پری سیما پاکروان

در مسئله مکان یابی تسهیلات نامطلوب برخلافِ تسهیلات مطلوب، تا حد امکان سعی می شود تسهیلات دور از مناطق دریافت کننده خدمت استقرار یابند. در این پژوهش درباره مسئله مکان یابی این قبیل تسهیلات بحث شده است. در این مسائل بر اصطلاح «نه در حیاط خلوت من»، تمرکز و به پدیده های اجتماعی اشاره دارد. در این پدیده ساکنان با مکان یابی تسهیلات نامطلوب اطراف خانه هایشان مخالف اند. نمونه هایی از این تسهیلات شامل خطوط انتقال برق و مراکز بازیافت است. به دلیل اینکه درجه آلودگی حاصل از این تسهیلات با عدم قطعیت همراه است، در این پژوهش برای نخستین بار عملکرد این مسئله با در نظر گرفتن عدم قطعیت احتمالی ارزیابی شده است. این مسئله در فضای گسسته در نظر گرفته شده است. در این مسئله سه حالتِ ممکن برای دامنه تغییراتِ این دو پارامتر در نظر گرفته شده است. باتوجه به اینکه ارتباط و میزان اختلاف درجه آلودگی اصلی و حاشیه ای نیز نامشخص است، سناریوها براساس درجه اختلاف این دو پارامتر در نظر گرفته شده اند. با در نظر گرفتن این سناریوها، اهمیت درجه اختلاف این دو پارامتر در مسئله مکان یابی تسهیلات نامطلوب بررسی شده است. در این پژوهش مدل ریاضی مسئله، روش های مواجهه با عدم قطعیت، مدل سازی مسائل برنامه ریزی تصادفی و روش استفاده شده در مسئله درحال مطالعه ارائه شده است. باتوجه به NP-hard بودن مسئله، الگوریتم فراابتکاری شبیه سازی تبرید برای حل مسئله در ابعاد بزرگ پیشنهاد شده است. آزمایشات عددی برای ارزیابی و اعتبارسنجی مدل ریاضی و الگوریتم پیشنهادی در نظر گرفته شده است و عملکرد الگوریتم پیشنهادی در حل مسائل مختلف با الگوریتم ژنتیک موجود در ادبیات مسئله درحال مطالعه، مقایسه و برتری آن ارائه شده است.

از یک دیدگاه کلی می توان مسایل مکان یابی را در دو دسته ی مکان یابی تسهیلات مطلوب و تسهیلات نامطلوب بررسی نمود. در مکان یابی تسهیلات نامطلوب بر خلاف تسهیلات مطلوب، سعی می شود که تا حد امکان، تسهیلات دور از مناطق دریافت کننده خدمت استقرار یابند. در این مقاله در مورد مساله ی مکان یابی این قبیل تسهیلات بحث شده است. این تحقیق با تمرکز بر "نه در حیاط خلوت من" می باشد که اشاره به پدیده های اجتماعی دارد که در آن ساکنان با مکان یابی تسهیلات نامطلوب اطراف خانه-هایشان مخالف هستند. نمونه هایی از این تسهیلات شامل خطوط انتقال برق و مراکز بازیافت است. با توجه به مخالفتی که معمولاً در ساخت یک تسهیل نامطلوب مواجه می شود، برنامه ریز تسهیل باید ماهیت پدیده ی "نه در حیات خلوت من" را درک کرده و به عنوان یک عامل کلیدی در تعیین مکان تسهیل در نظر بگیرد. در این تحقیق مدل عددصحیح خطی این مساله و روش آزادسازی لاگرانژ ارایه شده است. این روش محدودیت های سخت را آزاد می کند و با یک ضریب لاگرانژ به تابع هدف اضافه می -کند. برای نشان دادن این که روش آزادسازی لاگرانژ الگوریتم محاسباتی قوی و دقیق است و قادر به حل مسایل تا سایز متوسط است، عملکرد الگوریتم ارایه شده با اجرا بر روی چندین مسئله، بررسی شده است.