مطالعات مدیریت صنعتی

مدیریت زنجیره تامین خون یکی از اجزای اصلی سیستم سلامت هر کشور محسوب می گردد. این زنجیره از دو جزء جمع آوری خون اهدا کنندگان و عرضه فرآورده های خون تشکیل شده است. این مقاله با تمرکز روی موضوع عرضه فرآورده های مختلف خون، سعی در ارائه یک مدل ریاضی جهت کاهش هزینه های اتلاف و کمبود موجودی فرآورده های خونی بیمارستان ها دارد. در این مدل ضمن برآورده ساختن نیازهای بیمارستانها در گروههای مختلف خون هزینه های موجودی بیمارستانها مدنظر قرار گرفته است. بدین منظور یک مدل ریاضی تصادفی با هدف کاهش هزینه های اتلاف، تامین و کمبود ارائه شده است. مدل ریاضی در 5 بیمارستان تحت پوشش پایگاه انتقال خون آذربایجان شرقی پیاده سازی شده است.نتایج بدست آمده نشان می دهد بیمارستان ها ترجیح می دهند با توجه به هزینه بالای گروههای خونی هزینه های کمبود را متوجه خود نسازند، لذا هزینه های اتلاف را بپردازند. با توجه به سازگاری گروههای مختلف خون هزینه های تامین فرآورده گلبول قرمز 18 % کاهش یافته و موجودی گروه خونی o+ نیز جهت سازگاری با سایر گروههای خونی کاهش یافته است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی اهمیت نقش متغیرهای مالیْ در کنار متغیرهای عملیاتی و استخراج متغیرهای مذکور در یک شبکه زنجیره تامین به روشی نظام مند و عینی است. همچنین این مطالعه از طریق تحلیل های هم رخدادی نیز به دنبال کشف ارتباطات مستقیم و غیرمستقم متغیرها، خوشه بندی مفاهیم، تشکیل شبکه های هم رخدادی و محاسبه شاخص های خرد و کلان علم سنجی است. این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده ها، مطالعه کتابخانه ای در خصوص مدیریت زنجیره تامین و گروه کانونیْ و جامعه آماری این مطالعه مجموعه مقالات پایگاه داده های ساینس دایرکت، امرالد، وایلی و سید طی سال های 2013 الی 2016 است. همچنین در این پژوهش از نرم افزارهای اکسل، وی او اس ویوئر و نوداکسل استفاده شده است. نتایج حاصل ار بخش تحلیل محتوا، تعداد 106 متغیر بدست داد که بیشترین فراوانی مربوط به متغیرهای تقاضا، سود و قیمت بوده است. همچنین تحلیل هم رخدادی متغیرهای مالی و عملیاتی، انسجام بالای شبکه (چگالی بیش از 80 درصد) را نشان می دهد که این مهم، خوشه بندی انجام شده در متغیرها را به خوبی تایید می کند.

از یک دیدگاه کلی می توان مسایل مکان یابی را در دو دسته ی مکان یابی تسهیلات مطلوب و تسهیلات نامطلوب بررسی نمود. در مکان یابی تسهیلات نامطلوب بر خلاف تسهیلات مطلوب، سعی می شود که تا حد امکان، تسهیلات دور از مناطق دریافت کننده خدمت استقرار یابند. در این مقاله در مورد مساله ی مکان یابی این قبیل تسهیلات بحث شده است. این تحقیق با تمرکز بر "نه در حیاط خلوت من" می باشد که اشاره به پدیده های اجتماعی دارد که در آن ساکنان با مکان یابی تسهیلات نامطلوب اطراف خانه-هایشان مخالف هستند. نمونه هایی از این تسهیلات شامل خطوط انتقال برق و مراکز بازیافت است. با توجه به مخالفتی که معمولاً در ساخت یک تسهیل نامطلوب مواجه می شود، برنامه ریز تسهیل باید ماهیت پدیده ی "نه در حیات خلوت من" را درک کرده و به عنوان یک عامل کلیدی در تعیین مکان تسهیل در نظر بگیرد. در این تحقیق مدل عددصحیح خطی این مساله و روش آزادسازی لاگرانژ ارایه شده است. این روش محدودیت های سخت را آزاد می کند و با یک ضریب لاگرانژ به تابع هدف اضافه می -کند. برای نشان دادن این که روش آزادسازی لاگرانژ الگوریتم محاسباتی قوی و دقیق است و قادر به حل مسایل تا سایز متوسط است، عملکرد الگوریتم ارایه شده با اجرا بر روی چندین مسئله، بررسی شده است.

اقتصاد بخش زمین و مسکن، سهم بسیار عمده ای در کل اقتصاد و نیز در امور فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد. بامدیریت صحیح این منابع، می توان به رشد اقتصاد کشور کمک کرد. امروزه بخش مسکن در ایران با مشکلات عدیده ای روبرو است. قدرت خرید پایین متقاضیان، انبوه واحدهای بدون مشتری، وجود حباب قیمتی در شهرهای بزرگ، چرخه های پرنوسان در بخش عرضه و تقاضا و نیز در بازار رهن و اجاره، عرضه ی بیش از نیاز و تعداد زیاد پروژه های نیمه تمام نمونه هایی از مشکلات این بخش است. در این پژوهش با رویکرد سیستمی به بخش مسکن پرداخته می شود و با روش پویایی سیستم وضعیت موجود و آتی بازار مسکن مدل سازی و بررسی می شود. ابتدا مشکلات فعلی بازار مسکن ارائه و سپس مدل علّی و انباشت جریان طراحی می شود. سرانجام، مدل اعتبارسنجی می شود. سیاست های پیشنهادی نوسان دوره های مسکن را کاهش می دهد، تعادل بین بخش های عرضه و تقاضا را بهبود می بخشد و به حضور پیوسته و خطی خریدار کمک می کند.

تصمیم گیری در مورد انتخاب تأمین کننده ی مناسب، یکی از اصلی ترین و مهم-ترین مؤلفه ها در مدیریت زنجیره ی تأمین است. امروزه، تأمین منابع موردنیاز سازمان ها، به یک رویکرد مهم تجاری تبدیل شده است، لذا انتخاب صحیح و اتحاد با تأمین کنندگان، می تواند یک مزیت رقابتی را در امر تولید مؤثرتر و کاراتر محصول یا خدمات در پی داشته باشد. برای حل مسئله ی انتخاب تأمین کننده ، مدل های زیادی تدوین و ارائه شده است. در این مقاله، علاوه بر در نظر گرفتن استراتژی تخفیف تدریجی، هزینه کمبود کالا نیز در نظر گرفته شده است که تا کنون مورد توجه نبوده است. دراین مدل تحقق دو هدف، یکی کمینه سازی هزینه خریدار و دیگری بیشینه سازی سطح کیفیت محصول مد نظر است. به منظور حل مدل پیشنهادی انتخاب تأمین کننده، الگوریتم جستجوی هارمونی بهبود یافته به کار گرفته شد. نتایج نشان می دهد که الگوریتم به کار گرفته شده به خوبی با الگوریتم های دقیق چه از لحاظ زمان انجام و چه از لحاظ کیفیت پاسخ رقابت می نماید. در نهایت چند مثال عددی برای تجزیه و تحلیل مدل ارائه گردیده است.

تقویت و پوشش دهی دکل های تلفن همراه با ملاحظه بروز بلایای طبیعی، یکی از موضوعات مهم بشمار آمده چرا که در مواقع بحران تأمین ارتباطات بین تیم های امدادی و مردم از اهمیت زیادی برخوردار است. بلایای طبیعی مانند زلزله، طوفان، سیل و... بر روی جاده ها، پل ها، سیستم های ارتباطی، تامین برق و دسترسی به تسهیلات تاثیر می گذارد. این بلایا اغلب درجوامعی که آمادگی رویارویی با آن را ندارند به بحران تبدیل می شود. هدف این مقاله ارائه مدلی جهت بیشینه سازی پوشش دهی تلفن همراه در مناطق مختلف، کمینه سازی خسارات ناشی از متوسط خرابی دکل ها و بیشینه سازی پوشش دهی در بدترین حالت خرابی دکل های تلفن همراه در هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی است. مدل ارائه شده دارای تفاوت هایی با مدل های پیشین در ادبیات است که می توان به پوشش پشتیبان و اضطراری در نظر گرفته شده و هم چنین محدودیت برای هزینه جهت تقویت دکل ها و محدودیت ظرفیت پوشش دهی اشاره نمود. برای اعتبارسنجی مدل پیشنهادی یک مطالعه موردی مربوط به شهرستان قائم شهر ارائه شدکه برای حل آن از نرم افزار LINGO9.0 بهره برده شده است. نتایج محاسباتی نشان از اهمیت و کارایی مدل ارائه شده در تصمیم گیری های واقعی دارد، چرا که با احداث و تقویت ایستگاه های اصلی و آنتن ها، پوشش رادیویی به ویژه در مناطق سیگنال ضعیف و هم چنین حجم ترافیک ایستگاه ها، در ساعت های شلوغ افزایش یافته است. مدل پیشنهادی در این مقاله تلاش می کند سیستم را در برابر بدترین حالت تلفات و هم چنین متوسط تلفات پشتیبانی کند و تعداد مشتریانی که بعد از خرابی تسهیلات تحت پوشش تلفن همراه باشند را بیشینه کند.

یکی از چالش هایی که صنعت سیمان امروزه با آن رو به روست، مدیریت زنجیره تأمین می باشد. فقدان مدیریت زنجیره تامین، صنعت سیمان را با مشکلات جدی نوسان و تفاوت قیمت از سوی تولید کننده و خرده فروشان رو به رو کرده است. معمولا زمانی که کمبود منابع و کالا در یک خرده فروشی رخ می دهد، مشتری ممکن است به خرده فروش دیگری مراجعه کند. این پژوهش پدیده اغلب رفتار جستجوی مشتری نامیده می شود. پژوهش حاضر به تحلیل یک تولید کننده و دو خرده فروش در زنجیره تامین دو پله با استفاده از تئوری بازی ها(تعادل نش، تعادل استکلبرگ) با رویکرد بازار مشتری در صنعت سیمان فارس پرداخته است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی از نظر جمع آوری داده ها، موردی می باشد. با بهره گیری از نظر خبرگان، اطلاعات موجود در سایت اصلی سیمان فارس و تعیین پارامترهای مدل و نرم افزار متمتیکا به حل معادلات ریاضی و رسم توابع پرداختیم. نتایج این مطالعه نشان می دهد که با شرایط فعلی و توابع سود تعریف شده برای مسأله، امکان تعیین قیمت عمده فروشی برای تولید کننده به منظور بیشینه کردن سود خود نمی باشد و لذا تولید کننده می بایست شرایط بازار را برای تعیین قیمت عمده فروشی مورد نظر قرار دهد.

مواد خطرناک، موادی هستند که به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی خود، ریسک قابل توجه ای بر ایمنی مردم و محیط زیست تحمیل می کنند. مسیریابی حمل و نقل این گونه مواد پیچیدگی های بیشتری نسبت به مواد معمولی دارد. تلفیق دو موضوع مساله مکان یابی و مساله مسیریابی، سیستم یکپارچه ای به نام مساله مکان یابی مسیریابی را به وجود می آورد. این گونه مسائل به تعیین همزمان تعداد و مکان بهینه تسهیلات و همچنین تعداد بهینه وسایل نقلیه و مسیر آنها می پردازد. در این تحقیق هدف طراحی یک شبکه برای حمل و نقل مواد خطرناک بوده و دربرگیرنده سطوح تامین، توزیع (هاب) و مشتری می باشد. از این رو مدل ریاضی به منظور کمینه سازی هزینه ها و ریسک به صورت توأمان ارایه شده است. کالای خطرناک از تامین کنندگان به هاب ها ارسال می گردد و از طریق مسیریابی توسط حمل و نقل جاده ای به مشتریان تحویل می گردد. هاب ها در مدل پیشنهادی مکان یابی می گردند. جهت اعتبارسنجی مدل، کد در نرم افزار GAMS تهیه شده و برای حل دقیق، مسائل نمونه ای با ابعاد متنوع به شکل تصادفی تولید گردید. بدین منظور الگوریتمی طراحی و در نرم افزار Matlab نوشته شد. با توجه به NP-Hard بودن مسئله، یک الگوریتم ترکیبی مبتنی بر شبیه سازی تبرید و الگوریتم ژنتیک برای حل در ابعاد بزرگ ارائه و در پایان نتایج حاصل از حل دقیق با الگوریتم پیشنهادی مقایسه گردید.

زنجیره تأمین شبکه ای متشکل از چندین بخش و روابط میان آن هاست. برای تحقق بهبود مداوم زنجیره تأمین، لازم است عملکرد زنجیره تأمین به طور مستمر ارزیابی گردد. یکی از نکات مهم در ارزیابی عملکرد، شناسایی نقاط ضعف زیرواحدها، درنظر گرفتن روابط میان واحدها در مدیریت سیستم و ایجاد تعادل میان بخش هاست. در این مقاله، روش تحلیل پوششی داده های شبکه ای برای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار گرفته است. شناسایی واحدهای ناکارا در زنجیره تأمین و بهبود عملکرد آن ها دارای اهمیت زیادی است. از آنجایی که زنجیره تأمین از واحدهای مختلفی تشکیل شده، بهبود همزمان چند واحد غیرممکن است. از اینرو تعیین اولویت برای بهبود واحدها ضروری می باشد. بعلاوه انتخاب واحدهای الگو، برای ایده گرفتن در مورد چگونگی بهبود واحدهای ناکارا دارای اهمیت است. بنابراین، در این مقاله، با استفاده از داده های فازی، یک روش سیستماتیک برای الگوبرداری زنجیره تأمین معرفی می شود، که علاوه بر ارزیابی عملکرد کل زنجیره تأمین و تعیین واحدهای تصمیم گیری کارا و ناکارا، کارایی هریک از بخش های زنجیره تأمین را نیز محاسبه می کند. ما از این روش برای ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین لوله های پلی اتیلنی استفاده می کنیم و به این ترتیب ارتباطات و فرآیندهای بخش های داخلی زنجیره تأمین آنرا بررسی می کنیم. در پایان با استفاده از روش الگوبرداری، اولویت بهبود برای سطوح مختلف زنجیره تأمین تعیین می گردد.

تحلیل پوششی داده ها یک تکنیک تحلیلی قدرتمند برای اندازه گیری کارایی نسبی مجموعه ای از واحد های تصمیم گیری براساس ورودی ها و خروجی هایشان است. در مدل های مرسوم تحلیل پوششی داده ها ضعف هایی وجود دارد که مهمترین آن ها تغییر وزن ورودی ها و خروجی ها است که باعث می شود کارایی واحد های تصمیم گیرنده با وزن های مختلف سنجیده شود. همچنین مدل های مرسوم تحلیل پوششی داده ها به شبکه ای بودن واحد های ارزیابی توجهی نکرده اند. در این مقاله ما برای برطرف کردن این ضعف ها مجموعه وزن های مشترک در تحلیل پوششی داده های شبکه ای با رویکرد برنامه ریزی آرمانی را پیشنهاد می کنیم. برای آزمون کارایی و حل مدل پیشنهادی ارائه شده از داده های واقعی شرکت های بیمه فعال در استان قزوین استفاده شده است. مدل ارائه شده در این مقاله واحد های تصمیم گیرنده را روی یک مقیاس یکسان با مجموعه ای از وزن های مشترک به صورت بی طرف ارزیابی می کند. مدل پیشنهادی، کمک می کند تا سیاست گذاران درک بهتری از نقاط قوت و ضعف DMUها داشته باشند و برای ترقی نقاط قوت و رفع ضعف ها تلاش کنند و از این طریق کارایی DMUها را بهبود دهند.