مطالب مرتبط با کلیدواژه

حجاب


۱۰۱.

استعاره های تن در مثنوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال هجدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 153 - 175

کلیدواژه‌ها: نفس بدن تن جان روح حجاب قفس جسم جماد سقیم.

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۲ تعداد دانلود : ۳۶۰
رابطه میان نفس و بدن از جمله مهم ترین موضوعات مثنوی معنوی اثر ماندگار جلال الدین محمدبلخی است که بیش از هزار بیت را به خود اختصاص داده است. واژگان نفس، تن ، بدن، جسم، روح، روان، جان و مرگ کاربرد های فراوانی در مثنوی دارند. اصطلاح نفس در مولوی بیشتر کاربرد اخلاقی دارد و واژگانی چون روح، جان و روان به جای نفس فلسفی نشسته اند، و کاربست تن، جسم و بدن در مقابل جان و روان در اغلب ابیات مثنوی، و تفکیک هویت و نقش هر کدام نشان از نگاه دوگانه انگار مولوی به موضوع رابطه نفس و بدن دارد. با توجه به بیان تمثیلی مولوی و به کار بستن تشبیه و استعاره در معرفی نفس و بدن که از مهم ترین روش ها در بیان مسائل پیچیده است بهترین شیوه در نفس شناسی مولوی از طریق استعاره هاست. از این رو، در این مقاله سعی شده با بیان استعاره های تن، وجه شبه، پیش فرض ها و لوازم آن در موضوع رابطه نفس و بدن بیان شود. مولوی تن را حجاب،  قفس، خار، جماد، خاک حقیر، چراغ ضعیف، کنده و ... می داند که همه این استعاره ها حکایت از نگاه منفی به تن و جسم در مقابل جان و روان دارد. وی تنها راه نجات انسان و تنها طریق نیل به حیات ابدی و روحانی را ترک تن می داند و راه های خلاصی از زندان تن را ترک شهوات، حرص و آز، رذایل و اتصاف به صفات الهی و ربانی معرفی می کند.
۱۰۲.

کتابنامه حجاب

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۲ بهمن و اسفند ۱۳۹۰ شماره ۶ (پیاپی ۱۳۲) 121 - 138

کلیدواژه‌ها: حجاب مأخذ شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۴۹۵
مسئله حجاب به دلیل رشد ادبیات روشنفکری در ایران در کانون توجهات قرار گرفته است و به این دلیل حجم انبوه آثار نوشتاری، رسانهای و دیجیتالی به این مسئله پرداخت هاند. نوشتار حاضر با محدود کردن دامنه پژوهش به آثار نوشتاری که به زبان فارسی نوشته شده و نیز باتوجه به کاست یهای موجود در کتابشناس یهای پیشین با موضوع حجاب، به مأخذشناسی و نمایاندن منابع مکتوب زبان فارسی درباره حجاب پرداخته است. این کتابنامه به لحاظ زمانی تا اواخر پاییز 1390 را پوش ش م یدهد و بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است.
۱۰۳.

واکاوی مبانی و آراء فقهاء امامیه درباره حدود پوشش زنان (با تأکید بر مسابقات ورزشی ایشان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۴ 105 - 123

کلیدواژه‌ها: مقدار پوشش ورزش زنان حجاب مسابقات ورزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۰ تعداد دانلود : ۴۱۳
پوشیده بودن بدن زن یکی از ضروریات آموزه های دین اسلام است. باتوجه به اهمیت حضور بانون در مسابقات ورزشی و لزوم توجه به شرایط و اقتضائات زمانی و مکانی موضوعات در صدور احکام فقهی، پژوهش حاضر با هدف واکاوی مبانی و آراء فقهای امامیه درباره حدود پوشش زنان با تأکید بر مسابقات ورزشی ایشان به شیوه تحلیلی- توصیفی انجام شد. بدین منظور با مراجعه به آراء فقهای امامیه که شامل آثار فقهی برخی متقدمین از علمای عصر غیبت تا کنون است، این موضوع مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. باوجود بررسی هایی که انجام شد، پژوهشی که موضوع مطالعه حاضر در آن بررسی شده باشد، یافت نشد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که زنان در مواجهه با نامحرم باید پوشش کافی داشته باشند و برای ورزش کردن، مطابق نظر فقهایی که پوشاندن صورت و دست ها تا مچ را واجب نمی دانند، بیش ازاین حد، استثنائی بیان نشده است. همچنین مطابق نظر اکثر فقهای امامیه حد پوشش زنان در مقابل زنان دیگر در مسابقات ورزشی (چه مسلمان و چه غیر مسلمان) ستر عورتین است.
۱۰۴.

مطالعه جامعه شناختی پوشش دانشجویان: عوامل عینی و ذهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 29 - 50

کلیدواژه‌ها: مسئله اجتماعی حجاب زنان پوشش دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۵۵۰
پوشش به عنوان پدیده ای فطری و جهانشمول، اگرچه در دوران پیشامدرن مسئله ای اجتماعی نبود، اما در عصر پسامدرن دستخوش تغییرات بسیار زیادی شده و تبدیل به مسئله ای اجتماعی شده است. بر این اساس، مطالعه جامعه شناختی پوشش دانشجویان، هدف اصلی تحقیق حاضر است. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس آراء و نظریات گیدنز، گافمن و وبلن و نظریات آسیب شناسی اجتماعی استوار است. جامعه ی آماری این تحقیق شامل دانشجویان دانشگاه های مختلف شهرستان دهلران با جامعه آماری2524 نفر است و حجم نمونه نیز 320 نفر تعیین شده است. روش نمونه گیری تصادفی است و برای بررسی فرضیات از آزمون همبستگی، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که بین متغیرهای مستقل «ارزش های درونی شده»، «باورهای مذهبی»، «رسانه ها»، «گسیختگی روابط در خانواده»، «تعهد اجتماعی»، «گروه های مرجع» با پوشش دانشجویان (متغیر وابسته) رابطه معناداری وجود دارد. همچنین متغیرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی و سطح تحصیلات با پوشش زنان رابطه ی معناداری نشان ندادند. در تحلیل رگرسیون متغیرهای باورهای مذهبی(26/0)، کنترل اجتماعی(21/0) و رسانه ها (18/0) به ترتیب بیشترین ضریب تأثیر رگرسیونی استاندارد شده را بر متغیر وابسته داشتند. در تحلیل مسیر نیز متغیرهایی چون باورهای مذهبی و کنترل اجتماعی دارای تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بودند و متغیر گسیختگی روابط در خانواده تنها دارای اثر غیرمستقیم می باشد.
۱۰۵.

شاخص های عفاف و حجاب در شخصیت های زنان تحصیلکرده سریال های تلویزیونی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۳ 31 - 52

کلیدواژه‌ها: بازنمایی عفاف حجاب تحصیلات دانشگاهی سریال های تلویزیونی صداوسیما

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۱ تعداد دانلود : ۴۲۸
عفاف و حجاب زنان یکی از بارزترین نشانه های حیات و سلامت جامعه اسلامی و یکی از مهم ترین وجوه تمایز آشکار میان جوامع اسلامی و دیگر جوامع است. بدیهی است عفاف و حجاب پیش از آنکه یک مسئله فقهی و شرعی باشد، یک فرهنگ است که گسترش آن نیازمند برنامه ریزی طولانی مدت می باشد. اگرچه این وظیفه برعهده تک تک نهادهای فرهنگی و اجتماعی بوده، ولی جایگاه رسانه ارزش و اهمیت بیشتری دارد. چرا که مطابق نظریات یادگیری مشاهده ای و جامعه پذیری، شخصیت ها و ستاره های فیلم ها و سریال ها، در شکل دهی نگرش و رفتار مخاطبان مؤثر هستند و با ارائه الگوهای مناسب درخصوص ترویج عفاف و حجاب می توانند به عنوان یکی از عوامل اصلی ترویج این فرهنگ ایفای نقش کنند. بنابراین در این پژوهش با توجه به جذابیت تحصیلات دانشگاهی برای افراد، به ویژه دختران جوان، پس از استخراج شاخص های عفاف و حجاب از احکام اسلامی، بخشی از این شاخص ها را با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی، در شخصیت های زن تحصیلکرده 40 سریال از پربیننده ترین سریال های ایرانی تلویزیون بررسی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در سال های پس از انقلاب اسلامی تصویر مطلوبی از وضعیت عفاف و حجاب در شخصیت های زن تحصیلکرده ارائه نشده است و عمده زنان تحصیلکرده سریال های تلویزیونی، در پوشش و رفتار، از شاخص های مورد تأکید دین مبین اسلام فاصله دارند و نکته قابل تأمل این است که شاخص های عفاف و حجاب در افراد با تحصیلات دانشگاهی به گونه ای معنا دار ضعیف تر از افراد بدون تحصیلات دانشگاهی به نمایش درآمده است.
۱۰۶.

سیر تحول پوشش، حجاب و البسه در قرن نخست هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ «ویژه زن و خانواده»

کلیدواژه‌ها: پوشش حجاب پارچه صوف جبه حریر جلباب طیلسان خمار رداء قمیص ازار سروال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۴ تعداد دانلود : ۱۲۸۸
پوشش و حجاب در قرن نخست هجری قمری، از ظهور اسلام تا پایان دوره عمر بن عبدالعزیز در سرزمین های اسلامی و نزد مسلمانان چه از نظر میزان و حدود پوشش و چه از نظر نوع پوشاک، بسته به شرایط با تغییر و تحولاتی همراه بوده است. این دگرگونی را می توان به سه برهه زمانی تقسیم و مورد بررسی قرار داد: نخست وضعیت پوشش در آستانه ظهور اسلام تا پایان دوره خلیفه دوم عمر بن خطاب، دوم از دوره خلیفه سوم، عثمان بن عفان تا روی کار آمدن اموی ها و سوم دوره خلافت اموی تا پایان سده اول. هر یک از این دوره ها دارای شرایط ویژه خاص سیاسی و فرهنگی خاص خود هستند که آنها را تا حدودی از دوره پیشین متفاوت می کند. بررسی جداگانه هر سه دوره به فهم هرچه بهتر ما از مسأله میزان پوشش و نوع پوشاک در این دوره کمک خواهد کرد. در این پژوهش ابتدا به بررسی سیر تحول فرهنگ پوشش و حجاب در این سه دوران پرداخته و آن را در گذر حوادث مورد بررسی قرار می دهیم و سپس به معرفی و تبیین مواد خام و پارچه های مورد استفاده در پوشاک های این دوره، نوع البسه؛ دوخت، منسوجات و در نهایت لباس های مورد استفاده در هر یک از این دورانها می پردازیم.
۱۰۷.

پوشش زنان در ادیان توحیدی شبه جزیره در صدر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ «ویژه زن و خانواده»

کلیدواژه‌ها: زنان اهل کتاب حجاب عربستان عصر رسالت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۱ تعداد دانلود : ۴۷۱
یهودیت و مسیحیت هر کدام به دلایلی در جامعه عربستان عصر نزول از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند. نظام دینی یکتاپرست آنان از نظر اخلاقی از نظام های شرک و چندگانه پرستی متراکم تر بود. سنت دینی یهودیان و مسیحیان پوشش را برای زنان واجب دانسته و آن را نشانه عفت و پاک دامنی می داند. در حالی که روایت های مختلفی در باره پوشش زنان و دختران عرب وجود دارد، تا اندازه ای روشن است که زنان اهل کتاب پوشیده تر از زنان عرب بودند. اشعار، نقاشی ها، و ادبیات برجای مانده از آن دوران نشان می دهد که برخی از زنان اهل کتاب تمام بدن و نیز سر و صورت خود را می پوشاندند. "جلباب" که قرآن کریم پوشیدن آن را برای زنان و دختران مسلمان لازم دانسته است، یک واژه حبشی است که مسیحیان در آن جا ساکن بودند و این نشان می دهد که پیش از آنان که اسلام حجاب را بر زنان مسلمان واجب کند، پیروان اهل کتاب پوشش کاملی داشته اند.
۱۰۸.

معناشناسی حجاب در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۴ «ویژه زن و خانواده»

کلیدواژه‌ها: قرآن معناشناسی حجاب جلباب خمار ستر غطاء تبرج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۰ تعداد دانلود : ۲۲۲۸
درک صحیح از معانی عمیق آیات قرآنی در باره حجاب، مستلزم شناخت واژگان قرآنی است. در معناشناسی که یکی از شاخه های زبان شناسی جدید است، به دنبال معنای واژه در بافت یا گفتمان شکل گرفته هستیم. قرآن لایه های معنایی متعددی دارد که کشف مفاهیم آن می تواند از طریق علم معناشناسی صورت گیرد. این نوشتار، با دقت در واژه های مرتبط با حجاب، در پی معنای آن بر اساس کتاب های لغت و تفسیر، در تشخیص معانی لغت شناسانه و معناشناسانه از الفاظ مربوط به حجاب است. این کار، از طریق رابطه هم نشینی و جانشینی به بررسی پیوند میان واژگان مختلف به مطالعه معناشناسانه لفظ «حجاب» در قرآن می پردازد، که در یک زنجیره گفتاری هستند و یا واژه هایی که لزوماً حضور فیزیکی در جمله ندارند ولی م ی توانند ب ه جای هم انتخاب شوند. واژه های ستر، غطاء، خمار، جلباب، تبرّج، برخی از واژه های مورد بررسی در این مقاله اند.
۱۰۹.

آسیب ها و راهکارهای مبارزه با بی حجابی در جامعه از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۴ «ویژه زن و خانواده»

کلیدواژه‌ها: آسیب حجاب روایات راهکار مبارزه قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹۸ تعداد دانلود : ۹۵۷
یکی از مباحث مطرح در حوزه دفاع از اندیشه های دینی، آسیب ها و راهکارهایی است که می توان از آن در مقابله با بی حجابی استفاده کرد. دیدگاه های برخی از اندیشمندان مسلمان و غربی با آموزه های شرع مبین اسلام به آن دستور داده تفاوت دارد. در این پژوهش با روشی توصیفی – تحلیلی و با استناد با آیات قرآن کریم و روایات معصومان تلاش داریم تا به این سه پرسش مهم پاسخ دهیم که الف): مقصود از حجاب و عفاف چیست ؟ ب) مهمترین آسیب ها در بی حجابی چیست؟ ج) چه راهکارهایی برای عفاف و حجاب می توان در نظر گرفت؟ می کوشیم به نتایج حاصل از این آسیب ها و نتایج حاصل از این راهکارها اشاره کنیم.
۱۱۰.

تحلیل دلالی آیه «ذَلِکَ أدنَى أن یُعرَفنَ» درباره حجاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 139 - 154

کلیدواژه‌ها: حجاب کنیز علت حکمت شأن نزول آیه 59 سوره احزاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۷ تعداد دانلود : ۳۵۰
ذیل آیه 59 سوره احزاب، پس از اعلان حکم حجاب برای زنان مؤمن، عبارت ﴿ذلِکَ أَدنى أَن یُعرَفنَ فَلا یُؤذَینَ﴾ آمده است که از آن برداشت های گوناگون صورت گرفته است. بسیاری از تفاسیر متأثر از پاره ای ش أن نزول ها، مقص ود از شناخته شدن را تمایز زنان آزاد از کنیزان دانسته اند و بعضی، از آن به عنوان علت حکم به حجاب یاد کرده اند و از منتفی بودن کنیزداری در عصر حاضر، به عدم لزوم حجاب رأی داده اند. نوشته پیش رو، با توجه با قرائن درون متنی و برون متنی، بر آن است که آیه مذکور، برخلاف برداشت بیشتر مفسران، هرگز در مقام بیان تمایز شأن طبقاتی و اخلاقی و اجتماعی کنیزان از زنان آزاد نیست. بلکه مراد، بازشناسی زنان عفیف است. این آیه مانند موارد مشابه، تنها به فلسفه حجاب پرداخته است. درنهایت می توان گفت: قرآن مجید، حق عفاف جنسی را برای تمامی زنان، ولو کنیزان به رسمیت شناخته است. شیوه پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی با متکی بر مبانی شناخته شده تفسیری است.
۱۱۱.

مطالعه نسبت پوشش و امر جنسی با استفاده از رویکرد کیفی (نظریه مبنایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 54 - 77

کلیدواژه‌ها: ابژه حجاب سکسوالیته نظریه مبنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۵۰۹
از دلالت های اصلی وجوب حجاب اسلامی در آرای فقهی استحکام بنیان خانواده و جلوگیری از بی بندوباری و هیجان های جنسی و ارزش و احترام و جلوگیری از ابژگی زن ذکر می شود، با توجه به اهمیت ابعاد جنسی مساله پوشش، در این پژوهش با اتکا به رویکردی استقرایی در بستر پیچیده و متلاطم و متناقض موجود در زمینه پوشش  که هنجارهای نانوشته و مقررات رسمی آن را تنظیم می کنند، دریافت زنان و مردان از نسبت حجاب و امر جنسی مطالعه شده است. پژوهش با استفاده از نظریه مبنایی انجام شد. داده ها به وسیله مصاحبه عمیق و مشاهده مستقیم جمع آوری شدند. جمعیت هدف مطالعه را مردان و زنان ۲۵ تا ۴۰ ساله ساکن تهران تشکیل می دهند و نمونه ها شامل ۱۶ زن و ۸ مرد هستند که بر مبنای نمونه گیری نظری انتخاب شدند.      بر اساس نتایج پژوهش، مضمون اصلی که توضیح دهنده رابطه حجاب و سکسوالیته باشد"انواع مواجهه با امر جنسی" نام گذاری شد. نحوه تجربه امر جنسی، نگرش به امر جنسی و جذابیت های جنسی، تفسیرهای افراد را حول رابطه حجاب و سکسوالیته شکل می دهد که همین امر خود تحت تاثیر عوامل علی و زمینه ای قرار دارد. به عبارتی عوامل علی از قبیل تغیبرات اجتماعی، ویژگی های حجاب اسلامی و  تبعیت از همسالان و عوامل زمینه ای اعم از میزان تعلق مذهبی، تربیت خانوادگی، موقعیت جغرافیایی، آنومی نشانه شناختی و جامعه مردسالار بر مواجهه افراد با امر جنسی تاثیرگذار است. از پیامدهای تنوع در مواجهه با امر جنسی، تفاوت در معیار های انتخاب پوشش، طبقه بندی تیپ های پوششی بر اساس درک و دریافت از سکسوالیته، دیگری سازی و قضاوت های اخلاقی است. استراتژی هایی که افراد برای اداره پوشش خود و مسائل مربوط به آن اتخاذ می کنند، هم نوایی با تعاریف موجود و یا بازاندیشی در مفاهیم غیرت و حجاب است.
۱۱۲.

تحلیل کیفی سبکهای پوشش در بین دانشجویان دختر؛ مورد مطالعه: دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۲) 403 - 418
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۲۵۰
هدف: هدف پژوهشگر در این تحقیق، تحلیل کیفی سبکهای پوشش در بین دانشجویان دختر دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی بود. روش: پژوهش حاضر با روش کیفی مبتنی بر پارادیم تفسیری به بررسی موضوع پرداخته است. در واقع؛ رهیافت تفسیری به دنبال کشف چرایی اعمال انسانها از طریق برملا ساختن معرفت مبتنی بر معناهای ضمنی و نمادین، انگیزه ها و قواعدی است که به کنشها جهت و معنی می دهد. نمونه پژوهش حاضر را 30 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه آیت الله بروجردی تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای این پژوهش، 30 مصاحبه به صورت نیمه ساختاریافته انجام شد و اطلاعات حاصل از آن با تکنیک تحلیل تماتیک، تجزیه و تحلیل شد. برای گردآوری اطلاعات اصلی از مصاحبه نیمه ساختمند استفاده شد. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها بدین گونه بود که در مرحله نخست، کدگذاری باز؛ سپس کدگذاری محوری و در مرحله آخر، کدگذاری گزینشی انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر وجود سبکهای مختلف پوشش در بین دانشجویان دختر، شامل پوشش فردی شده، پوشش مدرن، پوشش مصلحتی، پوشش تکلیفی، موقعیت مندی پوشش و نسبی شدن پوشش بود. نتیجه گیری: جهانی شدن فرهنگ، فنّاوری های مدرن و...، باعث ورود ارزشهای جدید در جامعه ایران و به مرور زمان باعث تغییر نگرش در خصوص پوشش شده و انگیزه ها و شیوه های گوناگون حجاب و پوشش را به چالشی اساسی کشیده است.
۱۱۳.

نقد و بررسی آرا و شبهات نوگرایان پیرامون آیه اخفای زینت (نور:31)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 91-106

کلیدواژه‌ها: حجاب خمر جیوب زینت شبهات حجاب فمنیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۰ تعداد دانلود : ۵۷۵
سیری در نظریات پیرامون آیات حجاب، به ما نشان می دهد که در عصر جدید، نظری کاملاً متفاوت درباره این آیات مطرح شده است. گروهی از نوگرایان، روش پوشش رایج بین زنان مسلمان را زیر سؤال برده و برداشتِ مشهور مفسرین از آیات حجاب را متأثر از فرهنگ و تفکر زمانه دانسته اند. پژوهش پیش رو، به روش کیفی به توصیف و تحلیل و تبیین آیه 31 سوره نور (اخفای زینت) و شبهات وارد بر آن می پردازد و صحت و سقم آنها را بررسی می کند تا روشن شود که چه عاملی سبب زیر سؤال بردن حجاب متداول شده است. این تحقیق بعد از تقسیم شبهات به دو قسم محتوایی و متنی، و بررسی و نقد شبهات، به این نتیجه رسیده که زیر سؤال بردن حجاب متداول، ناشی از دو عامل است: اول کنار گذاشتن روایات محکم و نیز استفاده از روایات ضعیف در بیان مصادیق و برداشت های تفسیری و تاریخی؛ و دوم تأثیر فرهنگ غربی بر نگاه روشنفکران غرب گرای معاصر.
۱۱۴.

تحلیل مقایسه ای سیاست های فرهنگی مربوط به حجاب با رویکرد دموکراسی فرهنگی ( مطالعه موردی: آمریکا، فرانسه و بریتانیا)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: دین و سیاست فرهنگی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۹ 67 - 92
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۵۶۹
تمایل زنان مسلمان به داشتن حجاب به یکی از پدیده های فرهنگی رایج در جوامع غربی تبدیل شده است. اما این گرایش با واکنش های منفی زیادی همراه بوده است. از یک طرف، واکنش منفی گروه های پرنفوذ و افراطی به حجاب و از طرف دیگر، مقاومت فزاینده بانوان محجبه در برابر سیاستهای فرهنگی ضدحجاب، سیاستگذاران فرهنگی کشورهای غربی را با وضعیتی شبه بحرانی روبرو ساخته است. این مقاله به بررسی مقایسه ای سیاستهای فرهنگی کشورهای بریتانیا، فرانسه و آمریکا در رابطه با حجاب پرداخته است. روش بکار رفته در این مطالعه تحلیل محتوی است. بدین منظور گزارش های مرتبط با حجاب در رسانه های غربی (شامل گفتارهای سیاستی، اسناد سیاستی، رویدادها و نتایج نظرسنجی ها) بر اساس مرجعیت مولفه های دموکراسی فرهنگی (چندفرهنگ گرایی، آزادی بیان فرهنگی، مشارکت گرایی و رفع تبعیض فرهنگی) تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهند که اغلب سیاستهای فرهنگی کشورهای مذکور نه تنها با مولفه های دموکراسی فرهنگی همخوانی ندارند، بلکه در جهت خلاف آنها نیز عمل می کنند. این وضعیت مانع مشارکت فعالانه زنان محجبه در جامعه شده و به مشکلاتی مثل تبعیض، توهین، کلیشه های منفی و حتی خشونت علیه ایشان منجر شده است. این مشکل ریشه در گفتمانی دارد؛ که در درک زن مسلمان محجبه به عنوان یک سوژه آزاد ناتوان بوده و نمی تواند وابستگی های هویتی وی به یک زمینه فرهنگی-دینی مشخص را بفهمد. گفتمان مزبور بجای دموکراسی فرهنگی مبنای سیاستگذاری فرهنگی کشورهای غربی برای حجاب قرار گرفته است.
۱۱۵.

نمایش پوشش چادر در سریال های تلویزیون ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۸۵ 147 - 171

کلیدواژه‌ها: چادر حجاب تحلیل محتوا سریال های تلویزیونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۶۹۲
این پژوهش با روش تحلیل محتوا نمایش پوشش چادر و شناسایی تصویری که از زن چادری در سریال های تلویزیونی دیده می شود، را بررسی کرده است. برای بررسی این امر، از مجموع ۱۰۷سریالی که در سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ برای اولین بار در شبکه های اول، دوم و سوم سیما به نمایش درآمده بود، ۲۰سریال به صورت نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب و میزان و نحوه نمایش پوشش زنان با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی اندازه گیری شد. نتایج تحقیق حاکی است که پوشش چادر در مجموع ۵/۲۹درصد از کل نمایش های پوشش زنان در سیما را شامل می شود. همچنین نمایش پوشش چادر در میان زنان متأهل و بیوه، میانسال و مسن، دانشجو، خانه دار و یا مشاغل رده پایین بیش از سایر رده های متناظر بود. در مجموع به نظر می رسد، تلویزیون بیش از آنکه مروج پوشش چادر باشد، طبق عرف جامعه آن را به نمایش گذاشته است و این مطلب ناشی از لایه های مختلفی است که در برنامه سازی های تلویزیونی اثرگذارند.
۱۱۶.

تبیینی بر ادراک دختران دانش آموز از نحوه حجاب در مدارسی که چادر در آنها اجباری است(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 111 - 128

کلیدواژه‌ها: پوشش اسلامی حجاب چادر ادراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۵ تعداد دانلود : ۵۰۴
افزایش خودپنداره و تصور مثبت بانوان نسبت به حجاب از اولویت دارترین و مناسب ترین راهکارهایی هستند که برای درونی شدن ارزش حجاب استفاده می شود. پژوهش حاضر، ضمن واکاوی در تجربه زیسته دختران دانش آموز (در مدارسی که چادر در آنها اجباری است)؛ ادراک آنان از نحوه حجاب را مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه مبتنی بر رویکردی کیفی و به روش پدیدارشناسی، با مطالعه 20 نفر مشارکت کننده از میان دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تبریز می باشد. این تحقیق با روش نمونه گیری هدفمند و با 22 مصاحبه فردی و یک مصاحبه گروهی نیمه ساختار یافته انجام شده است. تحلیل داده ها بر اساس راهبرد هفت مرحله ای کُلایزی صورت پذیرفت. یافته ها نشان می دهد که در تجربه زیسته دانش آموزان از نحوه حجاب فقط در پوشش چادر خلاصه نمی شود، عفاف وحجاب در همه رفتار باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین از تجربه دانش آموزان مضامینی بدست آمد که عبارتند از: هرچند تأثیرتجربه گذشته در تعیین نوع حجاب زیاد است؛ با این حال رعایت حجاب در گرو وضوح تعریف آن می باشد، اصلاح نظام شناختی، بهترین شیوه آموزش حجاب می باشد. ایدئولوژیک بودن اندیشه حجاب مهمترین نکته در رعایت آن و گرایش درونی  به حجاب، پایدارترین شیوه عمل به حجاب است.
۱۱۷.

آفات قلب از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 57 - 86

کلیدواژه‌ها: قلب معنوی و روحانی آفت قلب ختم قساوت حجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۲ تعداد دانلود : ۴۸۳
قلب یک منبع معرفتی و جایگاه عواطف و احساسات و ایمان است . این منبع ممکن است دچار آفت شود . ما در این پژوهش بر آنیم که از دیدگاه آیت الله جوادی آملی این مسأله را مورد بررسی قرار دهیم . برای این هدف ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی قلب و آنچه در این ارتباط است و ماهیت قلب در قرآن ، به کارکردهای قلب و ابعادی را که شامل خواهد شد پرداخته و آفات قلب را مورد بززسی قرار داده. در نتیجه آنکه در قلب آفاتی ایجاد می شود و عواملی به وجود آورنده آنها ، حجاب قلب ، ختم قلب وقساوت قلب می باشد هر یک از موارد فوق نیز خود عوامل ایجاد کننده ای دارند که در لسان قرآن ، آیت الله جوادی آملی آن را به تفسیر کشانده اند. در حالی که قلب حالتی روحانی داشته که هم بیمار و هم می تواند سالم باشد.
۱۱۸.

حجاب و برخی شبهات پیرامون آن

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی زنان و خانواده سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 29 - 37

کلیدواژه‌ها: حجاب زینت پوشش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۱۲۴۰
حجاب به معنای پوشش، از تکالیف واجب مسلمانان است و از اموری است که قابل پذیرش همه ادیان و مذاهب است. بر هر یک از زن و مرد مسلمان لازم است در تعاملات اجتماعی خود با پوشش شرعی ظاهر شوند تا در پرتو آن کیان خانواده و اجتماع مصون بماند. نوشتار حاضر در صدد بیان مسأله حجاب و شبهات وارد بر آن و پاسخگویی به این سؤال است که ماهیت حجاب چیست و شبهات وارد بر آن کدامند؟ در بررسی این پرسش چنین حاصل شد که حجاب و پوشش موجب سلامتی و امنیت روانی خانواده و اجتماع  میشود و مانع حضور زن در اجتماع  یا سبب سرکوبی غرائز و نادیده گرفتن حقوق وی نیست.
۱۱۹.

حیا و عفت زنان و نقش آن در منتظر پروری

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 5 - 12

کلیدواژه‌ها: حیا عفت حجاب انتظار منتظر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۱ تعداد دانلود : ۷۵۲
نوشتار حاضر با موضوع «حیا و عفت زنان و نقش آن در منتظر پروری» به تبیین جایگاه عفاف و حیا در قرآن پرداخته و جلوه  های گوناگون حیا و عفت در سه حوزه خودسازی، دگرسازی و زمینه  سازی را مورد بحث قرار داده تا جایگاه منتظر را در این سه حوزه تحلیل کرده و به این وسیله یکی از راه  های حرکت به سوی جامعه مهدویت تبیین شود. به طور یقین نیروی درونی عفت و حیا که قرین با تقوای الهی است، عامل بسیار مهم و بزرگی است که در پرتو آن افراد منتظر تربیت یافته و جامعه را برای پذیرش حکومت آخرین ذخیره الهی آماده می  کند.
۱۲۰.

نقش رسانه های جمعی در گسترش فرهنگ حجاب و عفاف زنان

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 37-46

کلیدواژه‌ها: رسانه های جمعی جامعه شناسی فرهنگ حجاب عفاف زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۵ تعداد دانلود : ۵۸۶
هدف این پژوهش بررسی نقش رسانه های جمعی در گسترش فرهنگ حجاب و عفاف زنان بود. جامعه آماری پژوهش شامل، اعضاء هیأت علمی، دانشجویان و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر است، تعداد آزمودنی ها681 نفر از جامعه مذکور بود (370 نفر دانشجو، 175 نفر هیات علمی و 136 نفر کارمند)، که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. طرح پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است. روایی ابزار سنجش از نوع صوری محتوایی انجام شد ، پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 84% به دست آمد. برای آزمون فرضیه ها از تی تک نمونه ای و تحلیل عاملی تاییدیبا استفاده از نرم افزارآماریSPSS16 مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها نشان داد که رسانه های جمعی می توانند از طریق اطلاع رسانی و آموزشهای سازنده، ترویج مدلها و الگوهای مناسب پوشش، ارزش نهادن به مسئله حجاب، همگن سازی و جریان سازی افکار عمومی، جامعه پذیری وفرهنگ پذیری، در گسترش فرهنگ حجاب و عفاف زنان موثر واقع شوند.