توسعه اجتماعی

افزایش روند شهرنشینی سبب بروز بحران های اجتماعی-فرهنگی بسیاری مانند: عدم عدالت اجتماعی، سطح پایین تعاملات اجتماعی، نبود سرزندگی و... در شهر ها شده است، شهر اصفهان با دارا بودن پیشینه غنی در زمینه اجتماعی-فرهنگی از این قائده مستثنی نیست. لذا پژوهش حاضر با هدف تحلیل مولفه های اصلی رویکرد های اجتماعی- فرهنگی توسعه شهری در شهر اصفهان است، پژوهش از لحاظ هدف توسعه ای-کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی-تحلیلی است، داده و اطلاعات از روش اسنادی-کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شده، جوامع مورد مطالعه متولیان و کارشناسان هستند که حجم نمونه کارشناسان و متولیان به روش گلوله برفی 50 و 62 پرسشنامه تعیین و تکمیل گردید. به علاوه با استفاده از نرم افزار های EXCELE, GIS و تکنیک های SWARA، BWM، ANP و اسکالوگرام به تجزیه و تحلیل پرداخته شده و نتایج نشان می دهد که در تکنیک SWARA حفاظت از محیط زیست با 1798/0، حس تعلق به شهر با 1831/0، ساماندهی اوقات فراغت با 1826/0، بیمه و بازنشستگی با 1829/0، مکان یابی مراکز امداد اضطراری با 1824/0، و ساماندهی ارتباط مردم با مسئولین با 1828/0 بیشترین وزن را کسب نموده اند و همچنین با توجه به نتایج تکنیک BWM، بعد اجتماعی با وزن 4000/0، در رتبه اول قرار دارد و نتایج تکنیک ANP نشان می دهد مناطق 15، 14، 13، 11، 7، 2 و 9 نسبت به سایر مناطق از توسعه کمتری برخوردار هستند. بر اساس نتایج حاصل از تکنیک اسکالوگرام مناطق اصفهان در پنچ سطح از بسیار برخوردار تا بسیار محروم دسته بندی شده اند و مناطق 7، 14، 15، 2، 9 و 11 در سطح محروم تا بسیار محروم قرار گرفته است. لذا ضرورت این مسئله را نشان می دهد که مدیران و مسئولان برنامه ریزی و توسعه شهری مناطق7، 14، 13، 15، 2، 9 و 11 را در اولویت برنامه ریزی قرار دهند.

. در سال های اخیر، استفاده ی بیش از حد از سوخت های فسیلی، زمینه ساز مسائلی همچون افزایش آلایندگی های زیست محیطی و گرمایش زمین بوده است. از این رو یافتن یک جایگزین برای سوخت های فسیلی امری اجتناب ناپذیر می باشد. انرژی های تجدیدپذیر، منابعی پایان ناپذیر و پاک هستند که می-توانند جایگزینی مناسب برای سوخت های فسیلی باشند. کاهش آلودگی های زیست محیطی، پایان پذیری سوخت های فسیلی و اشتغال زایی از جمله علل ضرورت توسعه ی انرژی های تجدیدپذیر به شمار می آیند. همچنین نامطلوب بودن شاخص های توسعه ی اجتماعی مانند نابرابری جنسیتی و نابرابری درآمدی در اغلب مناطق جهان، نشانگر ضرورت تحقیق بر این مسئله است. لذا تحقیق حاضر، تلاشی در جهت یافتن تاثیر مصرف انرژی های تجدیدپذیر بر توسعه یافتگی اجتماعی می باشد. در این تحقیق بازه ی زمانی مورد نظر شامل سال های 1990 تا 2018 و کشورهای مورد مطالعه شامل کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی هستند که در زمینه ی مصرف انرژی های تجدیدپذیر پیشرو محسوب می شوند. روش بررسی از طریق تجزیه و تحلیل داده های پنلی به شیوه ی خودرگرسیون برداری می باشد که نتایج را بر اساس تعامل و اثرات متقابل میان متغیرها ارائه می دهد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مصرف انرژی های تجدیدپذیر بر نابرابری درآمدی و جنسیتی اثر منفی، بر مخارج بهداشتی و آموزشی دولت ها و امید به زندگی در بدو تولد تاثیر مثبت، و در نتیجه ی این تاثیرات بر توسعه یافتگی اجتماعی اثر مثبت می گذارد.

در سال های اخیر، مفهوم توسعه اجتماعی در رابطه با شهرها و جوامع شهری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. دلبستگی می تواند تأثیر زیادی بر رفاه و کیفیت زندگی شهروندان، مشارکت شهروندی و پایداری شهرها که جز شاخص های توسعه اجتماعی می باشد داشته باشد. با وجود اهمیت بالای توسعه اجتماعی در شهرها، هنوز تأثیر و اهمیت آن در دلبستگی شهروندان به شهر به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی جهت بررسی و ارزیابی تاثیر توسعه اجتماعی بر دلبستگی شهروندان به مکان می باشد. اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه ها توسط نرم افزار SPSS مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده شاخص دلبستگی به مکان با کسب میانگین 55/3، از وضعیت مطلوبی برخوردار می باشد اما در مقابل شاخص توسعه اجتماعی با کسب میانگین 27/2، دارای وضعیت نامطلوبی در این شهر می باشد. از سویی دیگر با توجه به نتایج آزمون رگرسیون توسعه اجتماعی قادر به پیشبینی 7/31 درصد از متغیر دلبستگی به مکان شهروندان می باشد که به بیانی ساده تر توسعه اجتماعی حدود 32 درصد توان اثر گذاری را از میان تمامی عواملی که می توانند بر دلبستگی به مکان شهروندان اثر گذار باشند، دارد که این مقدار قابل توجهی می باشد لذا با هر بهبودی در شرایط اجتماعی شهر رشت شاهد افزایش دلبستگی بیشتر شهروندان به محل زندگی و شهر خود هستیم.

امروزه دست یابی به توسعه پایدار یکی از مباحث عمده کشورها به شمار می رود و کشورهای در حال توسعه جهت جبران عدم پیشرفت، و برای رسیدن به توسعه ای متعادل و همه جانبه که بتواند به بهبود وضع زندگی همه مردم منجر گردد، نیازمند شناخت صحیح و برنامه ریزی های مناسب و بهینه در سطح ملی و منطقه ای هستند. توسعه پایدار دارای سه حوزه بر هم کنش محیطی، اجتماعی و اقتصادی است که بعد اجتماعی آن در چارچوب این مقاله در کانون توجه واقع شده است. هدف اصلی در این تحقیق، رتبه بندی کشورهای جهان اسلام به لحاظ شاخص های توسعه اجتماعی می باشد. در این تحقیق 57 کشور عضو همکارهای اسلامی مورد بررسی قرار گرفتند. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی–تحلیلی می باشد. داده ها و اطلاعات مورد مطالعه از سایت بانک جهانی تهیه شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش تصمیم گیری چندمعیاره کوپراس و شاخص خودهمبستگی موران استفاده شده است. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد کشور های قطر، امارات متحده عربی، ایران و عربستان در جایگاه های اول تا تا چهارم قرار گرفتند. قطر دارای بهترین وضعیت از لحاظ شاخص های توسعه اجتماعی در میان کشور های اسلامی است. همچنین نتایج حاصل از شاخص موران نیز نشان می دهد که توزیع جغرافیایی کشورهای دارای وضعیت مشابه به صوت خوشه ای می باشد که می تواند ناشی از موقعیت استراتژیک، مزیت مکانی و یا موقعیت جغرافیایی این کشورها باشد.

اعتماد اجتماعی به عنوان شیرازه ی همبستگی اجتماعی، امری بنیادین در برقراری و تداوم جامعه است. پژوهش های انجام شده طی سال های اخیر گویای کاهش اعتماد اجتماعی در ابعاد سازمانی و رسمی آن است. از سوی دیگر در سال های اخیر با روند رو به رشد استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی مواجه بوده ایم که خود به معنای دسترسی سریع به اخبار و داده های بسیار درباره ی رخدادهای اجتماعی است. چنین به نظر می رسد که در شرایط جدید، گسترش ارتباطات جهانی از طریق اینترنت و شبکه های اجتماعی، فرایند شکل گیری اعتماد را نیز متأثر کرده و به واسطه ی فعالیت در فضای مجازی نقش سازمان های غیر رسمی، گروه های فعال و حتی افراد در جهت گیری اعتماد اجتماعی اهمیت یافته است. در این مقاله کوشیده ایم با استفاده از روش های نوین داده کاوی، با پایش داده های توییتر، سطح اعتماد به عملکرد سیاسی دولت درباره موضوع برجام را بسنجیم. برای این منظور توییت ها بر اساس اعتماد، بی اعتمادی و خنثی دسته بندی شده و مدلی پیش بینی کننده برای اعتماد بر اساس داده های توییتر ایجاد شده است که متوسط اعتماد را بر اساس معادله رگرسیون اندازه گیری می کند. همچنین همبستگی متوسط اعتماد با ارزش کالاهای سرمایه ای به طور خاص سکه بهار آزادی و دلار بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که اخبار منفی درباره ی برجام باعث افزایش بی اعتمادی کاربران می شود. از سوی دیگر بین بی اعتمادی که موجب عدم اطمینان نسبت به آینده می گردد و نوسان قیمت کالاهای سرمایه ای مانند ارز و سکه همبستگی مشاهده می شود. به بیان دیگر بی اعتمادی و عدم ثبات اجتماعی تنش در بازار کالاهای سرمایه ای مانند سکه و ارز را افزایش داده و ترس از آینده و میل به نگاه داشت سرمایه موجب افزایش تقاضا، همچنین رشد بیشتر قیمت کالاهای سرمایه ای می گردد.

هدف پژوهش حاضر بازشناسی ابعاد و مولفه های مسئولیت پذیری اجتماعی مدرسه به منظور دستیابی به مدل مناسب می باشد. روش پژوهش با توجه به هدف آن، کاربردی و از حیث شیوه اجرا، کیفی و نظریه داده بنیاد می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل 15 نفر از مدیران و معاونان مجرب و نمونه مدارس می باشد و نمونه ها از روش نمونه گیری بصورت گلوله برفی انتخاب شدند و نمونه گیری تا جایی تداوم یافت که پژوهش به اشباع و کفایت نظری رسید. به منظور گرد آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. با استفاده از نتایج حاصل از بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش و تجزیه و تحلیل محتوای مصاحبه ها، ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی مدارس شناسایی شده و طی ۳ مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی الگوی مولفه های مسئولیت پذیری اجتماعی مدرسه در 6 مقوله اصلی شرایط علّی، پدیده محوری (کنکاش مؤلفه ها و ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی مدارس: شامل ۳ مقوله اصلی اهداف، ویژگیها، شیوه اجرا و 6 مقوله فرعی)، شرایط علّی، راهبردها، زمینه ها، شرایط مداخله گر و پیامدهای مسئولیت پذیری اجتماعی جهت بهره برداری در مدارس ارائه شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد؛ مسئولیت پذیری اجتماعی مدرسه به ذی نفع اصلی و محوری آن یعنی دانش آموز بر میگردد. سازمانها از جمله سازمانهای آموزشی مانند مدرسه در شبکه ای از رابطه با ذی نفعان قرار دارند که شناخت و روش تعامل با گروه های ذی نفع در فعالیت سازمان حائز اهمیت است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش توسعه ورزش تربیتی بر شاخص های توسعه اجتماعی کشور ایران طراحی و اجرا گردید. تحقیق حاضر از جمله تحقیقات آمیخته می باشد که به صورت کیفی و کمی انجام گردید. جامعه اماری شامل نخبگان و صاحب نظران در حوزه اجتماعی و ورزش و آشنا به موضوع تحقیق بودند بر اساس روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 13 نفر به عنوان شرکت کنندگان در بخش کیفی تحقیق مشخص گردیدند. همچنین بر اساس انتخاب کل شمار، تمامی این افراد به عنوان نمونه تحقیق در بخش کمی مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر شامل مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق حاضر در بخش کیفی از کدگذاری و در بخش کمی از روش معادلات ساختاری استفاده شد. کلیه روند تجزیه و تحلیل داده های تحقیق حاضر در نرم افزارهای اس پی اس اس نسخه 20 و پی ال اس نسخه 2 انجام گردید. در مرحله کیفی 42 ویژگی از طریق مصاحبه های انجام شده استخراج گردید که این ویژگی ها در 7 شاخص کلی توسعه اجتماعی شامل عدالت، سرمایه اجتماعی، نشاط اجتماعی، رفاه اجتماعی، اخلاق توسعه اجتماعی، امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی دسته بندی گردیدند. نتایج تحقیق نشان داد که ورزش تربیتی بر توسعه اجتماعی (0.787=تاثیر، 0.001= سطح معناداری) تاثیر معناداری دارد.

توسعه اجتماعی در کنار مفاهیمی مانند پذیرش اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و کیفیت زندگی معنا می یابد. این ابعاد می توانند از طریق توسعه ورزش در جامعه بهبود می یابند. از این رو پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش ورزش در توسعه اجتماعی ایران انجام شد. روش پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) بود و به صورت میدانی انجام گرفت. نمونه گیری کیفی به صورت گلوله برفی انجام گرفت که جامعه آماری آن شامل نخبگان دانشگاهی و اجرایی بود که در زمینه جامعه شناسی ورزشی فعالیت آموزشی و پژوهشی داشتند. در بخش کمی نیز نمونه آماری پژوهش به تعداد قابل کفایت جهت مدلسازی معادلات ساختاری به روش در دسترس انتخاب شدند (565). بر اساس مطالعه نظری و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 17 نفر از متخصصان، پرسشنامه محقق ساخته ای در قالب 54 سوال و 3 شاخص اصلی طراحی و تنظیم گردید و با استفاده از نظر متخصصان و آزمون تحلیل عاملی، روایی و از طریق آلفای کرونباخ، پایایی تأیید شد. از روش مدلسازی معادلات ساختاری جهت تحلیل یافته ها استفاد شد. بر اساس یافته های پژوهش و نتایج حاصل از تحلیل مسیر، متغیر فرهنگ ورزشی به میزان 96/0 بر توسعه ورزش تاثیر دارد. همچنین متغیر توسعه ورزش به میزان 90/0 می تواند منجر به توسعه اجتماعی شود. از این رو می توان نتیجه گرفت که ورزش نقش تعیین کننده ای در توسعه اجتماعی ایران دارد. مطابق یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که ورزش و فعالیت های ورزشی می تواند پیامدهای مطلوب اجتماعی را به جای بگذارد. لذا پیشنهاد می شود که میزان توجه مدیران به سرمایه گذاری در بخش بهبود فرهنگ ورزشی معطوف گردد.

هدف: هدف از تحقیق حاضر، تدوین الگوی جامع کارکردهای ورزش و تربیت بدنی در راستای توسعه پایدار ایران بود.روش شناسی: این پژوهش یک تحقیق کیفی بود که بر اساس نظریه داده بنیاد انجام شد. مشارکت کنندگان در تحقیق شامل 21 نفر از خبرگان و صاحب نظران در حوزه توسعه پایدار ورزش بود که با استفاده از دو روش نمونه گیری نظری و گلوله برفی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از روش مصاحبه استفاده شد. در فرایند تجریه و تحلیل، داده های حاصل از مصاحبه در سه مرحله مورد کدگذاری باز، محوری و انتخابی قرار گرفت.یافته ها: با توجه به یافته های پژوهش، تعداد 729 برچسب مفهومی نگارش شد و از بین این موارد 81 کارکرد ورزش و تربیت بدنی در راستای توسعه پایدار شناسایی گردید که این تعداد در 17 مفهوم خلاصه شدند و این مفاهیم در نهایت چهار مقوله کارکردهای توسعه اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را شکل دادند.نتیجه گیری: در راستای توسعه پایدار ایران می توان به ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یک اهرم قدرتمند و اثربخش نگریست و الگوی مستخرج از این پژوهش، می تواند به عنوان یک چارچوب هدایت گر جهت برنامه ریزی و سیاست گذاری های کلان در حوزه توسعه پایدار، خصوصاً در تدوین برنامه های توسعه هم در سطح کلان و هم در سطح برنامه توسعه ورزش کشور به کار گرفته شود.  

هدف: این پژوهش با هدف تبیین جامعه شناختی الگوی توسعه اجتماعی مبتنی بر توسعه ورزش انجام شد.روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- همبستگی بود؛ که به شکل میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل اساتید و مدرس های علوم ورزشی، عوامل مدیریتی و اجرایی مرتبط با ورزش و پژوهشگران و تحلیلگران حوزه توسعه ورزشی بودند. نمونه آماری پژوهش به تعداد قابل کفایت جهت مدلسازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار پی ال اس به تعداد 5 الی 15 نفر به ازای هر گویه یا سوال بود. بنابراین 565 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت تصادفی بود. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته در دو بخش مشخصات توصیفی و سؤالات تخصصی بود. پرسش نامه نهایی در 96 گویه، با روش لیکرت و با ارزش گذاری پنج گزینه ای تهیه گردید. روایی صوری و محتوایی آن توسط 17 نفر از متخصصین بررسی و پایایی پرسشنامه نیز با روش آلفای کرونباخ تأیید شد.یافته ها: نتایج نشان داد تحولات جهانی بر قوانین ورزش بین الملل موثر است(95/0)، همچنین قوانین ورزش بین الملل(62/0) و روندهای اجتماعی (34/0) می توانند بر فرهنگ ورزش کشور داشته باشند. در نهایت باید گفت که فرهنگ ورزش کشور  بر توسعه ورزش (96/0) و توسعه ورزش بر توسعه اجتماعی (90/0) تاثیر دارد. همچنین برازش مدل از مقدار قابل قبولی برخوردار بود.نتیجه گیری: براساس الگوی تبیین شده در این پژوهش می توان گفت که توسعه اجتماعی نیازمند توسعه ورزش می باشد؛ اما در نهایت توسط مولفه های اجتماعی موثر بر توسعه ورزش شکل می یابد. بنابراین پیشنهاد می شود در راستای تحقق توسعه اجتماعی بر نقش ورزش و مولفه های اجتماعی مرتبط با آن تاکید کرد.