مطالب مرتبط با کلیدواژه

احزاب سیاسی


۲۱.

ابزارهای نظارت سیاسی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر عدالت جغرافیایی در کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 383 - 403

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی مطبوعات و رسانه های جمعی نظارت نظارت سیاسی نظارت همگانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۱ تعداد دانلود : ۶۷۱
نظارت سیاسی به دلیل اهمیتی که در حفظ نظم عمومی و نیز عدالت میان منطقه ای و جغرافیایی دارد دارای اهمیت بسزایی است. این نوع نظارت از طریق مردم و همچنین مجلس شورای اسلامی صورت می پذیرد. سوال اصلی مقاله حاضر این است که ابزارهای نظارت سیاسی در نظام حقوق جمهوری اسلامی ایران کدام اند و این ابزارها چه تاثیری بر عدالت جغرافیایی بر جای گذاشته اند؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است. یافته های این مقاله نشان می دهد که ابزارهایی که مردم برای اعمال این نظارت در اختیار دارند شامل نظارت همگانی (امر به معروف و نهی از منکر)، مطبوعات و رسانه های جمعی، احزاب و تشکل های سیاسی و تجمع و راهپیمایی می باشد و ابزارهای مجلس شورای اسلامی شامل تذکر، سؤال، استیضاح، اصل 90 قانون اساسی و تحقیق و تفحص می باشد. همچنین یافته های این مقاله نشان می دهد که یکی از مهم ترین ابزارها برای بهبود وضعیت عدالت جغرافیایی در ایران ابزارهای نظارت سیاسی است زیرا عدالت جغرافیایی در ایران گرفتار عدم تعادل و عدم تواز است. در این مقاله به تشریح این نوع نظارت و ابزارهای اعمال آن و تأثیر آن بر عدالت جغرافیایی در کشور پرداخته می شود.  
۲۲.

نظام انتخاباتی و تأثیر آن بر نظام حزبی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 81 - 104

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی نظام های انتخاباتی نظام انتخاباتی دو مرحله ای انتخابات مجلس شورای اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۶۰۳
احزاب سیاسی از جمله مهم ترین نهادهای سیاسی در نظام های دموکراتیک محسوب می شوند. در واقع، به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران دموکراسی بدون وجود احزاب سیاسی کارآمد و قوی بی معناست. علیرغم اهمیت احزاب سیاسی برای نظام های دموکراتیک متاسفانه در کشور ما احزاب سیاسی قدرتمند شکل نگرفته اند. ضعف احزاب سیاسی در کشور ما می تواند دلایل متعددی داشته باشد که در تحقیقات و پژوهش های مختلف به برخی از این دلایل پرداخته شده است. اما یکی از فاکتورهایی که می تواند تأثیرات عمیقی بر احزاب سیاسی و نظام حزبی در هر کشور بگذارد ولی در تحقیقات صورت گرفته در کشورمان به آن پرداخته نشده است فاکتور نظام انتخاباتی است. این در حالی است که به اعتقاد صاحب نظران مسایل احزاب و دموکراسی، نظام انتخاباتی مورد استفاده در هر کشور از جمله مهمترین عوامل شکل دهنده به نظام حزبی در هر کشور می باشد. در این مقاله تلاش شده تا ضمن معرفی انواع مختلف نظام های انتخاباتی، نوع نظام انتخاباتی به کار رفته در انتخابات مجلس شورای اسلامی مشخص شده و تأثیر این نظام انتخاباتی بر وضعیت احزاب سیاسی در جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گیرد.
۲۳.

بررسی فلسفه تشکیل و دلیل تعطیلی فعالیت های حزب جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 67 - 90

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی توسعه سیاسی حزب جمهوری اسلامی ولایت فقیه فقه پویا فقه سنتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۴۳۸
 احزاب سیاسی از طریق اجرای کارکردهایی مثل انتقال خواسته های مردم به حاکمیت، تربیت نیروهای سیاسی برای اداره کشور و نهادمند کردن رقابت سیاسی قانونی در تحقق توسعه سیاسی به ایفای نقش می پردازند. از سوی دیگر دلایل متعدد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و عملکرد نخبگان سیاسی و حزبی در ناکامی احزاب سیاسی در ایفای نقش خود اثرگذار هستند که در این مقاله ضمن بررسی کلی آن ها، روند تأسیس و عملکرد حزب جمهوری اسلامی و علل تعطیلی فعالیت های آن مورد مطالعه قرار گرفته است.
۲۴.

عملکرد سازمان زنان ایران: مطالعه موردی استان بوشهر (1345 – 1357ش.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۵ 175 - 200

کلیدواژه‌ها: سازمان زنان ایران احزاب سیاسی زنان بوشهری دوره پهلوی 1345-1357

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۴۷۳
هم زمان با انقلاب مشروطه، فقدان مشارکت زنان در صحنه سیاست رسمی و حضور فزاینده زن ایرانی در جامعه، به ویژه فعالیت های فرهنگی، سیاسی و حزبی قابل مشاهده است. تلاش زنان با سیاست های دوره پهلوی و سازمان زنان ایران به نقش آفرینی مستقیم آن ها تا انقلاب اسلامی ادامه داشت. موضوع مقاله حاضر عملکرد سازمان زنان در بوشهر (1345-1357ش) است. حضور بانوان فعال اجتماعی و زنان شاغل، به ویژه قشر فرهنگی جامعه، فضاهای متنوع رسمی برای فعالیت زنان را به دنبال داشت. آن ها با عضویت در این سازمان، اقدامات مدنی مختلفی چون رسیدگی به محرومان و بینوایان و عیادت از بیماران، تلاش برای اشاعه فعالیت های فرهنگی، به خصوص در حوزه سوادآموزی و عرصه دانشگاهی را در حوزه وظایف اجتماعی و فرهنگی خود به شمار می آوردند. دستورالعمل و اهداف کلان سازمان زنان در ایران در مرکز تعیین و به شهرهای مختلف ابلاغ می شد. سؤال اصلی پژوهش عبارت است از این که زنان بوشهری و به ویژه سازمان زنان شعبه بوشهر در دوره محمدرضا شاهپهلوی چه سهمی در فعالیت و عملکرد سازمان زنان ایران داشته اند؟ فرضیه پژوهش هم این که که زنان بوشهری عضو سازمان زنان ایران، علی رغم موانع و شرایط سخت بومی، شرایط لازم برون رفت زنان منطقه از انزوای اجتماعی، سیاسی و به ویژه در زمینه فرهنگی را فراهم و مصدر خدمات اجتماعی مختلفی در بوشهر در دوره محمدرضا شاهپهلوی شدند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی با بهره گیری از مطالعه اسناد آرشیوی، همراه با مطالعه منابع کتابخانه ای جهت تحلیل و تبیین یافته های پژوهش خواهد بود.
۲۵.

بررسی نقش آموزش های احزاب سیاسی در کارآمد سازی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر آموزش سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و هشتم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۰۵ 177 - 209
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۷۸۶
مجلس شورای اسلامی به عنوان اساسی ترین نهاد سیاستگذاری در کشور با کارویژه های مهمی نظیر قانونگذاری، نظارت و نمایندگی به زعم منتقدان همچنان با کاستی هایی روبه رو بوده که کارآمدی آن را تحت تأثیر قرار داده است. به نظر می رسد یک راه حل آموزش نمایندگان از سوی احزاب سیاسی است.این پژوهش با هدف بررسی نقش این آموزش ها بر کارآمدی مجلس درصدد پاسخ به این سؤال است که چگونه کارویژه آموزشی احزاب سیاسی به ویژه آموزش سیاسی و مؤلفه های آن می تواند به کارآمدی مجلس منجر شود؟ در این پژوهش از روش توصیفی – پیمایشی و نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها استفاده شده و با به کارگیری آزمون های آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون T یک طرفه و زوجی به ارزیابی هرکدام از شاخص ها پرداخته شده است. جامعه آماری مقاله نخبگان و فعالان حوزه سیاسی و حجم نمونه نیز 344 نفر و با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد.یافته های این پژوهش نشان داد که آموزش های احزاب به ویژه آموزش های سیاسی مشتمل بر مؤلفه های دانش سیاسی، نگرش سیاسی، مهارت سیاسی و رفتار سیاسی به کارآمدی نمایندگان و در نتیجه مجلس شورای اسلامی منجر می شود. نتایج نشان می دهد حدود 60 درصد جامعه تمایل بالایی به استفاده از آموزش سیاسی توسط احزاب سیاسی در بهبود کارآمدی مجلس شورای اسلامی دارند. ضریب بتای اثرگذاری کیفیت آموزش سیاسی بر روی کارآمدی مجلس 0.47 است که براساس میزان کیفیت آموزش سیاسی، رابطه معناداری با شاخص کارآمدی مجلس شورای اسلامی دارد. جهت این رابطه نیز مثبت برآورد شده که نشان دهنده وجود رابطه مستقیم است.
۲۶.

بررسی رابطه میان ویژگی های جمعیت شناختی احزاب و اثر بخشی سیاست های رسانه های تبلیغاتی چاپی و دیجیتال در استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 67 - 102
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۷۸
در تحقیق حاضر هدف اصلی محقق بررسی شیوه های مختلف تبلیغاتی رسانه های چاپی و دیجیتال و تأثیر آنها بر احزاب و سیاست های تبلیغاتی و همچنین جایگاه اجتماعی نامزد های انتخاباتی در استان مازندران در جهت نیل به اهداف انقلاب است. متغیرهای اصلی «سیاست های رسانه ای، متغیر های اجتماعی و الگوی انتخاباتی» است. روش تحقیق این پژوهش به روش داده بنیاد و مصاحبه با 20 تفر از خبرگان با استفاده از روش گلوله برفی است و برای نمونه آماری از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی استفاده شد. جامعه آماری تمام افراد بالای 18 سال استان مازندران در سال 1397 است که تعداد آنها براساس آمار رسمی 2,628,918 نفر بوده است. نمونه آماری این تحقیق 748 نفر بودند. در تحقیقات انجام گرفته، این پژوهش تأثیر سیاست های تبلیغاتی رسانه ای چاپی و دیجیتال با ضریب 48% مورد تأیید قرار گرفت، اثر متقابل آنها بر افراد رد شد، تأثیر معنادار تعلق خاطر حزبی بر تعیین سیاست های تبلیغاتی رسانه ها در جهت دستیابی به اهداف انقلاب با ضریب 35% به دست آمد و اثربخشی شیوه های تبلیغاتی به کار گرفته شده به وسیله احزاب رد شد. در نتیجه، بهره مندی از رسانه های مختلف توسط احزاب، گروه ها و نامزد ها و استفاده از شیوه های مناسب تبلیغاتی و همچنین حضور نامزد های معتبر می تواند در مشارکت رأی دهندگان در جهت نیل به اهداف انقلاب تأثیر بسزایی داشته باشد.
۲۷.

احزاب سیاسی در نظام انتخابات جمهوری اسلامی ایران آسیب ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۹ 363 - 391

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی انتخابات ایران آسیب شناسی احزاب کارآمدی احزاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
احزاب سیاسی کارویژه های متعددی دارند که کسب قدرت سیاسی یکی از این کارویژه ها است. ایجاد بسترهای قانونی برای مشارکت سیاسی افراد مختلف، مهم ترین مسئله ای است که فرا روی کنشگران سیاسی قرار دارد و در همین زمینه، رابطه احزاب سیاسی با نظام انتخابات اهمیت پیدا می کند. اگر چه بسترهای قانونی فعالیت احزاب سیاسی در ایران فراهم است، اما هنوز در نظام انتخابات ایران کارآمد نیستند. هدف این پژوهش، شناسایی آسیب های فراروی کارآمدی احزاب سیاسی در نظام انتخابات ایران و همچنین ارائه راهکارهایی موثر برای رفع این آسیب هاست. برای دستیابی به این هدف از روش دلفی و تکنیک شانون استفاده شده است. پژوهشگران در دو مرحله به صورت مصاحبه و پرسش نامه، دیدگاه های10 نفر از صاحبنظران را در حوزه انتخابات جمع آوری کردند و سپس داده های به دست آمده از اجماع صاحبنظران با تکنیک شانون مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که مهم ترین آسیبی که منجر به ناکارآمدی احزاب سیاسی شده، از دسته آسیب های «ساختاری» است و پس از آن، دسته آسیب های «قانونی»،« اقتصادی»، « عملکردی » و«فرهنگی» قرار دارند.
۲۸.

مطالعه مقایسه ای رویکرد سیاست های حزبی در آلمان و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال هفتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 125 - 156

کلیدواژه‌ها: سیاست های حزبی احزاب سیاسی ایران آلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۹
در مطالعات مربوط به علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران عمدتاً بر علل و عوامل متعدد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تأکید می شود. معمولاً در این زمینه مطالعات نهادگرایانه اندکی انجام می شود و بررسی سیاست های حزبی دولتی مورد غفلت واقع می شود. در این مقاله از منظر نهادگرایانه به بررسی سیاست های حزبی نظام سیاسی و تأثیر آن بر ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران پرداخته شده است. نظام های سیاسی سیاست های حزبی خود را با رویکردهای متفاوتی اتخاذ می کنند و بر همین اساس تأثیرات متفاوتی نیز بر حیات احزاب سیاسی در کشورها برجا می گذارند. از این رو در این مقاله رویکرد سیاست های حزبی جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با سیاست های حزبی جمهوری فدرال آلمان که پیشگام سیاستگذاری حزبی در جهان است، بررسی می شود. پرسش اساسی این است که سیاست های حزبی در ایران در مقایسه با سیاست های حزبی در آلمان چه تفاوت هایی دارد و این تفاوت ها چه تأثیری بر حیات احزاب سیاسی در ایران می گذارند؟ به زعم این مقاله رویکرد اتخاذ شده در سیاست های حزبی دولتی ایران رویکردی کنترل کننده و محدود کننده است و همین عامل به فرض مساعد بودن سایر شرایط؛ امکان شکل گیری، رشد و فعالیت مؤثر احزاب سیاسی در ایران را سخت کرده و موجب ناکارآمدی آنها شده است. در پایان مقاله نیز پیشنهادهایی در راستای سیاستگذاری مطلوب حزبی در ایران ارائه شده است.
۲۹.

نقش ژئوپلیتیک جریانات فکری خاص خاورمیانه در امنیت منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲-۲ (پیاپی ۳۸) 1051 - 1069

کلیدواژه‌ها: امنیت احزاب سیاسی خاورمیانه ژئوپلیتیک جهان اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۹۳
سابقه ی گروهای سیاسی و احزاب سیاسی در جهان اسلام، به خصوص در منطقه ی خاورمیانه، ریشه در اندیشه های اسلامی و تعلقات این اندیشه ها در چند صدسال اخیر دارد به طوری که پس از دوره ی عثمانی شاهد تبدیل این اندیشه ها و دگرگونی شان در قال ب اح زاب و گروه ه ای سیاسی هستیم. مهم ترین بخش تحولات خاورمیانه در جهان اسلام رخ می دهد، جهان اسلام در عمل مناطقی از ش مال افریق ا ت ا خاورمیان ه و آسیای مرکزی را شامل می شود که کشورهای اسلامی هستند، کشورهای اسلامی موجود در منطقه در قبل از قرارداد سایکس-پیکو و پایان جن گ جه انی اول در 1918 ت ا قرارداد لوزان در 1921، عملاً بخشی جدانایی پذیر از امپراتوری عثمانی بودند. ولیکن ب ا ورود اندیش ه های ناسیونالیس تی و مف اهیم جدی د ازجمله دولت-ملت، کشور، حزب و... به جهان اسلام روندی جدید در تکامل فکری مسلمانان شکل گرفت. روشنفکران اسلامی و گروه های فکری ناسیونالیستی موجود در خاورمیانه بااینکه شکل گیری شان از ه ر دو نظ ر عقی دتی و سازمان دهی وابسته به غرب بود ولیکن باعث شد برای اولین بار جهان غرب متوجه شود که جهان اسلام چیزی فرات ر از امپراتوری عثم انی است. در ادامه شکل گیری اخوان المسلمین در مصر و گروه های اسلامی در ترکیه، عربستان و ایران نشان داد که جهان اسلام در حال دگرگونی است. ازاین روی در این مقاله سعی شده با تبیین از تکامل ساختاری و کارکردی جریانات فکری و سیاسی آسیب شناسی در قالب یک مدل مفهومی صورت پذیرفته و در ادامه تصویری از عملکرد ژئوپلیتیک این احزاب و جریانات فکری در آینده امنی ت منطق ه ای ارائ ه شود.
۳۰.

نقش جامعه پذیری سیاسی و کارگزاران آن در میزان وفاداری سیاسی شهروندان (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) 195-225

کلیدواژه‌ها: وفاداری سیاسی جامعه پذیری سیاسی خانواده رسانه های جمعی دینداری احزاب سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۵۴
هدف اصلی این مقاله نقش جامعه پذیری سیاسی و کارگزاران آن در میزان وفاداری سیاسی شهروندان است که با روش پیمایشی و استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال شهر اصفهان به تعداد 2243249 نفر در سال 95 می باشد. حجم نمونه با فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای پردازش داده ها، از نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که بین جامعه پذیری سیاسی و کارگزاران آن با میزان وفاداری سیاسی شهروندان رابطه معنادار وجود دارد. بر اساس یافته های به دست آمده، بین نقش خانواده (42/0r= )، نظام آموزشی (33/0r= )، همسالان (37/0r= )، رسانه های جمعی (42/0r= )، احزاب سیاسی (30/0r= ) و دینداری (80/0r= ) با میزان وفاداری سیاسی شهروندان رابطه ی معناداری وجود دارد. نتایج ضریب رگرسیونی نشان می دهد که متغیرهای دینداری (514/0=Beta)، اثربخشی سیاسی (265/0=Beta)، وقایع سیاسی (297/0=Beta)، احزاب سیاسی (199/0- =Beta)، آگاهی سیاسی (069/0=Beta) و نظام آموزشی (060/0- =Beta) وارد معادله شده و در مجموع 774/0 از واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند (774/0=R²). می توان استدلال کرد که این متغیرها در میزان وفاداری سیاسی افراد نقش بسیار مهمی ایفا می کنند.
۳۱.

بررسی نقش احزاب و گروه های سیاسی همدان در انتخابات مجلس هفدهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال ۳۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۴) 6 - 25

کلیدواژه‌ها: همدان نهضت ملی کردن صنعت نفت انتخابات مجلس شورای ملی مجلس هفدهم احزاب سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۳۱۹
دامنه نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران علاوه بر تهران به شهرهای دیگر ازجمله همدان نیز کشیده شد. مردم همدان با ارسال تلگراف به آیت الله کاشانی و دکتر مصدق بارها حمایت خود را از نهضت ملی کردن صنعت نفت و دولت اعلام کردند. در جریان انتخابات دوره هفدهم مجلس شورای ملی در سال 1330ش در همدان احزاب و گروه های سیاسی موافق و مخالفِ نهضت ملی و دولت حضوری فعال داشتند. هدف : تحلیل فعالیت های احزاب و گروه های سیاسی و نتایج حاصل از این مشارکت سیاسی. روش/ رویکرد پژوهش : داده ها از اسناد آرشیوی و منابع کتاب خانه ای استخراج شده است. یافته ها و نتیجه گیری : در انتخابات دوره هفدهم مجلس شورای ملی همه احزاب و گروه های سیاسی و متنفذین همدان اعم از موافق و مخالف نهضت ملی فعالیت کردند و هرکدام اهداف خاص خود را داشتند. روحانیون و جمعیت طرفداران جبهه ملی همدان در این مرحله باهم دچار اختلاف شدند؛ ارباب جراید هم یکدست و همراه نبودند و به دو گروه تقسیم شدند. این دوگانگی و اختلاف احزاب و گروه های سیاسی، و قاطع نبودن انجمن نظارت بر انتخابات موجب شد که انتخابات در همدان برگزار نشود و نماینده ای راهی مجلس شورای ملی نشود.
۳۲.

تاثیر پرداخت یارانه به احزاب سیاسی درجمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۲) 223 - 250

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی یارانه احزاب فرهنگ تحزب توسعه سیاسی جمهوری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۲۱۹
احزاب برای فعالیت مستمر احتیاج به منابع مالی دارند.در جمهوری اسلامی ایران راههای پرداخت حق عضویت و فعالیت های اقتصادی تعریف شده ، جوابگوی فعالیت های احزاب نمی باشد و معمولا از کمک های مردمی استفاده می شود که این خود میتواند احزاب را در معرض وابستگی قرار دهد. راه دیگر استفاده از منابع دولتی می باشد. در این پژوهش به این پرسش پاسخ دادیم که : «آیا پرداخت یارانه دولتی به احزاب می تواند در بسط و تعمیق فرهنگ تحزب تاثیر مثبت بگذارد؟» و براساس این سوال ، فرضیه خود را چنین قرار دادیم که«پرداخت یارانه وکمک های دولتی به احزاب، می تواند به رشد و توسعه ی احزاب در کشور کمک بنماید». نوآوری این تحقیق آن است که نوعی ارائه رهیافت برای تصمیم سازان در قوه مقننه و وزارت کشور محسوب می شود تا آنها را در ارزیابی روش تخصیص یارانه کمک نماید. بدین نحو که آیا این روش متکی به یک چارچوب فکری و نظری است که باعث رشد تحزب می گردد یا اینکه وابستگی احزاب را رهنمون خواهد ساخت. در واقع این پژوهش از لحاظ ماهیت نوعی آسیب شناسی است و در نگارش آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.
۳۳.

کارکرد نهادهای سیاسی – مدنی و نقش آن در توسعه سیاسی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۲) 1247 - 1261

کلیدواژه‌ها: توسعه سیاسی احزاب سیاسی تکثر سیاسی رقابت و منازعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۳۵
نوسازی و توسعه سیاسی ناظر بر اهدافی است که تحقق آن می تواند به کاهش شکاف میان نهادهای سیاسی با سایر نهادها در اقتصاد و جامعه منجر شود و از این طریق راه ترقی، پیشرفت و رفاه همگانی هموار خواهد شد. توسعه سیاسی بر کارآمدی نظام سیاسی دلالت دارد. نظام سیاسی که ظرفیت و توانایی حل وفصل اختلافات و تضادهای فردی و اجتماعی، پذیرش مشارکت های سیاسی شهروندان، آزادی و تغییرات بنیادین در یک جامعه را داشته، به توسعه سیاسی رسیده است. از طرفی می توان توسعه سیاسی را با رشد و شکوفایی دموکراسی مترادف دانست. هدف تحقیق بررسی تأثیر نهادهای سیاسی-مدنی بر توسعه سیاسی کشور، یعنی بررسی نسبت میان نهادهای سیاسی – مدنی و توسعه سیاسی با توجه به نظرات کارشناسان و متخصصانی هست که در راستای این تحقیق مورد پرسش قرارگرفته اند. روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی است و روش جمع آوری داده ها اسنادی و پیمایشی از طریق پرسش نامه نخبگی است. جامعه آماری این پژوهش صاحب نظران و اهل فن شامل کارمندان عالی رتبه، اساتید دانشگاه، دبیران و اعضای حزب های سیاسی و سمن ها هستند. سؤال اصلی این پژوهش آن است که نهادهای سیاسی – مدنی چه نقشی در توسعه سیاسی کشور دارند؟ این فرضیه مطرح است که برای دستیابی به توسعه سیاسی باید نهادهای سیاسی – مدنی به وجود بیایند یا تقویت شوند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که ازنظر متخصصان و کارشناسان رشد و گسترش رسانه های عمومی و شبکه وسیع ارتباطات و تکثر و رقابت احزاب و نهادهای سیاسی مدنی بر توسعه سیاسی کشور بیشتر از سایر عوامل تأثیر دارند.
۳۴.

چالش های دموکراسی در عصر سلبریتی زدگی سیاست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) ۳۵۰-۳۴۲

کلیدواژه‌ها: دموکراسی سلبریتی زدگی سیاست نمایشی شدن احزاب سیاسی سیاست حواس پرتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۵۴
چند دهه از ورود سلبریتی ها به حوزه سیاست می گذرد؛ این ورود چنان بی محابا و فراگیر بوده است که برخی از علمای علم سیاست از سلبریتی زدگی سیاست صحبت می کنند. سلبریتی زدگی سیاست، پیامدهای متعددی را بر ساحت های سیاست از جمله دموکراسی وارد کرده است. با این وجود این پدیده خواسته یا ناخواسته و به هر علت از مباحث جدی دانشگاهی کنار گذاشته شده و یا به طورکلی نادیده گرفته شده است و از این رو، خلا نظری درباره آن به شدت احساس می شود. پژوهش پیش رو برای پر کردن این خلا نظری در حوزه سیاست و هموارسازی راه پژوهش های بعدی پیرامون چنین پدیده شایعی در سیاست روز، می کوشد تا با به کارگیری روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای به بررسی مهم ترین چالش های پیش روی دموکراسی در عصر سلبریتی زدگی سیاست بپردازد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چالش های دموکراسی در عصر سیاست سلبریتی زده را می توان در سه گام بررسی کرد که می توان به: تنظیم دستور کار سیاسی و سیاست حواس پرتی؛ سیاست رسوایی: نمایشی شدن سیاست و فروکاستن دموکراسی و در انتها تضعیف نظام حزبی اشاره کرد. نوآوری مقاله پیش رو این است که نخستین بار به بررسی تاثیر سلبریتی زدگی سیاست می پردازد و شاخص های این تاثیر بر دموکراسی را بررسی می کند.
۳۵.

تحزب و تعمیق توتالیتریسم در حکومت پهلوی(1357- 1336)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال نوزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۸ ۱۷۴-۱۵۵
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۸۶
پژوهش پیش رو با تمرکز بر سیاست تحزب پهلوی دوم از سال 1336 تا 1357، در پی پاسخ به این پرسش است که محمدرضا پهلوی چرا و چگونه از ابزاری دموکراتیک چون حزب در راستای پیشبرد اهداف سیاسی خود بهره برده و در این زمینه به چه نتایجی نایل شده است؟ (سوال) یافته های پژوهش که به شیوه توصیفی-تحلیل گردآمده(روش) حاکی از آن است که پهلوی دوم با سیاست تحزب، از یک طرف در پی تربیت کادرهای مطیع و توسعه نظارت حزبی بر ارکان زندگی مردم و در نهایت توسعه توتالیتریسم برآمده و از طرف دیگر با مشارکت اجباری توده ها در صحنه سیاسی و همچنین نمایش دموکراتیک به دنبال تضمین مشروعیت حکومت بوده است. اما نتایج حاصل از این سیاست نه تنها به تقویت حکومت پهلوی نیانجامید بلکه به فروپاشی آن سرعت بخشید. (یافته ها)
۳۶.

نظام تامین مالی احزاب سیاسی در ایران از منظر حقوق عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره پنجم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) ۷۷-۷۰
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۳۷
زمینه: احزاب به گونه ای در نظام های سیاسی معاصر اهمیت دارند که به نظر می رسد سازوکار جایگزینی برای آنها وجود ندارد؛ آنها در سه سطح خرد، میانی و کلان موجب تسهیل حکمرانی می شوند. احزاب سیاسی برای پیروزی در رقابت سیاسی و به دست گرفتن قدرت به منابع مالی نیاز دارند و همین مسئله سبب ساز طرح نظام تامین مالی احزاب سیاسی از دیدگاه حقوق عمومی می شود. دولت ها همواره از رهگذر سیاست های قاعده مند کننده و توزیعی در تامین مالی احزاب سیاسی مداخله می کنند. روش تحقیق استفاده شده در این مقاله، روش اسنادی- کتابخانه ای بوده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که یکی از مهم ترین علل ناکامی احزاب سیاسی در ایران، حل نشدن مسئله نظام حقوقی تامین احزاب است؛ اگرچه سیاست های قاعده مند کننده و توزیعی در راستای بهبود وضعیت عملکرد احزاب اتخاذ شده است که می توان به ابلاغ «سیاست های کلی انتخابات» از سوی رهبری و تصویب قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه های سیاسی اشاره کرد؛ لیکن هنوز مسئله نظارت بر تامین مالی احزاب نیازمند قانون گذاری است. به منظور نظارت بر نظام تامین مالی احزاب سیاسی می بایست نهاد جدیدی ذیل عنوان «کمیسیون انتخابات و احزاب» تاسیس شود و این نهاد مسئولیت این نظارت را بر عهده گیرد. نوآوری این مقاله طرح مسئله نظام تامین مالی احزاب از دیدگاه حقوق عمومی و ارائه راهکار برای حل این موضوع است.
۳۷.

مطالعه تطبیقی کارویژه احزاب در نظارت پارلمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق تطبیقی دوره هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 27 - 49
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۷
نظارت پارلمان یکی از آثار مهم نظام تفکیک قوا است که نقش فراوانی در تنظیم قدرت و پاسداری از حقوق شهروندان دارد که البته عوامل متعددی بر کارایی این نظارت در کنار بهره مندی از ابزارهای مختلف موثر می باشد. با توجه به نقش مهمی که تحزب و احزاب در حیات دموکراتیک جامعه و سامان دهی قدرت دارد ، نمی توان نقش احزاب را در تحقق نظارت پارلمانی مطلوب نا دیده گرفت. ازاین رو این مقاله با روش توصیفی و تحلیل منابع معتبر کتابخانه ای در پی پاسخ به این پرسش است که احزاب سیاسی چه نقشی در نحوه اعمال ابزار های سیاسی نظارت پارلمانی دارند. در این راستا یافته مقاله آن می باشد که سامان دهی منسجم درون حزبی در جهت بهره برداری کامل و جهت دهی به ابزار های نظارتی اهمیت فراوان دارد. اموری که فارغ از نوع نظام سیاسی و البته تفاوت در میزان توفیق، در پارلمان های بسیاری قاعده مند شده است؛ همچون ساماندهی گروه های پارلمانی، تعیین سمت وسوی جریان یافتن ابزار هایی چون سوال و تذکر و استیضاح کسب حمایت عمومی برای اعمال آن ابزار، قدرت رؤسای احزاب در ساماندهی و تشکیل و چینش ترکیب کمیسیون های ویژه و موارد مشابه، به همراه وجود ضوابطی در راستای تعدیل سلطه حزب اکثریت و جلوگیری از یک جانبه گرایی.
۳۸.

واکاوی تاریخی پیدایش احزاب سیاسی در الجزایر و مغرب و سناریوهای پیش رو از استقلال تا بهار عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 129 - 152

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی الجزایر بهار عربی شمال آفریقا مغرب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۲۲۰
احزاب سیاسی از مظاهر دموکراسی و بازتاب واقعیت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هستند. الجزایر و مغرب به دلیل قرارگرفتن در همسایگی یکدیگر، هم نژادی و حضور استعمار فرانسه در آنجا، اشتراک های متعددی با یکدیگر دارند. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، وضعیت احزاب سیاسی در الجزایر و مغرب را از استقلال آن ها (1962-1956) تا حوادث موسوم به «بهار عربی» (2009-2011) از نظر تاریخی بررسی می کنیم. به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که دلایل پیدایش احزاب در الجزایر و مغرب و نقش آن ها در استقلال این کشورها چیست؟ چه سناریوهایی فراروی احزاب سیاسی در الجزایر و مغرب وجود دارد؟ در این پژوهش به این نتایج رسیدیم که ریشه های تاریخی پیدایش احزاب سیاسی در الجزایر و مغرب به دوران استعمار باز می گردد، اما پس از استقلال، آن ها متفاوت به نظام حزبی نگریستند. الجزایر ابتدا اساس نظام حاکمیتی خویش را تک حزبی سوسیالسیتی قرار داد و سپس از سال 1989 به این نظام پایان داد و اساس چندحزبی را ایجاد کرد. مغرب نیز نظام چندحزبی را در پیش گرفت. الجزایر و مغرب برای درامان ماندن از موج انقلاب و اصلاحات سیاسی و اقتصادی سال 2011 تدابیری اندیشیدند؛ الجزایر به بالکان سازی احزاب سیاسی پرداخت و احزاب و پارلمان را به مرکزی برای قانونمندسازی اهداف و تصمیمات دولت تبدیل کرد. در مغرب، دربار به تضعیف احزاب و برجسته سازی خویش در افکار عمومی پرداخت، اما همچنان به دلیل نگرانی از اقتدار احزابی همچون استقلال، به نظام چندحزبی رضایت داد. از نقاط مشترک در زمینه احزاب در الجزایر و مغرب پس از سال 2011، رشد احزاب اسلام گرا در دوره ای خاص و تضعیف آن ها به طور هم زمان است.  
۳۹.

بررسی عملکرد عبدالحسین خان معززالملک (تیمورتاش) از مجلس شورای ملّی تا تشکیل مجلس مؤسسان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۱

کلیدواژه‌ها: احزاب سیاسی عبدالحسین خان معززالملک پارلمان جمهوری خواهی مجلس موسسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۰
تیمورتاش، یکی از خطباء و لیدر حزب اعتدالیون در ادوار مجلس دوم به بعد بوده است. در تعامل با سایر دول و اخذ تصمیمات پارلمانی، تاسیس ژاندارمری، مواجهه با قرارداد (1919م)، مهاجرت نمایندگان مجلس از قم به کرمانشاه در پی اشغال ایران، حق واگذاری امتیاز نفت شمال به کمپانی آمریکایی، تصمیمات کمیته میکس،* تعطیلی مجلس در قضیه شوستر، تا دوران فترت مجلس و والی گری بر گیلان، کرمان و بلوچستان، وزارت عدلیه، بی طرفی در قضیه جمهوری خواهی وتا حضور درکابینه رضا خان و تشکیل مجلس مؤسسان و خلع قاجاریه، به عنوان یکی از عناصر مؤثر مطرح است. این مقاله، با روش کتابخانه ای، با طرح این پرسش که معززالملک ونقش او قبل از وزارت دربار و عملکرد وی را در سیر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران این دوره با بررسی اسناد و منابع تاریخی موجود مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهد. بررسی اسناد و منابع تاریخی موجود نشان می دهند که سردار معظم خراسانی، از عناصر اصلی در برپایی و تحکیم حکومت پهلوی نقش اساسی داشته است و از وکلای فعال در تغییر سلطنت بوده است.
۴۰.

شخصیت محوری در احزاب سیاسی ایران قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۷) 49-82

کلیدواژه‌ها: شخصیت محوری نخبگان احزاب سیاسی فرهنگ سیاسی انقلاب اسلامی رژیم پهلوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۷۱
نقش رهبران احزاب در پویش های سیاسی-اجتماعی از جمله موضوعات مهم نزد محققان علوم سیاسی و اجتماعی است. سیر تاریخی تحولات ایران نشان می دهد که نقش و نخبگان در فرهنگ سیاسی ایران غالباً با گرایش به شخصیت محوری و توجه بیش از اندازه بر قابلیت ها و توانمندی های فردی چهره های سیاسی و نیز عدم توجه به قواعد و الزامات ساختاری حاکم بر فعالیت های حزبی همراه بوده است. در این میان وجوه تشابه و تمایز حول مفهوم شخصیت محوری در احزاب سیاسی ایران در دو برهه قبل و بعد از انقلاب اسلامی حائز اهمیت است. مسئله اصلی این مقاله، تعیین و توضیح مولفه های شخصیت محوری در احزاب سیاسی ایرانِ قبل و بعد از انقلاب اسلامی است. پژوهش حاضر به روش تحلیل کیفی از نوع اسنادی و با رویکرد تطبیقی به بررسی نقش عوامل مؤثر همچون ساختار نظام سیاسی، ساختار حزبی، ایدئولوژی حزبی، رسانه های جمعی و الگوی روابط با بیگانگان در دوره های قبل و بعد از انقلاب پرداخته است. یافته ها نشان می دهند که مؤلفه های مربوط به هرکدام از این عوامل در احزاب سیاسی این دو دوره با هم متفاوت بوده و شخصیت محوری در آن ها دارای تفاوت های ماهوی است.