فعالیت فوق برنامه

هدف این پژوهش مطالعه ی تطبیقی فعالیت های فوق برنامه در مقطع ابتدایی ایران با کشورهای آمریکا، انگلستان و مالزی، جهت ارائه ی پیشنهادهایی در حوزه فعالیت های فوق برنامه است. این پژوهش از نوع مطالعات تطبیقی می باشد و با استفاده از روش جورج بردی انجام شده است. کشورهای آمریکا و انگلستان به این دلیل که هر یک به نوعی مهد فعالیت های فوق برنامه در جهان بوده اند و مالزی نیز به عنوان کشوری مسلمان که دارای فعالیت های فوق برنامه ی ساختارمند است؛ انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد کشورهای مورد مطالعه در فعالیت های فوق برنامه اهداف مشترک و متنوعی را دنبال می کنند، در ایران بر اهداف کلی و حیطه های نگرشی تأکید شده است. کشورهای منتخب بر آشنایی با مذاهب و فرهنگ های گوناگون محلی، منطقه ای و جهانی، درک ارزش های سنت های خود و دیگران و افزایش تحمل و سعه صدر در مقابل فرهنگ های دیگر و ... تأکید دارند، این اهداف در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است. محتوای برنامه ها در ایران از تنوع کمتری برخوردار است و بیشتر به فعالیت های مذهبی اهمیت داده شده است. تفاوت عمده ایران با سایر کشورها در اجرای برنامه ها، این است که زمان و ساعتی مشخص برای این گونه فعالیت ها در مدارس پیش بینی نشده است، میزان مشارکت معلمان درکشورهای مورد مطالعه بیش تر از ایران است. ارزشیابی برنامه ها در کشورهای منتخب به صورت عمل کرد دانش آموزان و گزارش کار می باشد. در پایان این پژوهش، پیشنهادهایی برای بهبود نظام آموزشی ایران در حوزه ی فعالیت فوق برنامه ارائه گردیده است.

پژوهش حاضر با هدف تبیین عناصر برنامه درسی فعالیت فوق برنامه با تأکید بر آموزش محیط زیست برای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی انجام گرفته است. این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی می باشد که با روش تحقیق زمینه ای انجام شده است. بر این اساس با مطالعه و بررسی اسناد و مدارک برنامه درسی فعالیت فوق برنامه برخی از کشورها الگویی، برای برنامه درسی مذکور استخراج شد سپس از نظر متخصصان و معلمان دوره دوم ابتدایی اعتبار سنجی شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره دوم ابتدایی شهرستان میاندوآب (35 متخصص و 445 معلم) بود که از این میان کلیه متخصصان برنامه درسی به شیوه نمونه گیری تمام شماری و با استفاده از جدول مورگان 210 معلم به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. سپس جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی) و در آمار استنباطی (آزمون خی دو) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بیش از 90 درصد متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره دوم ابتدایی ویژگی های اهداف، محتوا، راهبردهای یاددهی-یادگیری و ارزشیابی را در الگوی مذکور تأیید نموده اند (05/0<p)..

هدف: بررسی نقش فعالیت های فوق برنامه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی با توجه به نقش خلاقیت به عنوان متغیر میانجی. روش: تحقیق به صورت آمیخته اکتشافی انجام گرفته است. جامعه آماری در رویکرد کیفی تحلیل محتوا عبارت بود از کلیه اسناد و مدارک مربوط به فعالیت های فوق برنامه و نمونه گیری آن به صورت سرشماری انجام شد، در روش دلفی کلیه متخصصان حوزه علوم تربیتی جامعه مورد مطالعه در نظر گرفته شدند نمونه گیری هم به صورت هدفمند انجام گرفت و ده نفر از متخصصان علوم تربیتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. در رویکرد کمی جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم مدارس ابتدایی شهر بوکان بود که حجم آن برابر با ۲۲۲۲ نفر بودند، با توجه به جدول مورگان تعداد ۳۴۵ نفر به عنوان نمونه و با روش خوشه ای انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور، پرسشنامه خلاقیت تورنس و پرسشنامه محقق ساخته ی فعالیت فوق برنامه گردآوری شدند.روش های آمار استفاده شده شامل: تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر بوده است. یافته ها: فعالیت های فوق برنامه تأثیر معنی داری بر پیشرفت تحصیلی تأثیر داشته و خلاقیت نیز به صورت متغیر میانجی باعث افزایش این تأثیر شده است. از بین انواع فعالیت های فوق برنامه تنها فعالیت های هنری و سازمانی تأثیر معنی داری بر عملکرد تحصیلی داشتند. از بین مؤلفه های خلاقیت، بعد ابتکار تأثیر معنی داری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان داشته است.

هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباربخشی الگوی فعالیت های فوق برنامه رشته آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان است. روش پژوهش آمیخته می باشد؛ برای شناسایی ویژگی های فوق برنامه از روش تحقیق کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد و برای اعتباربخشی الگو، از روش کمی استفاده شده است. جامعه مورد بررسی و حجم نمونه در بخش کیفی شامل: (1) سندتحول و کلیه مفاد مربوط به تربیت معلم و فوق برنامه این سند می باشد، (2) از اسناد دانشگاه فرهنگیان؛ 3 سند و (3) مطلعان کلیدی؛ 12 نفر به صورت هدفمند انتخاب شده اند. در بخش کمی؛ از گروه خبرگان به صورت هدفمند 14 نفر، انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی شامل: چک لیست و مصاحبه های نیمه ساختاریافته بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از رهیافت نظامند: کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استفاده گردیده است. برای روایی تحلیل محتوا از معیارهای ارزیابی گلیزر و اشتراوس، و برای افزایش پایایی، خودارزیابی توسط پژوهشگر انجام شد. اعتباربخشی الگو از طریق پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. روایی محتوایی پرسشنامه، توسط استاد راهنما و مشاوران مورد تایید قرار گرفت و ضریب پایایی به روش الفای کرونباخ 91/0 بدست آمد. داده های کمی، با استفاده از آمار توصیفی و غیرپارامتریک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد الگوی ارائه شده فعالیت های فوق برنامه دانشگاه فرهنگیان، دارای 18 ویژگی  می باشد. پس از استخراج ویژگی ها، ده عنصر فعالیت های فوق برنامه، مبتنی بر دیدگاه اَکِر، طراحی شد. بر اساس نتایج، پیشنهاد شد برنامه های درسی رسمی و فعالیت های فوق برنامه رشته آموزش ابتدایی در جهت رشد حرفه ای دانشجومعلمان ادغام گردد؛ و بخشی از طراحی و اجرای فعالیت ها به دانشجومعلمان محول گردد.