مطالب مرتبط با کلیدواژه

دین اسلام


۲۱.

مقایسه تطبیقی تاریخی جنبش های انقلابی و گروه های افراط گرا در تطورات تاریخ اسلام و مسیحیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و هشتم مرداد ۱۳۹۸ شماره ۲۶۰ «ویژه ادیان»

کلیدواژه‌ها: نهضت انقلابی افراط گرایی دین اسلام الهیات مسیحی جنبش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۳۸۷
مقاله حاضر تلاش می کند، سیر نهضت های انقلابی اصلاحی و جنبش مقاومت در تاریخ اسلام و مسیحیت را بررسی کرده و زمینه های افراط گرایی و تروریسم در دین اسلام و الهیات مسیحی را تبیین کند. نهضت های انقلابی و موضوع مقاومت در دو دین، دارای اهمیت هستند؛ همچنین بسترهای افراط گرایی و تروریسم در متون دینی اسلام و الهیات مسیحی، از مباحث مهم و درخور توجه بوده است. پژوهش ضمن بررسی نهضت انقلابی در دین اسلام و مسیحیت، کوشش می کند، با خوانشی از مبانی افراط گرایی و تروریسم در تاریخ اسلام و الهیات مسیحی را نشان دهد. این نوشتار با روش تحلیلی توصیفی درصدد پاسخ دهی به این سؤال اساسی است که ماهیت نهضت های انقلابی در تاریخ اسلام و تاریخ مسیحیت چگونه بوده است؟ و افراط گرایی و تروریسم در اسلام و الهیات مسیحی چه فرایندی داشته است؟ نگارنده بر این باور است که این دو، در مبانی دینی و کارکردهای الهیات در این دو موضوع تفاوت مبنایی ندارند؛ یعنی ادیان الهی در فطرت، انقلابی و آزادی خواه بوده و ضدتروریسم هستند؛ زیرا در هر دو دین و دال های گفتمانی شکل گرفته در تاریخ اسلام و مسیحیت نهضت های مقاومت را تجربه کرده اند. همچنین اندیشه هر دو دین، با افراط گرایی مخالف بوده و تروریسم ناشی از مسائل سیاسی بوده و ریشه دینی و اندیشه ای ندارد.
۲۲.

دینداری و سلامت: بررسی رابطه دینداری و سبک زندگی سلامت محور در بین شهروندان شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳ 127 - 148

کلیدواژه‌ها: دینداری سبک زندگی سلامت محور دین اسلام شهروندان شهر شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۴۴۷
تحقیق حاضر کاوشی جامعه شناختی برای بررسی رابطه دینداری و سبک زندگی سلامت محور در میان شهروندان شهر شیراز بوده است. دین اسلام به عنوان یکی از ادیان آسمانی دارای گزاره های بسیاری در زمینه بهداشت و سلامت بوده و تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر ابعاد مختلف دینداری (مناسکی، پیامدی، عاطفی و اعتقادی) بر سبک زندگی سلامت محور انجام گرفته است. این تحقیق با روشی پیمایشی انجام گرفته است که جامعه آماری آن را شهروندان 15-59 ساله شهر شیراز تشکیل داده اند. نمونه مورد مطالعه برای این تحقیق 384 نفر بوده است که پرسشنامه های مربوط به آن در مناطق ده گانه شیراز توزیع و جمع آوری گردیده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که همه ابعاد دینداری به جز دینداری عاطفی بر سبک زندگی سلامت محور تاثیر معناداری داشته اند و به طور کلی قادر به تبیین حدود 27 درصد از تغییرات متغیر سبک زندگی سلامت محور بوده است. در این بین بیشترین تاثیر از آن بُعد پیامدی می باشد که بتای آن برابر با 0/323 میباشد.
۲۳.

تأثیر رسانه در مقبولیت و اجرای امربه معروف و نهی از منکر در جامعه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال اول تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 293-304

کلیدواژه‌ها: شرع مقدس دین اسلام رسانه دینی امر به معروف رسانه نهی از منکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۳۸۰
امر به معروف و نهى از منكر برجسته ترین، بارزترین و گرامى ترین واجب در میان واجب ها است. هدف تمام انبیاء و اولیاء، اصلاح جامعه ی بشرى بوده و مؤثرترین ابزار براى رسیدن به این هدف بزرگ امر به معروف و نهى از منكر است. این واجب الهی یکی از مصادیق جامعیت، جاودانگی و پویایی دین اسلام است که برای تحقق ک امل ش ریعت و ت طابق جامعه ی انسانی با هدف خلقت و نزول وحی، ضروری و اصولی است. موضوع امر به معروف و نهی از منکر و شناخت آثار آن در جامعه انسانی ابعاد مختلف و متفاوتی دارد و ازاین رو مورد بررسی قرار می گیرد. ازجمله مهم ترین این ابعاد می توان به بعد سیاسی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و... اشاره کرد. امروز قدرت رسانه و تأثیری که رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری در جهت دهی به افکار عمومی دارند بر کسی پوشیده نیست و به خوبی می توان از این ویژگی رسانه ها، برای ترویج امر به معروف و نهی از منکر بهره برد. در این مقاله سعی شده تا ضمن بررسی جایگاه رسانه در احیای امر به معروف و نهی از منکر، به بررسی برخی مشکلات موجود و شروط اساسی در جهت حصول نتیجه پرداخته شود.
۲۴.

پژوهشی پیرامون حقوق خبرنگار رسانه های جمعی در نگاه اسلام با نظر به قانون مطبوعات

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی (پژوهشنامه فقهی سابق) سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۶) 5 - 28

کلیدواژه‌ها: دین اسلام حقوق خبرنگار قانون مطبوعات رسانه ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۲۸۲
با توجه به اینکه در عصر ارتباطات و دنیای اطلاعات، پاسخگویی به مسائل جامعه از اهتمام های ویژه دین می باشد، در پژوهش حاضر نگارندگان به مسأله ای نوین در عرصه ارتباطات که در واقع بازوی اصلی گردش و چرخش ارتباطات است، یعنی حقوق خبرنگار در نگاه اسلام، دست یازیده اند و در نوشتار حاضر با نگاهی به قانون مطبوعات جمهوری اسلامی ایران، مبانی برخی از حقوق ویژه خبرنگاران همانند: امنیت جانی، مصونیت کیفری و آزادی اطلاع رسانی از نگاه اسلام را مورد بررسی و پژوهش قرار داده اند.اهتمام نگارندگان در نوشتار حاضر اثبات این مطلب است که شرط لازم و غیر کافی برای دمیدن رائحه دینی در نظام اطلاع رسانی، تحقق حقوق مذکور برای خبرنگاران است و تا نیل به «رسانه دینی» راهی بس طولانی وجود دارد. 
۲۵.

حاکمان خراسان و گسترش اسلام درعهد اموی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال هفتم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: حاکمان خراسان نومسلمانان اشراف جزیه رعایا دین اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۱۲
توسعه اسلام در ایالت خراسان عهد اموی به عوامل متعددی بستگی داشت غازیان، مجاهدان، فقیهان، عارفان، متکلمان و زاهدان هرکدام به نوعی در گروش بومیان به دین جدید موثر بودند. حاکمان خراسان هم در این ارتباط هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی داشتند برخی حاکمان عرب خراسان زمانی که به فکر تثبیت حکومت خویش بودند به فکر همدل شدن با بومیان و مسلمان نمودن اشراف و توسعه نفوذ خویش در بین رعایایِ نجبا بودند تا از این طریق هم متدینین را از خود راضی نمایند و خویشتن را طرفدار گسترش اسلام نشان دهند و هم ثغور قلمرو خویش را در برابر تهاجم ترکان بهتر حفظ نمایند و بر شورش های احتمالی داخلی نیز بتوانند غلبه کنند از طرفی در مواردی نیز حاکمان منفعت طلب به جهت حس زیاده خواهی و ارجحیت درآمدهای اقتصادی بر رشد اسلام به اجبار از نومسلمانان جزیه می گرفتند و اصرار بر اهل ذمه بودن آنان داشتند و در این راستا بهانه هایی می آوردند که باعث ارتداد بسیاری از نومسلمانان شدند و عملا تاثیر منفی در رشد اسلام داشتند
۲۶.

مطالعه ی مروری الگوی شادمانی از منظر آموزه های دین مبین اسلام و رویکردهای روانشناسی

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 92 - 108

کلیدواژه‌ها: الگوی شادی دین اسلام رویکردهای روانشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۳۳۴
امروزه شادی به عنوان یک معیار اصلی در تشخیص سلامت روانی محسوب می شودشادی و نشاط از مهمترین نیازهای روانی بشر و نیز عاملی برای رشد و موفقیت است و به دلیل تأثیرات عمده ای که بر زندگی افراد دارد، همواره مورد توجه بوده است.آدمی از دیرباز به دنبال این بوده که چگونه می تواند بهتر زندگی کند، چه چیزی بیشتر رضایتش را فراهم میکند و با چه سازوکارهایی می تواند از زندگی در این دنیا لذت ببرد(دیکی ، 1999).<br />علوم روانشناختی به عنوان یکی از شاخه های اصلی علوم انسانی در صورتی می تواند کارآیی خود را نشان دهد که بتواند با نظریه های فرهنگی و بومی به سوالات اساسی در رابطه با مسائل روانی مردم کشورمان پاسخ گوید و در رشد و ارتقای فرهنگی، معنوی و روانی مردم این مرزو بوم کارا و موثر باشد. مسائل روانشناختی مردم جدا از مسائل فرهنگی، وضعیت اقتصادی سیاسی، باورهای مذهبی آنان نمی تواند، مطالعه شود . با توجه به اینکه بومی سازی علوم روانشناختی و رفتاری یکی از اصول مهم در حوزه ی علم و دانش است ، تدوین گر این مقاله در صدد است تا مبانی و اصول نشاط و شادمانی را در آموزه های دین مبین اسلام را مرور کرده و خلاصه ای از آن را به رشته ی تحریر در آورد.
۲۷.

بررسی مقایسه ای روند زمانی و جغرافیایی گسترش دین اسلام در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ 57-81

کلیدواژه‌ها: ایران دین اسلام دین زرتشتی خلفای راشدین امویان عباسیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۷۳
مناطق و شهرهای ایران، در شرایط و زمان های مختلف دین اسلام را پذیرفتند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی استنتاجی، مسئله روند زمانی و جغرافیایی گسترش اسلام در ایران و عوامل تأثیرگذار بر آن بررسی می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد شهرهایی مانند قزوین، اصفهان و قم در پذیرش اسلام پیشگام بودند. اصفهان را می توان اولین شهر اسلامی ایران دانست. در مناطقی مانند آذربایجان، ماوراءالنهر و سواحل دریای مازندران، سخت گیری هایی برای گسترش اسلام انجام شد؛ اما فعالیت خرم دینان عامل اصلی گسترش اسلام در آذربایجان بود. در ماوراءالنهر، خراسان و سیستان نیز فعالیت های فرقه های به آفریدیه، جهمیه، کرامیه و خوارج، نقشی تعیین کننده در گسترش اسلام داشت. گرایش مردم دیلم و طبرستان به اسلام، بیش از همه، نتیجه تبلیغات علویان است. شهر آمل اولین شهر اسلامی این منطقه به شمار می آید. به دلیل روحیات مردم فارس، دین زرتشت در آن جا بیش از نقاط دیگر دوام آورد؛ ولی در نتیجه فعالیت های فرقه های اسلامی و اقدامات شیخ ابواسحاق کازرونی در آن منطقه نیز دین اسلام بر آیین زرتشتی غلبه کرد.
۲۸.

وهابیت و تکفیر، چالشی پیش روی جامعه مهدوی

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 87 - 110

کلیدواژه‌ها: دین اسلام رحمت حضرت محمد (ص) تکفیر وهابیت احمدبن حنبل ابن تیمیه محمدبن عبدالوهاب محمدبن سعود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۲۶۶
دگرگونی جامعه اسلامی پس از رحلت پیامبر (ص) سرآغاز پیدایش فرقههای مختلف با آرا و اندیشههای متفاوت شد که تحولات بسیاری به دنبال داشت. قرائتهای اشتباه و عدم توجه به وصایای پیامبر اکرم (ص) و دسیسههای دشمنان و کینهتوزان به اسلام، سبب ایجاد دودستگی در اسلام شد. این تفرقه، سبب تندروی عدهای و در نهایت سبب تکفیر شد. اهمیت مسئله از آن جهت است که جامعه اسلامی تا زمانی که دستخوش این تفکر است، چالشی در راه تکوین جامعه مهدوی بوده و یکپارچگی و وحدت مسلمانان با خطر روبروست. با توجه به اهمیت وحدت مسلمانان و شناسایی افکار تکفیری و مروجان آن، ضروری است که مقاله حاضر این مسئله را به صورت مختصر و جامع بررسی کند. خلاصه یافتههای این تحقیق این است که افرادی مانند ابن تیمیه و محمدبن عبدالوهاب بر این تفکر دامن زده و محمدبن عبدالوهاب با کمک آل سعود، عقاید تکفیری خود را گسترش داد. گروههای تکفیری به جز کسانی که با آنها هم عقیده هستند، بقیه را تکفیر کرده و واجب القتل دانسته و میدانند. این تفکر با کمک استعمار شاخ و برگ گرفت و جامعه جهانی را درگیر خود کرد. مسلمانان باید مراقب نفوذ این افکار و جریانها باشند تا چالشی در جهان اسلام رخ ندهدو جامعه مهدوی از این خطر مصون بماند.
۲۹.

آینده نگاری ورزش با تکیه بر مبانی اسلامی (روش تحلیل علی– لایه ای)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 205-230

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری ورزش دین اسلام فلسفه تحلیل علی - لایه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۳۳۱
موضوع ورزش به عنوان یک پدیده مهم اجتماعی در کلیه جوامع پیشرفته مطرح است، اثرات این پدیده از دیدگاه علوم مختلف مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است و تقریباً همه مکاتب فلسفی و ادیان به نحوی راجع به آن اظهارنظر کرده اند، آیین مقدس دین اسلام نیز ورزش را به طور اعم در نظر داشته است. از دیدگاه اسلام انسان در پیمودن راه کمال و تقرب، همواره با سه امر مرتبط به یکدیگر سروکار دارد؛ فرد، جامعه و عالم هستی، انسان نیز سه بعد جسمانی، عقلانی و نفسانیت دارد که عبارت است از: تزکیه، تربیت و آموزش. همه ابعاد وجود انسان، توأم و موازی همواره مورد توجه آیین نجات بخش اسلام بوده است؛ لذا در این پژوهش با استفاده از تحلیل علی- لایه ای، به عنوان یک روش مدیریتی آینده نگر، سناریوهای مختلفی طراحی و مطرح شده است تا لایه های مختلف موضوع چرایی ورزش در دین مبین اسلام بررسی شود. در این راستا بر اساس تحلیل های مربوط به لایه های پایین تر و با توجه به میزان عدم قطعیت و اهمیت دو پیشران، «الگوی توسعه ورزشی» و «جهت گیری فرهنگی غالب» شناسایی، و بر اساس آن ها سناریوهای موردنظر طراحی شده است.
۳۰.

تبیین زمینه ها و مؤلفه های ارتقاء تمدن اسلامی

نویسنده:
منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ 54 – 73

کلیدواژه‌ها: تمدن اسلامی علوم اسلامی دین اسلام قرآن کریم و عصر طلایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۵ تعداد دانلود : ۲۴۲
تمدن اسلامی یکی از تأثیرگذارترین تمدن های جهانی است که در گستره جغرافیایی وسیع و با استفاده از فرهنگ تلفیقی و تکمیلی، توانست میان اصول و مبانی آموزه های خود با اندیشه های سایر اقوام و ملل، ارتباط و سازش برقرار کند و باعث ایجاد یک تحول شگرف و پویای ذهنی و فکری در جهان هستی گردد که با بازتاب ها و واکنش های فرهنگی و علمی گسترده همراه بود. این تمدن، از سده های سوم تا ششم هجری، نقش بسزایی در فرهنگ و تمدن بشری ایفا نمود. در این راستا، مقاله حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش است که بسترها و مؤلفه های شکوفایی تمدن اسلامی چه بود؟ براساس یافته های پژوهش، عوامل بیرونی و درونی متعددی در رشد و شکوفایی تمدن اسلامی مؤثر بوده است؛ قسمتی به مبانی اعتقادی و آموزه های مذهبی آنان و قسمتی نیز، به عملکرد و مبانی رفتاری آنها در عرصه علم و معرفت مربوط بوده است. به این ترتیب، تمدن اسلامی با مشخصه های برجسته همچون؛ آزاداندیشی، انعطاف پذیری و قابلیت سازگاری، نوآوری، جامع نگری علمی، عقل مداری، علم گرایی، عدالت گستری و بهره گیری از میراث گذشتگان، توانست خود را به اوج شکوفایی برساند.
۳۱.

پدیده اسلام هراسی و گسترش اسلام گرایی در غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۷, Issue ۲۴, Autumn ۲۰۲۰ 43 - 51

کلیدواژه‌ها: دین اسلام پدیده اسلام هراسی اسلام گرایی در غرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۰ تعداد دانلود : ۴۳۹
پدیده فراگیر خیزش اسلامى موجب غافلگیری غرب شده است و به همین دلیل با ابزارهای در اختیار، به تجزیه و تحلیل آن اقدام نمود تا نقاط ضعف و قوت مسئله را کشف کند و بتواند با چنین تحلیلى به رویارویى و مواجهه بپردازد؛ اما در نقطه مقابل، دین اسلام دین پیشرفت است و به همه انواع دانش فرا مى خواند و از امت اسلام مى خواهد عناصر قدرت را در خود تحقق بخشد و تلاش و کوشش خود را براى بهترین امت بودن بکار گیرد و پیشگام مردمان جهان باشد. دین اسلام در غرب و نحوه تعامل جوامع و دولت های غربی نسبت به اقلیت های مسلمان در آن کشورها موضوعی است که نزدیک به دو دهه در محافل علمی، دانشگاهی و رسانه ای اروپا و آمریکا محل توجه و تدبر تحلیلگران و فرهنگ شناسان قرار گرفته است. در این میان به نظر می رسد نگرش ها و نحله های فکری متفاوت نسبت به اسلام و مسلمانان ساکن اروپا و آمریکا با وضعیت عینی و عملی پویش های اجتماعی اقلیت ها و جریان های اسلامی در این مناطق فاصله بسیاری داشته باشد و به بیان دیگر، صرف نظر از وجود دیدگاه ها و رهیافت های متفاوت پیرامون نحوه تعامل با این اقلیت های دینی، جریان های اسلامی در غرب، خود را در تنگناهای عمیق هویتی می یابند. بر این اساس، پژوهش حاضر درصدد تبیین مفهوم اسلام هراسی و اسلام گرایی در غرب بود که با نگاهی تبیینی به بیان این معنا و مفهوم پرداخته شد.
۳۲.

رسول زاده و دین اسلام (تحلیلی بر جایگاه دین اسلام در اندیشه و عملِ سیاسی محمدامین رسول زاده)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۵ 149 - 173

کلیدواژه‌ها: رسول زاده دین اسلام سوسیالیسم ناسیونالیسم پان اسلامیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۳۱۴
این مقاله که با هدف بررسی اندیشه و عملِ سیاسی محمدامین رسول زاده در عرصه دین اسلام انجام شده است، در صدد است به این سوالات پاسخ دهد که دین اسلام چه جایگاهی در اندیشه محمدامین رسول زاده داشته است؟ و مهم ترین شاخصه های رفتار سیاسی رسول زاده در عرصه دین اسلام کدام اند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که رسول زاده با وجود این که بر نقش و اهمیت دین اسلام در زندگی شخصی و اجتماعی انسان تأکید داشت، اما شرایط سیاسی و اجتماعی قفقاز و نیز برخی پیش فرض های ذهنی مانند تأثیرپذیری از روشنفکران عصر خود، باعث شد که وی از دین اسلام در راستای اهداف سیاسی و ناسیونالیستی خود نیز بهره جوید. او از ظلم و استعمار تزاریسم علیه مسلمانان روسیه و قفقاز در راستای اهداف و آمال سیاسی خود استفاده نموده و از هیچ کوششی در راستای تطبیق اسلام با اندیشه های سوسیالیستی و ناسیونالیستی و نیز تفسیر ناسیونالیستی از مسئله اتحاد اسلام فروگذار نمی کرد. روش پژوهش دراین نوشتار، توصیفی تحلیلی با تکیه بر آثار محمدامین رسول زاده و اسناد تاریخی است.
۳۳.

نقش بندگی در معناداری زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت فلسفی سال هجدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 131-148

کلیدواژه‌ها: معنای زندگی هدف زندگی پوچی خداباوری دین اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۳۰۰
پرسش از «چیستی معنای زندگی» پرسشی است که در عمق وجود آدمی برای همه انسان ها مطرح است. ازاین رو انسان همواره در جست وجوی پاسخی قانع کننده به آن بوده است تا بتواند با تکیه بر آن، به آرامش روحی دست یابد و به زندگی امیدوار باشد. این پرسش ازجمله پرسش هایی است که برای همه کسانی که به سطح خودآگاهی عمیق برسند مطرح می شود. مراد از سطح خودآگاهی عمیق توجه انسان به خویشتنِ خویش است که از کجا آمده است و به کجا می رود و هدف و فلسفه زندگی او چیست. فیلسوفان درباره معنا و هدف زندگی، تفسیرهای گوناگونی ارائه داده اند. برخی از این تفسیرها مادی گرایانه و برخی دیگر غیرواقعی و پنداری است. در مقابل برخی از فیلسوفان، معنای زندگی را در خداباوری می جویند. در جهان بینی توحیدی براساس آموزه های اسلام، زندگی با خداباوری و بندگی معنا می یابد. ما در این مقاله برآنیم تا موضوع را از نگاه تعالیم اسلام بررسی کنیم.
۳۴.

ورود زبان عربی به هند و بازتاب آن در شبه قاره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 179 - 194
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۲۲۷
زبان عربی، زبان بین المللی جهان اسلام است که با توجه به پیشرفت روزافزون دین مبین اسلام به تدریج در خارج از شبه جزیره عربستان از جمله در شبه قاره هند نیز انتشار یافت. این زبان در هند تقریبا به طور انحصاری توسط مسلمانان این دیار مورد استفاده قرار می گرفت اما با توسعه حکومت های اسلامی در شبه قاره، زبان عربی تحت حمایت حاکمان هند نیز واقع شد و توسعه ی این زبان در دوره های  بعد باعث رواج خط عربی در این دیار شد و با گذشت زمان، رویکردها و عملکردهای متفاوتی پیدا کرد.مقاله حاضر با روش توصیفی - استقرایی در صدد بررسی چگونگی ورود زبان عربی به هند است. نتایج به دست آمده حکایت از آن دارد که با انتشار دین اسلام در شبه قاره و نیاز مذهبی مسلمانان به یادگیری زبان دین، این زبان از قرن اول هجری به سرزمین هند راه یافت و در جنبه های مختلف زندگی هندی ها اعم از سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و معیشتی و نیز در تعاملات تجاری و فرهنگی هند با عربها تاثیرگذاشت.
۳۵.

بررسی رابطه اعتقاد به آموزه های مذهبی دین اسلام و هوش هیجانی در دانش آموزان مقطع متوسطه دبیرستانهای اداره آموزش و پرورش منطقه عشایر استان کهگیلویه و بویر احمد

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال چهارم خرداد ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 148 - 138

کلیدواژه‌ها: اعتقاد آموزه های مذهبی دین اسلام هوش هیجانی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۲۱۵
طی سالهای اخیر، در حوزه های تحقیق در روانشناسی، هوش هیجانی مورد توجه قرار گرفته است. این نوع هوش در چگونگی سازگاری و موفقیت افراد نقشی مهم ایفا می کند. نظریه هوش هیجانی (سالوی و مایر، 1990)، حوزه وسیعی از تواناییهای مرتبط با شناخت و به کارگیری هیجانات را می تواند توجیه کند. این سازه روانی (روون بار اون، 1997 و دانیل گلمن، 1995) از جهات انگیزشی و مناسبات درون فردی و میان فردی مورد تحقیق قرار گرفته است. برخی از روان شناسان از جمله روون بار اون و جیمز پارکر (2000)، رابطه هوش هیجانی را با پنج مؤلفه شخصیتی یعنی روان نژندی و برون گرایی و گشادگی در مقابل تجربه و پذیرندگی و آگاهی مداری نیز بررسی کرده اند، در حالی که به نظر می رسد، مذهبی بودن و روحیه و رفتار دینی داشتن نیز باید بخشی از ویژگیهای شخصیت به حساب آید و به مطالعه رابطه آن با سایر سازه های روانی پرداخته شود. لازم است بدانیم در موضوع مهم و جدیدی چون هوش هیجانی، مذهبی بودن چه جایگاهی دارد و رابطه این دو سازه روانی چگونه است. اگر آن گونه که بار اون (به نقل از جلالی، 1381) و گلمن (1382) معتقدند هوش هیجانی با سلامت روانی، سازگاری و اخلاقیات مرتبط باشد، باید مشخص شود که این امر تا چه اندازه با وضعیت مذهبی نیز ارتباط دارد. زیرا، روان شناسان دیگر از جمله یونگ (به نقل از کرافورد، 2002) نیز به نقش و تأثیر مثبت مذهب در زندگی اعتقاد دارند. در پژوهش حاضر به بررسی رابطه اعتقاد به آموزه های مذهبی دین اسلام با هوش هیجانی در دانش آموزان متوسطه دوم اداره آموزش و پرورش منطقه عشایر استان کهگیلویه و بویر احمد پرداخته ایم. . برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده و نتیجه نشان داده است که اعتقاد به آموزه های مذهبی دین اسلام دانش آموزان با هوش هیجانی آنان رابطه مثبت معنادار دارد. بنابراین آموزش دادن مسائل مذهبی و اصول اخلاقی روشی مکمل در آموزش هوش هیجانی به دختران و پسران متوسطه دوم است و زندگی بهتر را برای آنان به ارمغان می آورد.
۳۶.

بن مایه های تعلیمی دین از دید جلال آل احمد

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۴ زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۴ 81 - 100

کلیدواژه‌ها: آل احمد دین اسلام عناصر تعلیمی وحدت کلمه زمینه تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۶
دین اسلام دینی است جهانی و برخوردار از یک سلسله عناصر تعلیمی، امور اعتقادی و مقررات اخلاقی و عملی است که به کار بستن آنها سعادت و نیک بختی انسان را در دنیا و آخرت تأمین می کند. مقررات تعلیمی دین اسلام که از جانب آفریدگار جهان فرستاده شده به گونه ای است که هر فردی از افراد بشر و هر جامعه ای از جامعه های انسانی که آنها را به کار بندد، بهترین شرایط زندگی و مترقی ترین کمال انسانی برایش فراهم خواهد شد. جلال آل احمد یکی از برجسته ترین روشن فکرانی است که در زمینه های گوناگون از جمله غرب زدگی، دین، حقوق زنان، دولت، روشن فکری و... صاحب نظر بوده و قلم فرسایی کرده است. اینمقالهمی کوشدتادیدگاه و تلقیجلالآل احمد راازدین، عللوریشه هایپدیدارتاریخی آنونیزفهمویازبنیان های تعلیمی آن کهنقشیاساسی درشکل گیری پاردایم فکری جامعه آن روز ایرانیان داشت مورد نقد و بررسی قرار دهد
۳۷.

بازکاوی انواع نسبت میان دین و عرفان با تأکید بر رئوس ثمانیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 18 - 1

کلیدواژه‌ها: دین اسلام عرفان عرفان اسلامی عرفان عملی عرفان نظری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۶
The relationship between religion and mysticism is a wide-ranging and challenging issue that has its roots in the history of Sufism and mysticism. Muslim mystics, along with religious scholars inclined to Islamic mysticism, have always emphasized the Islamic origin of mysticism. On the other hand, some religious scholars have denied any connection between mysticism and Islamic teachings. They have considered mystical teachings as heresy which is the result of mystics' connection with foreign cultures; Hence, have confronted them. It seems that this disagreement can be resolved to some extent by clarifying the various dimensions of mysticism, thus reducing the disagreement and increasing the consensus. In the present study, instead of presenting a specific relationship, the various relationships that exist between different dimensions of mysticism and religion will be discussed, so the dispute due to ambiguity in the relationship between these two will be clarified through analytical and phenomenological methods. Utilizing the "Ro'us thamaniyah" "eight vertices" of the science of logic as well as the comparison of mysticism with other sciences in this study reduces the ambiguity of relation between the two. Because by referring to some of "Ro'us thamaniyah" such as: subject and type, purpose and motive, author and compiler, benefit and interest, position and rank and also Segmentation of mysticism, brings us to different and numerous relations between religion and mysticism that in some similarities and in some other dimensions there will be contrasts. The result of this approach will negate the general view and the definite opinion in this regard and invite to a partial and dimensional view.
۳۸.

بررسی تطبیقی مفهوم سلامت روانی از منظر دین اسلام و روان شناسی نوین

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال چهارم مهر ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 45 - 23

کلیدواژه‌ها: سلامت روان دین اسلام روان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۵ تعداد دانلود : ۳۳۲
یکی از موضوعات اساسی که در سال های اخیر روان شناسان توجه بیش تری به آن معطوف داشته اند، مقوله ی سلامت روان است. هدف اصلی این پژوهش تطبیق و ارزیابی دیدگاه دین اسلام و نظریه های روان شناسان در زمینه ی سلامت روان است. برای انجام پژوهش حاضر که به شیوه ی تحلیلی- توصیفی انجام گرفته است، پیش فرض های لازم از احادیث، روایات و آیات قرآنی گرفته شده و براساس آنها، سعی شده است تا پلی میان دین اسلام و روان شناسی نوین در زمینه سلامت روان ایجاد شده و به بررسی تاثیرات متقابل آن ها بر یکدیگر پرداخته شود. بر اساس نتایج و یافته های حاصل در بعد روان شناسی، در یافتن معنا و فلسفه وجود، نیرویی وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان بخشیده، در تحمل سختی های زندگی روزمره او را کمک کرده و از نگرانی و اضطرابی که بسیاری از مردم در معرض ابتلا به آن هستند، دور می سازد. از نقطه نظر دین اسلام نیز ارتباط با خدا در سختی ها، مشکلات و بحران های زندگی به انسان آرامش می دهد و توکل و توسل به او باعث کنترل استرس ها و تنش های فرد می شود. در نهایت با تطبیق دیدگاه های روانشناسی و دین اسلام، انسان عصر حاضر می تواند با افزایش ظرفیت های دینی و شناختی خود، توانایی مواجهه و مقابله با استرس های زندگی را پیدا کند تا در دنیای پر استرس امروز، کم تر دچار مشکلات روحی و روانی گردد.
۳۹.

لزوم بازنگری در مفهوم سلامت و ابعاد آن از منظر دین اسلام

نویسنده:
منبع: پژوهش در دین و سلامت دوره ۳ بهار ۱۳۹۶ شماره ۲ 1-7

کلیدواژه‌ها: سلامت سلامت معنوی دین اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۳۰
سلامتی مفهومی اساسی در زندگی بشر است و همواره بر دستیابی، حفظ و ارتقای آن تأکید شده است. تعریف واژه ی سلامتی منحصر به فرد نیست و هر شخصی بنابر پنداشت خود تعریفی از آن دارد. لیکن جامع ترین تعریفی که از این مفهوم در میان متون علمی بهداشت و طبّ به چشم می خورد، مربوط به سازمان بین المللی بهداشت جهانی [1] است که عبارت است از: «سلامتی حالتی از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی است، نه فقط نبود بیماری و نقص عضو . » این سازمان تلاش کرده است که تعریفی کامل از سلامتی ارائه دهد، اما معترف است که نقایص عدیده یی در این تعریف وجود دارد؛ مثلاً مفهوم رفاه کامل را به وضوح شرح نداده است
۴۰.

لزوم توجه به نگرش صحیح کارگزاران در تحقّق تمدّن اسلامی از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 299 - 326

کلیدواژه‌ها: کارگزاران تمدن اسلامی نگرش صحیح قرآن کریم دین اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
نوع نگرش و اعتقاد انسان، زیربنایی ترین موضوعی است که رفتار انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. ازآنجاکه براساس آموزه های قرآنی، دین اسلام کامل ترین دینی است که خداوند متعال برای هدایت انسان پسندیده است که به تمام عرصه ها و نیازهای انسان و جامعه توجه کرده، این سؤال مطرح می شود که به منظور تحقّق تمدّن اسلامی، چه نگرش هایی لازم است در کارگزاران چنین تمدّنی وجود داشته باشد تا به سرمنزل مقصود برسد؟ پژوهش حاضر که با روش توصیفی – تحلیلی و رویکردی قرآنی تهیه گردیده، درصدد است نگرش های بنیادی تأثیرگذار در ایجاد تمدّن اسلامی را استخراج و تحلیل کند. براساس یافته های پژوهش، نگرش انسان به خداوند، دنیا، انسان و دین، از زیربنایی ترین موضوعاتی است که در انتخاب کارگزاران تمدّن ساز تأثیر به سزایی دارند. ازاین رو، تأثیر آن ها در تحقّق تمدّن اسلامی به اختصار تبیین شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد اعتقاد به علم، قدرت و حکمت بی پایان خداوند، اعتقاد به ربوبیت خداوند متعال، اعتقا د به نصرت و یاری خداوند و طلب خیر از او، توکّل و واگذاری امور به خداوند، نظام احسن آفرینش، ماهیت زندگی دنیا، آمیختگی دنیا با رنج و سختی، کرامت ذاتی انسان، اراده و اختیار انسان، ذوابعاد بودن وجود انسان، هدفمندی آفرینش انسان، آسانی دین، پذیرش اختیاری دین، تفاوت نهادن بین دین و دین داران و اعتقاد به سیاست دینی، مهم ترین موضوعاتی است که جهت دست یابی به تمدّن اسلامی، لازم است در نگرش کارگزارانی که درصدد ایجاد تمدّن اسلامی هستند، نهادینه و تقویت گردد.