تلگرام

در سال های اخیر با گسترش روزافزون استفاده از پیام رسان تلگرام و قرار گرفتن آن در کانون زندگی ما به ویژه زندگی جوانان، مسئله تأثیرات گوناگون استفاده از آن برای نسل جوان موضوع پژوهش های بسیاری بوده است. بیشتر این پژوهش ها اعم از کمی و کیفی بر تأثیرات مخرب استفاده از تلگرام بر کاربران جوان متمرکز بوده اند و به تجربه زیسته خود کاربران و این که استفاده از این پیام رسان برای آنان چه معنایی دارد نپرداخته اند. افزون براین، در حالی که گروه بزرگی از کاربران تلگرام در ایران را جوانان بزرگسال تشکیل می دهند اما این مطالعات بیشتر کاربران جوان را مد نظر داشته اند. مطالعه حاضر با اتخاذ روش و رویکرد پدیدارشناسی توصیفی و با گذر از دیدگاه تأثیرات رسانه ها، به تجربه زیسته و درک جوانان بزرگسال از پدیده استفاده از تلگرام پرداخته است. جامعه مورد مطالعه ده نفر از جوانان بزرگسال (سنین 19 تا 29 سال) شهر تهران بودند. یافته های به دست آمده از تجارب زیسته این مشارکت کنندگان نشان داد که آنان تلگرام را به مثابه یک جریان جمعی تجربه می کنند که هر کس بنا به نیاز و انتظاراتش در آن شناور است و نبودن در آن، به معنای از دست دادن روابط و ارتباطات روزمره و جدا افتادن از دیگران است. در ارزیابی کلی آنان، تلگرام در احساسی دو گانه تجربه می شود، احساسی که دامنه آن از خشنودی تا ناخشنودی در نوسان است. این احساس دوگانه موجب شده تا آن ها آثار و پیامدهای استفاده از تلگرام را در قالب احساسات خوشایند و ناخوشایند روایت کنند.

محقق در پژوهش حاضر بر آن بوده است که عوامل فرهنگی- اجتماعی اثرگذار بر نحوه استفاده از شبکه اجتماعی تلگرام را در بین کاربران 18 تا 30 ساله شهر ورامین بسنجد. از این رو براساس نظریات مطرح در حوزه شبکه اجتماعی (نظری ساخت یابی گیدنز، نظریه مک لوهان، نظریه حوزه عمومی هابرماس، اینترنت و شبکه اجتماعی به عنوان حوزه عمومی، نظریه استفاده و رضامندی، نظریه کمیابی اینگلهارت، نظریه اجتماع مجازی هوارد رینگولد و نظریه دینداری گلاک و استارک) و پژوهش های انجام شده، عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر نحوه استفاده شناسایی شدند. این عوامل شامل قومیت، مذهب، پایگاه اقتصادی اجتماعی، دینداری و تحصیلات است. پس از تدوین مدل نظری نمونه ای با 385 عضو به روش نمونه گیری هدفمند در شهر ورامین انتخاب شد. پس از انجام آزمون های آماری مربوطه و سنجش تاثیر 5 متغیر یاد شده بر نحوه استفاده کاربران از شبکه تلگرام، مشخص شد که بین متغیرهای قومیت، پایگاه اقتصادی اجتماعی، دینداری و تحصیلات فرد با نحوه استفاده از شبکه تلگرام رابطه معنی داری وجود دارد و بین مذهب و نحوه استفاده رابطه معنادار نیست.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین فعالیت کاربران در شبکه های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام و مطالبات سیاسی آنان در شهرهای تهران و قم انجام شده است و با توجه به اینکه سطح مطالبات سیاسی کاربران شبکه های اجتماعی را در دو پایتخت سیاسی- اقتصادی و فرهنگی- مذهبی کشور مورد سنجش و بررسی قرار داده است، به عنوان پژوهشی نوآورانه می باشد. این مطالعه با استفاده از روش ترکیبی شامل مطالعه کتابخانه ای و پیمایش با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شده است. اعتبار پرسشنامه با روش اعتبار صوری و پایایی آن به وسیله آلفای کرنباخ (alpha cronbach) محاسبه شده است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه کاربران عضو شبکه های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام بالای 15 سال ساکن شهرهای تهران و قم می باشند که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 768 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان دهنده ارتباط معناداری بین دو متغیر میزان فعالیت در شبکه های اجتماعی و مطالبات سیاسی کاربران و میزان آماره اسپیرمن در سطح معناداری 95 درصد 0.59 می باشد که نمایانگر رابطه مستقیم و در حد متوسط می باشد. کاربران براساس خاصیت دوران مدرن دائما در حال بازاندیشی مطالبات سیاسی خود و سطح مورد انتظار آنها می باشند و به منظور حفظ تعادل سیاسی لازم است نظام سیاسی، دائما این مطالبات را رصد نماید و پاسخ مناسبی را به آنها ارائه دهد.  

جوامع امروز با یک تحول عظیم در فناوری، دچار دگرگونی بی حد و حصری در زندگی افرادشده اند . بسیاری از تعاریف زندگی فردی و اجتماعی با ظهور اینترنت و شبکه های مجازی و اینترنتی شکل دیگری به خود گرفته و باز تعریف شده اند. مسائل و عوامل مختلفی در نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی موثر هستند که نیاز به مطالعه و شناسایی دارد. لذا هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر نفوذ شبکه های اجتماعی مجازی در بین دانشجویان بود. روش تحقیق بکار گرفته شده در این پژوهش دلفی بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مدیران و کارشناسان مرتبط در سیاست بود که 13 نفر به شیوه دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته های حاصل از تحلیل داده ها نشان داد 5 بعد تعاملی بودن، خصوصیات ساختی، خصوصیات کاربردی ، مخاطب شناسی و سیاست گذاری در حوزه مدیریت بر نفوذ شبکه های اجتماعی موثر هستند.

گسترش فضای مجازی و استفاده از ابزارهای آن مانند تلگرام، تغییرات زیادی را در سبک زندگی و تعامل شهروندان به وجود آورده است. با توجه به اینکه دانش آموزان از آسیب پذیرترین اقشار جامعه در این زمینه هستند، این پژوهش به بررسی آسیب شناسی نقش تلگرام بر انزوا و اختلال دانش آموزان در تعاملات اجتماعی می پردازد. روش تحقیق به کاربرده شده در این پژوهش توصیفی، همبستگی بوده و با استفاده از ضرایب همبستگی محاسبه شده، اقدام به تدوین مدل ساختاری گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران معادل با 384 نفر انتخاب شد. روش تحقیق و آماری نیز به ترتیب پیمایشی (استفاده از پرسشنامه) بوده و با کمک روش های آماری اسپیرمن و معادلات ساختاری لیزرل جهت تعیین درصد فراوانی، درصد تراکمی و ...) رد و تأیید روابط و فرضیات صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بعد عوامل آسیب زای شبکه های اجتماعی و افزایش انزوای اجتماعی با تأکید بر نقش تلگرام در تعامل اجتماعی یا انزوای اجتماعی در میان دانش آموزان دبیرستان شهر تهران تأثیرگذار است. هم چنین بعد عوامل آسیب زای شبکه های اجتماعی و اختلال در تعامل اجتماعی با تأکید بر نقش تلگرام در تعامل اجتماعی یا انزوای اجتماعی در میان دانش آموزان دبیرستان شهر تهران تأثیرگذار است؛ و درنهایت نتایج نشان داد که بین انزوا و اختلال دانش آموزان و استفاده از شبکه اجتماعی تلگرام رابطه معناداری وجود دارد. استفاده از شبکه اجتماعی تلگرام بر شکل گیری انزوای اجتماعی دانش آموزان شهر تهران اثرگذار است و به دلایلی ازجمله عدم مدیریت صحیح و فرهنگ ضعیف استفاده از تلگرام باعث بروز برخی انحرافات اجتماعی و انزوا در دانش آموزان شهر تهران شده است.

در عصر حاضر که از آن به عنوان «عصر رسانه های نوین» یاد می کنیم یکی از مهمترین زیر بناهای ساختار ارتباطی و اطلاعاتی برعهده رسانه هاست. رسانه های نوین باعث شده اند تا روابط میان انسانها و همینطور دولت ها (حکومت ها) ابعاد جدیدی پیدا کند و با گسترش حضور این رسانه ها ، جوامع هر چه بیشتر معطوف به حوزه سیاست شوند. از این منظر دور از انتظار نیست که مختصات «قدرت» را در حضور پدیده مهم عصر حاضر یعنی «رسانه های نوین» و شبکه های اجتماعی همراه، مجددا مورد بررسی قرار دهیم. مشارکت سیاسی یکی از ابعاد تجلی قدرت در سطوح گوناگون هست. در این پژوهش تلاش می شود تا تأثیر تلگرام بر مشارکت سیاسی زنان در سطح خرد مشارکت را مورد بررسی قرار دهیم. مدل مفهومی بکار گرفته شده، ترکیبی از شاخص های نظریه حوزه عمومی(هابرماس ) و شاخص های مشارکت سیاسی(راش ) و دو شاخص رسانه ای میزان محتوا و نوع محتوا می باشد. نتایج به دست آمده حاکی از تأثیر مثبت تلگرام برمشارکت سیاسی زنان تهرانی کاربر تلگرام در سطح خرد است.به این معنا که، بر اساس پاسخ های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، زنان مشارکت کننده(رأی دهنده در انتخابات های گوناگون) به سوالات مبتنی بر اثر گذاری پیام رسان تلگرام بر شاخص های مشارکت سیاسی (سطح نازل) علاقمند شدن به مباحث سیاسی، ورود به مباحث غیر رسمی سیاسی و تشویق به شرکت در انتخابات بعنوان رأی دهنده، پاسخ مثبت داده اند.

پیشرفت های جدید دنیای تکنولوژی رسانه های هوشمند را به منزله شیوه ای جهت برقراری ارتباط میان افراد قرار داده است. به رغم وجود مزایای شبکه های هوشمند، اعتیاد در استفاده از این تکنولوژی می تواند منجر به آسیب های فردی، اجتماعی و فرهنگی فراوانی گردد. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی تأثیر فرهنگ بر اعتیاد به رسانه های اجتماعی با تمرکز به رسانه اجتماعی تلگرام در میان دانشجویان انجام یافته است. تحقیق حاضر ازنظر روش، توصیفی و پیمایشی است. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق میدانی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان است که از تلگرام استفاده می نمایند. از تعداد 430 پرسشنامه پخش شده تعداد 400 پرسشنامه معتبر و قابل سنجش جمع آوری گردید و درنهایت با روش معادلات ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص گردید که ابعاد فرهنگ هافستد (دوری از عدم قطعیت، فاصله قدرت، مردگرایی/ زن گرایی، فردگرایی، جمع گرایی) و اعتماد و سودمندی ادراک شده با اعتیاد به رسانه تلگرام رابطه مستقیم دارد.  

رسانه های اجتماعی در حال حاضر ابزار بسیار قدرتمندی برای توسعه فردی و اجتماعی است.به دلیل نفوذ بالای رسانه های اجتماعی، این نوع ارتباطات، الگوهای تعاملات روزمره افراد را شکل و یا تغییر می دهد. از طرفی یکی از موضوع  های مورد مطالعه درباره عملکرد رسانه های اجتماعی، تحقیقات در حوزه مصرف رسانه ای به طور عام و گرایش موضوعی به محتوای رسانه ها به طور خاص است. مصرف در رسانه های اجتماعی به عنوان یک کالای فرهنگی و اطلاعاتی یا خبری دارای ابعاد محتوایی : اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، سیاسی و اقتصادی است که شناسایی رابطه نوع علاقمندی کاربران با ویژگی های زمینه ای آنان(سن، جنسیت، تحصیلات و ....) و انتخاب نوع موضوع های خبری، نتایج ارزشمندی را برای پژوهشگران فراهم می آورد. هدف در این مقاله، شناسایی رابطه جمعیت شناختی جوانان با علاقمندی آنها به موضوعات خبری در پیام رسان تلگرام، است که به روش پیمایشی- کمی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و در جامعه آماری جوانان کلانشهر تهران (326 نفر) انجام شد. طبق نتایج، کاربران جوان پیام رسان تلگرام مورد مطالعه در این تحقیق، بیشتر به موضوعات خبری می-پردازند که حول محور مسائل اجتماعی باشد و همچنین آنان در محیط شبکه اجتماعی تلگرام به موضوعات اقتصادی علاقه پایین تری نشان می دهند. علاوه بر این از میان متغیرهای سن، جنسیت، درآمد و تحصیلات، آزمودنی ها در متغیر «درآمد» نمرات بالاتر و در متغیر «سن» نمرات پایین تری کسب کردند که این وضعیت نشان می دهد. بین درآمد جوانان و استفاده بیشتر از مضامین اجتماعی اخبار در تلگرام رابطه معناداری وجود دارد.

امروزه شبکه های مجازی به طور عام و تلگرام به طور خاص بر همه حوزه های زندگی اجتماعی از جمله هویت تاثیرگذار شده اند. یکی از مهمترین انواع هویت، هویت بازاندیشانه می باشد که این پژوهش بر آن است تا تأثیر عضویت در یکی از شبکه های اجتماعی مجازی با نام تلگرام را بر آن مورد بررسی و تفحص قرار دهد. برای تحقق این هدف، پژوهش حاضر بر روی دانشجویان 18-30 ساله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق در سال تحصیلی 1395 متمرکز گردید. شمار کلی این دانشجویان 11749 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران 372 نفر و جهت اعتبار بیشتر پاسخ ها 384 نمونه جهت سنجش فرضیه ها بر مبنای نمونه گیری غیراحتمالی اتفاقی انتخاب گردید. پس از  توزیع، تکمیل و جمع آوری پرسشنامه ها، تجزیه و تحلیل آنها بر مبنای دو نرم افزارspss و  lisrelصورت گرفت. یافته ها بیانگر آن است که 3/94 درصد از نمونه های پژوهش در شبکه های مجازی، 8/88 درصد از آنها در تلگرام، 2/86 درصد در گروه های تلگرام و  7/67 درصد در کانال های تلگرام عضویت دارند. همچنین، یافته ها نشان می دهد ضریب تأثیر میزان استفاده از شبکه مجازی تلگرام با مقدار 27/0، میزان گروه های عضو در تلگرام با ضریب تأثیر 21/0، استفاده از کانال های تلگرام با ضریب تأثیر 14/0، مشارکت شبکه ای تلگرام با ضریب تأثیر 23/0  در سطح اطمینان 99/0 و استفاده از استیکرهای تلگرام با ضریب تأثیر 16/0 در سطح اطمینان 95/0 بر هویت بازاندیشانه دارای تاثیر معنادار بوده اند. نتایج بیانگر آن است که شرط لازم برای بازاندیشی در هویت، داشتن ارتباط با دیگر افراد در این شبکه هاست.