مطالب مرتبط با کلیدواژه

سازماندهی اطلاعات

۱.

تاثیر سازماندهی اطلاعات در بهبود حافظه اسکیزوفرنهای آشفته و پارانوئید

نویسنده: حسین قلی زاده فاطمه رنجبرکوچک سرایی

منبع: پژوهش در سلامت روانشناختی ۱۳۸۶ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: اسکیزوفرنی حافظه سازماندهی اطلاعات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات سایکوتیک

تعداد بازدید : ۱۸۰۴ تعداد دانلود : ۹۲۱

هدف پژوهش حاضر بررسی نارسایی حافظه بیماران اسکیزوفرن و تاثیر سازماندهی اطلاعات در بهبود حافظه این بیماران است. جامعه آماری پژوهش شامل بیماران مرد اسکیزوفرنی بستری در بیمارستان رازی تبریز بودند. 28 بیمار اسکیزوفرن (14 پارانوئید، 14 آشفته) و 14 فرد بهنجار به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنیهای بهنجار از لحاظ متغیر های سن، تحصیلات و طبقه اقتصادی با گروه بیمار همتا شدند. آزمودنی ها با استفاده از یک تکلیف لیست یادگیری متشکل از دو فهرست واژگان تصادفی و طبقه بندی شده مورد آزمون قرار گرفتند. برای تحلیل داده ها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی شامل میانگین، انحراف معیار، تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA) و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته ها نشان دادند که عملکرد افراد بهنجار در آزمون حافظه بهتر از عملکرد بیماران اسکیزوفرن است. همچنین بیماران پارانوئید در آزمون حافظه بهتر از بیماران آشفته عمل کردند. در هر سه گروه، سازماندهی اطلاعات باعث بهبود حافظه شد.

۲.

مهندسی معکوس در کتابداری و اطلاع رسانی

نویسنده: محسن حاجی زین العابدینی

منبع: علوم و فناوری اطلاعات پاییز ۱۳۸۷ شماره ۱ (پیاپی۵۵)

کلیدواژه‌ها: مهندسی معکوس رفتار اطلاع‏یابی سازماندهی اطلاعات خدمات مرجع مهندسی معکوس رایانه‌ای تفکر استعاری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت رسانه مدیریت رسانه

تعداد بازدید : ۱۵۱۵ تعداد دانلود : ۶۷۷

برای تولید یک محصول جدید، دو شیوة اصلی وجود دارد که عبارتند از: مهندسی مستقیم و مهندسی معکوس. در مهندسی مستقیم هدف، تولید محصولی است که نیاز به آن احساس می شود و هیچ طرح از قبل آماده‌ای از آن محصول وجود ندارد و باید تمامی فرآیندهای تولید از پایه آغاز شوند. در مهندسی معکوس هدف، تولید محصولی جدید با استفاده از محصولی است که پیش از آن تولید شده است. تفاوت مهندسی معکوس با نسخه برداری از محصولات در این است که در مهندسی معکوس، محصولی جدید تولید می شود و تنها از محصول اولیه به عنوان الگو و برای صرفه جویی در سرمایه ها (اعم از مالی، زمانی و نیروی انسانی) و زمان استفاده می شود. بر اساس آموزه های تفکر استعاری، استفاده از روش های آزمایش شدة حوزه ای از علوم برای رفع مشکلات حوزه های دیگر، شیوه ای مرسوم و معقول است که باعث صرفه جویی و افزایش بهره وری می شود. در کتابداری و اطلاع رسانی با بسیاری از مسائل سروکار داریم که به مدد راهکارهای پاسخ گرفته در حوزه های دیگر مانند راهکارهای مهندسی معکوس، ارائة راه حل های جدید و مناسب برای آنها امکان پذیر خواهد شد. در این نوشته، ضمن معرفی و تبیین مهندسی معکوس، به برخی مصادیق و کاربردهای آن در فعالیت های کتابداری و اطلاع رسانی اشاره شده است. کاربردهای مهندسی معکوس در سازماندهی اطلاعات، خدمات مرجع، نرم افزارهای رایانه ای، پایگاه های اطلاعاتی و مطالعات رفتار اطلاع یابی توضیح داده شده و مزایای استفاده از آن نیز تبیین شده است. به‌کارگیری مهندسی معکوس در فعالیت های کتابداری و اطلاع رسانی، به علت استفادة ایده های نابِی که از پیش خلق شده و ترکیب و تلفیق آنها، باعث صرفه جویی فراوان در وقت و سرمایه ها شده و طرح های خلاقانة نوینی را پدید می آورد که نتیجة آن خدمات بهتر و رضایت استفاده کنندگان از خدمات خواهد بود.

۳.

ارائه الگوئی برای وبگاه آرشیو ملی ایران

نویسنده: عبدالحسین فرج پهلو سعید رضایی شریف آبادی عبدالحمید معرف زاده معصومه دالوند

منبع: گنجینه اسناد زمستان ۱۳۸۷ شماره ۷۲

کلیدواژه‌ها: الگو جمهوری اسلامی ایران راه‍ن‍م‍اه‍ا آرشیو سازماندهی اطلاعات سندآرائی عملیات آرشیوی مدیریت آرشیو آرشیو ملی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی کلیات و منابع

تعداد بازدید : ۲۰۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۵

در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا، 63 وبگاه آرشیو ملی کشورهای مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته که یا به زبان انگلیسی هستند یا به زبان رسمی و ملی ولی دارای نسخه انگلیسی نیز بوده اند. وبگاه ها پس از شناسائی شدن، با استفاده از نرم افزار webzip بارگذاری و ذخیره شده اند. آن گاه با استفاده از فایل های ذخیره شده ویژگی های محتوائی و ساختاری، استخراج و تحلیل شده اند. سپس با بهره گیری از نرم افزار Excel، بسامد ویژگی ها تعیین و در سیاهه وارسی به کار رفته اند. پس از تعیین موارد مشابه و مترادف ها، و نظرسنجی اولیه از کارشناسان آرشیوی، تعداد 41 ویژگی محتوائی و 1 ویژگی ساختاری مهم شناسائی شده و از طریق سیاهه وارسی، دراختیار صاحبنظران ایرانی حوزه آرشیو، جهت تعیین میزان اهمیت هر کدام از ویژگی ها، قرار گرفته است. در نهایت، با در نظر گرفتن درصد فراوانی توافقی بالای 6%، تعداد 36 ویژگی محتوائی و 7 ویژگی ساختاری، انتخاب و برای طراحی الگوی پیشنهادی اعمال گردیده است. در این پژوهش، برای دریافت نظرات صاحب نظران ایرانی، از روش پیمایشی استفاده شده است.

۴.

تنظیم و توصیف منابع آرشیوی (با تاکید بر فهرست های راهنما)

نویسنده: معصومه عادلی غلامرضا امیرخانی

منبع: گنجینه اسناد زمستان ۱۳۸۷ شماره ۷۲

کلیدواژه‌ها: راه‍ن‍م‍اه‍ا سازماندهی اطلاعات سندآرائی عملیات آرشیوی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی کلیات و منابع

تعداد بازدید : ۲۵۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۸۱

در این مقاله، ابتدا ضمن اشاره به اهمیت فرایندهای سندپردازی و تنظیم و توصیف به عنوان قلب فعالیت های آرشیوی، به شرح اصول پنجگانه تنظیم مواد آرشیوی پرداخته می شود. سپس اصول پنجگانه تنظیم مواد آرشیوی، سطوح تنظیم و نظارت، منشا، نظم اولیه، رویکرد متعادل و منابع سازمانی به تفصیل شرح داده می شوند. در ادامه، تعریف و اهمیت توصیف محتوای مواد آرشیوی از طریق ارائه فهرست های راهنما بیان می شود. فهرست های راهنما که ابزار نظارت مدیریتی و توصیف آرشیوی معرفی می شوند، سه دسته اند، ابزارهای نظارت داخلی، فهرست های ارجاعی درون سازمانی، و فهرست های ارجاعی برون سازمانی. گروه آخر خود به چهار گروه، تقویم ها، سیاهه ها، راهنماها و نظام های شبکه ای اطلاعات تقسیم می شود. در پایان، توجه جدی به استانداردهای تنظیم و توصیف اسناد توصیه می شود.

۵.

تغییرات پدیدآمده در مدیریت آرشیوهای دیداری – شنیداری

نویسنده: ژورژی کالدرا سرانو مترجم: سپیده فهیمی فر

منبع: گنجینه اسناد بهار ۱۳۸۸ شماره ۷۳

کلیدواژه‌ها: مواد دیداری شنیداری تحلیل محتوا منابع اطلاعاتی بازیابی اطلاعات سازماندهی اطلاعات مدیریت اسناد الکترونیکی رقمی سازی نمایه سازی ماشینی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی کلیات و منابع

تعداد بازدید : ۲۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۰۱۸

در این مقاله، تلاش شده است به تغییرات جاری ای پرداخته شود که در حوزه مدیریت اسناد دیداری- شنیداری روی داده اند و همچنین به تغییرات قابل پیش بینی ای که در آینده به دنبال کوچاندن اطلاعات آنالوگ به رقمی (دیجیتال) پیش می آید. این مقاله به تحلیل اطلاعات دیداری - شنیداری در تلویزیون می پردازد. نگارنده بر آن است تا این تحلیل را با مطالعه عملکردهائی که زنجیره اسناد را تشکیل می دهد و با تمرکز بر عناصر دارای ارتباط مستقیم با تغییرات ایجاد شده ناشی از رقمی سازی نظیر انتخاب (نظام ورودی)، تحلیل محتوا (نظام رفتاری)، ابزار بازیابی (نظام بازیابی) و تولیدات (نظام اشاعه) انجام دهد. تحلیل اسناد تلویزیونی طی سه مرحله بازبینی، چکیده نویسی و نمایه سازی صورت می گیرد که پیش از ورود به مباحث رقمی سازی موارد دیداری - شنیداری به آن پرداخته می شود. با تحلیل عناصر فوق، تغییر نقش مدیران در نتیجه تغییرات فناوری تعیین شده، نتیجه گرفته می شود این تغییرات نیازمند مهارت های کافی در زمینه فناوری و بخصوص وضعیت روانی بسیار خاصی است. تکامل فناوری، چالشی است که این حرفه با آن روبروست. به اعتقاد نگارنده انتظارات در حوزه های شناسائی صدا و تصویر که امکانات و روش های بسیاری را به منظور تحلیل و بازیابی بهتر اطلاعات ارائه می دهند، مثبت بوده، کار در حوزه نظام های شناسائی صدا به منظور ایجاد امکان نمایه سازی خودکار محتوا و شناسائی اشخاص و اماکن در جریان است.

۶.

نظر سنجی از کتابداران متخصص پیرامون شیوه های سازماندهی اطلاعات در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی، گزارشی از مرحله دوم یک طرح پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحمت الله فتاحی محمد حسن زاده

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره نهم زمستان ۱۳۸۵ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلیدواژه‌ها: ارزیابی کتابخانه های دانشگاهی وب سایتها سازماندهی اطلاعات

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۰ تعداد دانلود : ۷۵۴

با توجه به گسترش استفاده از وب سایت به عنوان یک محمل جدید اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی، لزوم سازماندهی محتوای اطلاعاتی آنها بیش از پیش آشکار شده است. تحقیق حاضر به منظور مطالعه و ارزیابی شیوه های سازماندهی اطلاعات در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی انجام شده است. در مرحله دوم این تحقیق، بر اساس نتایج مرحله اول، پرسشنامه ای برای بررسی نظرهای کتابداران متخصص (کارشناسان ارشد کتابداری و اطلاع رسانی) طراحی و ارسال گردید. نتایج کلی پژوهش بیانگر آن است که در سازماندهی اطلاعات صفحه اول وب سایتها، شیوه دسته بندی بر اساس نوع خدمات بیش از سایر انواع رایج است، در حالی که برای سازماندهی سایر صفحات از شیوه های نسبتاً متنوعی استفاده میشود. همچنین، شیوة الفبایی عنوان و موضوع، بیشترین کاربرد و شیوه دایرکتوری (موضوعی سلسله مراتبی) کمترین کاربرد را برای سازماندهی انواع منابع اطلاعاتی در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی دارند. اکثریت کتابداران اعتقاد دارند باید هر یک از انواع منابع در یک صفحه مستقل ارائه و سازماندهی شود و در نمایش نوع آنها، از اصطلاحهای متعارف استفاده گردد.

۷.

رویکردهایی نو به سازماندهی اطلاعاتی(مقاله علمی وزارت علوم)

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره دهم بهار ۱۳۸۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: سازماندهی اطلاعات مدل ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۰ تعداد دانلود : ۶۳۶

به منظور پاسخ دهی به این پرسش که «آیا امکان سازماندهی تمام اطلاعات وجود دارد؟ دیدگاهی کتابخانه ای» این مقاله در پی تبیین نقش و ماهیت اطلاعات، انتخاب و سازماندهی اطلاعات در متن کتابخانه است. در کنار تعریف انواع اطلاعات کتابخانه ای به برخی از محدودیتهای سازماندهی اطلاعات خصوصاً اطلاعات کتابشناختی با نیم نگاهی به مدل FRBR نیز اشاره شده است. در نهایت مؤلف به این نتیجه میرسد که سازماندهی تمام انواع اطلاعات در بستر و از دیدگاه کتابخانه ای به هیچ وجه میسر نخواهد بود.

۸.

از آرمان ها تا واقعیت: تحلیلی از مهم ترین چالش ها و رویکردهای سازماندهی اطلاعات در عصر حاضر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحمت الله فتاحی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره دهم زمستان ۱۳۸۶ شماره ۴ (پیاپی ۴۰)

کلیدواژه‌ها: فهرست نویسی سازماندهی اطلاعات محیط رایانه ای چالشهای سازماندهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۲ تعداد دانلود : ۶۹۲

سازماندهی اطلاعات همواره از دغدغه ها و کارکردهای اصلی حرفه کتابداری و اطلاع رسانی بوده و نقش زیربنایی در فرایند مدیریت اطلاعات (تولید، توزیع و اشاعه) داشته است. اصول و قواعد تدوین شده در این زمینه در طول زمان تحول و توسعه یافته و هدف آنها ایجاد چارچوبی برای سازماندهی آرمانی اطلاعات بوده است. با وجود این آرمانگرایی، سازماندهی اطلاعات در عمل و بویژه در محیط الکترونیکی و شبکه ای کنونی، با چالشها و دشواریهای اساسی روبه روست. هدف مقاله حاضر، شناسایی و تحلیل این چالشهاست. این نوشته تلاش دارد برخی پرسشهای اساسی ناشی از شرایط جدید را مطرح کند. مهمترین چالشهای مورد بررسی در سازماندهی اطلاعات عبارتند از: افزونگی منابع اطلاعاتی در شکلهای گوناگون، دشواری در تعیین مبنای توصیف منابع، محدودیت سازماندهی در مبدأ تولید منابع، دشواری کنترل مستند نامها و موضوعها در سطح ملی و جهانی، تضاد میان شیوه های پیش همارایی و پس همارایی، کاستیهای فهرستهای رایانه ای در بازیابی و نمایش اطلاعات و تضاد میان فهرستنویسی و نمایه سازی در موتورهای کاوش. در پایان، ضمن دسته بندی این چالشها، راهکارهایی برای فایق آمدن بر آنها ارائه شده است

۹.

مقایسه کارآیی طرح فراداده ای هسته دوبلین و قالب فرا داده ای مارک 21 در سازماندهی منابع اطلاعاتی شبکه جهانی وب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مهدی طاهری

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره یازدهم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۳ (پیاپی ۴۳)

کلیدواژه‌ها: سازماندهی اطلاعات طرح فراداده ای هستة دوبلین قالب فراداده ای مارک 21 شبکة جهانی وب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۷۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۲

نظامهای سازماندهی اطلاعات، به موازات رشد دانش و تحولات و نوآوریها در روشها و رسانههای ارائة آن، گسترش یافتهاند. هدف از گسترش این نظام، پاسخگویی به نیازهای دانش پژوهان بوده و بهنوبة خود، موجب پدید آمدن چالشهای جدیدی در استانداردها، شیوهها و رویکردهای سازماندهی اطلاعات شده است. فلسفة اصلی و نگرش موجد ایجاد این نظامها ـ تسهیل و تسریع دسترسی به منابع دانش- همواره مستقل از نوع رسانهها و محیطهای ارائه بوده است. ظهور رایانه و فنّاوریهای نوین اطلاعاتی و در نتیجه، ظهور محیط و رسانههای اطلاعاتی جدید، تجدید نظر وارزیابی دوباره استانداردها، ابزارها و فنون سازماندهی را ضروری میکند. برای پاسخگویی به اینتحولات، در طراحی نظامهای سازماندهی اطلاعات، دو رویکرد وجود دارد: نخست، هماهنگی وتطابق ابزارهای سنتی با محیط و رسانههای جدید و دیگر، طراحی ابزارها و فنون جدید برای حداکثر بهره وری از امکانات و قابلیتهای محیط جدید. مقالة حاضر، ضمن معرفی و بررسی نقاط قوّت و ضعف طرح فراداده ای هستة دوبلین و قالبمارک 21، در سازماندهی منابع اطلاعاتی شبکة جهانی وب، با استفاده از روش تحلیلی، کارایی دو طرح مذکور را در نمایه سازی اطلاعات الکترونیکیبا هم مقایسه کرده است. نتیجة مقایسه نشان میدهد که در نهایت، قالب مارک 21 برای ذخیره، پردازش و مبادلة اطلاعات محیط وب، مناسب تر است

۱۰.

کاربرد عناصر فراداده ای در سازماندهی فرش در موزه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زویا آبام لیلا درویشی معصومه کربلاآقایی کامران

منبع: گنجینه اسناد سال بیست و پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹۷)

کلیدواژه‌ها: فرش سازماندهی اطلاعات استانداردهای فراداده ای موزه ای

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی قوانین و فنون حمایت و حفاظت از آثار باستانی

تعداد بازدید : ۱۳۳۸ تعداد دانلود : ۸۶۵

هدف: فرش به عنوان یک شی ء موزه ای دربردارندة اطلاعات ارزشمندی است که می تواند به عنوان یک منبع اطلاعاتی در انواع پژوهش های هنری، تاریخی، فرهنگی، جامعه شناختی، و مانند آن مورد استفاده قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عناصر استانداردهای فراداده ای موزه ای و کاربرد آنها در سازماندهی فرش های موزه ای انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است که با روش مطالعة سندی انجام شده است. داده های مورد نیاز پژوهش از طریق مطالعه و تحلیل محتوای عناصر استانداردهای فراداده ای به دست آمد. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان داد که از 818 عنصر 9 استاندارد فراداده ای موزه ای مورد مطالعه، 250 عنصر در سازماندهی فرش های موزه ای کاربرد دارد. این عناصر، در قالب 31 گروه فرعی و دو گروه اصلی توصیفی و مدیریتی برای سازماندهی و مستندسازی اطلاعات فرش های موزه ای در نظر گرفته شده است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر می تواند به یکپارچه سازی و تسهیل سازماندهی و مستندسازی اطلاعات فرش های موزه ای کمک کند. همچنین، در بازیابی گسترده و دقیق این اطلاعات، اعتباریابی و مدیریت آن، فراهم کردن شرایط مناسب برای انجام پژوهش هایی در ارتباط با فرش های موزه ای، و مانند آن مورد استفاده قرار گیرد.

۱۱.

مصورسازی حوزه سازماندهی اطلاعات: بررسی ساختار گرایش های موضوعی مقالات فارسی حوزه سازماندهی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم موسوی زاده منصوره باقری معصومه کربلاآقایی کامران

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: رده بندی اطلاعات فهرستنویسی نمایه سازی سازماندهی اطلاعات ابرداده مصورسازی نقشه معنایی وزن دهی به اصطلاحات تحلیل هم رخدادی اصطلاحات ارتباط بین اصطلاحات ساختار گرایش های موضوعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۶۰۶

هدف: بررسی ساختار گرایش های موضوعی مقالات حوزه سازماندهی اطلاعات در نشریات علوم کتابداری و اطلاع رسانی ایران در سال های 1384 تا 1388 و ترسیم نقشه معنایی آن. روش: ساختار گرایش های موضوعی در دو بخش بررسی شده است: تعیین میزان استفاده از هر اصطلاح در مقالات و تعیین میزان ارتباط بین این اصطلاحات. برای بخش نخست از تحلیل محتوا و وزن دهی و برای بخش دوم از تحلیل هم رخدادی اصطلاحات استفاده گردید. سپس ماتریس رخداد اصطلاح/مدرک این اصطلاحات ایجاد و جهت تعیین ارتباط های معنی دار بین اصطلاحات به ماتریس همبستگی پیرسون تبدیل شد. با ورود اطلاعات ماتریس همبستگی و وزن اصطلاحات به نرم افزار یوسینت، تصویری از ساختار اصطلاحات ایجاد شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد مقوله های دارای گرایش بالا به ترتیب عبارت اند از: «فایل های مستند»، «نمایه سازی»، «ابرداده» و «رده بندی». همچنین مشخص شد توجه به مبحث «رده بندی» با رویکردی نظری، توجه به مفهوم ابرداده و مفاهیم اخص آن با رویکرد وب محور و از منظر بازیابی اطلاعات و توجه به اصطلاح «نمایه سازی» با رویکرد خودکار و وب محور است. با توجه به یافته ها، اصطلاح «نمایه سازی» در جایگاه مرکزی این حوزه قرار دارد. نقشه معنایی ایجادشده سه ناحیه: 1.ابرداده، وب و بازیابی اطلاعات. 2. اصطلاح نامه ها و 3. فهرست نویسی و نمایه سازی را نمایان می سازد.

۱۲.

همگامی با تلاش های بین المللی با تأکید بر چشم انداز عملیاتی کتابخانه کنگره به منظور به کارگیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.اِی.) در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه پازوکی

منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: ایران سازماندهی اطلاعات قواعد فهرست نویسی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای) به کارگیری آر.دی.ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۵ تعداد دانلود : ۵۶۵

هدف: هدف آن است که با آگاهی از فعالیت های صورت گرفته برای به کارگیری آر.دی.ای.، روند به کارگیری آر.دی.ای. در ایران تسهیل شود. روش: این مقاله با رویکرد تحلیلی و تاریخی به بیان علت ها، زمینه ها و روند تغییر قواعد فهرست نویسی در جهان پرداخته و در ادامه اقدامات کمیته مشترک راهبردی و کتابخانه کنگره به عنوان متولیان این امر آورده شده است. یافته ها: تولید پیشینه های کتابشناختی، به منظور توصیف و تحلیل منابع اطلاعاتی، از مهم ترین فعالیت هایی است که از گذشته های دور در کتابخانه ها انجام است. با پیشرفت روزافزون فناوری اطلاعات، تغییراتی در محمل های اطلاعاتی پدید آمد که این امر منجر به ایجاد تغییراتی در شیوه های دسترسی به اطلاعات شد و به تبع آن تغییراتی در شیوه های بازیابی اطلاعات از سوی کاربران در جهت بازیابی هرچه سریعتر و در عین حال دقیق منابع اطلاعاتی به وجود آورد که فهرستهای رایانه ای را نیز دستخوش تغییر کرد. بر این اساس، تغییر در روش های سازماندهی اطلاعات و به کارگیری روش های جدیدی برای توصیف و تحلیل مدارک ضروری می نمود. متخصصان حوزه سازماندهی اطلاعات، همزمان با رواج فن آوری ها به فکر تغییر و تحول در شیوه های سازماندهی اطلاعات افتادند و اقدامات متعددی طی سالیان اخیر در این زمینه انجام شده است. در این راستا استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای.) برای فهرست نویسی توصیفی منابع اطلاعاتی در محیط جدید ارائه شده و کتابخانه های گوناگون در سطح جهان جایگزینی آن با قواعد انگلوامریکن را در دستور کار خود قرار داده اند. مقاله حاضر به بررسی این تحولات در جهان با تأکید بر کتابخانه کنگره، پیشگام این عرصه، می پردازد. در پایان، پیشنهادهایی در رابطه با فراهم کردن زمینه به کارگیری آر.دی.ای. از جنبه های نیروی انسانی، بستر فناوری و پیشینه های کتابشناختی ارائه شده است.

۱۳.

بدیلی برای اف .آر.بی.آر؟

نویسنده: غلامرضا فدایی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۰ بهار ۱۳۹۳ شماره ۷۶

کلیدواژه‌ها: هستی شناسی سازماندهی اطلاعات اف .آر.بی.آر نگاه رویکردی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۳ تعداد دانلود : ۵۶۱

هدف: هدف این مقاله، ارائه طرحی پیشنهادی به عنوان جایگذینی برای اف. آر. بی. آر. است. روش: مقاله حاضر به روش مطالعه سندی انجام گرفته است. یافته ها: در این طرح، هر پدیده از جمله پدیده های کتابشناختی از طریق چند رویکرد مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد. ابتدا موجودیت هر پدیده مطرح می شود و طبیعی است که موجودیت هر پدیده نیازی به استدلال ندارد بلکه واقعیتی است که با سه عنصرِ عنوان، مؤلف (تنالگان) و موضوع در عالم معرفت شناسی قوام و موضوعیت می یابد. آنگاه با رویکرد پنداری به توصیف و بیانِ بیشتر درباره هر سه عنصر فوق پرداخته می شود و چنانچه شناسه های اضافی در مسیر سه عنصر وجود داشته باشد ذکر می گردد. در ادامه با توجه به رویکرد مکانی و زمانی، زمینه حضور و ظهور پدیده مورد بررسی قرار می گیرد و شناسه ها و مطالبی که روشنگر این دو ویژگی پدیده است ذکر می شود. آنگاه به اصلی ترین رویکرد درباره پدیده که همانا ویژگی ها و چگونگی حضور و ظهور آن است پرداخته می گردد و اینکه با توجه به مخاطبان نوع جلوه اثر ( متن اثر، ترجمه، چکیده، گزیده، ویرایش، شرح و حاشیه) و مسیر تحول آن مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین نحوه برخورد مخاطبان با آن از قبیل اقبال و یا اِدبار، نمایه شدن، ضریب تأثیر و هر آنچه که ویژگی این موجودیت را بهتر می نمایاند مطرح می شود. در ادامه در تأثیر و تأثری که پدیده کتابشناختی در فرد و جمع داشته است، ذکر می گردد. در آخرین بخش، دو رویکرد ساختاری و مقداری که حاوی دقیق ترین اطلاعات ساختاری و مقداری به لحاظ نوع، سبک، کم و کیف و مانند آن است، مطالعه می شود. اصالت/ارزش: انواع قالب های سازماندهی و رده بندی چون دابلین کور، مارک، تی. آی. ای. و مودس، تاکسونومی ها، فولکسونومی ها به بازار آمده اند که هر یک گوشه ای از مشکلات را حل نموده اند و مشکلات و محدودیت هایی هم به همراه دارند. اف .آر. بی. آر نیز نمونه ای از آن است که آن هم به دلیل مشکلات اجرایی کمتر عملیاتی شده و مجریان رغبتی اندک برای استفاده از آن از خود نشان داده اند. نویسنده در این مقاله رویکردی جدید به مسئله هستی شناسی ها و یا بهتر است گفته شود هستی نگاشت ها دارد که می تواند جایگزینی برای اف آربی آر باشد.

۱۴.

منطق ریاضی برتراند راسل و دلالت های آن در سازماندهی اطلاعات و سازه های موضوعی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهر نصیری محمد خندان

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۷ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵)

کلیدواژه‌ها: معناشناسی منطق ریاضی سازماندهی اطلاعات برتراند راسل نحو منطقی نظریه وصف ها نظریه سنخ ها

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۴۹۷

هدف: مطالعه دلالت های منطق ریاضی برتراند راسل در طراحی نظام های سازماندهی اطلاعات. روش/ رویکرد:از حیث گردآوری داده ها، تاریخی و از نظر نوع، تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است و به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. یافته ها: در این پژوهش، چارچوبی نحوی، معناشناختی، هستی شناختی، و منطقی برای طبقه بندی و تحلیل شناسه های موضوعی معرفی شده است. ضعف ها و کاستی های زبان طبیعی در مقایسه با زبان های منطقی بررسی شده و درباره دلالت های منطق ریاضی در تحلیل متن و تحلیل بیان های مختلف زبان شناختی، از قبیل اسم خاص، طبقات موضوعی، روابط، واژگان منطقی، گزاره ها، و جملات بحث شده است. نتیجه گیری: به کمک منطق ریاضی راسل می توان گرامر و نحو نظام های سازماندهی اطلاعات را وضوح بخشید و دقت آن را در بازنمایی واقعیت افزایش داد.

۱۵.

ریشه و میوه در علم اطلاعات و دانش شناسی

نویسنده: غلامرضا فدایی

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۲ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۸۶)

کلیدواژه‌ها: مدیریت اطلاعات بازیابی اطلاعات سازماندهی اطلاعات فلسفه کتابداری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۳۴۵

... من بارها گفته و باز می گویم که علم اطلاعات و دانش شناسی (کتابداری و اطلاع رسانی) علم بازیابی اطلاعات و دانش است که ریشه در وجود آدمی دارد و این تعریف برخلاف تعریف مصطلحی است که باواسطه و یا بی واسطه، آن را علم کتابخانه می دانند. اگر به تاریخچه این علم در غرب بنگرید می بینید که پس از گسترش منابع کتابخانه ها افراد برجسته این رشته به فکر سازماندهی منابع افتادند و در کنار آن با توجه به گسترش سرسام آور اطلاعات در سایه توسعه فن آوری، حوزه هائی چون کتابداری، سندآمائی (سندپردازی) و دانش یادمانه ها (آرشیو) و علم اطلاع رسانی پدید آمد (سینق، 1388). از طرف دیگر همه تحصیلکرده های این رشته می دانند که در سایه این تلقی از کتابداری و اطلاع رسانی در کشور ما چه مرارت ها که کشیدند تا بتوانند این رشته را همانند سایر رشته ها، رشته ای علمی معرفی، و برای دانش آموختگان آن شأن علمی دست وپا کنند. البته در کشورهای دیگر هم کم وبیش با فاصله زمانی دورتر این مباحث مطرح بوده است.

۱۶.

بررسی کاربرد فناوری معنایی برای سازماندهی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیمین حاجی احمدی یعقوب نوروزی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۲ بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۸۹)

کلیدواژه‌ها: سازماندهی اطلاعات نرم افزارهای کتابخانه ای کتابخانه دیجیتالی فناوری معنایی سازماندهی معنایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۹۸۲ تعداد دانلود : ۷۲۰

پژوهش حاضر با هدف شناسایی کاربرد فناوری معنایی برای سازماندهی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 3 نرم افزار کتابخانه دیجیتالی «پارس آذرخش»، «پروان پژوه» و «پیام مشرق» بود. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی بود که در 3 بخش معماری فناوری معنایی، ابزارها و سطح پیاده سازی شده، نوع منابع اطلاعاتی و سطح استفاده آن ها مورد استفاده قرارگرفت. یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی از نظر کاربرد فناوری معنایی در وضعیت مناسبی قرار ندارند و بر این اساس، نیازمند تقویت تمامی نقاط ضعف شناسایی شده در این پژوهش هستند. نرم افزارها در خصوص معماری فناوری معنایی نیازمند لایه هایی فراتر از طراحی اولیه خود هستند. همچنین، در خصوص زبان های پیاده سازی شده فناوری معنایی عملکرد بسیار ضعیفی داشته و هیچ یک از ابزارهای این فناوری جدید را برای توسعه و اجرایی شدن ندارند. اکثریت سطح ابزارهای به کاررفته نیز در مرحله اولیه یعنی شناخت بودند. همچنین، در بیشتر موارد منابع اطلاعاتی را خارج از محیط پایگاه اطلاعاتی نگه داری کرده و تنها فایل های متنی را برای جست وجوی تمام متن داشتند. در کل، نرم افزارهای مورد مطالعه در یک سطح قرار دارند و در موارد اندکی از یکدیگر پیشی گرفته اند. این پژوهش ضمن تهیه یک سیاهه وارسی در زمینه بررسی کاربرد فناوری معنایی برای سازماندهی اطلاعات در نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی بر اساس پیشینه های موجود و نظر متخصصان، این امکان را فراهم آورده است که طراحان و برنامه نویسان نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی بتوانند ضمن برطرف کردن نقاط ضعف و قوت، با معیارها و مؤلفه های موجود در این زمینه و درجه اهمیت هر یک از آن ها بهتر آشنا شده و در طراحی و تولید آینده خود از آن بهره بگیرند

۱۷.

مدیریت اطلاعات در دو شبکه علمی- اجتماعی: سایت یولایک و بیبسونومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قاسم آزادی احمدآبادی نصرت ریاحی نیا

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۸ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰)

کلیدواژه‌ها: سازماندهی اطلاعات مدیریت منابع اطلاعاتی نشانه گذاری اجتماعی برچسب زنی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۳۸۸

هدف:بررسی شباهت ها و تفاوت های موجود در نحوه سازماندهی منابع در دو وبگاه نشانه گذاری سایت یولایک و بیبسونومی. روش شناسی:قابلیت ها و امکانات دو سایت مورد نظر با رویکرد تحلیلی و تطبیقی و روش ارزیابانه شناسایی و مقایسه شد. یافته ها:از نظر تنوع قالب های خروجی، گزینه های نمایش، و تعامل با برچسب ها، بیبسونومی عملکرد بهتری نسبت به سایت یولایک دارد و از نظر قابلیت های ارتباطی سایت یولایک بهتر از بیبسونومی عمل می کند. نتیجه گیری:برای مدیریت اطلاعات کتاب شناختی با خروجی های متنوع نمایش و تعامل با برچسب ها، پاپگاه بیبسونومی و به منظور بهره گیری از قابلیت های ارتباطی خوب، سایت یولایک توصیه می شود.

۱۸.

بررسی دیدگاه های اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های اصفهان در مورد متغیرهایی درباره معماری اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاخته منصوبی فرامرز سهیلی ثریا ضیایی

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۳ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۹۲) 615-638

کلیدواژه‌ها: معماری اطلاعات معماری سازمانی اطلاعات سازماندهی اطلاعات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۳۸۱

هدف از انجام این پژوهش شناسایی دیدگاه اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های اصفهان در مورد متغیرهایی درباره معماری اطلاعات است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش، که بر اساس سرشماری انجام گردید، کلیه اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های منتخب اصفهان که در سال 1394 مشغول به کار بوده اند، می باشد که جمعیت آنها بالغ بر 110 نفر بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس پنج درجه ای طیف لیکرت استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که دیدگاه اعضای هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات دانشگاه های منتخب اصفهان در بیشتر موارد در متغیرهای مورد نظر پژوهش درباره معماری اطلاعات متفاوت است. تنها در ارتباط با تأثیر در بهینه سازی سرمایه گذاری سازمانی در فناوری اطلاعات نمی توان گفت که دیدگاه آنان متفاوت است. در نهایت نتیجه پژوهش نشان می دهد که معماری اطلاعات از دو رویکرد معماری اطلاعات سازمانی و معماری اطلاعات تجربه کاربر، مد نظر اعضا هیأت علمی و متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی و علوم وابسته به فناوری اطلاعات است. و بهترین پیشنهاد برای سازماندهی اطلاعات، با توجه به معماری اطلاعات، ایجاد سیاهه وارسی از سطح زیر ساخت تا سطح رابط کاربری می باشد.

۱۹.

آیا سازماندهی دانش حرکتی پارادایمی دارد؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ملیحه درخوش

منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۳ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۹۴) 1385-1404

کلیدواژه‌ها: سازماندهی دانش پارادایم سازماندهی اطلاعات توماس کوهن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۵۲

هدف: سازماندهی دانش نگرشی نوین در سازماندهی منابع است که رویکرد معنایی به این حوزه بخشیده است. این مقاله با هدف بررسی تغییرات صورت گرفته در بینش و معرفت شناختی حوزه سازماندهی طی دوره های زمانی به نگارش در آمده است تا مشخص شود که آیا حرکت و پیشرفت سازماندهی دانش مبتنی بر پارادایم [1] های علمی است؟ این تغییرات با تاثیرپذیری از دیدگاه پارادایمی به سازماندهی اطلاعات و دانش مورد تحلیل قرار گرفته است. روش شناسی: روش این پژوهش به صورت مروری تاریخی انجام شده است. بررسی های انجام شده در متون مختلف با تکیه بر نظریه توماس کوهن صورت گرفته است. از مطالعه و بررسی پژوهش های صورت گرفته توسط متخصصان حوزه سازماندهی برای دستیابی به روند شکل گیری سازماندهی اطلاعات و دانش استفاده شده است. تقسیم بندی های تاریخی بر اساس دیدگاه اسمیراگلیا در حوزه سازماندهی دانش انجام گرفته است. یافته ها: پیشرفت های فناوری اطلاعات در تأمین ابزارها و رویکردهای فلسفی به لحاظ تأمین هستی شناختی سازماندهی دانش بر رویکرد سازماندهی منابع اطلاعاتی تاثیرگذار بوده است. نتایج: سازماندهی دانش دارای حرکتی پارادایمی است. پارادایم های مبتنی بر رویکردهای فلسفی از جمله عمل گرایی و تجربه گرایی بر سازماندهی اطلاعات تاثیر بسزایی گذاشته است. این تغییرات رویکردهای فلسفی به همراه تغییرات فناوری های مورد استفاده در سازماندهی اطلاعات، پارادایم هایی را در زمینه سازماندهی منابع به وجود آورده است. گرایش به سازماندهی دانش در قرن 21 از نتایج تغییر پارادایم در این زمینه است. [1] paradigm

۲۰.

سازماندهی اطلاعات حوزه میراث فرهنگی: پیشرفت های گذشته و مسائل پیش رو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: معصومه نیک نیا حمیدرضا جمالی مهمویی داریوش علیمحمدی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۹ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 61 - 91

کلیدواژه‌ها: میراث فرهنگی الگو سازی سازماندهی اطلاعات باستان شناسی الگوی مرجع مفهومی سی داک الگوی سی آر اِم آرکئو

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۵۰۰

هدف : بررسی مسائل، چالش ها، و رویکردهای پیش روی سازماندهی اطلاعات حوزه میراث فرهنگی با تمرکز بر الگوی مرجع مفهومی سی داک و الگوهای هم خانواده آن. روش شناسی :پژوهش های حوزه الگو سازی اطلاعات میراث فرهنگی، به ویژه آثار مبتنی بر الگوی مرجع مفهومی سی داک و سایر الگوهای هم خانواده آن مرور شدند. یافته ها : پژوهش های انبوه پیشین بر سودمندی دستاوردهایی تأکید داشته اند که هم گرایی کتابخانه ها، آرشیو ها، و موزه ها با یکدیگر برای ایجاد الگوهای همگون می تواند به بار آورد. بیشتر پژوهش ها، بر بررسی الگوی سی داک سی آر اِم و پژوهش های چندی نیز بر الگوهای هم خانواده آن تمرکز کرده اند. پژوهش های فراوانی سعی کرده اند با گزارش طرح های عملیاتی، تجربیات حاصل از آنها را به اشتراک گذارند. بسیاری از پژوهش ها روش شناسی مشخصی، مطابق با متون علمی روش پژوهش، برای انجام طرح گزارش نکرده اند و همگی سعی در استفاده از ابزارهای وب معنایی داشته اند. ازجمله مهم ترین چالش های استفاده کنندگان الگوهای خانواده سی آر اِم ، ابهام در تفسیر الگو و تعدد روش های پیاده سازی بیان شده است. نتیجه گیری: نظر به بلوغ الگوی مرجع مفهومی سی داک، توجه به آموزش الگو به کاربران آن و ارائه راهنماهای مختلف در سطوح متفاوت برای بهره برداری بهینه به وسیله گروه علایق ویژه سی داک سی آر اِم ضروری است.