مطالب مرتبط با کلیدواژه

حجاب


۱۲۱.

حجاب در آیینه شعر معاصر

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حجاب شعر معاصر دین علم و دانش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۴۵۸
آثار ادبی بیان کننده شرایط جامعه ای هستند که در آن خلق شده اند. بررسی و تحلیل این آثار، فضای حاکم بر زمانه و محیطی که اثر در آن تبلور یافته را نشان می دهد. حجاب و پوشش علاوه بر اینکه حکم الهی است، یک مسأله اجتماعی و فرهنگی نیز می باشد که در ادبیات بویژه سروده های شاعران معاصر مطرح شده است. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و استفاده از مستندات کتابخانه ای، نخست اشعار شاعران معاصر مدافع و مخالف حجاب را بررسی کرده سپس دلایل مطرح شده در سروده های ایشان را تبیین نموده است. شاعران مدافع حجاب معتقدند که حجاب دستور دین اسلام است و مانع پیشرفت و علم آموزی زنان نیست و مرد غیور مدافع حجاب و عفت است، اما شاعران مخالف حجاب، بر این باورند که وجوب حجاب در دین اسلام نیست. حجاب مانع پیشرفت و کسب دانش است و تأثیری هم بر عفت زن ندارد.
۱۲۲.

کالبدشکافی سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در حوزه سبک زندگی دختران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاستگذاری فرهنگی خط مشی فرهنگی سبک زندگی ایدئولوژی حجاب آرایش تفکیک دو جنس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۳۷۷
سیاستگذاری فرهنگی نوعی برنامه ریزی کلان است که فعالیت های فرهنگی، اجتماعی را در جهت تحقق بخشیدن به اهداف سامان می دهد. اِعمال این سیاست ها از سطح قانون گذاری گذشته، به معنای نوعی اِعمال قدرت دولت به منظور اصلاح، بهبود و یا ایجاد دگرگونی در باورها و رفتارهای فرهنگی است و از آنجا که دولت از تمام ظرفیتهای تشویقی و تنبیهی موجود برای تحقق این سیاست ها برخوردار است، بررسی این سیاست ها اهمیت وافری دارد. این مطالعه با هدف بررسی وجوه سیاستگذاری فرهنگی دولت در حیطه سبک زندگی دختران و اصول و منابع مقوم آن انجام شده است. برای این منظور متون اصلی سیاست فرهنگی از سه ماخذ سیاستگذار در حوزه دختران و زنان جوان از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان ملی جوانان و سازمان صدا و سیما گردآوری شده و از طریق تحلیل متن، بندهای معینی از مجموعه مصوبات، اسناد و آیین نامه های دستگاههای سیاستگذار بعنوان ادبیات رسمی موجود در این حوزه مورد موشکافی قرار گرفته است. چهار سرفصل اصلی ضوابط حجاب و پوشش، ممنوعیت آرایش، تفکیک جنسی و در نهایت اوقات فراغت شاکله اصلی این سیاست ها را تشکیل می دهد. به جز اوقات فراغت که کمتر مورد توجه قرار گرفته، سه سرفصل دیگر بعنوان سه حلقه مکمل و دارای اثر هم پوشانی همواره تکرارشده است. استدلال اصلی نویسندگان آن است که این شاکله در امتداد ایدئولوژی نظام سیاسی و برخاسته از ارزش های دینی سیاستگذاران با نگاه خاص ایشان به زن خصوصا در فضای انقلابی ایران بوده، با گذشت زمان علارغم تغییرات اجتماعی به دلیل وجود منابع مقوم خود دستخوش تغییر نشده است.
۱۲۳.

سیاست حافظه ، حافظه فرهنگی و ترومای فرهنگی در تاریخ معاصرایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشش ارتباطات انسانی تحلیل کیفی تعاملی حجاب نمونه گیری کرانه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۸ تعداد دانلود : ۹۱۴
سیاست های حافظه با به کارگیری از حافظه فرهنگی بدست می آیند و در جهت یادآوری به کار گرفته می شوند. سمبل ها، یادبودها، جشن ها، نقاشی های دیواری، پوسترها و عزاداری ها و نوشته ها را حافظه فرهنگی می نامند که به بازسازی حافظه ای کمک می کند. ابژه ها و فضاهای عمومی این پتانسیل را در خود دارند تا سیاست های حافظه را بازسازی کنند و در نتیجه برای یادآوری های جمعی به کار بسته می شوند؛ لیک، در این فرآیند روایت بخش هایی از گذشته تاریخی حذف می شود. این گونه دستکاری در یادآوری گذشته منجر به فراموشی جمعی می شود. در زمان حاکمیت پهلوی و همچنین دولت های پسا انقلابی در ایران، اصرار جهت یادآوری گزینشی از تاریخ به آفرینش وسواس های حافظه ای انجامیده است. یادآوری جمعی حاکی از فراموشی جمعی نیز هست. فراموشی استقرار یافته در روایت از گذشته تاریخی میان معنی و هویت سازی شکاف ایجاد می کند و کنشگران اجتماعی را در مواجهه با دولت به چالش می کشد. این امر توانایی ایشان را در روایت از خود ملی زائل و جامعه را مبتلا به ترومای فرهنگی می کند.
۱۲۴.

افول ارزش های عفاف و حجاب در دانشکده پزشکی (یک مطالعه پدیدارشناسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان عفاف حجاب اخلاق پزشکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۶ تعداد دانلود : ۵۰۳
این مطالعه با هدف کشف تجارب زیسته دانشجویان در زمینه برنامه درسی پنهان عفاف و حجاب دانشکده پزشکی مشهد و با استفاده از شیوه پدیدارشناسی انجام شد. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. به صورت نمونه گیری هدفمند با 25 نفر از دانشجویان مصاحبه انجام شد. داده های جمع آوری شده به شیوه کیفی و با استفاده از نرم افزار Maxq در سه مرحله (کدبندی آزاد، محوری و انتخابی) کدبندی و تحلیل شد. اعتبار و صحت یافته ها براساس بررسی مجدد داده ها توسط شرکت کنندگان پژوهش، استفاده از همتایان پژوهشی، سه سویه سازی بررسی و تأیید شد. نتایج نشان داد که یادگیری های دانشجویان در زمینه عفاف و حجاب طی تحصیل در دانشکده پزشکی مشهد، در برخی موارد در تضاد با اهداف برنامه درسی رسمی بوده به گونه ای که حساسیت های مذهبی و فرهنگی برخی از دانشجویان در خصوص رعایت حد و مرزهای پوشش اسلامی و تعامل با جنس مخالف تا حدی کاهش یافته و رعایت آن کمرنگ تر شده است. به نظر می رسد که مسئولین باید توجه بیشتری به نقش برنامه درسی پنهان و یادگیری های ناآشکار حاصل از آن، به ویژه در زمینه عفاف و حجاب، داشته باشند و تلاش نمایند از ظرفیت های موجود در این زمینه جهت نهادینه سازی عفاف و حجاب استفاده نمایند.
۱۲۵.

چالش های نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: حجاب عفاف رویکرد تبیینی رویکرد فمینیستی رویکرد روشنفکران مذهبی رویکرد سنتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۴۱
حجاب و پوشش در همه ادیان و فرهنگ ها موضوعی قابل توجه است؛ چه زمانی که به مثابه امری «طبیعی−زیستی» و محافظت از بدن، بدان نگریسته شود و چه زمانی که همچون مقوله ای «فرهنگی−ارزشی»، نشان از باورهای ذهنی و شناختاری، سنت های بومی و اعتقادی و همچنین موضوعی نشانه شناختی و سمبولیک مورد توجه قرار گیرد. نظر به اهمیت این مسئله، در پژوهش حاضر با روش توصیفی−تحلیلی و با هدف دستیابی به رویکردهای موجود به حجاب و عفاف در ایران، سخنان اندیشمندان این حوزه واکاوی شد. رویکرد سنتی (تعبدی−ایمانی)، رویکرد تبیینی (کلامی−اجتماعی)، رویکرد روشنفکران مذهبی و رویکرد فمینیستی غالب رویکردهای موجود در امر حجاب است. تحلیل ها نشان می دهد رویکرد فمینیستی با خوانش مبتنی بر انزوا و انتخابگری، افزون بر نقد دیدگاه مسلط، به نفی حدود شرعی و عرفی حجاب قائل است. رویکرد روشنفکران مذهبی، با فروکاستی حجاب به یک امر حداقلی در پوشش، اعتقادی به پیوند میان حجاب و عفاف نداشته و آن را جدای از الزامات اخلاقی، فقهی و حکومتی می داند. همچنین نگاه سنتی به مقوله حجاب، با توجه به روند تحولات جهانی و حضور زنان در مشارکت اجتماعی، پاسخ گوی مسائل زنان نخواهد بود. درنهایت، رویکرد تبیینی، ضمن تأکید بر حفظ عفت و حجاب عمومی در جامعه، کوشیده است با در نظر گرفتن تحولات جهانی در حوزه مسائل زنان، سیاست های معطوف به حجاب در ایران را تا حدودی از چالش های برخاسته از دیدگاه های رقیب دور نگه داشته و بر استدلال ورزی دینی از امر حجاب در اذهان عمومی پای فشرد.
۱۲۶.

وجوب حجاب حکمی فردی با آثار اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حجاب حدود حجاب حجاب فردی حجاب اجتماعی الزام حجاب حاکمیت ستر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۷ تعداد دانلود : ۸۶۹
در حکم به وجوب حجاب، فقیهان به آیات و روایات وارده استناد جسته اند که مورد مناقشه واقع شده است. جنبه ای که کمتر مورد مداقه علمی قرار گرفته، این است که آیا مسأله پوشش مطلوب شرع و حکم وجوب آن، رفتاری شخصی و وابسته به اراده فرد است یا مسئله ای اجتماعی و مربوط به نظم عمومی است؛ الزامی یا اختیاری بودن حجاب مهم ترین اثر مترتب بر این اختلاف است. برای اثبات فردی بودن حجاب علاوه بر اینکه به جنبه عبادی بودن آن استدلال شده است به نبود مجازات برای بی حجابی در صدر اسلام، صیانت از آزادی زنان و برخی از آیات نیز استناد شده است. کسانی که حجاب را امری اجتماعی می دانند، به دلالت برخی آیات قرآن و روایات، حکومتی بودن، غرض عقلائی داشتن حکم حجاب استناد کرده اند. براساس یافته های این تحقیق که با هدف تبیین رفع چالش های موجود در مسئله حجاب و با روش تحلیل آرای موافق و مخالف صورت گرفته است، حجاب و حکم فقهی آن حقیقتی فردی است که آثار غیرقابل انکار اجتماعی دارد.از این رو، در فرض آسیب های اجتماعی مترتب بر آن، حاکمیت می تواند به عنوان یک حکم ثانوی برطبق قاعده «الضروره تتقدر بقدرها» و نیز «الضرورات تبیح المحظورات»، آحاد جامعه را به رعایت پوشش مطلوب شرعی ملزم کند.
۱۲۷.

The 2018 Danish “Burqa Ban”: Joining a European Trend and Sending a National Message(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قانون ممنوعیت برقع دان‍م‍ارک‌ حقوق اروپا سکولاریسم حجاب نظم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۹
  In May of 2018, the strategy of law-making was utilized in the Kingdom of Denmark to respond to or, more to the point, respond against full-face garments along the lines of a democratic and secular society in which values like transparency inform and guide interaction, dialogue, and communication. The new legal norm and measure, law L 219, does not refer expressly to the veil, nor to women, or to Islam. Nevertheless, the national Parliament in the Kingdom of Denmark proceeded on the basis of premises that reveal, upon scrutiny, why the particular provision that prohibits full-face veils is widely known and referred to as the “burqa ban”.Like the niqab, the burqa is a full-face veil. Numerically speaking, between 50 and 200 Muslim women wear such a veil, a fact that enters them into a minority within a minority statistics of 0.1 or 0.2 percent. However, to trivialize the burqa ban would be an error. This point applies to all sides, including the stakeholders who assumed the responsibility of drafting the new norm and measure. As the Danish legislators see things, law 219 is not an instance of “shooting sparrows with a cannon”. After this, the need to legislate appears to be an instance of following a trend in Europe and, at the same time, sending a message about the prevailing (Danish) ideology in contradistinction to “political Islam” that gives rise to unwanted phenomena like gender inequality, religious extremism, and terrorism. The authors of The 2018 Danish “Burqa Ban”: Joining a European Trend and Sending a National Messageattempt to give an in-depth account of the burqa ban and the political context for this, as provided by the negotiations that led up to the ban’s final adoption. One objective is to identify the various variables in the legal equation and, as another objective, capture the wider prescriptively-proscriptive direction of the Danish case, thereby also establishing a platform for further discussion, reflection, and response. (This part of the project – an intended component and outcome since the formulation of the original research task, labor division, and methodology – is published in the concurrent but separate article, The Burqa Ban: Legal Precursors for Denmark, American Experiences and Experiments, and Philosophical and Critical Examinations.)
۱۲۸.

سیاست های گفتمانی پوشاک زنان در ایران در دوره پهلوی اول (آمرانه) و دوم (اشاعه گرایانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پوشاک زنان سیاست گفتمانی پهلوی اول پهلوی دوم حجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۷ تعداد دانلود : ۶۱۵
این مقاله به واکاوی تطور سیاست های گفتمانی در دوره پهلوی ها و نوع تأثیرگذاری آن ها بر پوشاک زنان ایران می پردازد و با رویکردی جامعه شناختی ویژگی های ظاهری و دلالت های معنایی پوشاک زنان تحت تأثیر عوامل فرهنگی اجتماعی، پیامدهای کردارهای گفتمانی متفاوت دوره پهلوی اول و دوم بر پوشاک زنان را مطالعه می کند. ضرورت این چنین مطالعاتی، ناظر بر اهمیت بازشناسی تبعات سیاست های آمرانه و اشاعه گرایانه در عرصه های فرهنگی است. رویکرد مطالعه، کیفی و توصیفی تحلیلی است و از تحلیل گفتمان انتقادی برای تحلیل کردارهای گفتمان غالب در دوره های پهلوی اول و دوم استفاده شده است. هدف از این مطالعه، پاسخ به این سؤال است که دو رویکرد متفاوت در دوره پهلوی اول (آمرانه) و در دوره پهلوی دوم (اشاعه گرایانه) با پدیده کشف حجاب، به چه نتایجی منجر شده است؟ نتایج نشان می دهد کردارهای متفاوت در گفتمان پهلوی در دو دوره، به رغم برخورداری از گفتمان واحد، پیامدهای مختلفی داشت و به دلیل تمرکز کردارهای گفتمانی در دوره پهلوی دوم بر اقتضائات اجتماعی و فرهنگی روز، نسبت به کردارهای گفتمانی پهلوی اول، بیشتر به اهداف خود نزدیک شد. همچنین درنتیجه هژمونیک شدن گفتمان پهلوی ها، نوعی «همگن سازی» نسبی پوشش زنان در ایران رخ داد که نتیجه یکی از کردارهای این گفتمان در دوره اول پهلوی ها بود.
۱۲۹.

بررسی جایگاه حجاب در حقوق بشر از دیدگاه نظریه جهانشمولی و نسبی گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر حجاب پوشش جهان‏شمولی نسبی گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۴۲۵
نگاهی ژرف به آنچه جهان غرب پیرامون عدم تکریم به دیگر ادیان در دهه های گذشته داشته است و بویژه محدودیتها و موانعی که در باب حجاب زنان مسلمان اتخاذ کرده است اهمیت وافر آشنایی با قوانین حقوق بشری را در این زمینه دوچندان می کند. تردیدی نیست که این کشورها با تنویر افکار عمومی از طریق رسانه ها سعی در مشروع سازی این اعمال خلاف حقوق بشری خود دارند. در عصر حاضر رعایت حجاب در برخی کشورها به صورت تدوین قوانین، مشروعیت یافته و در مقابل در برخی دیگر از کشورها، سیاست دولتها در پیشبرد زوال لزوم رعایت پوشش در اجتماع است و حتی در برخی کشورهای غربی، سیاست منع حجاب و مجازات افراد محجبه مشاهده می شود که سعی در گسترش این سیاست و بین المللی کردن آن به عنوان یکی از موازین حقوق بشری دارند. نمونه آشکار اعمال این گونه سیاست ها را می توان در کشور فرانسه شاهد بود که با تصویب قانون منع استفاده از علایم مذهبی عملاً منع استفاده از حجاب اسلامی را هدفگذاری کرده است. از این رو تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که آیا می توان به بهانه رعایت موازین حقوق بشری ابتدایی ترین حقوق بخشی از جامعه که همانا پایبندی به پوشش مذهبی شان است را از آنها سلب کرد؟ استفاده از پوشش و بحث حجاب را می توان از زوایای متعددی در حقوق بشر مورد مطالعه و کنکاش قرار داد، اما این تحقیق در صدد است این موضوع را از زاویه دو دیدگاه جهانشمولی و نسبی گرایی بررسی و به تحلیل برخی پرونده ها در سطح بین الملل بپردازد.
۱۳۰.

بدحجابی و پیامد های آن

کلیدواژه‌ها: حجاب بد حجابی بد حجاب پیامد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۴۹
رعایت پوشش و پرهیز از خود نمایی و ظاهر شدن در برابر نامحرمان، سفارش ائمه معصومین علیهم السلام بوده است. مقوله بی حجابی و بد حجابی یک معضل کاملاً مشهود در جوامع اسلامی است. معضلی که فقط برای افراد بد حجاب مشکل ایجاد نمی کند؛ در واقع آسیبهایی که از بدحجابی ناشی میشود، تمام اعضای جامعه در بر میگیرد. حجاب و عفاف یک دستور دینی است و از مسائل مهم و کلیدی جوامع اسلامی به حساب میآید که رعایت آن از سوی بانوان مسلمان، زمینه ساز حل بسیاری از معضلات اجتماعی خواهد شد. در این مقاله در ابتدا به مفهوم حجاب و عفاف و اهمیت آن در ابعاد مختلف پرداخته شده است وسپس علل بدحجابی از جهات مختلف بررسی شده است. از جمله آسیب های بدحجابی، سقوط شخصیت انسانی زن، کاهش جذابیت زنان در نزد همسران، افزایش طلاق و جدایی، از بین رفتن آرامش روانی و ... است. با توجه به اینکه در جوامع امروزی بد حجابی باعث ایجاد ناهنجاری های اجتماعی و فردی میشود، روش هایی را برای از بین بردن این معضل بیان کردیم. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی و به شیوه کتابخانه ای به طرح بحث می پردازد.
۱۳۱.

مرز اخلاق و حقوق؛ نقدی بر نظریه"نفی ورود حقوق به گستره حجاب" (مطالعه تطبیقی اسلام، ایران و اروپا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۳۳۵
رویکرد جرم زدایی و کیفر زدایی در برخی مقولات فردی یا اجتماعی قابل تصحیح است لکن برخی قرائن علمی و عملی حاکی از ضرورت توسعه حقوقی برای انسجام در هماهنگی های مرتبط با حجاب است ؛ ابعاد پوشش منحصر به گستره فردی نیست و آثار اجتماعی متعدد دارد لکن تمحض برآثار اجتماعی و اغماض از ابعاد دیگر آن خلاف مبانی حقوق اسلامی و قابل نقد است قلمرو حقوق منحصر به گستره اجتماعی نبوده و ابعاد فردی و الهی نیز خارج از گستره حقوق نیست و ورود حقوق به این محدوده قابل دفاع عقلانی و بر ترسیم صحیح مرز اخلاق و حقوق استوار است؛بر این پایه در این مقاله از یکسو به نحو استدلال حلی با ارائه ادله عقلانی برای ورود حقوق به همه ارتباطات ضروری انسان، ضمن ترسیم صحیح مرز اخلاق و حقوق به نقد ادله مخالفین ورود حقوق به گستره فردی و الهی عفاف و حجاب پرداخته می شود و از سوی دیگر به نحو استدلال نقضی تلاش شده تا با اشاره و تحلیل قوانین مختلف داخلی و خارجی بواسطه ابعاد اجتماعی حجاب ، رد عملی نظریه" انکار ورود حقوق به اینگونه مقولات " به مثابه ادل الدلیل علی امکان شی وقوعه ارائه شود.
۱۳۲.

واکاوی فقهی حجاب در مذاهب اسلامی و تأثیر و کارکرد آن در خانواده و اجتماع

کلیدواژه‌ها: حجاب خانواده اجتماع فقهی مذاهب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۶۸
وجود حجاب بانوان در برابر مردان غیر محرم مورد توافق همه مذاهب اسلامی است. اما حدود و اندازه آن موردبحث و گفت وگوی فقهاست اکثر فقها متفق القولند که استفاده از زینت های پنهان برای زن در حضور نامحرم (چه در انظار عمومی و چه در محیط های خصوصی) حرام است و همچنین از نظر آنها نه تنها استفاده از وسایلی مانند گردنبند، انگشتر و دستبند که عرفاً به آنها زینت آلات می گویند در زیر نگاه نامحرم حرام است بلکه پوشیدن لباس هایی با رنگ چشمگیر را نیز نوعی زینت به حساب آورده اند اگرچه تمام بدن را بپوشاند.اهل سنت اتفاق دارند که جمیع بدن زن غیر از وجه و کفین باید از نامحرم پوشیده شودطبق ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: هرکس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر، تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل، به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می گردد و درصورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.در تبصره این ماده که همان ماده ۱۰۲ قانون تعزیرات مصوب سال ۱۳۶۲ است، آمده: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد».البته بنا بر ماده ۲۲ قانون مجازات اسلامی، چنانچه قاضی تشخیص بدهد، می تواند حبس و شلاق متهم را به جزای نقدی تبدیل کند.
۱۳۳.

مسئله حجاب در ترکیه از رهگذرتحلیل پرونده «لیلا شاهین» در دیوان اروپایی حقوق بشر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیوان حقوق بشر اروپایی حجاب ترکیه لیلا شاهین آزادی مذهب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۴ تعداد دانلود : ۳۷۹
طی سالیان اخیر، موضوع ممنوعیت حجاب در دانشگاه های ترکیه، باعث طرح مباحثی پیرامون حق آزادی مذهب و اظهار دین شده است. در این راستا، بستر این مباحث در جمهوری ترکیه واکاوی شد تا منشا مقررات حجاب و حواشی آن حتی الامکان شناسایی شود. اکثریت قریب به اتفاق جامعه ترکیه مسلمان هستند، فلذا تاثیر ممنوعیت حجاب بر زنان مسلمان ترکیه بررسی و با محوریت سرگذشت لیلا شاهین، دنبال شد. لیلا شاهین اوستا، که اکنون نماینده محجبه پارلمان ترکیه است، در سال 1998 پس از اجرای مقررات ممنوعیت حجاب در دانشگاه های ترکیه، به قصد ادامه تحصیل از ترکیه مهاجرت کرد. با این حال، مراجعه به پرونده مبارزات حقوقی پیگیرانه او علیه مقررات منع حجاب اسلامی در دانشگاه های ترکیه، منبعی برای شناخت ابعاد حقوقی این مساله به دست داده است. از این رهگذر کوشش شد که به اتکای اعتبار داده های موجود در پرونده انتشار یافته از سوی دیوان اروپایی حقوق بشر با عنوان «لیلا شاهین علیه ترکیه»، رویه قضایی و مختصات میدان منازعه بر سر ممنوعیت حجاب در دانشگاه های ترکیه شناسایی شود. مداقه در رای دیوان، این دیدگاه را تقویت کرد که بدون توجه به بستر طرح مطالبات حقوق بشری، ارزیابی دقیق مشروعیت این مطالبات میسر نخواهد شد.
۱۳۴.

رویکرد سیاست جنایی مشارکتی در قبال مسأله بی حجابی و بدحجابی

کلیدواژه‌ها: سیاست جنایی مشارکتی بی حجابی بدحجابی حجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۸۲۵
مسأله بی حجابی و بدحجابی به جهت تأثیر جدی که در حیات مادی و معنوی جوامع بشری دارد در دنیای ما از اهمیت خاصی برخوردار است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران نگاه قانونی به این مسأله ایجاد شده است. این پژوهش در پی بررسی سیاست جنایی مشارکتی و پیشگیرانه جمهوری اسلامی ایران و به دنبال پاسخ به میزان و امکان مداخله نهادهای غیردولتی در دو سطح فعال و انفعالی نسبت به پدیده بی حجابی و بدحجابی زنان است. در این راستا با تحلیل محتوا و مطالعات کتابخانه ای، در تلاش برای بیان اقدامات پیشگیرانه و مشارکتی در این عرصه است. یافته های پژوهش نشان می دهد برای کنترل مسأله بی حجابی و بدحجابی در جامعه باید سیاست جنایی مشارکتی و پیشگیرانه در بالاترین درجه اهمیت قرار بگیرد؛ به ویژه این که پدیده بی حجابی و بدحجابی از جهتی ممکن است ورود در حوزه مسائل مربوط به حریم خصوصی افراد تلقی شود. در این میان می توان به برنامه های خانواده مدار، تدابیر آموزشی، بالا بردن سطح آگاهی مردم، مشارکت مردمی، ارتقای پاسخگویی و فرهنگ سازی اشاره کرد که نهادینه شدن حجاب در جامعه و دست یابی به عدالت در این شیوه بهتر محقق می گردد. البته این اقدامات باید ازلحاظ کمی بیشتر و ازلحاظ کیفی مطلوب تر گردد.
۱۳۵.

حکمت حجاب در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن سنت حجاب حکمت حجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۶ تعداد دانلود : ۱۲۰۸
حجاب از جمله مفاهیم پر کاربرد در جامعه است که در زندگی بشر تأثیر ویژه دارد. اهمیت حجاب اسلامی تا جایی است که در قرآن از آن به عنوان یک ضرورت یاد شده و به گوشه هایی از حکمت و کارکرد آن اشاره شده است. نوشتار حاضر به بررسی حجاب و انواع و حکمت آن می پردازد. حجاب به عنوان یک فرهنگ، ابعاد مختلفی دارد مانند حجاب پوششی، حجاب رفتاری، حجاب دیداری، گفتاری، و شنیداری.. سرشت انسان، اقتضای حیا و پوشش دارد. حکمت حفظ و پوشش اشیاء، ارزش آنهاست و حکمت حجاب، حفظ ارزش والای زن است برخی از موارد مورد اشاره به عنوان حکمت حجاب، عبارتند از: میل فطری، آرامش روانی، سلامت اجتماعی، ارزش زن، منع هویت جویی کاذب، تحکیم خانواده، کنترل خودآرایی، تعدیل شهوترانی، کنترل مدگرایی، اصلاح تحسین خواهی.
۱۳۶.

واکاوی مفهومی عفاف جنسی خانواده در فقه

کلیدواژه‌ها: عفاف جنسی حجاب پوشش انحراف ولایت اذن ورود خانواده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۴۸۹
یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع اسلامی از دیرباز تاکنون، مسئله مفهوم شناسی عفاف جنسی است. شناسایی هر واژه، نقش مهمی در ترتب احکام آن دارد. مهمترین نهاد اجتماعی، خانواده است که رفتار اعضای خانواده با یکدیگر، پایه گذار عفاف جنسی است و تأثیر زیادی در جلوگیری از انحرافات جنسی دارد. اهدف نوشتار حاضر، واکاوی مفهومی عفاف جنسی خانواده در فقه و زمینه سازی برای تدوین باب مستقلی در فقه با عنوان فقه عفاف است. به همین دلیل نوشتار حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. دستاوردهای پژوهش حاضر این است: عناوینی در فقه وجود دارد که در شناسایی مفهوم عفاف جنسی مؤثر است از جمله در آیات و روایات برخی مصادیق فردی و اجتماعی انحرافات جنسی بیان شده است و به وسیله سیره عقلا که معتقدند حفظ نظام حکومتی با حجاب و عفاف حاصل می شود. همچنین به وسیله عوامل حکومتی چون بیانات رهبری و اهتمام ایشان به گسترش حجاب و عفاف بین مردم و جامعه و قوانینی که در این باب به وسیله کارگزاران دولتی برای تمام ارگان های حکومتی وضع شده جزء مهمترین این عناوین هستند. مهمترین راهکارهای فقهی مؤثر بر شناخت مفهوم عفاف جنسی در خانواده مواردی است از جمله: مصلحت سنجی زوج برمبنای اصل ولایت و قوامیت نسبت به زوجه و زن نیز براساس اصل نصح و خیرخواهی و امر به معروف و نهی از منکر می تواند همسر خود را از گرفتاری در منجلاب انحرافات جنسی نجات دهد. درباره رفتار والدین با فرزندان بااستفاده از ولایت پدر بر فرزندان، توصیه های دینی در مسائل هم خوابگی و مسئله استیذان فرزندان، کاشف از اهتمام به زندگی عفیفانه و شناخت مفهوم عفاف در خانواده است. همچنین در مورد رفتار فرزندان به ویژه خواهر و برادر با یکدیگر، راهکارهای اسلام در پوشش مناسب و نگاه به یکدیگر از مصادیق بارز عفاف جنسی در خانواده است.
۱۳۷.

شناسایی علل حجاب گریزی و روشهای تأثیرگذار تبلیغ وترویج حجاب در بین دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۰۶ تعداد دانلود : ۶۰۷
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی علل حجاب گریزی و روشهای تأثیرگذار تبلیغ و ترویج حجاب در دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود. روش: روش اتخاذ شده در این پژوهش، روش تحقیق کیفی با روش تحلیل تم یا موضوعی بوده است. همچنین در این پژوهش از نمونه گیری هدفمند و سپس نمونه گیری نظری استفاده شده است. یافته ها: با توجه به در نظر گرفتن روش تحقیق کیفی در این طرح، حدود 40 نفر از دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در 11 دانشکده دانشگاه علوم پزشکی شیراز انتخاب شدند و با آنان مصاحبه شد. فرایند تحلیل داده ها نیز در قالب شش مقوله کدگذاری صورت پذیرفت که شامل دیدگاه کلی درباره حجاب، علل حجاب گریزی، خواسته ها و نیازهای فکری زنان در حوزه حجاب، آسیب شناسی حجاب، پیامدهای بدحجابی و راهکارهای تشویق به حجاب و در آخر، راهکارهای تأثیرگذار تبلیغ و ترویج عفاف و حجاب نیز از زبان دانشجویان تحلیل و کندوکاو شد. مقوله هسته پژوهش نیز «نهادینه سازی قلبی حجاب با تأکید بر عفاف باوری» است. نتیجه گیری: هر طرح و برنامه ای برای ارتقای حجاب و عفاف باید ناظر بر ارتقای بُعد شناختی و اقناع مخاطب به وسیله استدلال و همچنین تدریجی، بلندمدت و دور از برخورد قهرآمیز باشد و به طور کلی باید از روشها و تبلیغات نرم استفاده کرد.
۱۳۸.

بررسی ترجمه آیه 59 سوره احزاب از نظر مترجمان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ترجمه حجاب پوشش زنان سوره اعراف قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۵ تعداد دانلود : ۴۵۷
در سال های اخیر یکی از مباحث پر چالش و بحث برانگیز اجتماعی، مسئله حجاب و نوع پوشش زنان در جامعه است و از جمله مهم ترین منابع برای بررسی پیرامون این موضوع، مراجعه به آیات قرآن کریم و به ویژه آیه 59 سوره احزاب می باشد که مورد مناقشه میان قران پژوهان، مترجمان و اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است. در این نوشتار به منظور دستیابی به بهترین ترجمه، ضمن بررسی پیرامون ریشه لغوی لغات اساسی آیه مانند جلباب، یدنین و یعرفن و بررسی ارتباط واژگان آیه با یکدیگر و همچنین تحلیل دیدگاه های تعدادی از مترجمین به اسامی آیتی، قمشه ای، انصاریان، پورجوادی، فولادوند، مشکینی، صفوی به این نتیجه دست یافتیم که هرچند معانی مختلفی مانند چادر، روسری، مقنعه و پیراهن برای جلباب ذکر شده است ولی آیه مذکور در مقام تعیین مصداق برای جلباب نبوده است و مطلق پوشش را شامل می شود. فلذا در بین مترجمین این پژوهش، فولادوند صحیح ترین ترجمه را برای این واژه بکار برده است. همچنین با بررسی شان نزول های مختلف آیه مشحص شد منظور از یعرفن شناحته شدن زنان آزاد از کنیز نیست بلکه منظور شناخته شدن زنان عفیف از سایر زنان است فلذا با عنایت به ارتباط قسمت اول و دوم آیه نتیجه گرفته شد که نوع پوشش و نزدیک کردن آن به بدن باید بگونه ای باشد که سبب شناخته شدن زنان عفیف از غیر عفیف باشد. بنابراین در بین مترجمین قمشه ای، انصاریان، صفوی و مشکینی نزدیکترین و دقیق ترین ترجمه را نسبت به این قسمت از آیه و واژه یعرفن ارایه کرده اند.
۱۳۹.

فمنیسم پسا استعماری و جنبش متقدم زنان در ایران»؛ دیگری سازی و مناسبات سلطه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فمینیسم پسااستعماری دیگری سازی جنبش زنان در ایران حجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۰ تعداد دانلود : ۶۵۰
نقد پسا استعماری نقدی است که ماهیت ضد استعماری و ضد امپریالیستی دارد و در آن عوامل ناهم زمان و نامتجانس تربیت و جنسیت که عوامل شکل دهنده هویت اند، موردبررسی قرار می گیرد. آنچه تابه حال «فرهنگ اقلیت ها» نامیده شده درواقع فرهنگ اکثریت است که از دید گروه ها یا جریان های استعماری حاکم به حاشیه رانده شده و سرکوب شده است و به عنوان «فرهنگ اقلیت» در درجه چندم قرارگرفته است. جنبش فمنیسم نیز درگذر زمان اشکال متفاوتی به خود گرفته است. طی دوران استعمار و پس از استقلال اقدامات و فعالیت ها جنبش های عملی و نظری در سایر نقاط جهان صورت گرفت که اینک از آن با نام« فمنیسم پسا استعماری» یاد می شود گرچه اصطلاح فمنیسم برای زنان در ایران واژه نوینی است اما در جنبش متقدم زنان ایران به آن استناد شده و در ادبیات مقاومتی فمنیسم به آن اشاره می گردد.
۱۴۰.

حجاب، از استدلال های دینی تا استدلال های اجتماعی: سیری از بازتاب مباحثات مربوط به حجاب از مصر در ایران و گزارش آراء فرید وجدی درباره آن

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حجاب فرید وجدی زنان دوره پهلوی اول کتاب زن مسلمان کتاب المرأه الجدیده کتاب زن امروز کتاب تحریر المرأه کتاب زن و آزادی کتاب المرأه المسلمه قاسم امین نقد قاسم امین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۱ تعداد دانلود : ۷۳۵
از میان مسائل بحث انگیزی که پس از برخورد دنیای غرب با دنیای اسلام پدید آمد، یکی از پرچالش ترین آنها، مسئله زن است. در میان مسائل مربوط به زن، حجاب شاخص ترین آن هاست و در درجه بعد، مسأله مشارکت زنان در امور اجتماعی، تحصیل و تساوی حقوق زن و مرد بود. مباحث مربوط به زنان، در میان عرب ها از مباحث بسیار جدی بود که به طور مرتب، آثاری از فرنگی، ترجمه یا به عربی تألیف می شد. این آثار در کل، بر فکر مسلمانان نوگرا مؤثر بود و مخالفان را نیز به واکنش و نوشتن آثاری در این زمینه وامی داشت. نویسنده در نوشتار پیش رو، آثاری که پیرامون مباحث مربوط به زنان در دوره پهلوی اول به نگارش درآمده اند را مورد مداقه قرار داده است. بعلاوه، آثار نویسندگان مصر و عراق در حوزه زنان را که در ایران تأثیرگذار بودند، معرفی می نماید. سپس، شرح مفصلی از دیدگاه های فرید وجدی در کتاب المرأه المسلمه که در نقد قاسم امین به نگارش درآمده است، ارائه می کند.