بررسی مسائل اجتماعی ایران

بررسی مسائل اجتماعی ایران

بررسی مسائل اجتماعی ایران دوره 9 بهار و تابستان 1397 شماره 1 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

چگونه اسطوره ها به مسئله ای اجتماعی تبدیل می شوند؛ تحلیل اجتماعی اسطوره ها در قالب تقابل دوتایی فرصت/تهدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اسطوره دوتایی های ساختاری روایت رخداد ریزوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱ تعداد دانلود : ۲
اسطوره ها چه ماهیتی دارند؟ چگونه می توان ازخلال تحقیقی تجربی و انسان شناسانه، نشانه هایی عینی از تأثیرگذاری مفهومی به شدت انتزاعی همچون اسطوره را در زندگی روزمریه ایرانیان ثبت و مستند نمود؟ بنابراین در مقالیه حاضر، با هدف پاسخ دادن به این پرسش، مفهوم کلیدی تقابل های ساختاری برجسته می شود و مبتنی بر تعارض دوگانه های مشهوری مانند شرقی/غربی، زن/مرد، سنت/صنعت و...، نشان داده می شود که چگونه کار اسطوره تذکر به این مورد است که به هم خوردن تعادل میان این قطب های تقابلی، زیست-جهان ایرانیان معاصر را به مسائلی اجتماعی مانند سرگشتگی و ازجادررفتگی مبتلا کرده (سرگشتگی هایی همچون نفی مطلق سبک های زندگی شرقی وغربی). لذا جان ماییه اسطوره همان است که ازمنظری پدیدارشناختی، لحظات، رخدادها و پیشآمدهایی در زندگی ایرانیان و اجتماعات آن ها وجود دارد که با آگاهی از آن ها، شاید بتوان از این فراموشی وجودشناختی گذر کرد و دوباره اهمیت تعادل میان قطب های تقابلی را به جد یادآور شد و بدان آگاه شد. نتیجه این سطح از آگاهی نیز همان است که می توان جهان به سامان تری را - با علم به پیام اسطوره ها - از نو ساخت و تجربه کرد. همچنین در مسیر ساختن این جهان اسطوره ای به سامان اما پنهان و فراموش شده، روش این پژوهش بدین نحو بود که درحین گفت وگوهای جمعی وفردی آن، زوایایی به حاشیه رفته، تحقیرشده و سرکوب شده از زندگی ساکنان بلوکی مسکونی، به روایت کشیده شود؛ روایت هایی از شکست ها و رنج های آنان که درعین حال و به کمک جهان اسطوره ای، ساکنان این بلوک را وا داشت تا در تخیل به زندگی بهتر، آن همه تحقیر و درحاشیه بودن را به کناری بگذارند و جهانی زیباتر را بسازند.
۲.

نقش حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری در سازگاری پس از طلاق زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سازگاری پس از طلاق حمایت اجتماعی ادراک شده تاب آوری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱ تعداد دانلود : ۲
پژوهش حاضر با هدف پیش بینی سازگاری پس از طلاق در زنان براساس حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری انجام شد. جامعیه آماری این پژوهش را زنان تحت حمایت کمیتیه امداد امام خمینی (ره) جنوب شهر تهران در سال 1395 تشکیل دادند. با روش غیرتصادفی در دسترس، تعداد 240 نفر از زنان مطلقه به عنوان نمونیه پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامیه سازگاری پس از طلاق فیشر (1976)، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده چند بُعدی زیمت و دیگران (1988) و پرسشنامیه تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) بود. داده های جمع آوری شده، با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری با سازگاری پس از طلاق در زنان رابطیه معناداری وجود دارد. به طوری که با افزایش حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری زنان مطلقه، میزان سازگاری پس از طلاق در آنها افزایش می یابد. با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، پیشنهاد می شود به نقش حمایت اجتماعی ادراک شده و تاب آوری به عنوان عوامل مؤثر بر سازگاری پس از طلاق در بین زنان در جهت پیشگیری و کاهش مشکلات روان شناختی ناشی از طلاق در این قشر از جامعه، توجه شود.  
۳.

زیستن در وضعیت پاندولی؛ مطالعه جامعه شناختی تجارب زیسته مهاجران افغان در ایران (مطالعه موردی: تجارب زیسته مهاجران افغان ساکن در محله کشتارگاه یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاچرت مهاجران افغانی محله کشتارگاه یزد نظریه زمینه ای تجارب زیسته وضعیت پاندولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۲
مهاجرت به مثابه یک پدیده انسانی اثرات متعدد فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی بر زیست جهان افراد مهاجر و نیز مردمان بومی مقصد می گذارد، سابقه سه دهه ای حضور چشم گیر مهاجران افغانی در کشور، ضرورت پژوهش حاضر را برای مطالعه ی جنبه های مختلف زندگی آن ها در ایران دو چندان می کند. پژوهش حاضر در بازه ی زمانی حدود شش ماه و با مطالعه و مراجعه مکرر به محله ی کشتارگاه یزد، واقع در حاشیه ی شهر یزد صورت گرفته است. داده های مربوط به این کار پژوهشی با توجه به موضوع مورد مطالعه به شیوه کیفی و به روش نظریه زمینه ای و با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شده است. پس از جمع آوری اطلاعات اولیه جهت تعیین اعتبار و روایی اطلاعات جمع آوری شده و نیز آزمودن صحت یافته های نظری از مراجعه مکرر و چندپاره به میدان تحقیق استفاده شده است. نظریه های کارکردگرایی مهاجرت، نظریه وابستگی کریتز و هم چنین نظریه جذب و دفع هربل و اروت لی، چارچوب مفهومی تحقیق را تشکیل می دهد. در نهایت این که مشاهدات، بررسی ها و مطالعه تجارب زیسته مهاجران، بیانگر وجود تقابل اجتماعی- فرهنگی هم در بعد عینی و هم ذهنی مابین ساکنان بومی منطقه مورد مطالعه و اتباع افغانی ساکن در آن منطقه است که این تقابل ناشی از عناصر و عواملی از جمله: سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنکی و امنیتی و محیطی است که در نهایت منجر به ایجاد بدبینی و نگرش منفی اهالی ساکن در محله کشتارگاه نسبت به اتباع افغانی ساکن در این محله شده است. در نهایت یافته های تحقیق ما را به ارایه نظریه زمینه ای"زیستن در وضعیت پاندولی" رهنمون شده است. به عبارت دیگر، بین بومی و مهاجر نوعی بازی دوگانه توام با سویه های طرد و جذب جریان دارد.
۴.

آسیب شناسی تاثیر شبکه اجتماعی تلگرام بر روابط خانوادگی زوجین (شهر تهران سال 1395)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی شبکه اجتماعی تلگرام تنش در روابط خانوادگی و نظریه بنیانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱ تعداد دانلود : ۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عضویت در شبکه اجتماعی تلگرام و استفاده از آن بر روابط خانوادگی زوجین انجام شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش نظریه بنیانی (گرندد تئوری) است. برای انجام این پژوهش از 25 زوج در محدوده سنی 35 تا 50 سال، ساکن شهر تهران استفاده شده است، سوژه های مورد مطالعه حدود دو سال سابقه عضویت و استفاده در شبکه اجتماعی تلگرام را داشته اند و به جهت حضور در این فضا دچار مشکلات شدید در روابط فیمابین خانوادگی شده اند. بر اساس یافته های پژوهش و نظریه ی حاصل از اجرای روش نظریه بنیانی، استنباط نظری ناظر بر این بود که عضویت و استفاده زوجین از شبکه اجتماعی تلگرام بدون آگاهی از سواد رسانه ای، منجر به تنش در روابط خانوادگی آنان خواهد شد.
۵.

تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر کاهش همکاری علمی در بین اعضای هیئت علمی دانشکده های علوم اجتماعی (مطالعه موردی دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، علامه طباطبایی، شهیدبهشتی، تربیت معلم، الزهرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: همکاری علمی اخلاق گروه علمی تعاملات و ارتباطات گروه علمی اجتماع علمی جامعه-شناسی علم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
سؤال اساسی این طرح عبارت است از:چه عواملی بر کاهش همکاری علمی اساتید علوم اجتماعی تأثیر دارند؟ هدف اصلی پژوهش نیز، توصیف و تبیین میزان همکاری علمی در بین اساتید علوم اجتماعی در دانشگاه هایمورد نظر است.برای رسیدن به هدف پژوهش، از چهارچوب نظری استفاده شده است؛ که شامل مبانی توصیفی – تبیینی همکاری علمی، نظریه بن داوید و مرتن است. فرضیات پژوهش نیز بر مبنای پرسش آغازین، اهداف پژوهش و مبانی نظری مشتمل بر  3 فرضیه علی و همبستگی است. روش پژوهش «کمی- پیمایشی» است؛ و از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 101 نفر از اساتید علوم اجتماعی شش دانشگاه مورد نظر است که به شیوه نمونه گیری احتمالی طبقه بندی انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری مختلفی نظیر رگرسیون، همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر بهره گرفته شده است. آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهند که اخلاق گروه علمی، میزان ارتباطات و تعاملات علمی و متغیرهای زمینه ای مورد نظر (جنس، سن، مرتبه علمی، وضعیت تأهل و...) بر همکاری علمی تأثیر معناداری دارند. علاوه بر این، یافته ها نشان می دهند که همبستگی مثبت و معنی داری میان اخلاق گروه علمی و میزان ارتباطات و تعاملات وجود دارد. بر اساس تحلیل داده ها می توان استنتاج کرد که ضعف اخلاق گروه علمی و ضعف تعاملات و ارتباطات باعث شده است همکاری علمی در بین اساتید  علوم اجتماعی شش دانشگاه مورد نظر پایین باشد. علاوه بر این میزان تولیدات علمی و پژوهشی اساتید مورد مطالعه بسیار کم است.
۶.

تعارضات هنجاری منجر به ریاکاری به روایت سینما(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ریاکاری تجربیات جامعه پذیری الگوهای ریاکاری نشانه شناسی دیدگاه نمایشی گافمن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۱
وجود ریاکاری به عنوان پدیده ای بین فردی و اجتماعی و استمرار آن در فرایند تجربیات جامعه پذیری نظر ما را به مسأله ای مهم در جامعه جلب می نماید. تفاوت یا تضاد هسته اصلی مفهوم ریاکاری است و عبارت از: گفتار در مقابل کردار، اعتقادات متظاهرانه در مقابل اعتقادات واقعی و صادقانه و اعتقادات در مقابل امیال است. ریاکاری اگرچه پدیده ای بین فردی است اما به سطح گروه ها، نهادها و سازمانهای اجتماعی نیز گسترش می یابد. عملکردهای ریاکارانه از دو نوع الگوی خودآگاهانه و خودفریبانه پیروی می کنند. در این نوشتار با توجه به این که سینما علاوه بر بعد زیباشناختی دارای بعد اجتماعی نیز می باشد و روحیات جمعی و فرهنگ ملت ها را به نمایش می گذارد. همچنین فیلم ضمیر ناخودآگاه جمعی و گرایش های روحی و روانی جوامع را منعکس می سازد. از این رو پنج فیلم از پنج کارگردان با درون مایه اجتماعی که به طورغیرمستقیم پدیده ریاکاری را مطرح نموده اند گزینش شده اند. این نمونه ای هدفمند با تحلیل هم نشینی و تحلیل جانشینی و نیز باتوجه به رمزگان ها نشانه شناسی شده اند. سپس نشانه های عملکردهای ریاکارانه با توجه به مدلی مفهومی از ریاکاری و دیدگاه نمایشی گافمن مورد تحلیل قرارگرفته اند. بنابر یافته های تحقیق، از منظر فیلم های مورد مطالعه، متعاقب هنجارهای متعارض، ریاکاری در سطح افراد، گروه ها و نهادهای اجتماعی قابل تشخیص است. درحالی که به درستکاری و انسجام اخلاقی توصیه می شود، ریاکاری تعلیم و اشاعه می یابد. علل و انگیزه های کنش های ریاکارانه دو عامل منفعت شخصی و فشار موقعیتی همراه با عواملی چون ویژگی های پایدار شخصیتی، عادتها و عوامل روان شناختی می باشند. فشار موقعیتی عاملی اجتماعی و جامعه شناختی می باشد. منفعت شخصی عاملی روان شناختی اجتماعی است. منفعت شخصی رفتارها و کنش های افراد را به طور اساسی جهت داده و هدایت می کند. افراد منفعت شخصی خود را با توجه به افراد دیگر، گروه ها، جامعه و فشار موقعیتی تعریف و تعیین می کنند.
۷.

کاوش فرایند اجرای ارزیابی تاثیر اجتماعی با رویکرد مبتنی بر نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی تاثیر اجتماعی (اتا) نظریه زمینه ای الگوی پارادایمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۳
ارزیابی تاثیر اجتماعی یکی از حوزه های جدید و بین رشته ای در جامعه شناسی شهری و از ابزارهای راهبردی مهم در جهت دست یابی به کیفیت زندگی و توسعه پایدار است. هدف این پژوهش شناسایی کیفی فرایند اجرای ارزیابی تاثیر اجتماعی در ایران به ویژه پروژه های شهری، بررسی چالش ها و مشکلات پیش روی محققان در اجرای آن و شناسایی عوامل مداخله گر و راهبردی و نیز پیامدهای حاصل از اجرای این فرایند بود. به منظور نیل به این هدف رویکرد پژوهش کیفی و روش نظریه زمینه ای به کار گرفته شد.شرکت کنندگان در این پژوهش 22 نفر از متخصصان و مجریان ارزیابی تاثیر اجتماعی، کارشناسان و ناظران بودند که با پرسشنامه نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس سه روش کدگذاری مورد استفاده در نظریه زمینه ای شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه ها حاکی از 22 مقوله کلی است که در مدل پارادایمی شامل شرایط علی (نگاه فن سالارانه، ضعف مشارکت اجتماعی، ضعف اعتماد اجتماعی و امور مالی و پرداخت)، پدیده محوری (اجرای فرایند ارزیابی تاثیر اجتماعی)، شرایط مداخله گر (ضعف حکمروایی شهری، مشکلات نهادینه شده پژوهش های اجتماعی)، زمینه (ضعف نهادهای میانجی، نظارت بر اتا، تفکر بین رشته ای)، راهبردها (شایستگی مجریان، گسترش دامنه اتا، قوانین الزام آور) و پیامدها (مثبت: توسعه زمینه علمی اتا، افزایش مطالبه گری اجتماع، ارتقای جایگاه شغلی جامعه شناسان؛ منفی: دولتی شدن اتا، تقلیل اتا به پژوهش های مرسوم، عدم استفاده از کاربست؛ بلند مدت: شهروند فعال، کیفیت زندگی و توسعه پایدار) نشان داده شده است. نتایج این پژوهش می تواند در راستای بهبود فرایند اجرای ارزیابی تاثیر اجتماعی و برطرف شدن نقایص آن مورد توجه قرار گیرد.  
۸.

فرایند خلق بی تفاوتی اجتماعی در بافت تعاملی ایرانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بی تفاوتی اجتماعی اتنومتدولوژی بافت تعاملی موقعیت اجتماعی وضعیت نامطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۲
انسان ها در زندگی روزمره دائماً در معرض انتخاب های گوناگون قرار می گیرند و باید در خصوص کنش ها و واکنش هایشان تصمیم گیری کنند و روابط شان را با دیگران سامان دهند. دو سرِ افراطیِ طیفِ مواجهیه اعضای جامعه با یک دیگر را می توان از مواجهیه فعّال و مطلقاً مسئولانه در نظر گرفت تا بی تفاوتی و نادیده گرفتن موقعیت و افرادِ درگیر در آن.این که چه فرایندی طی می شود که در آن، فردِ نوعی موقعیت خودش و دیگران را در فرایند تعاملی ارزیابی کرده و به این نتیجه می رسد که در یک فرایند باید درگیر شود و مداخله کند، و در فرایندی دیگر باید محتاطانه نظاره گر باشد و مداخله نکند، مسئله ای است که در این مقاله به آن پرداخته می شود.در این مقاله، تلاش می کنیم تا در چارچوب نظری روشی اتنومتدولوژی و برمبنای  ایده های گارفینکل و هم چنین نظرییه بیمن در مورد بافت تعاملی ایرانیان، با استفاده از تکنیک های مشاهدیه مشارکتی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته، ضمن ارائیه تعریفی بومی از مفهوم بی تفاوتی اجتماعی و گونه شناسی انواع موقعیت های اجتماعی در بافت تعاملی ایرانیان، انتخاب بی تفاوتی را در نسبت با موقعیت های اجتماعی مختلف مورد بررسی قرار دهیم.براساس یافته ها، در نسبت با دو حوزیه تقابل نمادین اصلی «برابری نابرابری» و «صمیمیت غریبگی» که در فرایند تعاملی ایرانیان وجود دارد، شش نوع موقعیت اجتماعی برای خلق بی تفاوتی اجتماعی قابل شناسایی است. 
۹.

پدیدارشناسی تجربه زیسته هویت های دو جنسیتی از تعاملات خانوادگی تا تعاملات اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت دوجنسیتی تجربه زیسته طرد محرومیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۳
این پژوهش با هدف رسوخ به بطن تجارب زیسته هویت های دو جنسیتی در تعاملات اجتماعی انجام شده است. توصیف تجربه و درک هویت های دو جنسیتی و پیامدهای این وضعیت جهت شناخت زیست جهان این افراد، از اهمیت به سزایی برخوردار است. بر همین مبنا، روش شناسی پژوهش حاضر کیفی است و با رویکرد تفسیری- ساختی انجام شده است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 26 نمونه با افراد دو جنسیتی هرمافرودیت و تراجنسی مصاحبه عمیق بعمل آمده است. تجربیه زیسته هویت های دو جنسیتی در تعاملات اجتماعی، نشان از درک این موقعیت به مثابه تعارض جنسی، دوگانگی در نقش، تبعیض، عدم تایید والدین و جامعه، احساسات آزار دهنده رنج و عذاب، احساس ترس، ناامیدی، خشونت و نزاع در تعاملات تا نفرت و بیزاری به جسم خوداست. این تجربه و درک آنان در طیفی از طرد اجتماعی، محرومیت، تبعیض موقعیتی، تا بی حیثیتی و بدنامی و برچسب اجتماعی در تعاملات اجتماعی دلالت می کند. برساخته های معنایی این افراد حاکی از آن است که هویت های دو جنسیتی در حال تجربیه زیست جهان پیچیده، ناامن و دشواری هستند.
۱۰.

هویت قانونی و کودکان بدون شناسنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کودکان و جوانان فقدان شناسنامه هویت مطرودیت اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۵
فقدان شناسنامه به معنای بدون هویت ماندن افراد است، افراد فاقد شناسنامه از حقوق اولیه انسانی محرومند و «به احتمال زیاد با میلیون ها تبعیض و عدم دسترسی به خدمات اساسی نظیر سلامت و آموزش مواجه هستند» (یونیسف، 2002) افرادی که هیچگونه موجودیتی به لحاظ قانونی ندارند از حداقل حمایتی که اوراق هویتی در مقابل ازدواج زودهنگام، کارکودک، سربازگیری در نیروهای ارتش و حتی قاچاق کودکان ایجاد می کند، برخوردار نیستند. ازآنجا که این افراد در آمارها نادیده گرفته می شوند در تصمیمات سیاستگذاران نیز مورد غفلت قرار می گیرند از این رو با هدف دریافت چالش های سیاستگذاری در حیطه این گروه، به کاستی ها و ضعف های حقوقی پرداخته شده است. به منظور دستیابی به هدف تحقیق از تحلیل محتوای کیفی اسناد و قوانین در این حیطه با رویکرد استقرایی بهره گرفته شد. تمامی اسناد و قوانینی که در این حیطه در سالهای اخیر تدوین و تصویب شده است و قوانینی که به صورت غیر مستقیم بر شرایط این کودکان تاثیر گذار است به صورت تمام شماری تحلیل شده اند. بی توجهی و نادیده انگاشتن ساختاری کودکان و جوانان فاقد شناسنامه یکی از چالش های مهم سیاستگذاری در این حوزه است که علاوه بر آنکه موجب عدم دسترسی آنان به آموزش، خدمات درمانی می شود، موجب درگیر شدن آنها با مخاطرات بیشتری نسبت به دیگر افراد شد است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که فضای مفهومی در قوانینی که مستقیما مرتبط با این کودکان است رویکردی طرد گرایانه دارد و «طرد مضاعف» را با ایجاد «شروط زمانی- مکانی و اجتماعی محرومیت زا»، به این کودکان تحمیل می کند. این امر بواسطه قوانینی اعمال می شود که «خشونت نمادین» را در زمینه «حقوق مادران» اعمال می کند به طوریکه با اتخاذ رویکردی پدرسالارانه «نگاه ابزاری به حقوق مادری» دارند. از این رو رویکردی که حداقلِ شمولیت اجتماعی را برای این کودکان به همراه آورد، ضروری به نظر می رسد.
۱۱.

تبیین نقش تعدیل کننده منبع کنترل: سنجش رابطه میان نحوه نظارت والدین و رفتار پرخطر مصرف مواد در بین دانشجویان دانشگاه های شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نحوه نظارت والدین رفتار پرخطر مصرف مواد منبع کنترل دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۳
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﻘﺶ ﺗﻌﺪﯾﻞﮐﻨﻨﺪه منبع کنترل در رابطه ﺑﯿﻦ نحوه نظارت والدین و رفتار پرخطر مصرف مواد (سیگار، قلیان و مشروبات الکلی) در ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ دانشجویی در شهر تهران ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. 460 دانشجوی ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﺗﺤﺼﯿﻞ ساکن شهر تهران از رﺷﺘﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ در سال 96-1395 در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. از دانشجویان ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪ ﺗﺎ سؤالات مربوط به نحوه نظارت والدین در پرسشنامه عوامل خطرساز و حفاظت کننده مصرف مواد (فرم تجدیدنظر شده)، مقیاس وضعیت مصرف مواد از پرسشنامه رفتارهای پرخطر و پرسشنامه منبع کنترل راتر (RLCS) را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ منبع کنترل و رفتار پرخطر مصرف مواد همبستگی ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد. نحوه نظارت والدین و رفتار پرخطر مصرف مواد نیز ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﻌﻨﺎدار داﺷﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻞ رﮔﺮﺳﯿﻮن ﺗﻌﺪﯾﻠﯽ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ منبع کنترل ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ راﺑﻄﻪ نحوه نظارت والدین و رفتار پرخطر مصرف مواد در دانشجویان را ﺗﻌﺪﯾﻞ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ بین نحوه نظارت والدین و رفتار پرخطر مصرف مواد، ﯾﮏ راﺑﻄﻪ ﺧﻄﯽ ﺳﺎده ﻧﯿﺴﺖ و منبع کنترل ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ را تحت تأثیر قرار دهد.
۱۲.

بررسی جامعه شناختی اختلالات روانی در سایگون و مقایسه ی آن با اراک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شیوع شناسی جامعه شناسی پزشکی اختلالات روانی سایگون اراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
در مطالعه ی حاضر تمرکز بر شیوع شناسی اختلالات روانی در جمعیت 18 تا 64 سال ساکن در شهر سایگون و بررسی مولفه های جامعه شناختی موثر بر شیوع این اختلالات بوده ولی در جای جای مباحث به مقایسه ی وضعیت سلامت ذهنی ساکنین این شهر با شهر اراک که مطالعه ای نظیر را در مورد آن کمی قبل تر به انجام رسانده بودیم نیز پرداختیم. شیوع اختلالات روانی با استفاده از پرسش نامه ی سلامت عمومی ( GHQ-28) ، و پارامترهای جامعه شناختی موثر بر آن ها، با استفاده از نظریات آنومی دورکیم و فشار ساختاری مرتون مورد بررسی قرار گرفتند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش کمی و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 به دست آمد. نتایج نشان داد که میزان شیوع اختلالات روانی در شهر سایگون برابر با 2/10% درصد و به تفکیک جنسیت در مردان برابر با 5/5% و زنان 8/12% است و مولفه های مهاجرت، وضعیت شغلی، پایگاه طبقاتی، قومیت، فشارهای ساختاری و اجتماعی، مشکلات خانوادگی و سرمایه ی اجتماعی، همگی در به خطر انداختن سلامت روانی و ابتلای افراد به اختلالات روانی اثرگذارند. در مقایسه ی این دو شهر صنعتی، وضعیت اختلال روان در شهر اراک به مراتب بدتر از شهر سایگون است: اختلال روانی در اراک در مجموع 9/28% و به تفکیک جنسیت، در زنان 55/34% و در مردان 31/23% به دست آمد. تنها مولفه ی جامعه شناختی ای که در خصوص شهر سایگون تایید نشد، مولفه ی پایبندی مذهبی بود. اثر تمامی مولفه های جامعه شناختی مذکور در خصوص شهر اراک هم تایید گردید و علاوه بر موارد بالا، مولفه ی پایبندی مذهبی نیز با معنی داری 000/0 قویا تایید شد. چنانکه در نتیجه گیری مقاله بحث می شود، نتیجه ی فاصله دار این دو شهر دور از انتظار اولیه است، چون سایگون پایتخت ویتنام جنوبی بود و جنگ وحشتناک و کم سابقه ی آمریکا با ویتنام را تجربه کرده است.

آرشیو

آرشیو شماره‌ها:
۲۹