مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۲۱.
۲۲۲.
۲۲۳.
۲۲۴.
۲۲۵.
۲۲۶.
۲۲۷.
۲۲۸.
۲۲۹.
۲۳۰.
۲۳۱.
۲۳۲.
۲۳۳.
۲۳۴.
۲۳۵.
۲۳۶.
۲۳۷.
۲۳۸.
۲۳۹.
۲۴۰.
مکان یابی
حوزههای تخصصی:
توسعه زیرساخت های حمل ونقل در شهرها نقش بسیار مؤثری در ایجاد مسیرهای مناسب دوچرخه سواری دارد. ازاین رو ایجاد یک مسیر دوچرخه سواری جدید نیازمند زیرساخت حمل ونقل است و با ایجاد یک مسیر برای دوچرخه سواری برای ارائه خدمات و یا سکونت جذب منطقه اطراف محور و یا خیابان می شود. این چرخه سبب شکل دهی به فرایند رشد شهر می شود. روش تحقیق حاضرکیفی-کمی و ماهیت آن و روش اثبات فرضیه توصیفی-تحلیلی است. ابزارهای مورداستفاده تکنیک AHP و نرم افزار GIS بوده که جهت مکان یابی مسیرهای ویژه دوچرخه سواری استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان می دهد که بر اساس تکنیک AHP از بین معابر مورد بررسی مطابق با بررسی های صورت گرفته، بلوار جمهوری اسلامی بیشترین امتیاز را در برگرفته است و پس از انتخاب با تجزیه وتحلیل های صورت گرفته با نرم افزار GIS نیز شاخص های مکان یابی دوچرخه سواری بررسی شده و مشخص گردید که کلیه شاخص ها در بلوار جمهوری اسلامی صادق می باشند. بررسی های صورت گرفته از تکنیک swot نیز نشان می دهد که راهبرد به دست آمده از نوع " WO "، راهبرد محافظه کارانه می باشد.
چگونگی مکان گزینی مراکز نظامی- راهبردی بر اساس شاخص های جغرافیای طبیعی (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مکان یابی مناسب برای استقرار مراکز نظامی- راهبردی ازجمله مسائل مهم در آمایش دفاعی است، لذا مکان گزینی مناسب می تواند باعث بالا رفتن کارایی و اثربخشی این مراکز در مواقع بحران و تهدیدات نظامی باشد. در مکان یابی مراکز نظامی توجه به عوامل جغرافیای طبیعی، امری بسیار ضروری است. چراکه جغرافیای طبیعی از دیرباز در مکان گزینی، گسترش و توسعه سکونتگاه های انسانی نقش تعیین کننده ای داشته است. ویژگی های جغرافیای طبیعی هر منطقه می تواند در دسترسی، حوزه نفوذ، مخاطرات و منابع طبیعی مؤثر باشد. از این رو، در این پژوهش با روش تحلیل سلسله مراتبی، مکان یابی مراکز نظامی در استان آذربایجان غربی با توجه به هشت عامل جغرافیای طبیعی (بارش، شیب، ارتفاع، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، سنگ شناسی، فاصله از زمین لغزش و فاصله از مناطق سیل خیز) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون سلسله مراتبی نشان می دهد که عوامل فاصله از زمین لغزش و فاصله از مناطق سیل خیز بیشترین وزن را داشته اند، بنابراین در مکان یابی مراکز نظامی بیشترین تأثیر را دارند. عوامل بارش و سنگ شناسی نیز کمترین تأثیر را در این مکان یابی داشتند.
مکان یابی محل احداث بندهای زیرزمینی با استفاده از سامانه پشتیبانی تصمیم(DSS) در شمال غرب استان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مهار آب های زیر سطحی درون رسوبات دانه درشت آبرفتی بستر دره ها و مسیل ها یک راهکار مناسب در تامین و توسعه منابع آبی در مقیاس کوچک محسوب می شود. احداث بندهای زیرزمینی از جمله روش های مهم و مورد توجه مهار این آبها محسوب می شود. مکان یابی درست و سریع این نوع از بندها بر اساس معیارهای منتخب نقش مهمی در موفقیت مهار آب های زیرسطحی دارد. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و تعیین مناطق مناسب احداث بندهای زیرزمینی در شمال غرب استان کرمانشاه می باشد. منطقه مذکور به علت واقع شدن در مسیر بادهای غربی دارای بارش نسبتا مناسب در فصول مرطوب سال می باشد. اما با فرا رسیدن فصل خشک و افزایش نیاز آبی، منطقه با کمبود آب مواجه می شود. این کمبود باعث سخت شدن شرایط زندگی برای ساکنین منطقه شده است. تاثیر معیارهای متعدد در مکان یابی محل احداث بندهای زیرزمینی باعث دشوار و پیچیده شدن فرایند مکان یابی می شود. در این تحقیق با توجه به شرایط محلی منطقه مورد مطالعه لایه ها و داده های موثر در تعیین محل بند زیرزمینی شامل مدل ارتفاعی رقومی با وضوح 5/12 متر، شیب 5-0 درصد، حریم عرضی و ارتفاعی آبراهه ها، کاربری اراضی(مسکونی و زراعی)، زمین شناسی با مقیاس1:100000، گسل ها، شیب لایه های زمین شناسی و ضخامت رسوبات آبرفتی تهیه و تولید شد. در ادامه با استفاده از روش سامانه پشتیبانی تصمیم(DSS)، تهیه پایگاه داده و استفاده از نرم افزار GIS با حذف مرحله به مرحله نقاط واقع در محل های نامناسب، 11 محل مناسب برای احداث بند زیرزمینی شناسایی شد.
مکان یابی تسهیلات نامطلوب با استفاده از روش آزادسازی لاگرانژ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات مدیریت صنعتی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۳
81 - 108
حوزههای تخصصی:
از یک دیدگاه کلی می توان مسایل مکان یابی را در دو دسته ی مکان یابی تسهیلات مطلوب و تسهیلات نامطلوب بررسی نمود. در مکان یابی تسهیلات نامطلوب بر خلاف تسهیلات مطلوب، سعی می شود که تا حد امکان، تسهیلات دور از مناطق دریافت کننده خدمت استقرار یابند. در این مقاله در مورد مساله ی مکان یابی این قبیل تسهیلات بحث شده است. این تحقیق با تمرکز بر "نه در حیاط خلوت من" می باشد که اشاره به پدیده های اجتماعی دارد که در آن ساکنان با مکان یابی تسهیلات نامطلوب اطراف خانه-هایشان مخالف هستند. نمونه هایی از این تسهیلات شامل خطوط انتقال برق و مراکز بازیافت است. با توجه به مخالفتی که معمولاً در ساخت یک تسهیل نامطلوب مواجه می شود، برنامه ریز تسهیل باید ماهیت پدیده ی "نه در حیات خلوت من" را درک کرده و به عنوان یک عامل کلیدی در تعیین مکان تسهیل در نظر بگیرد. در این تحقیق مدل عددصحیح خطی این مساله و روش آزادسازی لاگرانژ ارایه شده است. این روش محدودیت های سخت را آزاد می کند و با یک ضریب لاگرانژ به تابع هدف اضافه می -کند. برای نشان دادن این که روش آزادسازی لاگرانژ الگوریتم محاسباتی قوی و دقیق است و قادر به حل مسایل تا سایز متوسط است، عملکرد الگوریتم ارایه شده با اجرا بر روی چندین مسئله، بررسی شده است.
مکان یابی کتابخانه های عمومی در شهر بجنورد با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف اصلی این پژوهش مکان یابی کتابخانه های عمومی در شهر بجنورد بر اساس شاخص های مرکزیت، سازگاری و ویژگی های طبیعی زمین است. از دیگر اهداف این تحقیق، شناسایی معیارهای اصلی در مکان یابی کتابخانه ها، تعیین روش مناسب برای استانداردسازی و وزن دهی به معیارها و تعریف سناریوهای مناسب برای هر کدام از پهنه های منتخب بر اساس ویژگی های کالبدی آن است. روش : روش پژوهش حاضر، توصیفی با ماهیت کاربردی و رویکرد کمی است و برای گردآوری داده های پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. برای استانداردسازی نقشه های معیارها از توابع فازی، برای وزن دهی به معیارهای مکان یابی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و برای تلفیق معیارها از ترکیب خطی وزن دار استفاده شده است. برای وزن دهی به معیارها از روش دلفی و ابزار پرسش نامۀ مقایسۀ زوجی استفاده شده است که جامعۀ آماری را خبرگان و کارشناسان مرتبط با امور مکان یابی کتابخانه ها تشکیل می دهند و 12 نفر به عنوان نمونه به صورت غیرتصادفی هدفمند انتخاب شده اند. یافته ها : یافته های تحقیق حاکی از آن بوده است که به طورکلی ازنظر اهمیت وزن نهایی معیارها، تراکم جمعیت، قابلیت دسترسی، فاصله از کتابخانه های موجود، نزدیکی به مراکز آموزشی و نزدیکی به مراکز فرهنگی و مذهبی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت بوده اند. با تلفیق معیارهای درنظرگرفته شده در این تحقیق، 6 پهنۀ دارای تناسب بالای مکانی برای کتابخانه بوده است. همچنین با توجه به سرانۀ استاندارد، شهر بجنورد نیاز به 3 کتابخانۀ جدید دارد که با توجه به سیاست های درنظرگرفته شده می توان از بین 6 پهنۀ دارای تناسب بالای مکانی انتخاب کرد. اصالت/ارزش: مکان یابی پهنه های مناسب برای احداث کتابخانه پیش از ساخت کتابخانه می تواند از بسیاری از هزینه های اضافی جلوگیری کند. علاوه بر این، مکان یابی صحیح کتابخانه ها می تواند در افزایش کارایی کتابخانه ها تأثیر بسزایی داشته باشد. با توجه به محدودیت بودجه ای و سیاست های تجهیز کتابخانه ها، استراتژی های مختلفی در زمینۀ اجاره کردن یک مکان برای کتابخانه یا احداث کتابخانۀ جدید در نظر گرفته می شود. بنابراین، در این تحقیق با رویکردی نوآورانه بر اساس وضعیت کاربری های موجود و کیفیت ابنیه، پیشنهاد ها و سناریوهایی برای احداث و یا اجارۀ مکان برای کتابخانه در پهنه های منتخب ارائه شده است. همچنین، مهم ترین مسئله ای که کمتر بدان توجه داشته اند، عدم قطعیت در قضاوت ها است. بنابراین، برای رفع این مسئله در این تحقیق از روش تصمیم گیری چندشاخصۀ فازی برای وزن دهی به معیارها استفاده شده است.
ارائه یک سامانه پشتیبان تصمیم مبتنی بر GIS برای مکان یابی اقدامات حفاظت آب وخاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کاخک)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و مخاطرات محیطی بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۹
10.22067/geo.v7i2.66301
حوزههای تخصصی:
تعیین و اولویت بندی مناطق مناسب جهت اجرای اقدامات حفاظت آب وخاک از تصمیمات مهم در پروژه های آبخیزداری است که نیاز به تحلیل اطلاعات مکانی حوضه و انطباق آن با استاندارد های اقدامات است. احداث تراس و بانکت از جمله اقدامات حفاظت آب وخاک می باشد که سابقه طولانی در کشور دارد. این تحقیق با هدف ارائه یک سیستم پشتیبان تصمیم مبتنی بر GIS به منظور تعیین مکان مناسب احداث تراس و بانکت بندی و اولویت بندی آن، در حوزه کاخک استان خراسان رضوی انجام شد. بدین منظور معیارهای لازم شامل شیب، بارندگی، رواناب، بافت خاک، عمق خاک، کاربری اراضی و فاصله از الگوی زهکشی از منابع مختلف گردآوری شد و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی اهمیت نسبی هر معیار و طبقات هر معیار تعیین گردید. با اعمال وزن های نهایی در نقشه های معیارها در سامانه اطلاعات جغرافیایی نقشه تناسب حوضه برای هر اقدام تعیین شد. نتایج نشان داد که 4 و 7 درصد از سطح حوزه به ترتیب بسیار مناسب و مناسب برای احداث تراس است و 5 و 14 درصد به ترتیب بسیار مناسب و مناسب برای احداث بانکت است. مقایسه وسعت عملیات اجرا شده با نتایج تحقیق نشان داد که 59 درصد بانکت ها و 8/21 تراس های اجرا شده در حوضه در طبقات بسیار مناسب و مناسب واقع شده است. سیستم حاضر می تواند در تصمیم گیری بهتر مدیران آبخیز و دست اندرکاران حفاظت آب وخاک مورد استفاده قرار گیرد.
بررسی مکانی پارکینگ طبقاتی کلپا در شهر همدان به روش تحلیل سلسله مراتبی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۹)
587 - 602
حوزههای تخصصی:
انتخاب مکان برای احداث پارکینگ های طبقاتی یکی از مسائل مهم و کلیدی در شهرهای بزرگ و کلان شهرهاست؛ از این رو با توجه به تعدادی از معیارها و پارامترها، به کارگیری اصول صحیح مکان یابی و با هدف تعیین مناسب ترین مکان، باید به بررسی و تعیین این مسئله پرداخت. هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل مکانی پارکینگ کلپا و دلایل موفقیت یا شکست آن در جذب رانندگان و ساکنان در شهر همدان است. برای دست یابی به این هدف، از پارامترهای دسترسی، شعاع عملکرد، امنیت، کاربری مناسب برای تأسیس پارکینگ، مساحت زمین و... استفاده شده است. پس از تعیین معیارهای مورد نظر، به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در فضای نرم افزار Expert choice، وزن دهی و مقایسه معیارها و گزینه های انتخابی انجام شد تا گزینه بهینه مشخص شود و مکانی مناسب برای احداث پارکینگ های جدید در این محله مدنظر قرار بگیرد. براساس نتایج بررسی گزینه های منتخب، محل احداث پارکینگ کلپا، مشکلات و مسائل بسیاری دارد و مکان مناسبی برای احداث پارکینگ مورد نظر نیست. همچنین بررسی تعیین نقاط انتخابی و مقایسه آن ها با یکدیگر نشان می دهد گزینه 5 که زمین متروکه است و دسترسی آن از دو خیابان بوعلی و بین النهرین تأمین می شود، به دلیل ویژگی های بهتر، از دیگر نقاط ارجحیت دارد و مکانی مناسب برای احداث پارکینگ طبقاتی جدید در محله کلپا در شهر همدان است.
ارزیابی پتانسیل و الگوی رشد بهینه شهر تبریز مبتنی بر استفاده از شبکه های عصبی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۱ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۹)
731 - 745
حوزههای تخصصی:
شهر تبریز یکی از کلان شهرهای ایران است که گسترش و توسعه روزافزونی دارد. یکی از مشکلات موجود در مسیر توسعه شهرها، مدیریت نکردن صحیح آن و بی توجهی به عوامل مؤثر است. در سال های گذشته، شهر تبریز به دلیل مهاجرپذیر بودن از رشد فیزیکی بسیاری برخوردار بوده است. مدیریت صحیح رشد شهرها از جهات گوناگون از مسائل مهمی است که باید مدنظر قرار بگیرد. روش های متعددی برای تعیین مناطق مناسب رشد شهری وجود دارد. یکی از این روش ها در تعیین مناطق مناسب برای توسعه شهر روش شبکه عصبی است که در مطالعه حاضر نیز از آن استفاده شده است. در این مطالعه، برای تعیین مکان بهینه رشد شهری از سه گروه معیارهای اجتماعی-اقتصادی، کاربری زمین و بیوفیزیکی استفاده شد. برای مکان یابی مناطق مساعد رشد با روش شبکه عصبی، 200 نقطه به عنوان نقاط آموزشی شبکه تهیه شدند و لایه های میانی نیز هفت عدد بود. نتایج مرتبط با اجزای شبکه نشان می دهد با دورشدن از امکانات و مناطق شهری، پتانسیل ها به شدت کاهش یافته است و بیشتر مناطقی که پتانسیل توسعه شهری دارند، در نزدیک ترین فاصله این امکانات و مناطق شهری قرار دارند. قسمت هایی از شهر که طی سال های گذشته به صورت پراکنده و نامنظم رشد داشته اند، با توجه به نتایج حاصل شده نامناسب هستند. همچنین حاشیه های نزدیک به هسته اصلی شهر که به خدمات شهری نیز دسترسی بیشتری دارند، برای رشد مناسب تر هستند، اما قسمت هایی که به صورت پراکنده در شمال غرب و جنوب شرق شهر توسعه یافته اند کاملاً نامناسب هستند.
مکان یابی هتل های شهر اهواز با استفاده از GIS و AHP(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات مدیریت گردشگری سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۶
165 - 195
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر باهدف کلی مکان یابی هتل های شهر اهواز و اهداف جزئی توزیع مناسب هتل ها در سطح شهر و کاهش بار ترافیکی ناشی از سفرهای غیرضروری صورت گرفته است که در این راستا دو سؤال اساسی مطرح و در پی رسیدن به پاسخ آن هستیم: 1- آیا شهر اهواز نیاز به هتل های جدید دارد؟ 2- در صورت نیاز به احداث هتل های جدید، کدام مناطق جهت احداث هتل های جدید در اولویت هستند؟ رویکرد حاکم بر این پژوهش، توسعه ای- کاربردی و روش تحقیق به شیوه توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. در این تحقیق با توجه به پنج معیار سازگاری، دسترسی، مطلوبیت، کارایی و ایمنی، معیارهای اصلی برای مکان یابی هتل های شهر اهواز استخراج شده است و بر اساس نظرات کارشناسان طبقه بندی گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مناطق: کوی بوستان، کوی سپیدار، کیان پارس (خیابان شهید چمران)، کوروش (کوی ملت)، خیابان آزادگان، خیابان نادری (سلمان فارسی) و خیابان امانیه (انقلاب) یا محدوده کوی تختی، اولویت 1 را جهت احداث هتل جدید دارند؛ و همچنین مناطق بهارستان، نادری (محدوده خیابان حافظ تا چهارراه) کیان آباد، منطقه چهار شیر، کوی نفت، محدوده پل لشکر اهواز از اولویت 2 جهت احداث هتل برخوردارند.
تحلیل مکان یابی ریزفضاهای مسکن معاصر ایرانی مبتنی بر سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معماری و شهرسازی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۳
123 - 133
حوزههای تخصصی:
مسکن معاصر ایرانی در مقایسه با مسکن سنتی به لحاظ نوع و تعداد ریزفضاها تنوع چندانی ندارد اما باوجود افت کمی ریزفضاهای مسکن معاصر ایرانی، مکان یابی بسیاری از همین ریزفضاهای معدود نیز به درستی انجام نمی شود و غالباً به لحاظ عملکردی، تعارضاتی میان آنها بروز می یابد. این مقاله در صدد پرداختن به این مهم با استناد به متون دست اول دینی است و لذا شاکله اصلی این پژوهش مبتنی بر مسئله «چگونگی مکان یابی ریزفضاهای مسکن معاصر ایرانی از منظر اسلامی» است. پرداختن به این مسئله با استفاده از روشی ترکیبی انجام شده است؛ به این ترتیب که پس از گردآوری داده ها با روش اسنادی-کتابخانه ای، تحلیل آنها با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است و نهایتاً یافته های پژوهش با استفاده از روش استدلالی منطقی استخراج شده است. طبق این یافته ها، برای مکان یابیِ هر یک از ریزفضاهای مسکن معاصر ایرانی (شامل آشپزخانه، پذیرایی، اتاق خواب، سرویس بهداشتی و حمام) اصولی استنتاج شده است که طبق این اصول، مکان یابی ریز فضاها در اغلب الگوهای مسکن معاصر ایرانی به درستی انجام نمی شود و در این خصوص، تعارضات متعددی با سبک زندگی اسلامی مشاهده می شود.
مکانیابی نیروگاه های بادی در استان آذربایجان شرقی با استفاده از روش AHP(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۳ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۷۰
101-122
حوزههای تخصصی:
محدودیت ذخایر انرژی فسیلی در جهان و افزایش سطح مصرف انرژی، همواره بشر را برای جایگزین کردن منابع انرژی جدید به چالش کشیده است. در این بین، باد به عنوان یکی از مظاهر انرژی های نو از جایگاه ویژه ای برخوردار است. استان آذربایجان شرقی با توجه به وضعیت توپوگرافی و موقعیت نسبی خود یکی از مناسب ترین مکان ها برای احداث نیروگاه بادی می باشد. لذا در این پژوهش برای تعیین مکان های مناسب جهت احداث نیروگاه بادی در این استان، معیارها و زیر معیارهای مختلفی مد نظر قرار گرفت و با توجه به اهمیت تلفیق اطلاعات، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی به لایه ها انتخاب و به کمک نرم افزار Expert choice پیاده سازی گردید. از نرم افزار Arc GIS، به منظور تحلیل فضایی و همپوشانی لایه ها استفاده شد و بعد از تجزیه و تحلیل اطلاعات، استان آذربایجان شرقی از نظر قابلیت احداث نیروگاه بادی به چهار سطح عالی، خوب، متوسط و ضعیف تقسیم گردید. در نهایت نتایج حاصله نشانگر آن است که سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان یک سیستم حمایتی تصمیم گیری، می تواند هم در آماده سازی داده ها و هم در مدل کردن اولویت ها و نظرات کارشناسان در رابطه با عوامل مختلف بسیار کارامد باشد و طراحان را در انتخاب مکان مناسب جهت احداث نیروگاه بادی یاری کند. در این تحقیق، 15 منطقه، با در نظر گرفتن همپوشانی و انطباق نقشه های محدودیت، شرایط اقلیمی و نیز بازدید میدانی تعیین گردیدند که این مناطق به ترتیب، تبریز، سهند، اسکو، آذرشهر، بستان آباد، شبستر، جلفا، هریس، میانه، بناب، مراغه، سراب، اهر، چاراویماق و هشترود می باشند.
بهبود توزیع فضا- مکانی فروشگاه های زنجیره ای در شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از اصول توسعه پایدار شهری، دستیابی عادلانه عموم شهروندان به خدمات شهری مورد نیاز است و اصولاً این مهم زمانی محقق می شود که اراضی و منابع مختلف شهری، به طور برابر میان واحدهای فضایی و اجتماعی شهر تخصیص یابد؛ کاربری های خدماتی و تجاری به دلیل اینکه مورد استفاده روزمره ساکنان شهر هستند، مکان یابی و توزیع فضایی آن ها در شهرها بسیار مهم است. توزیع مناسب فروشگاه های زنجیره ای، نقشی بسزای در کاهش هزینه های حمل و نقل، عرضه سریع کالاها و خدمات، دسترسی مناسب به پارکینگ و سایر خدمات مکمل شهری دارد. یک فروشگاه زنجیره ای از چندین فروشگاه خرده فروشی تحت مالکیت مشترک و متمرکز تشکیل می شود. هدف پژوهش حاضر بهبود توزیع فضا- مکانی فروشگاه های زنجیره ای در تبریز است. برای این منظور نخست شاخص های مکان یابی فروشگاه های زنجیره ای از طریق منابع و اسناد موجود شناسایی شده، سپس، از طریق روش تجزیه وتحلیل کمّی و فضایی با به کارگیری قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی، توزیع فروشگاه های زنجیره ای در مناظق شهری تبریز بررسی شد. برای تحلیلی جامع شش معیار به کار گرفته شد، تراکم جمعیت، نوع ارتباطات، مرکزیت، کاربری های سازگار (فضای سبز، پارکینگ، کاربری های فرهنگی، کاربری های بهداشتی و درمانی، پذیرایی و جهانگردی) تعادل محلی و شعاع دسترسی. بعد از آماده سازی لایه های مربوط به شاخص های یادشده، با به کارگیری ابزارهای تحلیلی در محیط نرم افزار Arc Map این لایه ها تلفیق شدند و لایه نهایی استخراج شد. نتایج نشان داد الگوی توزیع فروشگاه های زنجیره ای در تبریز تصادفی است و الگوی خاصی ندارد. همچنین، در مکان یابی فروشگاه های موجود معیارهای مکان یابی به نحو مطلوب مراعات نشده است.
تحلیل فضایی و جانمایی خدمات گردشگری شهری با استفاده از منطق فازی (مطالعه موردی: اقامتگاه های گردشگری شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۷ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴
763 - 784
حوزههای تخصصی:
صنعت گردشگری با ویژگی های خاص خود صنعتی پویا با آینده ای روشن تلقی می شود. سرمایه گذاری در این صنعت در همه کشورهایی که از جاذبه های گردشگری برخوردارند، رو به افزایش است. امروزه جذب گردشگران به رقابتی فزاینده در میان نهادهای درگیر در صنعت گردشگری تبدیل شده است. شهر اصفهان، یکی از شهرهای کشور در عرصه گردشگری است که نقش منحصربه فردی در سیستم اقتصاد گردشگری ایران دارد. براساس اعلام سازمان میراث فرهنگی، سالانه 3 میلیون گردشگر داخلی و 300 هزار گردشگر خارجی از این شهر بازدید می کنند. پژوهش تحلیلی کاربردی حاضر به بررسی تحلیل فضایی و مکان یابی مراکز اقامتی شهر اصفهان پرداخته است. اطلاعات موردنیاز به کمک مشاهده، مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به سازمان های مربوط به دست آمده است. تجزیه و تحلیل لایه های اطلاعاتی در نرم افزار ArcGIS و IDRISI Taiga و با استفاده از منطق فازی انجام شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش میانگین نزدیک ترین همسایه (Moran's) تحلیل وضعیت اقامتگاه های گردشگری شهر اصفهان صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد الگوی پراکنش فضایی اقامتگاه های گردشگری به صورت خوشه ای است. پس از استانداردسازی هرکدام از معیارها، از نرم افزار IDRISI استفاده شد؛ یعنی با استفاده از منوی MCE و انتخاب گزینه WLC، نقشه های محدودیت و نقشه های معیار با یکدیگر تلفیق شدند. نتیجه حاصل از این تلفیق، نقشه نهایی است که در آن پهنه های مناسب برای احداث اقامتگاه های گردشگری جدید در شهر اصفهان شناسایی شد. مکان های بهینه برای احداث اقامتگاه های گردشگری جدید در اطراف حاشیه رودخانه زاینده رود و در مجاورت مراکز تفریحی ازجمله باغ گل ها، باغ تجربه، باغ جوان، مجموعه تفریحی ناژوان و صفه، باغ پرندگان، باغ نور، باغ بانوان ناژوان، کوه آتشگاه و منارجنبان و همچنین در قسمت هایی از منطقه 3 اصفهان و در مجاورت جاذبه های گردشگری از جمله مسجد جامع و بازار، منار سابان و... در کنار سایر معیارهای مورد نیاز مکان یابی شده اند.
تحلیلی بر مکان یابی پایانه مسافربری روستایی در شهرها با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) و مدل الکترا (مطالعه موردی: شهر مشکین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از عناصر خدمات شهری، پایانه مسافربری است. پایانه ها به عنوان مفصل ارتباطی جاده های برون شهری و درون شهری، مانع تردد اتوبوس ها به داخل شهرها می شوند و ازاین رو در بهبود وضعیت ترافیک و مدیریت سفرها نقشی سازنده ایفا می کنند. در شهر مشکین شهر به دلیل عدم وجود پایانه برای سرویس دهی به روستاهای مستقر در اطراف شهر، وسایط نقلیه مسافرکش که خیابان ها را اشغال می نمایند، باعث به وجود آمدن نابسامانی هایی از قبیل بار ترافیکی و مشکلات ناشی از آن شده است. به همین منظور این شهر به عنوان پایه مطالعاتی باهدف دستیابی به مناسب ترین مکان جهت استقرار مطلوب پایانه مسافربری انتخاب شده است. نوع تحقیق موردنظر بر اساس هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، علی محسوب می شود. در این مقاله با استفاده از معیارهای مناسب (نزدیکی به جاده های اصلی، دسترسی به معابر اصلی شهر، سازگاری، دسترسی به تأسیسات و تجهیزات، مدل رقومی ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه، قیمت زمین و تراکم جمعیت) لایه های موردنظر در محیط Arc Map آماده سازی شده و با اعمال وزن های حاصل از فرایندهای وزن دهی در نرم افزار Expert Choice به روش AHP در یک مدل فراهم آمده و سپس این لایه ها در محیط نرم افزار IDRISI استانداردسازی شدند. طبق نقشه خروجی سه پهنه به عنوان پهنه های مناسب به دست آمد. برای رتبه بندی این پهنه ها از مدل الکترا استفاده گردید؛ بدین صورت رتبه برتر که به عنوان گزینه اول مطرح شده است در قسمت شمالی شهر که نزدیک ترین دسترسی را به جاده اصلی دارد انتخاب گردید. گزینه های دوم و سوم نیز به عنوان اولویت های بعدی در قسمت های جنوب غربی شهر قرار دارد.
مکان یابی بهینه فضای سبز شهری با استفاده از GIS و روش ANP (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش مکان یابی بهینه فضای سبز شهری در شهر اردبیل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش ANP است؛ این پژوهش از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات و آمار مورد نیاز بر اساس مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و بازدید میدانی و مراجعه به سازمان های مربوطه انجام گرفته است. سپس معیارهای مورد استفاده جهت مکان یابی بر اساس ضوابط مکان یابی انتخاب شده و با استفاده از روش ANP در نرم افزار Super Decisions مقایسه های زوجی انجام گرفته و وزن معیار هر یک از شاخص ها جهت آماده سازی لایه ها برای تجزیه و تحلیل های فضایی در محیط Arc GIS 10.2 انجام گرفته است؛ نتایج تحقیق به گونه ای است که در بعضی مناطق شهر اردبیل فضای سبز کمتری به ازای تراکم جمعیتی بیشتر و برعکس، وجود دارد. از جمله این مناطق بخش هایی از منطقه سه و چهار اردبیل می باشد که با وجود تراکم جمعیتی زیاد دارای فضای سبز کمتری نسبت به مناطق یک و دو (بخصوص منطقه دو) هستند؛ در نهایت با نتایج حاصل از تلفیق لایه های وزن دار به دست آمده، در محیط GIS با کمک دستورهای GAMMA 0/9,Weighted Overlay, Weighted Sum مکان های اولویت دار که در درجه زمین های مناسب و نسبتاً مناسب بودند برای ایجاد فضای سبز شهری در شهر اردبیل شناسایی و پیشنهاد شدند؛ از جمله محله هایی که شناسایی شده و دارای کمبود فضای سبز شهری می باشند می توان به محله های معجز، باغمیشه، عالی قاپو، محمدیه، دانش و ... اشاره کرد .
تعیین مکان مناسب برای پایانه مسافربری شهر بندرعباس با استفاده از روش های ANP و مقایسه زوجی در محیط GIS(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از مباحث مهم در برنامه ریزی شهری، تعیین مکان مناسب برای استقرار کاربری های شهری است. انتخاب مکان مناسب برای یک فعالیت در سطح شهر، یکی از تصمیم های پایدار برای انجام یک طرح گسترده است که نیازمند پژوهش در مکان از دیدگاه های مختلف می باشد. بنابراین در این پژوهش سعی شده تا با تلفیق سیستم های اطلاعات جغرافیایی و سیستم های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)، مکان های مناسب جهت احداث پایانه های مسافربری در شهر بندر عباس شناسایی شوند. برای این کار ابتدا معیارهای مؤثر در مکان یابی پایانه مسافربری محدوده مورد مطالعه شناسایی شد؛ سه معیار اصلی شامل معیارهای شهری و محیطی با نُه زیر معیار، معیارهای مربوط به مسافر با سه زیر معیار و معیارهای مربوط به وسایل نقلیه با دو زیر معیار که این معیارها در محیط GIS آماده سازی و با استفاده از روش ANP و مقایسه زوجی به ترتیب وزن هر معیار و وزن کلاس های هر لایه محاسبه و در گام بعدی پس از حذف نواحی دارای محدودیت، کل محدوده مورد مطالعه برای هر یک از معیارهای انتخاب شده، پهنه بندی شد. با توجه به جدول نهایی مربوط به ANP؛ معیارهای شهری و محیطی با وزن 625/0 در رتبه اول، معیارهای مربوط به مسافر با وزن 283/0 در مرتبه دوم و معیارهای مربوط به وسایل نقلیه با وزن 136/0 در مرتبه سوم وزنی قرار گرفتند. در نهایت با تلفیق نقشه های پهنه بندی شده بر اساس وزن اکتسابی از روش ANP، نقشه نهایی در سه کلاس اولویت بندی گردید، که 677 هکتار از منطقه دارای اولویت اول و 873 هکتار اولویت دوم و 27689 هکتار اولویت سوم را دارا می باشد
مکان یابی صنایع کارخانه ای با روش (AHP) و مدل منطق فازی در شهرستان سبزوار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مکان یابی یکی از عوامل مهم برنامه ریزی در امر توسعه منطقه ای است. توزیع منطقی و متوزان فعالیت های اقتصادی و اهداف توسعه منطقه ای از بعد سیاسی و اجتماعی استقرار واحدهای صنعتی، رشد اقتصادی را به دنبال داشته و توزیع بهتر به کاهش اختلافات منطقه ای و تعدیل نابرابری های شهری و روستایی منجر شده و به نوعی تحقق عدالت اجتماعی را در سطح منطقه در پی دارد. شهرستان سبزوار با توجه به وجود معادن و همچنین فعالیت های کشاورزی زمینه لازم را برای توسعه صنایع کارخانه ای را دارد. لذا در این تحقیق سعی می گردد با تاکید بر هیدرو اقلیم منطقه و آمار20ساله (2010- 1990) ایستگاه سینوپتیک شهرستان سبزوار ، سایت های مناسب برای توسعه صنایع کارخانه ای تشخیص داده شود. در این مطالعه با استفاده از لایه های اقلیمی و هیدرولوژی (بارندگی، دما، باد ، رودخانه، سطح آب های زیرزمینی و...) و دیگر لایه های اطلاعاتی نظیر توپوگرافی، خطوط انتقال نیرو، جاده و... که همگی حاصل تجزیه و تحلیل در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشند، به انتخاب مکان های مناسب برای احداث صنایع پرداخته شده است. پس از تهیه لایه های اطلاعاتی، استاندارد های مشخص شده توسط سازمان محیط زیست و دانش کارشناسی برای احداث صنایع کارخانه ای و وزن های بدست آمده با روش وزن دهی مقایسه زوجی (AHP) ، در پنج گروه صنایع کد«الف، ب، ج، د و ه» مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نقشه های خروجی نهایی در گروه های مختلف صنعتی با اعمال جهت باد غالب برای بهترین مناطق مکان یابی به شرح زیر می باشد:کد الف: مناطق جنوب غربی و شمال و شمال شرقی.کد ب: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد ج: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد د: مناطق جنوب غربی و شمال غربی.کد ه: مناطق جنوب غربی و شمال غربی شهرستان.
گردشگری روستایی به عنوان مدلی برای توسعه روستایی (مطالعه موردی شهرستان گرمسار)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
چکید ه هدف اصلی این مقاله بررسی علل اصلی شکل گیری مهاجرت معکوس و سنجش تاثیرات آن در باز ساخت اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست گذاری و راهبردی در روستاهای شمال استان اردبیل (شهرستانهای پارس آباد، بیله سوار و مغان) است. روش انجام پژوهش نیز کتابخانه ای– اسنادی است که با تحلیل ثانویه داده های حاصل از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای با توزیع پرسشنامه بصورت تصادفی ساده در بین 333 نفر از مسولین مرتبط (فرمانداران، بخشداران)، کارشناسان بنیاد مسکن، دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستاها و نیز اهالی روستاهای مورد مطالعه صورت گرفته است. برای آزمون متغیرهای پژوهش از روش پیرسون و نرم افزار SPSS اسفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ی مثبت، معنادار و تاثیرگذاری بین متغیر مهاجرت معکوس و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فضایی- کالبدی و سیاست گذاری و راهبردی وجود دارد.
بررسی مکان گزینی پایگاه های مدیریت بحران منطقه 11 شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
منطقه 11 شهرداری تهران جزء مناطق شلوغ و پرتردد شهر تهران به حساب می آید که در صورت وقوع بلایای طبیعی نیاز به امداد رسانی سریع دارد. بنابراین مدیریت بحران در این منطقه امری ضروری به نظر می رسد. در این راستا تحقیق حاضر دو هدف عمده را مد نظر قرار داد: 1 بررسی مکان گزینی پایگاه های مدیرت بحران در سطح منطقه 11 شهرداری تهران؛ 2 مشخص کردن مکان های اولویت دار برای احداث پایگاه های مدیریت بحران در سطح این منطقه. این تحقیق جزء تحقیقات هدف گراست که بعد از انتخاب معیارها و زیر معیارها مکان یابی با استفاده از مدل AHP و نرم افزار Exper Choice وزن و درجه اهمیت هرکدام از آنها مشخص شد و در نهایت با استفاده از روش ترکیبی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی مکان گزینی پایگاه های مدیریت بحران در سطح منطقه 11 مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و در نهایت مکانهای اولویت دار برای احداث این سوله ها مشخص شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که، پایگاه های مدیریت بحران ویژه در منطقه 11 به لحاظ مکان گزینی در سطح متوسطی قرار دارد. براساس نقشه نهایی به دست آمده از مکان گزینی پایگاه های مدیریت بحران برای ارتقاء و بهبود امداد رسانی در هنگام وقوع بلایای طبیعی در سطح منطقه 11 شهرداری تهران 5 سایت( یا گزینه) انتخاب شد
مکان یابی بهینه و کارای احداث کارخانه کنسانتره دام و طیور در شهرستان میامی هم راستا با متغیرهای جغرافیای صنعتی-اقتصادی و آمایش استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بر طبق اصول سند چشم انداز توسعه ایران و آمایش سرزمینی، زمینه سازی به منظور تحول در اقتصاد روستاها و شهرهای کم جمعیت و بازگردان رونق به اقتصاد آن ها امری اجتناب ناپذیر است که باید هر چه زودتر محقق گردد. به منظور ماندگاری جمعیت در نواحی روستایی و شهرهای کوچک و کاهش مهاجرت به کلان شهرها، سرمایه گذاری در طرح های اشتغال زا در چارچوب مقتضیات و مزیت های محلی این حوزه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از این طرح های اشتغال زا احداث کارخانه های تقاضامحور است. با توجه به تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و... کارخانه ها، انتخاب محل احداث کارخانه امری مهم و استراتژیک تلقی می گردد. این پژوهش درصدد مکان یابی احداث کارخانه کنسانتره خوراک دام و طیور در شهرستان میامی است. در این راستا و برای یافتن مکان بهینه، با استفاده از اطلاعات جغرافیایی بخش های مختلف شهرستان میامی، نظیر اطلاعات توپوگرافی، امکانات زیر بنایی، منابع طبیعی و آثار زیست محیطی، شاخص های مختلفی چون میزان تولیدات کشاورزی مرتبط با مواد اولیه کارخانه، جمعیت دام، مجموع فاصله از نزدیک ترین شهرستان های استان های مجاور و جمعیت انسان ها در نظر گرفته شده است. برای یافتن مکان بهینه از روش مکان یابی 1- میانه بر روی گراف درخت و برای سنجش بهره وری از روش تحلیل پوششی داده ها با ضرایب مقید بر مبنای مدل های برنامه ریزی ریاضی استفاده شده است. نتیجه به دست آمده نشان داد که مکان بهینه جهت احداث کارخانه کنسانتره خوراک دام و طیور در شهرستان میامی، بخش میامی است.