساس نتایج تحلیل محتوا 22 نشانگر، شناسایی و در قالب 8 بعد دسته بندی شده اند. نتایج به دست آمده نشان می دهد مهم ترین چالش های این برنامه به ترتیب عبارتند از: فاصله بین برنامه قصدشده و اجرای آن در پردیس ها و مراکز تربیت معلم، سرفصل ها و منابع درسی برنامه آموزش مهارت آموزان، ارزشیابی برنامه، پیش نیازهای درس و عناصر اصلی برنامه که شامل: استادان راهنما، معلمان راهنما و مهارت آموزان است. یافته های این مقاله، ضمن ارائه راهبردهای بهبود وضع موجود، می تواند در تحقق و پیشبرد اهداف کارورزی دانشجویان ماده 28 طرح استخدامی آموزش وپرورش مؤثر باشد.
بررسی چگونگی ارزیابی مؤلفه های مصاحبه تخصصی داوطلبان ورود به حرفه معلمی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی ارزیابی مؤلفه های مصاحبه تخصصی داوطلبان ورود به حرفه معلمی در ایران انجام شد. روش: روش پژوهش مورد استفاده ترکیبی از نوع اکتشافی است. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی و مدرسان مدعو دانشگاه فرهنگیان بودند که در بخش کیفی تعداد 18 عضو هیات علمی و 20 مدرس مدعو با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی تعداد 372 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته برای جمع آوری داده های موردنیاز استفاده شد. برای تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمون و جهت تحلیل داده های کمی از آزمون t تک گروهی و طیف مطلوبیت استفاده به عمل آمد. نتایج پژوهش نشان می دهد که از دیدگاه اعضای هیات علمی و مدرسان مشکلات فرایند مصاحبه داوطلبان جهت ورود به حرفه معلمی از لحاظ محتوا در شش مقوله اصلی قرار دارد. همچنین وضعیت ارزیابی مؤلفه های مصاحبه تخصصی مناسب نبوده و نیاز به اصلاحاتی دارد. با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که مؤلفه های مصاحبه تخصصی داوطلبان ورود به حرفه معلمی بنا به دلایل گوناگونی به طور دقیق توسط مصاحبه گران مورد ارزیابی قرار نمی گیرد. لذا به منظور پذیرش داوطلبانی برخوردار از صلاحیت های حرفه ای، با انگیزه و علاقه مند، دارای سلامت جسمانی و روانی مناسب برای ورود به حرفه معلمی پیشنهاد می شود از نتایج آزمایش های پاراکلینیکی و آزمون های روانی در کنار مصاحبه تخصصی برای ارزیابی سلامت جسمانی و روانی، و ویژگی های شخصیتی داوطلبان استفاده شود.