مطالب مرتبط با کلیدواژه

شبه قاره هند


۲۱.

نقش سادات مهاجر حضرمی در امور سیاسی، دینی، علمی و فرهنگی کوچگاه ها؛ مطالعه موردی: شبه قاره هند و جنوب شرق آسیا (قرون 10 14ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: سادات حضرمی حضرموت یمن تَریم اقیانوس هند شبه قاره هند جنوب شرق آسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۴۰۳
سادات حضرمی منتسب به ناحیه حضرموت یمن، متشکل از خاندان های بزرگ و معروفی چون باعلوی، بافقیه، بلفقیه، سقاف و باطاها، بیشتر جزو طبقات علما، تجار و صوفیان بودند، برای مدت ها در تریم از شهرهای مهم حضرموت زندگی می کردند. از اواخر قرن ششم هجری، شماری از این سادات به مناطق مختلف شبه قاره هند و جنوب شرق آسیا مهاجرت کردند. این خاندان شافعی مذهب، همواره می کوشیدند اسلام و به ویژه مذهب خویش را در آن مناطق تبلیغ و ترویج کنند. بعضی از سلاطین و حکام مسلمان این نواحی نیز، از این گروه از سادات استقبال کرده و برخی مناصب مهم سیاسی و نظامی را دراختیار آنان گذاشتند. همچنین سادات حضرمی در دیگر عرصه ها، چون تصوف و حوزه های علمی و فرهنگی نیز تلاش کرده اند. آنها افزون بر تاسیس طریقت های صوفیانه، کتاب هایی در حوزه هایی مانند فرهنگ نویسی، تراجم نویسی و پزشکی به زبان های مختلف مانند عربی و اردو تالیف کرده اند. این مقاله، با روش توصیفی و تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش است که سادات حضرمی به چه مناطق شبه قاره هند و جنوب شرق آسیا مهاجرت کرده و چه نقشی در حوزه های دینی، سیاسی، علمی و فرهنگی این مناطق داشته اند؟
۲۲.

نقش مولانا علی نقی نقوی لکهنوی،در گسترش تفسیر و علوم قرآن در شبه قاره هند

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۵ 97 - 116

کلیدواژه‌ها: قرآن شبه قاره هند علی نقی نقوی تفسیر فصل الخطاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۲۹۹
مولانا سید علی نقی نقوی، از سلسله سادات و خانواده اجتهاد (از خاندان سید دلدار علی غفرانمآب که در هند شهرت به خاندان اجتهاد دارند) ،یکی از قرآن پژوهان و مفسران معاصر برجسته شیعه شبه قاره هند است که شناسایی و  شناساندن فعالیت های قرآنی وی، برای جامعه علمی در راستای بازشناسی تلاش های تمدن ساز شیعی از اهمیت قابل توجهی، برخوردار است. ایشان با نگارش تفسیرفصل الخطاب و ارائه  نظریاتی در تبیین و تفسیر آیات و نیز پرداختن به علوم قرآنی در مقدمه تفسیرش، نقشی مهم در گسترش علوم قرآنی و علم تفسیر ایفا کرده است. وی علاوه بر داشتن آثار و تالیفات، شاگردانی فعال و تاثیرگذاردر عرصه قرآنی، پرورش داد. نوشتار حاضر پژوهشی، اسناد محور است که جایگاه و ویژگی های تفسیر فصل الخطاب و روش و گرایش تفسیری مولف را با روش توصیفی تحلیلی، مورد ارزیابی قرار داده است. 
۲۳.

معرفی و بررسی کتاب تاریخ اجتماعی-فکری شیعه اثناعشری در هند

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۰ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۵) 85 - 94

کلیدواژه‌ها: کتاب تاریخ اجتماعی فکری شیعه اثناعشری در هند اطهر عباس رضوی شیعیان هند معرفی کتاب شیعه امامیه شبه قاره هند تشیع هندوستان شیعه اثنا عشری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۶۲۸
کتاب تاریخ اجتماعی - فکری شیعه اثناعشری در هند، کتابی به قلم سید اطهر عباس رضوی است که به زبان انگلیسی و در دو مجلد در سال 1986 در استرالیا منتشر گردید. کتاب مزبور یکی از مهمترین آثاری است که حیات فکری و اجتماعی شیعیان هند را تا سده 19 میادی بررسی کرده است. ترجمه جلد نخست کتاب به فارسی در سال 1376 ، به قلم جمعی از مترجمان و از سوی مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسامی در 670 صفحه راهی بازار نشر شد. اما ترجمه مجدد همین جلد ) 775 صفحه( توسط منصور معتمدی و جلد دوم ) 767  صفحه( از سوی عبدالحسین بینش صورت گرفته است. نویسنده در نوشتار حاضر به معرفی اثر مذکور همت گمارده است. وی در راستای این هدف، پس از بیان شرح حال مختصری از مؤلف و علت برگردان مجدد جلد اول کتاب، به معرفی کتاب و محتوای هر یک از جلدها و فصول آن اقدام کرده است. تذکر برخی اشتباه های چاپی و ملاحظات محتوایی از جمله ارزیابی محتوایی کتاب و ترجمه آن و طرح برخی نقاط ضعف اثر، از دیگر مباحث مطرح شده در نوشتار هستند.
۲۴.

تاثیرات منصب داران ایرانی مهاجر به هند بر مظاهر معماری عصر گورکانیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۲ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: منصب داران ایرانی - اسلامی شبه قاره هند معماری گورکانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۹ تعداد دانلود : ۳۶۹
مهاجرت تدریجی ایرانیان به هند، نفوذ اولیه آنان در دربار فرمانروایان محلی و کسب قدرت سیاسی که از دهه های میانی قرن هشتم آغاز شد به ماندگاری آن ها تا قرن سیزدهم هجری در دولت گورکانیان انجامید. برخی از این مهاجران در دربار گورکانیان به ویژه دوران پادشاهی اکبر، جهانگیر و شاه جهان، عنوان منصب دار که یک مقام نظامی بود کسب کردند و منشا اثر مهم در مظاهر مختلف فرهنگی و تمدنی از جمله معماری شدند. با این وصف تاثیر منصب داران ایرانی مهاجر به شبه قاره هند، در تحولات تمدنی آن سرزمین به ویژه در موضوع معماری مورد باز کاوی قرار نگرفته است. از این رو مسئله مزبور با فقر بررسی های علمی مواجه می باشد. این نوشتار در صدد پاسخ به این سوال است که با توجه به آن که دوره حکومتی اکبر و جانشین او جهانگیر دوره احیا اندیشه، هنر هندی و بازگشت به معماری هندوان بود، منصب داران مهاجر ایرانی به این سرزمین، در حوزه معماری عصر گورکانی چه نقشی ایفا نموده اند و چه نتایجی به بار آورده اند؟ در نگاه نخست به نظر می رسد که ایشان توانسته اند ضمن انتقال مظاهر معماری ایرانی – اسلامی به حوزه حکومتی گورکانیان، ابداعات مهمی نیز در این زمینه داشته باشند. ارائه تصویری واقع بینانه از تاثیر حضور فعال منصب داران ایرانی در تحول و تکامل مصادیق و مظاهر معماری و آشنایی اهالی هند با شاخص های معماری ایرانی، هدف اصلی پژوهش است
۲۵.

بررسی مقایسه ای کیفیت محیط کسب و کار در ایران و کشورهای شبه قاره هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 29 - 48
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۲۱
یکی از روش های سنجش سهولتِ تولید و قوانین حاکم بر آن، بررسی فضای کسب و کار در منطقه مورد نظر می باشد. در این تحقیق با استفاده از شاخص های "سهولت فضای کسب و کار"، "رقابت پذیری جهانی"، "آزادی اقتصادی" و "شکنندگی" کشورها، ابعاد متعدد تاثیر گذار بر فضای کسب و کار ایران و کشورهای شبه قاره طی سال های 2010-2018 مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی با رویکرد تحلیلی – مقایسه ای می باشد و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های آماری میانگین یک جامعه (t تک نمونه ای) و آزمون تحلیل واریانس یکراهه (آزمون f ) استفاده گردیده است. نتایج تحقیق بیانگرآن است که کشور بوتان از نظر شاخص های سهولت کسب و کار و آزادی اقتصادی و کشور هند بر اساس شاخص های رقابت پذیری جهانی و شکنندگی؛ وضعیت مساعد تری نسبت به سایر کشورها دارند. همچنین در رتبه بندی کلی نیز کشور هند در جایگاه اول و کشور ایران در جایگاه چهارم قرار می گیرد.
۲۶.

مطالعه تطبیقی مسجد رنگونی های هند، امام اصفهان و کوصومبای بنگلادش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 261 - 276
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۴۲۱
شناخت نحوه گفتگوی بین دو تمدن در خلال مقایسه تطبیقی برونداد های فرهنگی آن ها امکان پذیر است. مسجد رنگونی ها توسط مسلمانان شبه قاره هند در آبادان احداث شده است. این مسجد دارای ظاهری مشابه با مساجد شبه قاره هند است. تحقیق حاضر در پی آن است تا به مولفه های گفتگوی بین دو معماری ایران و معماری شبه قاره در بنا های مذهبی بپردازد. لذا در قالب مطالعه تطبیقی و بر پایه روش های مورد کاوی و تفسیری-تاریخی، عناصر معماری مسجد رنگونی ها در قیاس با مسجد امام اصفهان و مسجد کوصومبا در بنگلادش بررسی شده است. با توجه به اهمیت شکل و مفاهیم فضا، تلاش شده است فارغ از مباحث کالبدی و ظاهری، مفاهیم متعددی از جمله سلسله مراتب دسترسی، نحوه ارتباط با پیرامون و سازمان دهی فضایی دو بنا مطالعه گردد. نتایج نشان دهنده آنست که مسجد رنگونی ها از لحاظ کالبدی پیوستگی های خود را با فرهنگ معماری سرزمین اصلی، برقرار نموده است با این حال در زمینه نحوه شکل گیری و سلسله مراتب فضا از معماری ایرانی تاثیر پذیرفته است.
۲۷.

سهم صوفیان در اسلام پذیری بومیان در هند عصر ترکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 37 - 52

کلیدواژه‌ها: تصوف اسلام پذیری شبه قاره هند غوریان عصر ترکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۹ تعداد دانلود : ۲۶۴
نفوذ و گسترش دین اسلام در شبه قاره هند از مباحث و مسائل مهمی است که از دیرباز، ذهن پژوهشگران را متوجه خود کرده است. در گسترش و نفوذ اسلام، عوامل متعددی تاًثیر داشته اند که می توان به ورود مهاجمان نخستین و تجار و بازرگانان مسلمان و مهاجرت علما و اهل تصوف اشاره کرد. در این بین نقش و سهم صوفیان از سایرگروه ها بیشترو پررنگ تر بوده است. صوفیان با رفتارهای مناسب و انسانی و تعامل با ساکنان شبه قاره هند و ادیان هندی، موفق شدند تاحدودی، نفرت و بدبینی هندی ها را از عملکرد مهاجمان در حملات دوره آغاز گسترش اسلام از بین ببرند. یافته های پژوهش از آن حکایت دارد که تعامل مبلغان و رهبران صوفیان و کارکرد آنها، در عمیق شدن باورهای اسلامی و دینی در میان ساکنان شبه قاره هند نقش مؤثری داشته است. محتوای دعوت صوفیان، اشتراک های فکری تصوف با ادیان و آیین های هندی، سلوک معنوی صوفیان، دادوستد های طریقت های صوفیانه با ادیان هندی و نیز کاستن و زدودن پیامد های منفی لشکرکشی های نظامی را باید از مهم ترین عوامل موفقیت صوفیان در گسترش اسلام در شبه قاره هند دانست. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای جمع آوری شده و هدف آن،بررسی سهم صوفیان در اسلام پذیری بومیان در هند عصر ترکان است.
۲۸.

نقد آرای امریتساری و چکرالوی در قرآن بسندگی و سنت گریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ 43-56

کلیدواژه‌ها: قرآن بسندگی سنت گریزی امریتساری چکرالوی شبه قاره هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۳۳۷
با آن که پیامبر(ص) تفکر قرآن بسندگی را قبل از نهادینه شدن آن توسط حاکمان پس از خود، با حدیث اریکه، پیش گویی و رد کرده بود، در سده اخیر، این تفکر، پس از فراز و نشیب های بسیار، توسط دو تن از اندیشه وران تأثیرگذار شبه قاره هند، به نام های عبدالله چکرالوی و خواجه احمد دین امریتساری توسعه یافته است. از این رو، تحقیق پیش رو بر آن شده، آرای قرآن بسندانه این دو اندیشه ور شبه قاره را به روش توصیفی-انتقادی مورد ارزیابی قرار دهد. در این راستا، یافته های تحقیق به این نحو است: ادله ی سه گانه ای که این دو اندیشه ور، در توجیه قرآن بسندگی، ارائه کرده اند عبارتند از: قرآن وحی الهی است، برخلاف سنت؛ نقش پیامبر(ص) تنها ابلاغ قرآن است و ابلاغ سنت واجب نیست؛ تمام جزئیات احکام دینی، از قرآن قابل دریافت است و سنت امر زایدی است. کلید واژه قرآن بسندگی، سنت گریزی، امریتساری، چکرالوی، شبه قاره هند.
۲۹.

نقش شیعیان در تحولات سیاسی کشمیر (1288-735 ه .ق)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال هشتم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: کشمیر شیعیان تحولات سیاسی ایرانیان شبه قاره هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۳
کشمیر در شمال شبه قاره هند به سبب موقعیت تاریخی، جغرافیایی و سوق الجیشی همواره مورد توجه بوده است. شیعیان یکی از گروه های مهم نقش آفرین در تاریخ سیاسی کشمیر و تحولات ناشی از آن بوده اند. نقطه آغاز نفوذ شیعیان در کشمیر و دستیابی به قدرت سیاسی مهاجرت ایرانیان به این سرزمین از نیمه قرن هشتم هجری قمری بود. از این جهت هدف پژوهش حاضر آن است که با استفاده از روش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل نقش شیعیان را در تحولات سیاسی کشمیر از سال 735 تا 1288 هجری قمری در دوره حکومت شاهمیری ها، چک ها و گورکانیان مشخص نماید. یافته های اصلی پژوهش آن است که حاکمیت شیعیان در فاصله زمانی مذکور باعث کاهش بحران سیاسی در کشمیر، توسعه فرهنگ شیعی و ایرانیزه شدن این سرزمین به خصوص با ترویج زبان و ادب فارسی است.
۳۰.

پیوستگی تاریخی خراسان و شبه قاره هند از سده اول تا نیمه اول سده هفتم هجری؛ رویکردی نو به مطالعات تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ ۲۷-۴۳

کلیدواژه‌ها: خراسان شبه قاره هند غزنه غوریان هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۳۷۸
همجواری شبه قاره هند و خراسان بزرگ در دوره اسلامی تاریخ سیاسی این دو ناحیه را با یکدیگر پیوند داده است. بر اساس گزارش های تاریخی، گسترش اسلام در شبه قاره و شکل گیری حکومت مسلمانان در هند ریشه در تحولات سیاسی خراسان داشت. هندوان نیز در عرصه های سیاسی و نظامی برخی دولت های اسلامی خراسان بزرگ حضور داشتند. همچنین غزنه که دروازه خراسان به هند شناخته می شد، نقش مهمی در رویدادهای سیاسی خراسان و هند در این دوره داشت. از این رو مسئله اصلی پژوهش اینست که چنین موضوعاتی نشان از پیوستگی تاریخی رویدادهای خراسان بزرگ و شبه قاره هند دارد؟ آیا می توان با چنین رویکردی، به مطالعه تاریخی این دو ناحیه پرداخت؟ در این پژوهش با بررسی رویدادهای سیاسی مرتبط با این دو منطقه در سده اول تا نیمه اول سده هفتم هجری و بر اساس دستاوردهای این تحقیق، در مطالعات هندشناسی و خراسان شناسی، می توان با رویکرد جدیدی به میراث تاریخی مشترک این دو سرزمین توجه کرد.
۳۱.

ارائه استراتژی های توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه و تاثیر آن در اقتصاد منطقه و کشورهای شبه قاره هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 9 - 28
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۲۳۰
مناطق ویژه اقتصادی به دلایل مختلف از جمله؛ انتقال فناوری، بهبود بهره وری شرکت های داخلی، درآمد ارز خارجی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، اشتغال زایی، درآمد دولتی و رشد صادرات باید همواره مورد توجه دولت قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر شناسایی نقاط قوت ، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه و ارائه استراتژی های مناسب و کارآمد است. شناسایی و تحلیل این نکات با استفاده از مدل SWOT انجام شده و برای انتخاب بهترین استراتژی جهت توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه، ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) به کار گرفته شده است. جهت تعیین وزن های عوامل SWOT پرسشنامه ای بر اساس مقیاس لیکرت به صورت 5 گزینه ای طراحی و توسط 20 نفر از کارشناسان و خبرگان اقتصادی در سطح استان سیستان و بلوچستان تکمیل شده است. با توجه به سوال اصلی تحقیق یعنی استراتژی های توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه و تاثیرآن در اقتصاد منطقه و کشورهای شبه قاره هند کدام اند ؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که استراتژی های متنوع سازی، مناسب ترین استراتژی برای توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه می باشد. استراتژی ST1با میانگین 2.933 با تأکید بر جذب سرمایه گذاری های خارجی به خصوص کشورهای شبه قاره هند و سرمایه گذاری بخش دولتی با مشارکت بخش خصوصی در زیرساخت های مختلف در جهت رشد اقتصادی پایدار به عنوان بهترین استراتژی پیشنهادشده است.
۳۲.

ورود زبان عربی به هند و بازتاب آن در شبه قاره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 179 - 194
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۲۲۴
زبان عربی، زبان بین المللی جهان اسلام است که با توجه به پیشرفت روزافزون دین مبین اسلام به تدریج در خارج از شبه جزیره عربستان از جمله در شبه قاره هند نیز انتشار یافت. این زبان در هند تقریبا به طور انحصاری توسط مسلمانان این دیار مورد استفاده قرار می گرفت اما با توسعه حکومت های اسلامی در شبه قاره، زبان عربی تحت حمایت حاکمان هند نیز واقع شد و توسعه ی این زبان در دوره های  بعد باعث رواج خط عربی در این دیار شد و با گذشت زمان، رویکردها و عملکردهای متفاوتی پیدا کرد.مقاله حاضر با روش توصیفی - استقرایی در صدد بررسی چگونگی ورود زبان عربی به هند است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که با انتشار دین اسلام در شبه قاره و نیاز مذهبی مسلمانان به یادگیری زبان دین، این زبان از قرن اول هجری به سرزمین هند راه یافت و در جنبه های مختلف زندگی هندی ها اعم از سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و معیشتی و نیز در تعاملات تجاری و فرهنگی هند با عربها تاثیرگذاشت.
۳۳.

بر همکنش های اقتصادی- سیاسی جوامع جنوب شرقی فلات ایران با شبه قاره هند و میان رودان( در طی هزاره سوم ق.م؛ مطالعه موردی، تجارت سنگ های قیمتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 213 - 230
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۵۹
تحلیل روابط درون و برون منطقه ای هزاره سوم در جنوب شرقی فلات ایران با شبه قاره هند و میان رودان براساس سنگ های ارزشمند و قیمتی، مساله اصلی پژوهش حاضر است. یکی از مهم ترین راه های درک روابط و بر همکنش های اقتصادی- سیاسی جوامع اواخر پیش از تاریخ و آغاز تاریخی، مقایسه و مطالعه فرهنگ مادی است. با توجه به اینکه هزاره سوم ق.م در فلات ایران، دوره گستردگی بر همکنش ها محسوب می گردد، بسط و توسعه مبادلات اقتصادی- سیاسی در پیشرفت جوامع بسیار تأثیرگذار بوده است. در این خصوص محوطه های باستان شناختی شاخص در جنوب شرقی ایران شایان توجه هستند. محوطه های جنوب شرقی فلات ایران در روند تجارت، نقش واسطه صرف را بازی نمی کرده اند، بلکه بعد از وارد کردن مواد خام، با ساخت و پرداخت مواد تجاری و تبدیل آن به کالاهای آماده یا نیمه آماده آن را به سایر نقاط صادر می کرده اند. روش پژوهش حاضر براساس اطلاعات حاصل از کاوش ها و پژوهش های باستان شناسی حوزه مورد مطالعه و بهره گیری از منابع کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که چگونه توسعه روابط تجاری و به ویژه تجارت فرامنطقه ای به عنوان عاملی مهم در گسترش و توسعه استقرارهای هزاره سوم عمل نموده است.
۳۴.

عرفان اسلامی در هند(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معارف عقلی سال ششم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۰) 99-128

کلیدواژه‌ها: عرفان اسلامی شبه قاره هند تصوف دوره های عرفان سلسله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۳۱۰
مقاله پیش رو به دوره های سه گانه عرفان اسلامی و ظهور عارفان مسلمان در شبه قاره هند می پردازد. هرچند عرفان اسلامی در دوره نخست خود در سرزمین شبه قاره وجود داشت، اما استقرار آن در دوره دوم عرفان، یعنی پس از قرن ششم روی داد و در دوره سوم نیز به افول گرایید. در این مقاله چگونگی شکل گیری سلسله های عرفانی، به ویژه سهروردیه، چشتیه و قادریه در هند نیز بررسی شده است.
۳۵.

ژئوکالچر ایرانی در شبه قارّه هند گستره جغرافیایی نفوذ فرهنگی و تمدّنی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۱ پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 73 - 100
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۹
تحوّلات دهه های اخیر در حوزه روابط بین الملل، حاکی از اهمیّت یافتن نقش و جایگاه فرهنگ در روابط میان جوامع و کشورها است. در این دوره، دولت ها تلاش می کنند به جای توسّل به شیوه ها و ابزارهای سخت افزاری خشونت آمیز و نظامی، از روش ها و اهرم های نرم فرهنگی و هویّتی برای دستیابی به منافع و اهداف خود در عرصه های منطقه ای و بین المللی استفاده نمایند. از این روست که امروزه با اهمیّت یافتن و گسترش کاربرد واژه ژئوکالچر در عرصه روابط بین الملل شاهد انواع جدیدی از رقابت ها در عرصه گسترش نفوذ فرهنگی قدرت های منطقه ای و جهانی هستیم. ایران، با توجّه به تحوّلات اخیر و اهمیّت یافتن ژئوکالچر در عرصه بین الملل و مناسبات میان کشورها، می تواند با به کارگیری بهینه موقعیّت، جایگاه، امکانات، فرصت ها و ظرفیت های فرهنگی خود، از وضعیّت موجود برای گسترش نفوذ فرهنگی و قلمرو تمدّنی خویش در مناطق وسیعی از جهان به ویژه در شبه قارّه هند استفاده نماید. جغرافیای فرهنگی ایران بسیار گسترده تر و فراتر از مرزبندی های جغرافیایی و رسمی کنونی است و شعاع بسیار وسیعی را دربرمی گیرد. طی قرن های متمادی، بخش های وسیعی از آسیای صغیر تا بین النّهرین، هند و آسیای میانه، تحت تأثیر فرهنگ و تمدّن ایران زمین بوده اند و سیطره تمدّنی ایران هنوز هم می تواند در بخش های وسیعی از جهان، ظرفیت قابل توجّهی را در پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی و دیپلماسی عمومی و فرهنگی آن فراهم آورد.
۳۶.

بررسی نقش ظهوری ترشیزی در گسترش فرهنگ و زبان فارسی در دکن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶(پیاپی ۹۱) ۲۸۳-۲۶۱

کلیدواژه‌ها: ظهوری ترشیزی زبان فارسی نظام شاهیان عادل شاهیان شبه قاره هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۸۸
در قرن های هفتم تا یازدهم، حاکمان مسلمانی در شبه قاره هند به قدرت رسیدند که به فرهنگ و زبان فارسی علاقه مند بودند. درپی این تغییر، ایرانیان به دلایل گوناگون به هندوستان مهاجرت کردند و در دربار فرمانروایان محلی به انواع قدرت های سیاسی، نظامی، و اقتصادی دست یافتند و زمینه رشد و گسترش فرهنگ و ادب فارسی را در شبه قاره هند فراهم کردند. مولانا نورالدین محمد ظهوری ترشیزی (994-1025 ه .ق) از شاعران ایرانی اهل خراسان بود که در قرن دهم به هند مهاجرت کرد و به خدمت حکومت نظام شاهیان و عادل شاهیان درآمد و در دکن به مقام ملک الشعرائی رسید. ظهوری، طی چهاردهه حضور در دکن (جنوب هند)، در راه گسترش زبان و فرهنگ ایرانی بسیار کوشش کرد. در مقاله حاضر، با روش توصیفی -تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، کوششی برای تبیین این نکته صورت گرفته است که ظهوری ترشیزی در گسترش فرهنگ و زبان فارسی در شبه قاره هند چه نقشی ایفا کرده است. یافته ها نشان می دهد که ظهوری، باوجود موانع بسیار، به ویژه سعایت دشمنان ایران و به خصوص شیعیان در دکن، در سایه حمایت و تشویق حاکمان آن سامان، توانست با خلق آثار ادبی ارزنده، فرهنگ و زبان فارسی را در شبه قاره هند گسترش دهد. ارائه تصویری واقع بینانه از تأثیر ظهوری ترشیزی و آثار ادبی او و چگونگی حمایت و تشویق حاکمان نظام شاهی و عادل شاهی در گسترش فرهنگ و زبان فارسی از نتایج مقاله حاضر است.
۳۷.

نقد ادله عقلی و نقلی انکار برزخ از دیدگاه قرآنیان شبه قاره هند (با محوریت آراء جیراج پوری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 485 - 467

کلیدواژه‌ها: جیراج پوری سِر سید احمدخان شبه قاره هند عالم برزخ قرآنیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۴
اعتقاد به وجود عالم برزخ یکی از اصول پذیرفته شده بیشتر مسلمانان است. برخی از آیات قرآن مانند؛ آیه 11 سوره غافر و آیه 154 سوره بقره به آن پرداخته اند، همچنین ائمه هدی (ع) نیر در احادیث خویش به این امر مهم اشاره کرده اند، با این وجود، برخی از فرق مسلمانان در این امر شبهه ایجاد کرده اند. قرآن بسندگان شبه قاره، یکی از فرقی است که جود برزخ را انکار کرده است. قرآنیان شبه قاره با ادله عقلی «1. نامشخص بودن ماهیت نفس انسان؛ 2. عدم آثار عذاب در جسد در داخل قبور» و نقلی «آیات؛ 11 و 46 سوره غافر و آیه 154 سوره بقره»، با روش تفسیری نامتداول از جمله؛ رأی گرایی، تأویل و علم گرایی، به اثبات عدم وجود برزخ پرداخته اند. از این رو، تحقیق پیش رو بر آن شده، آراء قرآنیان شبه قاره را با روش توصیفی- انتقادی، حتی الامکان مورد ارزیابی قرار دهد.
۳۸.

آرای اندیشه گران مسلمان معاصر هندوستان درباره انحطاط تمدن اسلامی (نمونه پژوهی محمد اقبال و ابوالحسن ندوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال سوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۱ 10 - 34

کلیدواژه‌ها: تمدن اسلامی انحطاط شبه قاره هند اقبال ندوی و عوامل انحطاط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۵۴
برآمدن و بالیدن تمدن و فرهنگ اسلامی از شگفتی هایی است که توجه بسیاری از اندیشه گران حوزه دین، تاریخ، تمدن، جامعه شناسی و علوم سیاسی را به خود جلب کرده است. ضعف و زوال آن نیز این اندیشه گران را به تفکر واداشته که راز این عقب گرد و انحطاط را دریابند. از این رو، هرکدام با اصلی و فرعی کردن عواملی، تلاش کرده اند که ایستایی تمدن اسلامی را تبیین کنند. اندیشه گران جهان اسلام، ایرانی، عرب، ترک، هند، پاکستانی و...، با هدف  احیا، اصلاح و پیشرفت دوباره تمدنی، این مقوله را در حوزه اندیشه خود قرار داده اند. در این مقاله هدف، بررسی آرای محمد اقبال و ابوالحسن ندوی دو تن از اندیشه گران مسلمان شبه قاره هند، درباره انحطاط تمدن اسلامی، به شیوه توصیفی-تحلیلی است، با طرح این پرسش که؛ این اندیشه گران در تبیین موضوع به چه عواملی توجه داشته اند؟ یافته های پژوهش نشان داده است که ایشان عوامل درون ساختاری تمدن اسلامی از جمله انحطاط اعتقادی، سیاسی، اجتماعی، علمی و اخلاقی را در فرآیند نابودی فرهنگ و تمدن اسلامی مؤثر دانست ه اند.
۳۹.

واکاوی روابط تجاری هرمز با دکن در قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 243-267

کلیدواژه‌ها: هرمز تجارت ایران شبه قاره هند دکن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۲
هرمز در قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی (هشتم و نهم هجری قمری) به عنوان قطب تجارت دریایی ایران و یکی از چند قطب دریایی جهان محسوب می گردید. هرمز در طی این دو قرن تحت فرمانروایی سلسله پادشاهان محلی معروف به ملوک هرمز قرار داشت و موفق شدند سلطه خود را بر بخش اعظم سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس برقرارسازند . بی تردید یکی از زمینه های و همچنین پیامدهای شکوفایی تجاری هرمز را باید در روابط اقتصادی آن با جنوب شبه قاره هند (دکن) جستجو کرد. موضوع این پژوهش بررسی مناسبات اقتصادی هرمز با دکن در قرن چهاردهم و پانزدهم میلادی است. هدف این مقاله آن است که با شیوه توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، پاسخ روشنی به این پرسش ارائه نماید که هرمز و حاکمان آن چه نقشی در روابط تجاری با دکن در شبه قاره هند ایفا می کردند؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که هرمز به دلیل شرایط خاص منطقه ای و سیاست حاکمانش و با استفاده از اختلافات بین دولت های منطقه نه تنها نقش بسیار مؤثری در تجارت با دکن داشته، بلکه توانست بیش از دو قرن به عنوان مرکز تجاری جهان ایفای نقش کند.
۴۰.

درآمدی بر عوامل تحول روشهای سیرهنگاری در شبهقاره هند در قرن های نوزدهم و بیستم میلادی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۰) 113 - 144

کلیدواژه‌ها: سیره نگاری تاریخ نگاری اسلامی شبه قاره هند مبلغان مسیحی فرق اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۷۱
پس از استقرار مسلمانان در شبه قاره هند، سیره نگاری به تدریج در این منطقه مورد توجه قرار گرفت و متأثر از تحولات تاریخی، دگرگونی هایی به خود دید. پژوهش پیش رو، با روش وصفی تحلیلی در پی بررسی عوامل دگرگونی های سیره نگاری در قرن های نوزده و بیستم میلادی در شبه قاره هند است. یافته های پژوهش، نشان دهنده آن است که ضمن رشد قابل توجه سیره نگاری در شبه قاره هند در این دوره، عوامل خارجی از جمله مبلّغان مسیحی، و عوامل داخلی از جمله فرقه های انحرافی، تأثیرات قابل توجهی بر روش های آن به جا گذاشته است.