جعفر فتحعلی

در این مقاله برای نخستین بار معکوسِ مسئله بهینه سازی 2- میانه پشتیبان[i] بررسی شده است. در این مسئله تعدادی نقطه، مشتری در نظر گرفته می شوند و هدف این است که با تغییر پارامترهای مسئله، دو نقطه از پیش تعیین شده به سمت 2- میانه پشتیبان شدن برود. ابتدا مسائل معکوس (نوع محدودیت بودجه ای و نوع حداقل هزینه) 2- میانه پشتیبان درحالت گسسته برای گراف های عمومی مدل سازی ریاضی می شود. سپس درحالتی که گراف مدنظر درخت باشد، آنها به مسئله برنامه ریزی خطی تبدیل می شوند. همچنین درحالت پیوسته برای مسئله معکوسِِ نوع محدودیت بودجه ای 2- میانه پشتیبان (با تغییر در مختصات نقاط) مدل ریاضی ارائه می شود. با توجه به NP-سخت بودن مسئله، مسئله با الگوریتم های فرا ابتکاری ازدحام ذرات[ii](PSO) و الگوریتم بهبودیافته ازدحام ذرات[iii](IPSP)، حل می شود. در نهات نتایج در حالات مختلف بررسی می شود.

بر طبق اصول سند چشم انداز توسعه ایران و آمایش سرزمینی، زمینه سازی به منظور تحول در اقتصاد روستاها و شهرهای کم جمعیت و بازگردان رونق به اقتصاد آن ها امری اجتناب ناپذیر است که باید هر چه زودتر محقق گردد. به منظور ماندگاری جمعیت در نواحی روستایی و شهرهای کوچک و کاهش مهاجرت به کلان شهرها، سرمایه گذاری در طرح های اشتغال زا در چارچوب مقتضیات و مزیت های محلی این حوزه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از این طرح های اشتغال زا احداث کارخانه های تقاضامحور است. با توجه به تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و... کارخانه ها، انتخاب محل احداث کارخانه امری مهم و استراتژیک تلقی می گردد. این پژوهش درصدد مکان یابی احداث کارخانه کنسانتره خوراک دام و طیور در شهرستان میامی است. در این راستا و برای یافتن مکان بهینه، با استفاده از اطلاعات جغرافیایی بخش های مختلف شهرستان میامی، نظیر اطلاعات توپوگرافی، امکانات زیر بنایی، منابع طبیعی و آثار زیست محیطی، شاخص های مختلفی چون میزان تولیدات کشاورزی مرتبط با مواد اولیه کارخانه، جمعیت دام، مجموع فاصله از نزدیک ترین شهرستان های استان های مجاور و جمعیت انسان ها در نظر گرفته شده است. برای یافتن مکان بهینه از روش مکان یابی 1- میانه بر روی گراف درخت و برای سنجش بهره وری از روش تحلیل پوششی داده ها با ضرایب مقید بر مبنای مدل های برنامه ریزی ریاضی استفاده شده است. نتیجه به دست آمده نشان داد که مکان بهینه جهت احداث کارخانه کنسانتره خوراک دام و طیور در شهرستان میامی، بخش میامی است.

مکانیابی صحیح فرودگاهها یکی از مهم ترین عوامل در سرویس دهی بهینه آنهاست. فرض کنید شبکه G=(V,E) که راسها و یالهای آن دارای وزن هستند داده شده باشد. در مساله مکانیابی مرکز، هدف پیدا کردن نقطه ای بر روی شبکه است به گونه ای که فاصله وزنی این راس تا دورترین نقطه روی شبکه کمینه شود. در این مقاله ابتدا مروری بر مساله مکان یابی مرکز و روش تاپسیس داشته، سپس با ترکیب مدل مکان یابی مرکز و روش تاپسیس با در نظر گرفتن مراکز شهرستان های استان سمنان به همراه شهر بیارجمند به عنوان رئوس درخت استان، به مکان یابی فرودگاه استان سمنان پرداخته می شود.. در این مقاله نشان داده می شود که با توجه به شاخصهای در نظر گرفته شده بهترین محل یرای احداث فرودگاه استان سمنان، در 16کیلومتری غرب شهر دامغان است.