مدل توسعه

عوامل و متغیرهای متعدد در سه سطح فردی، ملی و بین المللی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تاثیر می گذارند. از اینرو، یکی از منابع تعیین کننده سیاست خارجی جمهوری اسلامی، ویژگی‌ ها و خصوصیات جامعه و کشور ایران می باشد، به گونه ای که درک و فهم ماهیت و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مستلزم شناخت خصوصیات ملی و جامعه ایران است. منابع ملی سیاست خارجی جمهوری اسلامی، تمام ویژگی ها و خصوصیات غیر حکومتی، جامعه، ملت و کشور ایران است که شامل متغیرهای جغرافیایی، فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی می شود. هدف این مقاله واکاوی چگونگی تأثیرگذاری عوامل و عناصر جامعه ای (Societal) ایران بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی است. در واقع، هدف پاسخگویی به این پرسش اساسی است که خاصه های ملی و جامعه ای ایران چه تأثیری بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارند؟

امروزه اصلاحات اقتصادی از نوع خصوصی سازی در بسیاری از کشورها بویژه کشورهای درحال توسعه به عنوان رویکرد راهبردی محسوب می شود و لزوم تغییر نقش دولت، توانمندسازی بخش خصوصی، رقابت پذیری اقتصاد و تعامل با قواعد جهانی سازی و سیاستگذاریهای مبتنی بر آزادسازی اقتصادی را ضرورت می بخشد. در ایران اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی با هدف کاهش تصدی گری دولت، همواره با مشکلاتی روبه رو بوده و اجرای آن در دوره های مختلف با موفقیت توام نشده است و اهداف یاد شده تحقق نیافته اند. در این مطالعه تلاش می شود با یک دید توسعه ای و به روش تطبیقی فرآیند اجرای خصوصی سازی در هفت سازمان ایرانی به عنوان نمونه مورد بررسی و از یافته ها و نتایج این تحقیق مهمترین چالشها و عوامل بازدارنده خصوصی سازی در کشور شناسایی و مشخص گردد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد در سازمانهایی که در جهت اجرای خصوصی سازی اقداماتی را انجام داده اند؛ عواملی چون انحصار دولتی و نبود فضای رقابتی مناسب و فقدان شفافیت و مقاومت مدیران و نبود ثبات اقتصادی از مهمترین مسائل بوده است.

 توسعه ی صنعت گردشگری ایران به دلیل تأثیرپذیری از فضای جهانی این صنعت و نیز میزان توانایی هایی که در حوزه های مربوط به گردشگری از خود نشان داده است، همواره دستخوش تغییرات شدید بوده و میزان توسعه با توان بالقوه ی آن هم خوانی مناسبی ندارد. محقق در پژوهش حاضر، هدف اصلی و عمده ی خود را پاسخگویی به این سؤال قرار داده است که الگوی  توسعه ی صنعت گردشگری ایران با تأکید بر ورود گردشگران خارجی چگونه است؟ با عنایت به این موضوع، پژوهش حاضر از نظر ماهیت از نوع تحقیقات پیمایشی-اکتشافی بوده و از رویکرد دلفی و تحلیل عاملی تأییدی و نیز آزمون فرض برای دست یابی به الگوی مورد نظر استفاده می کند. جامعه آماری پژوهش، متشکل از خبرگان و فعالین در صنعت گردشگری کشور است. نتیجه ی نهایی و اصلی تحقیق دربرگیرنده ی الگوی تأثیرگذار در توسعه ی صنعت گردشگری کشور در سه محور مبادی گردشگرفرست، حمل ونقل و مقاصد گردشگرپذیر داخلی است که در یک سلسله مراتب با عوامل اصلی و شاخص های مرتبط با آن ها است. این سلسله مراتب با اولویت بندی عوامل تأثیرگذار در صنعت گردشگری ایران به دست آمده است.

هدف از این پژوهش، تحلیل و مدل سازی عوامل و متغیرهای اثرگذار بر توسعه ورزش دانشگاه های دولتی ایران بود. روش تحقیق از نوع پیمایشی- همبستگی بود. جامعه آماری را تمامی اساتید تربیت بدنی، مدیران و کارشناسان حوزه ورزش دانشگاهی (دولتی) تشکیل می دادند. نمونه آماری به تعداد قابل کفایت جهت مدل-سازی معادلات ساختاری به صورت هدفمند و در دسترس انتخاب گردید (328=n). ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه ای، مصاحبه (نیمه هدایت شده) و پرسشنامه محقق ساخته (112 گویه) بود. روایی محتوایی پرسشنامه توسط 17 متخصص دانشگاهی؛ و پایایی و روایی سازه آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و شاخص های برازش مدل سازی تأیید گردید. از آزمون های کالموگراف – اسمیرنف و فریدمن (SPSS20)؛ و مدل سازی معادلات ساختاری (Amos20) جهت تجزیه وتحلیل یافته ها استفاده شد. تحلیل مسیر نشان داد که عوامل محیطی به ترتیب ضرایب اثر بر مدیریت توسعه ورزش (91/0)، منابع توسعه عوامل فردی (77/0)، (62/0) و مشارکت ورزشی (07/0) اثر مثبت و معنی داری داشت. همچنین مدیریت توسعه ورزش به ترتیب ضرایب اثر بر مشارکت ورزشی (95/0)، عوامل فردی (73/0) و منابع توسعه (37/0) دارای اثر مثبت و معنی داری بود.

هدف از این پژوهش ارائه چارچوب مفهومی توسعه کارآفرینی در صنعت گردشگری ورزشی کشور  بود. روش تحقیق از نوع مطالعات کیفی نظامند و توسعه نگر می باشد. جامعه آماری شامل دو بخش جامعه انسانی (صاحب نظران) و جامعه اطلاعاتی (منابع علمی و اسناد) حوزه گردشگری ورزشی بود. از دو ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه استفاده گردید. روایی پژوهش با استفاده از روش اعتباریابی کیفی مبتنی بر نظر متخصصان مورد تایید قرار گرفت. از روش کدگذاری برای چارچوب بندی راهکارها استفاده گردید. چارچوب شناسایی شده شامل مشوق های محیطی و نهادی، ساختار و مدیریت توسعه، نگرش، رفتار و فرهنگ کارآفرینانه، تأمین منابع توسعه، نظام نوآوری، زمینه ها و فرصت ها و پیامدهای توسعه کارآفرینی در گردشگری ورزشی بود. ارتباط بین منظرها از طریق سه نوع اثر پیشایندی، فرایندی و پیامدی و با مشخص کردن جنبه برجسته تأثیر مشخص گردید. علاوه براین برای هر کدام از منظرها چالش ها و راهکارهای اجرایی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این یافته ها پیشنهاد می شود در توسعه کارآفرینی در گردشگری ورزشی اقدامات و تصمیم گیری های راهبردی مبتنی بر تفکیک منظرهای فوق و پیش بینی ارتباط بین آن ها باشد. رویکرد کلی می تواند این باشد که بر مبانی محیط و منابع گردشگری ورزشی و از طریق مدیریت، فرهنگسازی و نوآوری در این صنعت به ارتقای فرصت ها و پیامدهای کارآفرینی در آن اقدام شود.

هدف از پژوهش حاضر ارائه الگویی برای تحلیل و مدیریت توسعه ورزش خانوادگی در ایران بود. روش تحقیق از نوع تحقیقات کیفی با رویکرد اکتشافی و سیستماتیک انتخاب شد. جامعه آماری شامل دو بخش جامعه انسانی (مدیران، اساتید، مربیان، و ...) و جامعه اطلاعاتی (کتاب ها، مقالات، اسناد، رسانه ها، و ...) بود. نمونه گیری به تعداد قابل کفایت بر مبنای رسیدن به اشباع نظری به صورت قضاوتی انجام شد (19 نفر و 84 نسخه). ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه های اکتشافی چارچوب دار بود. روایی ابزار براساس اعتبار حقوقی و علمی نمونه آماری، نظر خبرگان و ضریب توافق بین مصححان کدگذار ارزیابی و تایید گردید. جهت تحلیل داده ها از روش کدگذاری چندمرحله ای و رویکرد تحلیل سیستمی استفاده شد. چارچوب پژوهش شناسایی شده شامل چهار منظر کلی؛ ظرفیت های خانوادگی برای مشارکت ورزشی (5 بُعد و 16 مولفه)، ظرفیت های اکوسیستمی توسعه ورزش خانوادگی (5 بُعد و 20 مولفه)، سازوکارهای مشارکت ورزشی خانوادگی (6 بُعد و 26 مولفه) و پیامدهای توسعه مشارکت ورزشی خانواگی (4 بُعد و 17 مولفه) بود. ماهیت ارتباط بین متغیرها در مدل براساس روابط علی – معلولی و تحلیل سیستمی مشخص شده است. همچنین چالش ها و راهکارهای توسعه ورزش خانوادگی متناسب با چارچوب مدل تعیین گردید.

هدف از پژوهش حاضر ارائه طراحی الگوی توسعه پایدار در ورزش زنان بود. روش تحقیق از نوع تحقیقات کیفی با رویکرد اکتشافی و سیستماتیک انتخاب شد. جامعه آماری شامل دو بخش جامعه انسانی (مدیران، اساتید، مربیان، و ...) و جامعه اطلاعاتی (کتاب ها، مقالات، اسناد، رسانه ها، و ...) بود. نمونه گیری به تعداد قابل کفایت بر مبنای رسیدن به اشباع نظری به صورت قضاوتی انجام شد (24 نفر و 76 نسخه). ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه های اکتشافی چارچوب دار بود. روایی ابزار براساس اعتبار حقوقی و علمی نمونه آماری، نظر خبرگان و ضریب توافق بین مصححان کدگذار ارزیابی و تایید گردید. جهت تحلیل داده ها از روش کدگذاری چندمرحله ای استفاده شد. چارچوب پژوهش شناسایی شده در مدل شامل چهار سطح کلی و متوالی؛ اکوسیستم (2 منظر، 5 بُعد و 20 مولفه)، راهبرد (3 منظر، 10 بُعد و 29 مولفه)، عملکرد (3 منظر، 11 بُعد و 43 مولفه) و پیامد (2 منظر و 8 مولفه) بود. ماهیت ارتباط بین متغیرها در مدل براساس روابط علی- معلولی و تحلیل سیستمی مشخص شده است. براساس یافته های پژوهش می توان گفت که توسعه پایدار ورزش زنان از تعامل نظامند و برآیند مولفه های در منظرهای شش گانه شکل می گیرد و هدف نهایی دستیابی به توسعه پایدار ورزش زنان جهت ارتقای کارکردهای آن است.

برای دستیابی به توسعه در محیط متغیر و دانشی کنونی، سازمان ها نیازمند اتخاذ تصمیماتی به منظور حفظ و پیشرفت منابع با ارزش و استفاده اثربخش از شایستگی های انسانی هستند که یکی از این راهبردها، طرح ریزی و سازمان دهی مسیر شغلی است. تحقیق حاضر با هدف طراحی مدل توسعه مسیر شغلی در مدیران تربیت بدنی شهرداری تهران، انجام پذیرفت. روش تحقیق به شیوه کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. مشارکت کنندگان شامل 22 نفر از اعضاء هیئت علمی دانشگاه در رشته مدیریت ورزشی، شهرداران و معاونان مناطق 22 گانه شهرداری تهران و مدیران تربیت بدنی مناطق شهرداری تهران بودند که توسط نمونه گیری غیرتصادفی به شیوه هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها توسط مصاحبه های عمیق و نیمه سازمان یافته گردآوری و به منظور سنجش اعتبار ابزار، از مقبولیت، انتقال پذیری و تأیید پذیری استفاده شد. تحلیل اطلاعات طی سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) صورت پذیرفت. با استفاده از تکنیک کدگذاری باز، 108 مفهوم اولیه تعیین و با دسته بندی این مفاهیم 89 مقوله فرعی شکل گرفت و در کدگذاری محوری، پیرامون 7 مقوله اصلی دسته بندی صورت گرفت. عوامل فردی، عوامل سازمانی، نظام آموزش، چشم انداز سازمان، ارزشیابی و مدیریت عملکرد، شرایط محیطی و شرایط فرهنگی به عنوان عوامل اصلی توسعه مسیر شغلی در مدیران تربیت بدنی شهرداری تهران می باشند. بر اساس این مدل می توان فرآیند توسعه مسیر شغلی در مدیران تربیت بدنی را تحلیل کرد و مفاهیم توسعه مسیر شغلی منتج از این پژوهش می تواند بر عملکرد نهایی شهرداری در راستای دستیابی به توسعه مدیران و اهداف متعالی سازمانی تاثیر داشته باشد.

با توجه به شکست پروژه های پیاده سازی دولت الکترونیکی همراه با تحمیل هزینه های گزاف در کشورهای مختلف، شایسته است مطالعات مرتبط با این حوزه با در نظر گرفتن ابعاد مختلف و بطور جامع انجام شود. مدل های مختلف، توسعه دولت الکترونیکی از نظر ارائه خدمات و بلوغ آن از دیدگاه دولت و بدون توجه به سایر ذینفعان را مورد توجه قرار داده اند. مشکلات عدیده اقتصادی، مالی، مدیریتی، زیرساخت و دانش فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه و توجه بیش از حد به مدیریت از بالا به پایین به جای مدیریت مشارکتی، باعث شده که این مدل ها جوابگو نبوده و کشورهای مذکور نیازمند مدل توسعه خاص خود باشند. لذا در این مقاله، 25 مدل پایه دولت الکترونیکی مرور و با روش فراتلفیق تحلیل شده و مدلی برای توسعه دولت الکترونیکی استخراج شده است. هدف آن است که نقاط ضعف مدل های مختلف با نقاط قوت سایر مدل ها پوشش داده شده و کاستی ها نیز در مدل جدید ترمیم شود. در ادامه با در نظر گرفتن وضعیت ایران، گام ها و مولفه های مدل پیشنهادی، از طریق پرسشنامه ای با نظرسنجی از خبرگان دولت الکترونیکی تحلیل و مدلی برای کشورهای در حال توسعه بر مبنای شرایط ایران ارائه می شود. در این تحلیل، 250 نفر خبره ایرانی شناسایی و 71 پرسشنامه تکمیل شده از آنها دریافت شد. سپس نتایج با استفاده از آزمون های فرض دوجمله ای و رتبه بندی فریدمن تحلیل شد. از نوآوری های مهم مدل ارائه شده می توان، توجه به ذینفعان، آینده نگری، سیستماتیک بودن، توسعه اقتصادی و فرهنگی به موازات توسعه سیاسی، و یکپارچه سازی در گام های شش گانه را نام برد. با توجه به شباهت ایران با کشورهای درحال توسعه، این مدل می تواند به عنوان نقشه راهی برای کشورهای در حال توسعه مورد استفاده واقع شود.

هدف از این پژوهش، ارائه الگویی برای تحلیل سیستم توسعه ژیمناستیک بود. این تحقیق از نظر نوع توصیفی- همبستگی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری این تحقیق را تمامی صاحب نظران در زمینه توسعه ژیمناستیک تشکیل می دادند. نمونه آماری به تعداد قابل کفایت به روش دردسترس انتخاب گردید (201 نفر). ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته خروجی از فاز کیفی (اکتشافی سیستماتیک) بود. روایی ابزار پژوهش در سه بخش روایی محتوایی (10 نفر= نظر متخصصان)، پایایی (90/0=ضریب آلفای کرونباخ) و روایی سازه (برازش مطلوب مدلسازی) تایید گردید. همچنین جهت تحلیل یافته ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار اسمارت PLS استفاده گردید. نتایج نشان داد که ابعاد کارکردهای ژیمناستیک، توسعه ملی ورزش، توسعه بین المللی ژیمناستیک و سابقه ژیمناستیک در کشور اثر معنی داری بر مدیریت راهبردی ژیمناستیک دارد و به ترتیب 227/0، 119/0، 260/0 و 329/0 تغییرات آن ها را تبیین می کند.  همچنین بعد مدیریت راهبردی ژیمناستیک بر امکانات و خدمات ژیمناستیک، دانش و فناوری ژیمناستیک، مدیریت استعداد در ژیمناستیک، مدیریت ذینفعان بیرونی، منابع اقتصادی ژیمناستیک و منابع انسانی ژیمناستیک اثر معنی داری دارد و به ترتیب 712/0، 653/0، 680/0، 864/0، 661/0 و 775/0 تغییرات این متغیر را تبیین می کند. متغیرهای امکانات و خدمات ژیمناستیک، دانش و فناوری ژیمناستیک، مدیریت استعداد در ژیمناستیک، مدیریت ذینفعان بیرونی، منابع اقتصادی ژیمناستیک و منابع انسانی ژیمناستیک اثر معنی داری بر مشارکت و رویدادهای ژیمناستیک دارد و به ترتیب 222/0، 224/0، 141/0، 072/0، 175/0 و 276/0 از تغییرات آن را تبیین می کند. در نهایت اثر بعد موفقیت بین المللی ژیمناستیک بر توسعه پایدار ژیمناستیک معنی دار بود؛ به طوری که 194/0 درصد از تغییرات آن را تبیین می کند. بدین ترتیب، می توان گفت که سیستم توسعه ژیمناستیک یک فرایند راهبردی است که تحت تأثیر عوامل یاد شده از طریق مولفه های عملکردی صورت می گیرد و مطلوبیت آن در این است که منجر به توسعه پایدار شود.

هدف از این پژوهش طراحی و آزمون مدل مفهومی برای تحلیل سیستم توسعه بسکتبال در ایران با استفاده از رویکرد معادلات ساختاری بود. این تحقیق از نظر نوع توصیفی همبستگی است. جامعه آماری شامل مدیران، کارشناسان و مربیان آگاه به توسعه بسکتبال در کشور بود. نمونه آماری به تعداد قابل کفایت برای مدلسازی در نرم افزار پی ال اس برآورد و با روش قضاوتی نمونه گیری انتخاب شد (214 نفر). ابزار پژوهش پرسشنامه مستخرج از بخش کیفی پژوهش (محقق ساخته) با مقیاس 5 ارزشی لیکرت بود (96 سوال). روایی ابزار پژوهش در سه بخش روایی محتوایی (11 نفر= نظر متخصصان)، پایایی (89/0=ضریب آلفای کرونباخ) و روایی سازه (برازش مطلوب مدلسازی) تایید گردید. نتایج نشان داد که مدل مفهومی پژوهش شامل سطح زمینه (تحولات و توسعه بین المللی، ویژگی ها و قابلیت ها، پیشینه و سابقه ملی، توسعه ملی ورزش)، قابلیت (مدیریت راهبردی و  اجرایی،  منابع فیزیکی و امکانات، مدیریت مالی و منابع اقتصادی، علمی و فناوری)، مشارکت (رویداد و مشارکت، مدیریت منابع انسانی متخصص، مدیریت استعداد و ورزشکاران، مدیریت ذینفعان بیرونی) و پیامد (توسعه پایدار بسکتبال) است. مدل مفهومی در نرم افزار آزمون شد و نتایج آن در دو بخش الف) تحلیل عاملی متغیرهای اصلی با ابعاد و مولفه های زیر مجموعه ها آن و ب) تحلیل مسیر بین این متغیرهای اصلی گزارش شد. به جز سه رابطه استعدادیابی بر رویداد، زمینه محیطی بر مدیریت راهبردی و اثر منابع بر رویداد، سایر روابط مورد تایید قرار گرفت و معنی دار بود. براساس مدل پیشنهادی می توان گفت که توسعه بسکتبال یک فرایند راهبردی است که تحت تاثیر عوامل مذکور نهایتا از طریق مولفه های مشارکتی صورت می گیرد.