قالب فراداده ای مارک 21

نظامهای سازماندهی اطلاعات، به موازات رشد دانش و تحولات و نوآوریها در روشها و رسانه­های ارائة آن، گسترش یافته­اند. هدف از گسترش این نظام، پاسخگویی به نیازهای دانش پژوهان بوده و بهنوبة خود، موجب پدید آمدن چالشهای جدیدی در استانداردها، شیوه­ها و رویکردهای سازماندهی اطلاعات شده است. فلسفة اصلی و نگرش موجد ایجاد این نظامها ـ تسهیل و تسریع دسترسی به منابع دانش- همواره مستقل از نوع رسانه­ها و محیطهای ارائه بوده است. ظهور رایانه و فنّاوریهای نوین اطلاعاتی و در نتیجه، ظهور محیط و رسانه­های اطلاعاتی جدید، تجدید نظر وارزیابی دوباره استانداردها، ابزارها و فنون سازماندهی را ضروری میکند. برای پاسخگویی به اینتحولات، در طراحی نظامهای سازماندهی اطلاعات، دو رویکرد وجود دارد: نخست، هماهنگی وتطابق ابزارهای سنتی با محیط و رسانه­های جدید و دیگر، طراحی ابزارها و فنون جدید برای حداکثر بهره وری از امکانات و قابلیتهای محیط جدید. مقالة حاضر، ضمن معرفی و بررسی نقاط قوّت و ضعف طرح فراداده ای هستة دوبلین و قالبمارک 21، در سازماندهی منابع اطلاعاتی شبکة جهانی وب، با استفاده از روش تحلیلی، کارایی دو طرح مذکور را در نمایه سازی اطلاعات الکترونیکیبا هم مقایسه کرده است. نتیجة مقایسه نشان میدهد که در نهایت، قالب مارک 21 برای ذخیره، پردازش و مبادلة اطلاعات محیط وب، مناسب تر است

پژوهش حاضر با هدف تبیین کیفیت نمایه سازی و رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده­ای هسته دوبلین و مارک 21 مبتنی بر زبان نشانه گذاری گسترش پذیر (XML) توسط موتورهای کاوش عمومی، و مقایسه آنها با یکدیگر به روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را صد شیء محتوایی مبتنی بر XML در قالب دو گروه تشکیل میداد؛ گروه اول حاوی پیشینه­های فراداده­ای هسته دوبلین، و گروه دوم حاوی پیشینه­های فراداده­ای مارک 21 که بر روی دو حوزه فرعی http://www.dcmixml.islamicdoc.com و http://www.marcxml.islamicdoc.com انتشار یافته بود. حوزه­های فرعی مورد مطالعه به دو موتور کاوش گوگل و یاهو معرفی شدند. کیفیت نمایه سازی پیشینه­های فراداده­ای درج شده در اشیای محتوایی و تفاوت نمایه سازی و رتبه بندی آنها بررسی گردید. تمامی عناصر پیشینه­های فراداده­ای مورد مطالعه توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو نمایه سازی شدند. بر اساس نتایج آزمون غیر پارامتری یومان ـ ویتنی، تفاوتی میان کیفیت نمایه سازی پیشینه­های فراداده­ای هسته دوبلین و مارک 21 مبتنی بر XML توسط موتورهای کاوش گوگل و یاهو مشاهده نگردید. میزان معناداری تفاوت رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی عناصر فراداده­ای هسته دوبلین و مارک 21 در دو موتور کاوش گوگل و یاهو نیز با استفاده از آزمون «یومان ـ ویتنی» محاسبه گردید. بین رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی دو طرح فراداده ای در موتور کاوش گوگل تفاوت معناداری مشاهده نشد، اما وضعیت رتبه بندی اشیای محتوایی حاوی دو طرح فراداده­ای در موتور کاوش یاهو، تفاوت معناداری داشت. یافته­های پژوهش نشان داد هیچ یک از دو طرح فراداده­ای هستة دوبلین و مارک 21 مبتنی بر XML، از لحاظ دسترس پذیری توسط موتورهای کاوش عمومی، نسبت به یکدیگر برتری ندارند

هدف: هدف از این پژوهش تبیین تأثیر حذف خط اعلان زبان نشانه گذاری گسترش پذیر و تغییر پسوند فایل بر افزایش نمایه پذیری و پیدانمایی نام های برچسب عناصر فراداده ای هسته دوبلین، مارک ۲۱، و طرح فراداده ای توصیف شیء در محیط موتورهای کاوش وب بود. روش: پژوهش با روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را شش صد پیشینه فراداده ای در قالب دو گروه آزمون و گواه تشکیل می دادند. گروه گواه دارای سیصد پیشینه، تولیدشده بر مبنای فرانمای استاندارد طرح های فراداده ای موردمطالعه، و گروه آزمون نیز دارای سیصد پیشینه، ایجادشده بر مبنای فرانماهای یادشده اما دارای ویژگی های خاص، بدون سطر اعلان ایکس ام ال و با پسوند فایل همخوان با نام طرح فراداده ای مرتبط بودند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که موتورهای کاوش گوگل و یاهو نام های برچسب تمامی عناصر فراداده ای مربوط به پیشینه های عضو گروه آزمون را نمایه سازی نموده، و در نتایج جستجوی خود پدیدار ساختند. اما چنین واکنشی را به نام های برچسب عناصر پیشینه های فراداده ای گروه گواه نشان ندادند. نمایه سازی نام های برچسب عناصر پیشینه های فراداده ای گروه آزمون، و پدیدار شدن آنها در نتایج جستجوی موتورهای کاوش، امکان بازیابی پیشینه های فراداده ای یادشده از طریق نام های برچسب آنها را فراهم نموده است. چنین امکانی برای پیشینه های گروه گواه میسر نیست. در پایان مقاله، الگوهایی ارائه شده است.