مطالب مرتبط با کلیدواژه
۶۱.
۶۲.
۶۳.
۶۴.
۶۵.
۶۶.
۶۷.
۶۸.
۶۹.
۷۰.
۷۱.
۷۲.
۷۳.
۷۴.
۷۵.
۷۶.
۷۷.
۷۸.
۷۹.
۸۰.
مصر
حوزه های تخصصی:
فاطمیان در دو نقطه از شمال افریقا در سال های 297 تا 567 ق حکومت کردند؛ ابتدا در مغرب و سپس مصر. مهم ترین تشکیلات دینی تبلیغی دولت فاطمیان، تشکیلات دعوت بود که توسط این تشکیلات توانستند نفوذ و رهبری دینی خود را در اقصی نقاط دنیای اسلام گسترش دهند. از عوامل موفقیت آنان، حضور همه اقشار جامعه از جمله زنان، در تشکیلات دعوت فاطمی بود. نگاه آنان به حضور جنسیتی زنان در تشکیلات دعوت در مقام مقایسه با دیگر فرقه های دینی و حکومت ها، نگاهی متفاوت بود. این تفاوت نگاه، موجب مشارکتی نسبتاً گسترده از حضور زنان در صحنه های دینی، تبلیغی و سیاسی در عصر فاطمیان شد. زنان در دوره فاطمیان توانستند به بالاترین موقعیت عقیدتی دست یابند که در نزد حکومت ها و فرق دیگر چنین نمونه های مشابهی، کمتر دیده شده است. در این مقاله موقعیت زنان درتشکیلات دعوت فاطمیان در مغرب و مصر و مسائلی که زمینه ساز حضور زنان در جایگاه رهبری دینی- تبلیغی تشکیلات دعوت گردید و تفاوت هایی که جایگاه زنان در دعوت فاطمیان با جایگاه زنان در نزد فرق و حکومت های دیگر داشته، بررسی شده است.
بررسی نقش مایه گل لوتوس در هنر مصر، ایران و هند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله ویژگی های نقشمایه گل لوتوس، جنبه تقدس آن در تمدن های ایران، هند و مصر، سیر تحول لوتوس در سه تمدن نامبرده و اسطوره های این سه تمدن را بررسی کرده است که نماد نیلوفرین دارند. در هر تمدن، این گل ویژگی خاص اسطوره ها و ایزدانی است که به گونه ای در تصویرها به صورت لوتوس متجلی شد هاند. لوتوس نمادی از ایزدانی چون اهورامزدا، آناهیتا و مهر در تمدن ایران؛ لاکشمی، ویشنو، برهما و بودا در تمدن هند و رع، هوروس، نفرتوم و آزیریس در تمدن مصر باستان است. زندگی در آب و حالت خاصی که در روییدن این گل وجود دارد، همچنین وجود ایزدانی در کنار لوتوس که قابل ستایش افراد بوده اند، به گونه ای سبب تقدس این گل شده است. روش انجام این تحقیق از طریق روش های توصیفی، تاریخی و در مواردی مقایس های صورت گرفته است. روش گردآوری اطلاعات نیز از طریق روش کتابخانه ای و با تکیه بر مراجع و منابع مکتوب و موجود انجام گرفته است. به نظر می رسد، این گل از مصر به ایران و آ نگاه به هند رفته و به مرور حالت بومی به خود گرفته است. با توجه به بررسی های انجام شده، می توان لوتوس را نماد نجابت، رشد معنوی، کمال و چرخه تولد و رشد انسان نامید.
پژوهشی در فرهنگنامه های تاریخی نوشته شده در قلمرو ممالیک (648- 922ه )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله ای، طبقات، فرهنگنامه های تاریخی و...، فرهنگنامه نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل گیری دولت ممالیک (648- 922ه ) به علت تعدّد و تکثر لایه های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل انبوه کتب طبقات علوم گوناگون و از همه مهم تر نبود یک شیوه جهت دسترسی آسان به تراجم اعیان مسلمان، بعضی از مورخان و نویسندگان با مراجعه به کتب طبقات، تواریخ عمومی و نیز کتب انساب به تدوین تراجم همه اعیان اسلامی بدون توجه به تخصص، بلاد و زمان آنها پرداختند. این اندیشه از اواخر قرن ششم و با فرهنگنامه الفبایی معجم الادبا یاقوت (626 ه ) آغاز شد و با نگارش فرهنگنامه تاریخی مهم وفیات الاعیان ابن خلکان در قرن هفتم به اوج خود رسید. فرهنگنامه مذکور منشأ و الگوی ظهور فرهنگنامه های تاریخی بعد از خود همانند: الوافی بالوفیات و فوات الوفیات قرار گرفت. این پژوهش قصد دارد ضمن نگاهی کوتاه به اقبال تاریخ نگاری در این عصر؛ چگونگی شکل گیری، انگیزه ها، روش ها، انواع، شیوه های نگارشی، محتوای تراجم، سبک ادبی، منابع، اهمیت و جایگاه و آسیب شناسی فرهنگنامه های تاریخی را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
اندیشه سیاسی رفاعه طهطاوى در بافت تاریخی مصر در سده نوزدهم؛ نقدی بر قرائت رایج(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
رفاعه طهطاوى به عنوان طلبه الازهر در سال 1826م هیئت دانشجویان اعزامی از قاهره به پاریس را همراهی کرد و چند سالی آنجا اقامت داشت. طهطاوی پس از بازگشت، برای بهبود وضعیت طبقه کشاورز و اصلاح نظام آموزشی در مصر، دهه ها کوشش کرد و اندکی پس از مهاجرت سید جمال الدین اسدآبادی به مصر از دنیا رفت. آثاری که در زمینه اندیشه های سیاسی به زبان فارسی نوشته شده، طهطاوی را نواندیش و از پیشگامان اندیشه نو سیاسی برشمرده اند، چنین تصویری را در آثاری به زبان های دیگر نیز می توان مشاهده کرد. نگارنده برای تحلیل این امر به دو عامل می تواند اشاره کند. نخست دسترسی نداشتن نخستین پژوهشگران به تمامی آثار طهطاوی و اکتفا کردن به سفرنامه مشهوری که طهطاوی در جوانی نوشته بود و دوّم پذیرش نتایج پژوهشگران نخستین از سوی محققان بعدی. این در حالی است که آثاری را که طهطاوی در سالهای پایانی حیات خود نوشته، از این تصویر فاصله قابل توجهی دارد.
خدمات ترجمه ای عبدالوهّاب عزّام به ادب فارسی و عربی
حوزه های تخصصی:
این پژوهش به بررسی و نقد موضوع سبک و ساختار ترجمة عبدالوهّاب عزّام و خدمات ترجمه ای او در زبان و ادب فارسی و عربی می پردازد و برای جامع و کامل تر بودن نقد و بررسی ها، آثار برگزیدة ترجمة عزّام مورد بررسی قرار گرفته است و نیز برای تبیین دقیق این موضوع، دیدگاه ها و سبک ترجمه ای عزّام، ترجمة قصاید شاعران نامور پارسی گوی همچون حافظ، مولوی، اقبال لاهوری، نظامی، عطّار نیشابوری از زبان فارسی به عربی و تألیفات بین زبانی او در زبان های شرقی آورده شده است. در این جستار از روش تحلیلی توصیفی استفاده شده، بدین گونه که نخست آثار نادر ترجمه ای عزّام به زبان عربی را یافته، سپس اسلوب و ساختار ترجمة او در میان مقالات نقدی و تألیف های بین زبانی وی مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت، به بررسی و نقد آثار ترجمه شدة عزّام در زبان فارسی و عربی پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این مطلب است که عبدالوهّاب عزّام به عنوان یکی از طلایه داران ترجمه در کشور مصر، در ترویج و انتقال ادب و فرهنگ و تمدّن فارسی به زبان عربی از طریق ترجمه، تلاش و اقدامات شایان ذکری را انجام داده است و با فراگیری اصول ترجمه و با بهره مندی از قریحة شاعری خود طبق نظر بسیاری از نظریّه پردازان جهان عرب در ترجمة آثار فارسی به عربی موفّق ظاهر شده است. ساختار شاعرانة ترجمه های وی و انتقال این عاطفه و احساس در کنار لفظ و معنا به ترجمه های عزّام ارج و اهمیّت فراوانی داده است.
درآمدی بر جنبش سلفی در مصر، پیش و پس از انقلاب 25 ژانویه 2011م
حوزه های تخصصی:
«سلفیه» یکی از مهم ترین جریان های فعال در جهان اسلام است که از دهه های پایانی قرن گذشته تاکنون تأثیرات شگرفی بر کشورهای اسلامی نهاده است. این مقاله به بررسی مفهوم سلف، پیشینه، بسترهای رشد و گسترش سلفی گری در مصر، معرفی مهم ترین گروه های سلفی مصری، پیش و پس از انقلاب 25 ژانویه 2011م و رویکردهای آن ها نسبت به مسائل جاری سیاسی اجتماعی در مصر می پردازد.
بررسی سیاست های دینی دولت مدرن مصر در قبال نهاد دین؛ با تاکید بر تصوف
حوزه های تخصصی:
جهان اسلام پس از هجوم استعمار با هجمه اندیشه های غربی و شکل گیری جریان های غرب گرا و در نهایت برپایی دولت های مدرن- و البته وابسته و دست نشانده به استعمارگران غربی- مواجه شد. این دولت ها به واسطه هجوم افکار و اندیشه های غربی- که بدون بررسی اجرایی گردید- و به هدف نوسازی جامعه و آنچه که توسعه و پیشرفت قلمداد می کردند، تغییرات زیربنایی در جامعه سنتی خود را پیگیری کردند. در این راستا مهمترین مانع برای نوسازی جامعه را نهاد دینی دانسته و برای کنترل و محدود کردن آن تلاش نمودند. در این سپهر، مقاله حاضر تلاش دارد تا با مطالعه کشور مصر و با محوریت این پرسش که «سیاست های دینی دولت مدرن مصر در قبال نهاد دین چیست؟» این فرضیه را بررسی کند که «تشکیل دولت مدرن در مصر و سیاست های نوسازی آن با سیاست کنترل نهاد دین همراه شد که در نهایت به محدود شدن منابع قدرت سیاسی-اجتماعی گروه های اجتماعی دینی و کم شدن تاثیر و عمق نفوذ آنها در مصر انجامیده است و در نهایت نهاد دین نیز به جریانی تابع دولت مدرن تبدیل شد». پژوهش حاضر با رویکردی نهادی نگاشته شد که دین را به عنوان نهادی ریشه دار و در کنش با دولت مدرن مصر مورد مطالعه قرار می دهد.
بررسی تطبیقی اندیشه های سیاسی سید قطب و حسن حنفی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سید قطب از برجسته ترین رهبران فکری جریان بنیادگرای اخوان المسلمین بود و حسن حنفی از شاخص ترین افراد جریان روشنفکری نومعتزلی به حساب می آید. این دو جریان که در سدة بیستم میلادی در مصر شکل گرفتند، در جستجوی راه حل برای معضلات عدیدة کشورشان، از جمله مشکلات و مباحث سیاسی، بودند.
در مقالة حاضر اندیشه های سیاسی سید قطب و حنفی به شیوه -ای توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد که اندیشة سیاسی سید قطب بر پایة قرائت از دین قرار داشت. او معتقد به تشکیل حکومت اسلامی و گسترش ایدئولوژی اسلامی و ضمناً مخالف استفاده از اندیشه ها و نظام های به عاریت گرفته شدة غربی در حکومت اسلامی بود. حنفی نیز بر لزوم تشکیل حکومت اسلامی و گسترش ایدئولوژی اسلامی بر اساس شیوه های تبلیغی - تعلیمی و البته در صورت لزوم بر اساس شیوه های انقلابی اصرار می ورزد. وی برخلاف سید قطب، موافق ارتباط با غرباست و بر استفاده از علوم، فنون و برخی از نظام های غربی به همراه نقد آن ها در کنار میراث اسلامی تأکید دارد.
بررسی زمینه های صادراتی ایران در تجارت با مصر با رویکرد شاخص پتانسیل صادراتی دوجانبه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مصر یکی از کشورهای واقع در منطقه خاورمیانه، به عنوان یکی از بازارهای هدف صادرات غیرنفتی در راستای دست یابی به اهداف برنامه پنجم توسعه و چشم انداز 20 ساله قلمداد می شود. در این مقاله به شناخت پتانسیل صادراتی ایران با مصر و ارائه دورنمای توسعه آن از طریق مدل پتانسیل صادراتی دو جانبه در سطح گروه کالایی بر اساس کدهای شش رقمی طبقه بندی نظام هماهنگ در طی سالهای1382 الی 1389پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ایران از ظرفیت مبادلاتی خوبی با کشور مصر برخوردار بوده ولی به واسطه روابط سیاسی پر فراز و نشیب میان دو کشور نتوانسته از ظرفیت بالقوه صادراتی خود در عمل استفاده نماید. برقراری روابط دوجانبه، منطقه ای می تواند به تقویت تعامل اقتصادی با کشور مصر و افزایش تجارت با آن کشور کمک نماید
سیاست مذهبی بیزانس و تأثیرات آن بر شام و مصر تا فتح مسلمین (525 تا642 م.)
حوزه های تخصصی:
پس از زوال تدریجی امپراطوری رم، امپراطوری بیزانس در بخش شرقی آن در پرتو پذیرش مسیحیت به عنوان دین رسمی به حیات خود ادامه داد. امّا در پی رسمی شدن دین مسیحیت مجبور به پی ریزی سیاست مذهبی جدیدی شد و هر سیاستی نیز دارای تبعاتی می باشد. هدف این پژوهش بررسی سیاست مذهبی بیزانس تا پایان عصر هراکلیوس است تا به سر این نکته پی ببرد که چه اثراتی سیاست مذهبی بیزانس بر شام و مصر تحت حاکمیت آن ها داشته است؟
یافته های پژوهش حاکی از آن است که سیاست دولت بیزانس در بخش مذهبی دین مسیحیت و کلیسای آن را تحت تسلط امپراطور درآورد. در پی آن امپراطوران بیزانس سعی کردند با تحت فشار قرار دادن پیروان دیگر ادیان و مذاهب در قلمرو خود یکپارچگی مذهبی ایجاد کنند، امّا این امر باعث ایجاد نارضایتی عمیق در دو ایالت شام و مصر گردیده و باعث گردید تا نقش پر رنگی در فروپاشی قدرت بیزانس در شام و مصر ایفا کند.
بررسی زندگی الحاکم و نقش وی در شکل گیری فرقهٔ دروزیه
حوزه های تخصصی:
یکی از مباحث اساسی حکومت فاطمیان مصر موضوع مذهب و به دست آوردن مشروعیت خلافت آنان است. کسب مقبولیت از طرف مردم به عنوان امام در مقابل خلفای بغداد و امویان اندلس یکی از مشخصه های پیروزی فاطمیان مصر به شمار می رود. نفوذ بر اذهان عمومی و استفاده از ادعای ائمه فاطمی مبنی بر انتصاب به پیامبر و موضوع امامت و ولایت به همراه آموزه های شیعی به آن ها کمک کرد تا بتوانند مردم را به سمت خود سوق دهند. فاطمیان با استفاده از لقب امام-خلیفه و گرفتن نام امیرالمؤمنین و امام المسلمین انگیزه عاطفی و توجه مردم را به دست آوردند. در این میان امام فاطمی و داعیان و طرفداران فاطمی به برخی از باورها و اعتقادات دامن زدند و با معرفی اقدامات خارق العاده امام خود، باور جدیدی را در کیش اسماعلی بوجود آوردند که در بنیاد فکری طرفدران فاطمی-اسماعلی نقش مهمی داشته است. ضمن اینکه با ایمان به امام خود، درصدد غلو درجات امام فاطمی و بوجود آمدن فرقه ها و نحله ها غالی بر آمدند. اقدامات حاکمان و شرایط اجتماعی و فرهنگی مناسب در پیدایش این فرقه ها تأثیر بسزایی داشت. یکی از این موراد اقدامات الحاکم خلیفه فاطمی و شرایط عصر وی در شکل گیری فرقه درزویه است. در این پژوهش با رویکر توصیفی-تحلیلی تلاش شده به بررسی اقدامات سیاسی، اجتماعی، مذهبی، الحاکم بالله و نقش آن امام در شکل گیری فرقه دروزیه پرداخته شود.
بررسی شکل گیری حرکت سلفیه علمیِ مصر در دهه هفتاد میلادی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
سلفیه جریانی در میان مسلمانان است که به پیروی بی چون وچرا از عملکرد سلف، یعنی مسلمانان سنی قرون اولیه، اعتقاد دارد. با وجود این، جریان سلفی یک دست نیست و در داخل خود حرکت های متنوعی را پرورانده است. یکی از مهم ترین جریان های داخلی سلفیه، جریان سلفیه علمی یا آلبانی است که در نیمه دوم قرن بیستم توسط شیخ محمد آلبانی در سوریه و عربستان شکل گرفت. این جریان در دهه هفتاد میلادی، همزمان با رونق اندیشههای سلفی در مصر، به این کشور وارد شد. اندیشه اصلی این حرکت این بود که مسلمانان از حقیقت اسلام به دور افتاده اند و باید در شناخت مجدد اسلام با استفاده از احادیث صحیح بکوشند و از فعالیت سیاسی دوری کنند. در این نوشتار به اندیشه ها، چگونگی شکل گیری، گسترش این حرکت در مصر و افراد و مراکز مؤثر بر این گسترش پرداخته شده است. روش این تحقیق کتابخانه ای است و از منابع اصلی، تحقیقات، مطالعات و زندگینامه های افراد به صورت بیوگرافی و اتوبیوگرافی، بهره گرفته شده است. در این پژوهش نتایج زیر به دست آمده است: ۱. این حرکت در اسکندریه شکل گرفت؛ چراکه این شهر دومین شهر بزرگ مصر و محل فعالیت های جمعیت های دیگر سلفی بود؛ ۲. از آنجا که این حرکت در دانشگاه شکل گرفت، به جناح علمی سلفیه تمایل یافت؛ ۳. رهبران آن اصالتاً شهری و نه مهاجران روستایی بودند؛ ۴. این رهبران در سنین پایین جذب اندیشه های سلفی شده بودند.
رفتار شناسی سیاست خارجی عربستان در قبال مصر و بحرین بعد از انقلاب های عربی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
وقوع انقلاب های منطقه ای در تونس و مصر و گسترش نا آرامی های حاصل از آن به دیگر کشورهای منطقه در غرب آسیا، سبب شده که با گذشت سه سال از این پدیده، شاهد شکل گیری مناسبات و همچنین الگوهای رفتاری جدید منطقه ای باشیم. در این میان می توان رفتار بازیگران این منطقه از حیث مقابله و مواجهه با این انقلاب ها را در دو طیف مورد ملاحظه قرار داد. کشورهایی که از این انقلاب ها و همچنین موج تحول خواهی استقبال کرده اند و در مقابل کشورهایی که گسترش این روند را بر خلاف منافع ملی فراملی خود دیده و سعی در مقابله و ممانعت از گسترش این موج داشته اند. آنچه در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد، بررسی تعاملات عربستان سعودی با دو کشور انقلابی مصر (تا قبل از برکناری مرسی) و بحرین است. پاسخ ابتدایی به فرضیه اصلی این تحقیق هم عبارت است: عربستان به عنوان یک بازیگر محافظه کار کوشیده تا کاربست سیاست «محافظه کارانه تهاجمی» و بهره گیری از ابزارهای مختلف (سیاسی، اقتصادی و امنیتی نظامی) مانع از انتقال امواج انقلاب به داخل سرزمین خود شود.
بررسی مقایسه ای نقش ایدئولوژی در تحولات پساانقلابی ایران و مصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دو انقلاب اسلامی ایران (۱۹۷۹) و مصر (۲۰۱۱) ازجمله انقلاب های مهم و تأثیرگذار در منطقه غرب آسیا و نیز جهان بوده اند که مورد توجه جدی نظریه پردازان انقلاب قرار گرفته اند. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که ایدئولوژی چه نقش و جایگاهی در جریان انقلاب و به ویژه تحولات پس از فروپاشی رژیم های پیشین در این دو کشور داشته است؟ پژوهش با بهره گیری از دیدگاه نظریه پردازان نسل چهارم انقلاب به ویژه جان فوران و جک گلدستون می کوشد پیامدهای این دو انقلاب را در دو حوزه داخلی و خارجی مورد بررسی و مقایسه قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که انقلاب اسلامی ایران، به دلیل برخورداری از ایدئولوژی منسجم اسلام انقلابی ملهم از فرهنگ سیاسی مذهب تشیع و در سایه رهبری فرهمند امام خمینی+ نقشی اساسی در ایجاد وضعیت انقلابی، سقوط نظام پهلوی، استقرار و تثبیت نظام نوپای جمهوری اسلامی در ایران داشته است. درحالی که انقلابیون مصر از چنین پشتوانه فکری ایدئولوژیکیِ منسجمی برخوردار نبودند.
تحلیل ناکامی دولت محمد مرسی در مصر از منظر مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با خیزش بیداری اسلامی در مصر و سقوط رژیم مبارک، بسیاری از تحلیل گران، به قدرت رسیدن محمد مرسی را فصل تازه ای در ساختار داخلی و خارجی این کشور می دانستند؛ اما دیری نپایید که همگان شاهد سقوط حکومت مرسی با کودتای نظامیان بودند. در این میان رهبر معظم انقلاب در سخنرانی های متعددی به جنبه های مختلف جنبش های مردمی تحت عنوان بیداری اسلامی پرداختند. این مقاله بر آن است تا به واکاوی علل ناکامی دولت مرسی از منظر رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران بپردازد. معظم له در نخستین همایش بیداری اسلامی، درخصوص علل تکوین، رشد و آسیب شناسی جنبش های اسلامی اخیر منطقه غرب آسیا، مطالبی بیان فرمودند که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد.
گفتمان اسلام گرای دموکرات در مصر جدید؛ از قیام ژانویة 2011 تا 2016(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
قیام 2011 مصر، زمینه ساز شکل گیری و یا رشد گفتمان هایی در مصر شده است که هرکدام با برجسته سازی خود و به حاشیه رانی رقیب، سعی در هژمون سازی منظومة گفتمانی خود داشته اند تا از این طریق دال های شناور حوزة گفتمان گونگی رقبای خود را در چارچوب ساختار گفتمانی خودش معنا بخشیده و هویتی تازه خلق کنند. از جملة این گفتمان ها که توانست با هژمون سازی خود (هرچند به طور موقت)، اولین انتخابات رسمی در مصر جدید را به نام خودش رقم بزند، «گفتمان اسلام گرای دموکرات» بوده و با توجه به روند ظهور و سقوط این گفتمان، این پرسش مطرح است که منطق گفتمانی و دال های هویت بخش، اص ول و مؤلفه های گفتمان اسلام گرای دموکرات در مصر چیست و احزاب و گروه های سیاسی معرف این گفتمان کدم اند؟ می توان گفت منازعه گفتمانی و ناتوانی هر یک از گفتمان ها برای استقرار و تثبیت و نبود زمینه فراگیری هر یک از گفتمان ها از جمله گفتمان های اسلام گرای اقتدارگرا، سکولار دموکرات و سکولار اقتدار گرا صحنه مصر را تا مدت ها دستخوش ناآرامی می کند. روش- نظریه مقاله حاضر، تحلیل گفتمان لاکلا و موفه است. یافته های مقاله نشان می دهد: گروه هایی که در ذیل گفتمان اسلام گرای دموکرات تعریف شدند، از جمله اخوان المسلمین، با ارائة قرائتی نو از اسلام سیاسی، در مقطعی بعد از مبارک در مصر خود را به کرسی ریاست رساندند؛ اما ناتوانی آن ها در هویت بخشی به دال های شناور بسیار در حوزة گفتمان گونگی شان و نبود فراگیری این گفتمان، مهر سقوط بر عملکردشان زد.
تحول هویت بنیانِ در سیاست خارجی مصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله، بررسی مبانیِ تحول در سیاست خارجی مصر است. از جنگ جهانیِ دوم تاکنون، سیاست خارجیِ مصر دست کم چهار دوره با قابلیت مطالعه مجزا را تجربه کرده که هریک زمینه ها، مبانی و اهداف خاص خود را داشته است. غلبه مؤلفه های هویتی متفاوت در دوره های مختلف، سبب بروز تفاوت های آشکاری در سیاست خارجی مصر شده است. پان عربیسم دوره جمال عبدالناصر، میهن پرستی دوره سادات، هویتِ دوگانه دوره مبارک و درنهایت هویت اسلامی دولتِ مرسی، هریک چارچوب مفهومی و جهان بینی متفاوتی به سیاست گذار مصری در عرصه سیاست خارجی داده و سبب تنوع آن شده است. اهمیت این بحث افزون بر ارزش تبیینیِ آن، در اعطای چارچوبی برای بررسی آینده تحولات سیاست خارجی مصر و فراتر از آن، سایر کشورهای عربی است. در این مقاله درصدد پاسخ گویی به این پرسش محوری هستیم که چرا در چهار دوره اصلیِ سیاست خارجی جمهوریِ مصر، تحولات گسترده ای اتفاق افتاده است که این چهار دوره را از منظر اهداف، ابزارها، و رویکردها به جهان پیرامون متفاوت کرده است. فرضیه مقاله آن است که تحولات هویتی، مبنای دگرگونیِ سیاست خارجی بوده و هرگونه تحولِ هویتی در سطح نخبگان حاکم، به تغییر در سیاست خارجی مصر شکل می دهد
جمعیت جوان و خشونت های سیاسی در خاورمیانه: مورد پژوهی کشور مصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی کشورهای مختلف نشان داده است که ساختارهای جمعیتی جوان و شرایطی که با عنوان «برآمدگی جوانان» شناخته می شود، معمولاً کشورها را مستعد انواع خشونت های سیاسی می کند. همچنین نظریه های انقلاب تاکید دارند که این مولفه به صورت بالقوه فرصت ها و انگیزش های خشونت را به ویژه در میان کشورهای درحال توسعه افزایش می دهد و امکان بیشتری برای انقلاب با عرضه بیش از اندازه جوانانی با مطالبات حقوقی مشخص و انگیزش هایی ضدسیستمی در هنگام تعامل آنها با ترافیک نهادی متصلب و بیکاری گسترده بوجود می آورد. نظریه «برآمدگی جمعیت جوان» تاکید دارد این پدیده با افزایش خطر منازعات مسلحانه داخلی و تروریسم در نظام های اقتدارگرا همراه است و تاثیری مشابه هم در کشورهای دموکراتیک دارد. پژوهش حاضر، درصدد درک و تشریح نسبت برآمدگی جمعیت جوان در منطقه خاورمیانه به ویژه کشور مصر پس از انقلاب این کشور در سال 2011 و سربرآوردن خشونت و تروریسم در این کشور است.
تحلیل هویتی ریشه های پیدایی تحولات سیاسی 2011 مصر بر مبنای الگوی هستی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با وقوع انقلاب ژانویه 2011 در مصر، این کشور برای چندین ماه آبستن تحولات دوران گذار بیداری اسلامی قرار گرفت و فضای سیاست این کشور پیچیده و پرابهام شد. در اینجا اگر بپذیریم که اندیشه ها در استمرار یکدیگر معنا می یابند به تبع شناخت فضای اندیشه ورزی منتج به شکل گیری این تحولات برای درک دقیق تر مسائل امروز مصر ضروری می نماید. بر این اساس این نوشتار به دنبال ارائه رویکردی نظری در خصوص تحولات شکل گرفته در کشور مصر بوده و درصدد است با کاربست رهیافت امنیت هستی شناختی که به ویژه توسط ""آنتونی گیدنز"" مورد نظر قرار گرفته است، مجموعه عناصر و عوامل تأثیرگذار در شکل گیری فرآیند اعتراضات در مصر را بررسی کند. فرضیه اصلی مقاله این است که ملت مصر به عنوان مردمی پیشرو در جهان اسلام به ویژه در حوزه اندیشه و تمدن، در طی سال های زمامداری مبارک، با تعارضی جدی در هویت اسلامی و دینی خود مواجه شد و به همین دلیل در جهت بازسازی هویت از دست رفته خود همت گماشت. این بازسازی، نمود خود را در بروز اعتراضاتی نشان داد که در نهایت به سقوط رژیم مبارک انجامید. در اینجا احساس تحقیر مردم مصر در دو حوزه داخلی و خارجی و عدم تأمین حس احترام که از آن به عنوان عزت یاد شده است، موجب سرنگونی رژیم مبارک در بیست و پنجم ژانویه سال 2011 شد. با این حال به نظر می رسد به واسطه فقدان شرایط و تجربه دموکراسی در مصر، با سقوط مبارک و در طی سه سال اخیر، مردم و برخی سیاستمداران مصر در حالی که هنوز در حال تمرین مشق دموکراسی و عزتمداری بودند، بازیگران نظامی با بهره گیری از این شرایط درصدد برآمدند تا درس دموکراسی را به بقیه بازیگران صحنه سیاسی مصر بیاموزند و سقوط دولت مستعجل مرسی و تحولات پس از آن که در نهایت منجر به روی کار آمدن «عبدالفتاح سیسی» شد مهم ترین شواهد این مدعاست.
سیاست خارجی مصر در دوره انور سادات و « برداشت از نقش ملی » حسنی مبارک(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بررسی سیاست خارجی مصر به عنوان کشوری عربی، اسلامی و آفریقایی و کشوری تأثیرگذار
در خاورمیانه اهمیتی خاص دارد. عوامل سازنده، تغییر دهنده، استمرار و تغییر سیاست خارجی مصر،
شباهتها و تفاوتهای آن با دیگر کشورهای منطقه همواره مورد توجه صاحب نظران بوده است .
برداشت » پرسش اصلی مقاله حاضر این است که چگونه سیاست خارجی سادات و مبارک بر مبنای
شکل گرفت. مقاله حاضر با استفاده از ابزارهای تحلیلی که نظریه نقش در سیاست « از نقش ملی
خارجی ارائه میدهد، سیاست خارجی سادات و مبارک را بررسی می کند و با استفاده از روشِ
ردیابی فرآیند که در آن توالی علّی رویدادهای سیاست خارجی و تکوین برداشت از نقش ملی نشان
داده میشود، برآن است که برداشت از نقش ملیِ متفاوت رؤسای جمهور مصر به اجرای سیاست
خارجی متفاوتی توسط آنها منجر شده است. یافته اصلی مقاله این است که تکوین نقشِ
فرعونگرایانه در دوره سادات و نقشِ دولت پاسدار همبستگی اعراب در دوره مبارک به اجرای
نقش متفاوتی در عرصه سیاست خارجی توسط سادات و مبارک انجامید.