سمیه محمدی حمیدی

سمیه محمدی حمیدی

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

ارزیابی ظرفیت های درونی شهری با تأکید بر راهبرد توسعه میان افزا مطالعه موردی: شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه میان افزا آنتروپی شانون هلدرن ویکور شهر اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۰۱
راهبرد توسعه میان افزا یکی از راهبردهای نوین در زمینه مقابله با توسعه فیزیکی شهرها مطرح شده است. هدف اصلی این راهبرد تسخیر مجدد فضاهای شهری ازدست رفته و یا تخریب شده می باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی ظرفیت های توسعه درونی این شهر می باشد. نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش آن توصیفی-تحلیلی می باشد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات از روش ضریب آنتروپی شانون و هلدرن برای سنجش توسعه فیزیکی شهر، شاخص نزدیک ترین برای الگوی توزیع ظرفیت های درونی شهر و مدل ویکور جهت رتبه بندی مناطق شهر با توجه کاربری های موردمطالعه استفاده شده است. طبق محاسبات ضریب آنتروپی شانون، میزان ln(n) 38/1 به دست آمده است که در مقایسه با میزان ضریب آنتروپی شهر که 37/1 به دست آمده است نشانگر رشد و توسعه فیزیکی شهری پراکنده و رشد بی قواره شهری می باشد. همچنین نتایج هلدرن نیز نشان می دهد، حدود 90 درصد از رشد شهر ناشی از رشد جمعیت بوده است و تنها 0.09 درصد مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر بوده است. با بررسی تطبیقی میزان مساحت پیشنهادی و مساحت محقق شده شهری مشخص می شود که حدود 917 هکتار از سطوح کاربری های پیشنهادی هنوز محقق نشده است. درحالی که میزان ظرفیت های درونی برای این شهر معادل 2408 هکتار می باشد. با مقایسه تطبیقی مشخص می گردد، میزان مساحت بر اساس میانگین عددی، نسبت نزدیک ترین همسایگی 58/27- اندازه گیری شده است. ازآنجاکه این مقدار کوچک تر از یک است، بنابراین نتیجه می گیریم ظرفیت های درونی شهری به صورت خوشه ای در سطح شهر توزیع شده است. درنهایت طبق نتایج روش ویکور منطقه 3 شهر با 15/36 دارای بیشترین ظرفیت درونی شهر می باشد.
۲.

تبیین رابطه سالخوردگی جمعیت وشاخص های توسعه اجتماعی در کشورهای جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سالخوردگی باروری امید به زندگی توسعه اجتماعی جهان اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
پدیده سالخوردگی جمعیت که عموماً بوسیله افزایش در سنین بازنشستگی انداز گیری می شود در تمام جنبه های زندگی جوامع بشری از جمله در ساختارهای سنی، ارزش ها، معیارها و ایجاد سازمان های اجتماعی، تحولات قابل ملاحظه ای به وجود خواهد آورد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین سالخوردگی جمعیت و توسعه اجتماعی در کشورهای جهان اسلام است. شاخص های تحقیق 49 شاخص توسعه اجتماعی است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن "توصیفی- تحلیلی" است. داده ها و اطلاعات مورد مطالعه از طریق روش اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و ارتباط بین سالخوردگی وشاخص های توسعه اجتماعی از ضرایب موران بهره گرفته شده است. بررسی شاخص های توسعه اجتماعی نشان می دهد کشور قطر دارای بهترین وضعیت از لحاظ این شاخص ها در میان کشور های اسلامی است. در جایگاه بعدی کشور امارات متحده عربی و در نهایت در جایگاه سوم کشور ایران قرار گرفته است. طبقه بندی کشورها بر اساس ضریب همبستگی فضایی بیانگر قرارگرفتن کشورهای امارات و عربستان در طبقه اول (سالخوردگی بالا و توسعه اجتماعی بالا ) و کشورهای آفریقایی گینه- سومالی – چاد در طبقه چهارم (سالخوردگی پایین و توسعه اجتماعی پایین) است. در اکثر کشورهای طبقه چهارم ساختار شکننده بنیان های اقتصادی اجازه توسعه اقتصادی و اجتماعی را به آنها نداده است.
۳.

تحلیل و بررسی امنیت اجتماعی در مناطق شهری با مدل سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امنیت شهر اردبیل فضاهای شهری مدل کوپراس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۴۰۱
امروزه، شهرنشینی شتابان چه در کشورهای توسعه یافته چه در کشورهای درحال توسعه، با ناهنجاری های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و فضایی زیادی همراه است که سبب افزایش تضادها و نابرابری های اجتماعی از یک سو و انحرافات، کج روی های اجتماعی، و نزول امنیت از سویی دیگر در محیط های شهری شده است. با توجه به اهمیت امنیت و لزوم بررسی و سنجش این مقوله در شهرهای کشورمان، تحقیق حاضر با هدف بررسی شاخص های امنیت در سطح مناطق چهارگانه شهر اردبیل تهیه شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن نیز توصیفی- تحلیلی است. داده ها و اطلاعات به صورت پیمایشی (از طریق پرسش نامه با 384 نفر نمونه با روش نمونه گیری خوشه ای (از مناطق چهارگانه) با سطح با اطمینان 95درصد) جمع آوری شده اند. برای تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات نیز از نرم افزار اس پی اس اس، لیزرل، و مدل کوپراس (COPRAS) استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد شاخص های احساس امنیت مالی شهروندان با مقدار آماره تی 4.23، احساس امنیت جانی شهروندان با مقدار تی26/5، احساس امنیت کالبدی با مقدار تی 59/4، و شاخص نقش نیروی انتظامی با مقدار تی24/2 در سطح کاملاً معنی داری قرار دارد و از ارتباط درونی نسبتاً مناسبی با هم قرار دارند. همچنین، نتایج حاصل از مدل کوپراس نیز نشانی می دهد که احساس امنیت مالی، نقش نیروی انتظامی، احساس امنیت کالبدی، و احساس امنیت جانی به ترتیب بیشترین تأثیر در احساس امنیت از دید شهروندان دارند. درنهایت، در بین مناطق چهارگانه شهر اردبیل منطقه 2 شهری با کسب بیشترین امتیاز (28/0 Q= ) در میان مناطق چهارگانه شهر در جایگاه اول قرار گرفته است.
۴.

سنجش و ارزیابی شاخص های شهر هوشمند در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل خوشه ای تصمیم گیری چندمعیاره شهر هوشمند کلان شهر اهواز PROMETHEE- GIGA

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۳ تعداد دانلود : ۳۶۵
امروزه، گسترش و توسعه سریع شهرنشینی همراه افزایش انواع آلودگی های محیطی، تخریب چرخه های زیستی، استفاده نادرست از زمین و ایجاد ساختارهای نامناسب در عرصه های مختلف زندگی موجب شده است تا توجه به شهر هوشمند به عنوان راهکاری بی بدیل در جهت حل معضلات شهری مورد توجه ویژه مدیران و برنامه ریزان قرار گیرد. لذا، در این پژوهش به سنجش و ارزیابی وضعیت شاخص های شهر هوشمند در شهر اهواز، که یکی از کلان شهرهای ایران است، پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن نیز توصیفی تحلیلی است و جامعه آماری آن 1095389 نفر ساکن در شهر اهواز و تعداد 384 نمونه است که با استفاده از فرمول کوکران برآورد شده است. شاخص های مورد مطالعه ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای شناسایی و تعریف عملیاتی شد. سپس، از طریق روش میدانی و ابزار پرسش نامه اطلاعات مورد نیاز از محدودهمورد مطالعه به روش نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری شد. در مرحله بعد، با استفاده از مدل تصمیم گیری چندمعیاره(PROMETHEE-GIGA) و نرم افزار PROMETHEE مناطق هفتگانه کلان شهر اهواز از نظر شاخص های شهر هوشمند اولویت بندی شد. سپس، با استفاده از روش تحلیل خوشه ای در نرم افزار SPSS مناطق مورد مطالعه از نظر برخورداری از شاخص های شهر هوشمند در سه سطح سطح بندی شد. یافته ها نشان می دهد شاخص تحرک و پویایی هوشمند با وزن 346/0 بیشترین اهمیت و شاخص شهروند هوشمند با وزن 0108/0کمترین اهمیت را در بین شاخص های شهر هوشمند دارد. همچنین، نتایج نشان داد مناطق سه و دو مطلوب ترین شرایط و منطقه یک و پنج نامطلوب ترین شرایط را از نظر شاخص های شهر هوشمند دارا هستند.
۵.

تحلیل فضایی پارک ها و فضاهای سبز شهری با استفاده از مدل کوپراس و GIS (مورد مطالعه: مناطق 22گانه شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تابع k ریپلی تحلیل خودهمبستگی فضایی تهران فضای سبز مدل کوپراس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۶۳۰
فضای سبز نماینده طبیعت در شهر است و به عنوان جزء ضروری و لاینفک پیکره یگانه شهرها در متابولیسم آن ها نقش اساسی را داراست و کمبود آن می تواند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد. با توجه به اهمیت فضای سبز در زندگی شهری امروزی، هدف از تحقیق حاضر بررسی کمّی فضاهای سبز در مناطق 22گانه کلا ن شهر تهران است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از مدل کوپراس و روش های خودهمبستگی فضایی در Arc Gis استفاده شده است. یافته های حاصل از تحلیل کوپراس نشان می هد مناطق 12، 3، و 16 به ترتیب با بیشترین امتیاز در جایگاه نخست و در مقابل مناطق 20، 14، و 13 با وضعیتی نامناسب تر در جایگاه آخر قرار گرفته اند. مقدار شاخص موران نیز 142/0 به دست آمده است که با توجه به نزدیکی به منفی یک نشان می دهد نحوه توزیع فضاهای سبز شهری به صورت تصادفی و بدون برنامه ریزی است. همچنین، نتایج k ریپلی نیز نشان داد فضاهای سبز شهری در سطح مناطق به صورت پراکنده توزیع شده و با افزایش فاصله بین فضاهای سبز شهری به صورت خوشه ای نزدیک تر شده است. درمجموع، وضعیت شاخص ها و سرانه فضای سبز شهری در مناطق 22 گانه در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. با این حال، با مقایسه ای که انجام گرفته است برخی مناطق وضعیت بهتری نسبت به دیگر مناطق داشته اند.
۶.

شناسایی و تحلیل پیشران های اقتصادی ناشی از نوسانات سطح آب دریاچه ارومیه درعدم تعادل های فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدم تعادل فضایی تحلیل ساختاری میک مک دریاچه ارومیه پیشرانهای اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۳۴۲
در دهه های اخیر، دریاچه ارومیه با کاهش جدی آب مواجه شده است. این امر به نوبه خود اثرات مستقیم و غیرمستفیم بر وضعیت اقتصادی مناطق و سکونتگاه های اطراف و به تبع آن بر عدم تعادل های فضایی در منطقه داشته است. این پژوهش، با نگاه آینده پژوهانه به شناسایی مهم ترین پیشران های اقتصادی مؤثر در عدم تعادل های فضایی پرداخته است. تحقیق حاضر از نوع تحلیل ساختاری، از نظر ماهیت داده ها کیفی و بر اساس روش گردآوری داده ها، اسنادی و پیمایشی و قلمرو تحقیق نیز حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. جامعه آماری این تحقیق شامل خبرگان و برنامه ریزان در منطقه مورد مطالعه می باشد که ب ه روش (گلوله برفی) 35 نفر ب ه عنوان نمونه انتخاب شده اند. در این تحقیق، سعی شده است با بررسی آمار و شاخص های اقتصادی میزان این اثرات بیشتر آشکار گردد. بنابراین، از ماتریس تأثیرات متقاطع در محیط نرم افزار میک مک جهت شناسایی نیروهای پیشران، از ضریب مکانی ( LQ ) و تخمین تراکم کرنل در محیط نرم افزاری ARC GIS برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد، از 15 پیامد اقتصادی مهم در منطقه، کاهش اشتغال در بخش کشاورزی، افزایش بیکاری و کاهش درآمد در بخش کشاورزی و دامداری از مهم ترین و اثرگذارترین پیامدهای ناشی از کاهش سطح آب دریاچه خواهد بود. کاهش اشتغال در بخش کشاورزی در مناطق روستایی به تنهایی از تأثیرگذارترین پیامدهای اقتصادی در منطقه می باشد که نقش مهمی در ایجاد عدم تعادل های فضایی در منطقه مورد مطالعه شناخته شده است. همچنین یافته های ضریب مکانی نیز نشان می دهد، این محدوده در بخش کشاورزی صادر کننده نیروی کار می باشد. در حالی که اقتصاد اصلی این منطقه، کشاورزی است و بیشترین نیرو در بخش خدمات فعالیت می کند که تصاویر به دست آمده از تحلیل تراکم کرنل نیز این امر را اثبات کرد. واژه های کلیدی : عدم تعادل فضایی، پیشران های اقتصادی، تحلیل ساختاری، میک مک، دریاچه ارومیه.
۷.

ارزیابی و سنجش زیست پذیری شهری در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری توسعه شهری تکنیک VIKOR کلان شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۳۷۹
در سال های اخیر مفاهیم مختلفی از پارادایم توسعه پایدار ارائه شده است که بیشتر بخش های آن را شاخه های جغرافیایی تشکیل می دهد. چنانکه مفاهیمی مانند شهر سبز، بوم شهر، شهر قابل زندگی و شهر محیطی را در چهارچوب توسعه پایدار شهری نام می برند. شهر زیست پذیر نیز به عنوان یک رویکرد جدید جهت نیل به تحقق توسعه پایدار شهری می باشد که توسط اپلیارد در کتاب خیابان های زیست پذیر وارد عرصه علمی و جغرافیایی گردید. با توجه به افزایش شهرنشینی در جهان علی الخصوص کشورهای درحال توسعه مانند ایران بررسی و مطالعه ابعاد این رویکردها جهت ایجاد شهری قابل زندگی ضروری می باشد. هدف این پژوهش بررسی شاخص های زیست پذیری شهری در مناطق 8 گانه شهر اهواز تهیه شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری شامل 1095389 نفر جمعیت ساکن در مناطق هشت گانه شهر اهواز و حجم نمونه که با استفاده از فرمول کوکران برآورد شده، برابر با 384 نفر است. ابتدا با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانه ای شاخص های شهر زیست پذیر شناسایی، سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات موردنیاز از مناطق هشت گانه شهر اهواز جمع آوری شده است. درنهایت با استفاده از روش های آنتروپی شانون و روش تصمیم گیری چندمعیاره ویکور (VIKOR) مناطق 8 گانه شهر اهواز ارزیابی و رتبه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد، منطقه سه شهر اهواز دارای بیشترین میزان زیست پذیری و منطقه پنج شهر اهواز دارای کمترین میزان زیست پذیری نسبت به سایر مناطق هستند. برای روشن تر شدن وضعیت هریک از مناطق موردمطالعه کل مناطق در سه طیف دسته بندی شدند. درمجموع سه منطقه شهر دارای وضعیت مطلوب، یک منطقه نیمه مطلوب و چهار منطقه دارای وضعیت نامطلوب بودند. بنابراین برنامه ریزی متوازن بین مناطق و رسیدگی به وضعیت مناطق دارای وضعیت نامطلوب باید در سرلوحه وظایف مسئولین امور قرار گیرد.
۸.

بررسی تاثیر پیاده راه در توسعه گردشگری شهری (مورد مطالعه: منطقه نمونه گردشگری شورابیل- شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیاده راه سازی گردشگری کوپراس شهر اردبیل منطقه نمونه گردشگری شورابیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
پیاده راه سازی سازی جنبشی نوین برخاسته از رویکردهای نوین شهرسازی می باشد که در دهه های اخیر در بحث گردشگری با عنوان پیاده راه های گردشگری مطرح و دارای جایگاه ویژه ای در ساماندهی شهرها گردیده است. در پژوهش حاضر به بررسی پروژه پیاده-راه سازی در منطقه نمونه گردشگری شورابیل واقع در شهر اردبیل پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از روش پیمایشی(پرسشنامه) و نرم افزارهای تحلیل آماریSpss ,Lisrel و مدل تحلیلی copras استفاده شده است. حجم نمونه بر اساس فرمول جامعه نامعلوم سطح اطمینان 95 درصد 384 نفر به دست آمده است. جهت نیل به اهداف تحقیق دو فرضیه مطرح گردید. فرضیه اول با استفاده از ازمون اسپیرمن مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها نشان داد ایجاد پیاده راه و توسعه گردشگری شهری با مقدار همبستگی 530/0 و سطح معناداری 000/0 رابطه مثبت و معناداری دارند. بنابراین فرضیه اول قبول شد. برای آزمون فرضیه دوم نیز از تحلیل مسیر و مدل تحلیلی کوپراس استفاده گردید. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات نشان می دهد، بیشترین اثرکلی مربوط به پیوستگی و انسجام شبکه با میزان (432/0) و مولفه ایمنی و امنیت با میزان (356/0) در توسعه گردشگری در محدوده مورد مطالعه داشته است. همچنین یافته های مدل کوپراس نشان می دهد، گویه زیست محیطی به بیشترین میزان(Qi=10.60) در جایگاه نخست و گویه های ایمنی و امنیت نیز با میزان(Qi=9.85) در جایگاه دوم قرار گرفته است. بنابراین فرضیه دوم مودر قبول واقع نشد.
۹.

بررسی و تحلیل اثرات کاهش سطح آب دریاچه ارومیه بر سطوح توسعه شهرستان های پیرامون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی توسعه دریاچه ارومیه ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۳۸۹
بحث تغییرات محیطی در حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین چالش های فراروی جامعه جهانی مطرح است و یکی از گسترده ترین مباحث علمی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی در سطوح مختلف جهان را به خود اختصاص داده است. وقوع خشک سالی های شدید و مستمر، در دوره های زمانی مختلف، بسیاری از نقاط کره زمین را تهدید می کند و باعث تحولات سریع و عمیقی در سطوح توسعه اقتصادی و اجتماعی بوده است و منطقه خاورمیانه و ایران، از این قاعده مستثنا نیست. خشک شدن منابع آبی ازجمله دریاچه ها از نمودهای بارز این تغییرات است که همواره مشکلاتی برای سکونتگاه های اطراف خود به همراه داشته است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخص های توسعه در شهرستان های 22گانه واقع در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. که در چند دهه اخیر با کاهش سطح آب و خشکی مواجه است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی تحلیلی است. داده ها و اطلاعات نیز از منابع و اسناد سازمان آمار و سرشماری های سال های 85 و 95 جمع آوری شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات نیز از روش ویکور و شاخص خودهم بستگی فضایی موران در نرم افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج حاصل از محاسبات آماری نشان می دهد سطوح توسعه طی ده سال اخیر در حوضه، تغییرات بارزی داشته است و به مرور از الگوی توزیع پراکنده در سال 85 با توجه به سیاست های توسعه به توزیع خوشه ای در سال 95  تبدیل شده است. همچنین نرخ اشتغال کاهش و نرخ بیکاری افزایش یافته است. با مقایسه آمار می توان اثرات منفی کاهش سطح آب دریاچه را طی ده سال اخیر در شهرستان های حوضه آبریز به وضوح مشاهده کرد و کاهش تدریجی سطح آب دریاچه و به دنبال آن، کاهش میزان اشتغال و افزایش نرخ بیکاری دلیل اصلی عدم تعادل توسعه در منطقه است.
۱۰.

ارزیابی شاخص های توسعه پایدار در منطقه خاورمیانه با تاکید برکشور ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شاخص های توسعه پایدار کشورهای خاورمیانه مدل ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹
امروزه مبحث توسعه ی پایدار به عنوان یکی از کلیدی ترین دغدغه های مهم در جامعه بشری مطرح می باشد به طوری که اکثر کشورهای جهان سعی می کنند در این زمینه پیشگام باشند. به همین منظور، اغلب این کشورها برای رسیدن به این مهم، دست به تغییر و تحولات در بعد جهانی می زنند. با توجه به اهمیت وضرورت توسعه پایدار کشورها وهمچنین لزوم توجه به این امر در کشور ما باید به عواملی که این توسعه را به همراه دارند اهمیت وتوجه کافی را داشت. این پژوهش با هدف بررسی جایگاه 16 کشور خاورمیانه از لحاظ وضعیت توسعه پایدار با استفاده از 32 شاخص توسعه پایدار با تاکید بر کشور ایران از سال 2006 تا سال 2012 تهیه شده است. نوع تحقیق کاربردی وروش آن نیز تحلیلی- مقایسه ای می باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش ویکور(VIKOR) که یکی از روش های تصمیم گیری چندمعیاره می باشد استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده در سال 2006 با توجه به شاخص های مورد مطالعه کشور تونس، کویت و مصر، در سال 2008 کشورهای کویت، تونس و ترکیه، در سال 2010 کشورهای مصر، ترکیه و ایران و در سال 2012 نیز به ترتیب کشورهای ترکیه، کویت و تونس در جایگاه های اول تا سوم قرار گرفته اند. همچنین با توجه به نتایج کشور ایران در سال 2006 در جایگاه چهارم، در سال 2008 با یک رتبه صعود در جایگاه چهارم، در سال 2010 نیز با یک رتبه صعود نسبت به سال 2008 در جایگاه سوم و بلاخره در سال 2012 با یک رتبه نزول دوباره در جایگاه چهارم در میان 16 کشور مورد مطالعه در خاورمیانه قرار گرفته است. همچنین با توجه به داده های بین المللی کشور ایران از لحاظ شاخص های؛ میزان گازهای گلخانه ای، میزان اشتغال و انرژی تجدید پذیر در سطح بین المللی وضعیت مطلوبی نداشته است که علت اصلی آن نیز افزایش بی رویه جمعیت و اقتصاد نفتی این کشور می باشد.
۱۱.

بررسی نابرابری های توسعه در استان های کشور در راستای تحقق توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۴۸ تعداد دانلود : ۴۸۸
وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانه های مهم توسعه نیافتگی است زیرا درحقیقت کشورهایی که امروزه به عنوان کشورهای توسعه یافته شناخته می شوند ضمن اینکه از شاخص های اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردارند، توزیع درآمدها و امکانات نیز در جوامع نسبتاً عادلانه است. پژوهش حاضر با هدف سطح بندی 31 استان کشور با توجه به 93 شاخص توسعه است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن تحلیلی مقایسه ای است. برای تجزیه و تحلیل شاخص های مورد مطالعه از روش ویکور استفاده شده است. یافته ها در بخش شاخص های بهداشت نشان می دهد استان تهران با کمترین میزان ویکور (0 Q<sub>i</sub>= ) در جایگاه نخست و استان زنجان با بیشترین امتیاز (1 Q<sub>i</sub>= ) در جایگاه آخر قرار گرفته اند. بدین ترتیب در گروه زیربنایی استان خراسان شمالی با امتیاز (048/0 Q<sub>i</sub>= ) و کهگیلویه و بویراحمد (997/0 Q<sub>i</sub>= )؛ در شاخص فرهنگی خراسان رضوی با امتیاز (0 Q<sub>i</sub>= ) و کهگیلویه و بویر احمد (1 Q<sub>i</sub>= )؛ در شاخص های کالبدی استان البرز با امتیاز (0 Q<sub>i</sub>= ) و ایلام (1 Q<sub>i</sub>= )؛ در بخش اجتماعی استان البرز با امتیاز (0 Q<sub>i</sub>= ) و استان مرزی ایلام (997/0 Q<sub>i</sub>= )؛ در بخش اقتصاد استان تهران با امتیاز (0 Q<sub>i</sub>= ) و گیلان (00017/0 Q<sub>i</sub>= )؛ در بخش مهاجرت استان البرز با امتیاز (0 Q<sub>i</sub>= ) و سمنان (1 Q<sub>i</sub>= )؛ درنهایت در بخش آموزش استان چهارمحال و بختیاری با امتیاز (0 Q<sub>i</sub>= ) و استان فارس (1 Q<sub>i</sub>= ) به ترتیب در جایگاه های اول و آخر قرار گرفته اند. بنابراین جهت بهبود وضعیت استان ها و حفظ تعادل آنها پیشنهادهایی ارائه شده است.
۱۲.

تحلیل شاخص های توسعه پایدار در کشورهای صادرکننده عمده نفت جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار کشورهای صادرکننده نفت روش پرامتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
نفت به عنوان یک منبع عظیم ثروت علاوه بر آن که می تواند در حکم موتور محرکه رشد اقتصادی کشورهای نفت خیز باشد، می تواند به عنوان مانعی در مسیر پیشرفت اقتصاد این کشورها عمل کند؛ لذا آنچه در خور توجّه است نحوه مدیریت بر درآمدهای نفتی با مدنظر داشتن رفاه نسل های آتی به عنوان یکی از مبانی اساسی توسعه پایدار است. از سویی کشورهای صاحب نفت می توانند با تخصیص بهینه این منابع به پروژه های زیرساخت بستر مناسبی را برای توسعه پایدار کشور فراهم آورند و از دیگر سو، با ایجاد رانتی های نفتی که آن نیز به نوبه خود ریشه در سوء مدیریت ها دارد، سدی مستحکم در روند رشد شاخص های کلان اقتصادی پدید آورند. هدف از این پژوهش تحلیل شاخص های توسعه پایدار در کشورهای صادرکننده عمده نفت جهان(30کشور) با استفاده از 23 شاخص(زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی) می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی-مقایسه ای می باشد. همچنین برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش پرامتی (از روشهای تصمیم گیری چند شاخصه) بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که، در سال 2006، به ترتیب کشورهای نروژ، کانادا و ایالت متحده آمریکا با بیشترین میزان ضریب پرامتی(Q)، از نظر شاخص های توسعه در وضعیت مطلوبی به سر می برند. و در سال 2012، به ترتیب کشورهای، استرالیا، نروژ و کانادا بیشترین میزان ضریب پرامتی را دارند. و نامطلوب ترین کشور که در این دو سال در رتبه آخر کشورها قرار گرفته است، کشور عراق می باشد. در این میان کشور ایران در سال 2006 با میزان پرامتی (03125/0-) در جایگاه بیست و هفتم و در سال 2012 با میزان (02345/0) با صعود به جایگاه بیست و دوم در میان سی کشور صادر کننده نفت قرار گرفته است.
۱۳.

بررسی و سنجش پایداری اجتماعی شهری با استفاده از مدل کوپراس و نرم افزار Lisrel مطالعه موردی : شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار پایداری اجتماعی معادلات ساختاری مدل کوپراس شهر اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۳۴۱
شهرها اکوسیستم های پیچیده ای هستند که برای رسیدن به توسعه ی پایدار شهری تحت تأثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی قرار دارند. از طرفی عرف، سنت ها، هنجارها و ارزش ها در بستری از روابط اجتماعی و به صورت خودجوش در طول نسل ها شکل گرفته که موجب اعمال نوعی نظارت و کنترل اجتماعی غیراقتدارآمیز بر رفتار فرد جامعه پذیرسازی وی می شوند، که از یک منظر ویژه به عنوان «پایداری اجتماعی» در نظر گرفته می شود. در این راستا تحقیق حاضر با هدف سنجش پایداری اجتماعی در شهر اردبیل پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی و پیمایشی، ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسش نامه می باشد. جامعه ی آماری، کلیه ی ساکنان شهر اردبیل است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر هستند که با روش نمونه گیری خوشه ای و در نهایت با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات از نرم افزار Lisrel استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین شاخص های پایداری اجتماعی در مدل تی ( T )، شاخص های مشارکت، تعلق مکانی و عوامل محیطی بیشترین سطح معنی داری و شاخص های عدالت فضایی و سرزندگی، کمترین معنی داری را نشان می دهند. همچنین نتایج الگوی معادلات ساختاری نشان می دهد که با توجه به شاخص های الگوسازی می توان استدلال کرد که مدل پیشنهادی پژوهشگران، از برازش نیکویی خوبی برخوردار بوده، انطباق مطلوبی بین مدل به تصویر درآمده با مدل ساختاری شده با داده های تجربی فراهم گردیده است. به عبارت بهتر، شاخص های پژوهش، صلاحیت لازم جهت استفاده در قالب یک مدل نهایی پژوهش را دارند.
۱۴.

سنجش پایداری محلات شهری با تاکید بر رویکرد محلات پایدار شهری (SUN) (مورد مطالعه: شهر میاندوآب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عه پایدار محله روش های تصمیم گیری چند معیاره میاندوآب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۳۵
با مطرح شدن محله به عنوان سلول زندگی شهری تحقق توسعه پایدار نیز تنها در قالب توسعه محله ای و در مقیاس محلی و در ادامه تفکر جهانی بیاندیش و محلی عمل کن دنبال شد. با توجه به اینکه در حال حاضر بیش از 60 درصد مردم جهان در شهرها زندگی می کنند. نحوه ی توسعه محلات و در مقیاس کلان پیشرفت و پایداری توسعه در شهرها می تواند موفقیت یا شکست جامعه را در برابر حل مشکلات اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و کالبدی و غیره تعیین نماید. این پژوهش با هدف بررسی توسعه پایدار شهری در محلات سی یک گانه شهر میاندوآب که یکی از شهرهای میانه اندام کشور می باشد با استفاده از 70 شاخص توسعه پایدار می پردازد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن نیز تحلیلی- مقایسه ای می باشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از مجموعه روش های تصمیم گیری چند معیاره (MADM) استفاده شده است. طبق نتایج بدست آمده از روش های تجزیه و تحلیل در رتبه بندی نهایی محلات ساحلی، زرندی و امامزاده عباس به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار گرفته اند. برای روشن تر شدن وضعیت محلات شهری در سه طیف با وضعیت مطلوب، نیمه مطلوب و نامطلوب رتبه بندی شدند که در این طیف بندی مجموعاً هشت محله در جایگاه مطلوب از لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه قرار گرفته اند که بیشتر متأثر از موقعیت ممتاز آن ها در سطح شهر می باشد. در مقابل ده محله در طیف سوم با وضعیت نامطلوب قرار دارند. که بیشتر متأثر از ریشه روستایی بودن آنها که به مرور زمان به محدوده شهر ملحق شده اند در نهایت پیشنهاداتی جهت بهبود توسعه پایدار محله ای ارائه شده است .
۱۵.

تحلیل راهبردی و مدیریت نوسازی بافت های فرسوده. مورد مطالعه: شاهین دژ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدیریت بافت فرسوده سوات شاهیندژ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۱۹
بافت فرسوده به سبب قدمت و فقدان برنامه توسعه و نظارت فنی بر شکل گیری آن می تواند منجر به از بین بردن منزلت آن در اذهان شهروندان شود و لزوم توجه هر چه بیشتر به این بافتها و تامین امکانات بهداشتی-درمانی، بهبود تاسیسات وتجهیزات شهری و غیره در این قبیل مکانها از نیازهای ضروری برای جلوگیری از مهاجرت طبقات مرفه و متوسط از این بافتها و تبدیل شدن آنها به مکان تمرکز فقر می باشد.هدف از این مقاله تحلیل فضایی بافتهای فرسوده در شهر شاهیندژ می باشد. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مطالعه اسنادی و پرسشنامه خانوار و مطالعه میدانی انجام گرفته است. و از شاخص های اقتصادی، کالبدی ،اجتماعی و زیست محیطی که تعداد آنها غالب بر 28شاخص اولیه بود، برای جمع آوری داده ها استفاده شده است.. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزاز SPSS استفاده شده است. در نهایت یافته ها منعکس کننده این مطالب است که شاخص کالبدی با میزان تاثیر 25.1درصد و شاخص اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به ترتیب با تاثیر (15.33)، (6.9) و (6.66) به عنوان مهمترین معضل در بافت فرسوده شهر شاهیندژ شناخته شدند برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزاز SPSS استفاده شده است. در نهایت یافته ها منعکس کننده این مطالب است که شاخص کالبدی با میزان تاثیر 25.1درصد و شاخص اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به ترتیب با تاثیر (15.33)، (6.9) و (6.66) به عنوان مهمترین معضل در بافت فرسوده شهر شاهیندژ شناخته شدند و در نهایت برای شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصتهای پیش روی بافت فرسوده در شهر مورد مطالعه از مدل(SWOT-AHP) بهره گرفته شد که بهترین راهبرد برای آن، راهبرد تهاجمی انتخاب شد.
۱۶.

مقایسه تطبیقی شاخص های توسعه انسانی ایران با کشورهای شبه قاره هند )طی 35 سال اخیر با استفاده از مدل ویکور(Vikor)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۴۳۶
هر ساله برنامه توسعه سازمان ملل متحد یک گزارش توسعه انسانی منتشر می کند که در آن اندازه این شاخص برای هر کشور محاسبه و براساس آن رتبه بندی می شوند. ایران نیز همواره از جمله کشورهایی بوده که به لحاظ توسعه ی انسانی دچار وضعیت مناسبی نبوده است. در همین راستا، هدف اصلی این مطالعه مقایسه تطبیقی شاخص های توسعه انسانی ایران با کشورهای شبه قاره هند در دوره زمانی 2015-1980می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات نیز از روش ویکور استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که کشور ایران در مقایسه با کشورهای شبه قاره هند در اکثر دوره ها در جایگاه نخست و دارای وضعیت متعادل می باشد، فقط در یک دوره(1985) با ضریب ویکور(347/0) در وضعیت نامتعادل و رتبه چهارم در بین کشورها قرار گرفته است. در بین این کشورها، هند و پاکستان از نظر شاخص های توسعه انسانی تا حدودی دارای وضعیت متعادل و نیمه متعادل بوده و کشور بوتان در بیشتر دوره ها دارای وضعیت نامتعادل می باشد.
۱۷.

تحلیل فضاهای عمومی شهری با رویکرد امنیتی به روش S.A (مورد مطالعه: بوستان آزادی شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امنیت فضاهای عمومی ارزیابی ایمنی پیشگیری از جرم بوستان آزادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۴۳۲
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت بوستان آزادی شهر اردبیل به عنوان مهم ترین بوستان در این شهر از منظر مؤلفه های امنیتی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش برداشت میدانی و فرم محقق ساخته استفاده شده است. در انجام این پژوهش از 15مؤلفه و 72شاخص استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش ممیزی ایمنی(S.A) و برای رتبه بندی معیارها از مدل ویکور(VIKOR) استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهند که الف) وضعیت عمومی بوستان از نظر مؤلفه هایی مثل نشانه ها، خطوط دید، مکانهای کور و بدون دفاع، کاربری های مجاور و تعمیر و نگهداری بوستان مطلوب است. ب) وضعیت امنیتی بوستان در برخی مؤلفه ها ازجمله خوانایی و نوع مبلمان شهری کاملاً نامطلوب است. نتیجه نهایی اینکه وضعیت عمومی این بوستان از نظر مجموع مؤلفه های امنیتی تا حدودی مطلوب است.
۱۸.

تحلیل فضایی کاربری های چندمنظوره در شهر با رویکرد پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: کاربری مذهبی شهر میاندوآب)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۳۱۵
شهرها با توجه به حجم بالای سرمایه گذاری و استقرار بسیاری از تأسیسات و ابزارهای اقتصادی و از همه مهم تر جمعیت زیادی که در آن ها ساکن هستند، همواره در معرض تهدیدات و خطرات متعددی هستند؛ چه این خطرات طبیعی همچون سیل و زلزله و چه غیرطبیعی همچون جنگ ها و حملات تروریستی و غیره باشند، چاره ای جز اعمال ملاحظات دفاعی و امنیتی و اتخاذ تدابیر لازم در طرح های شهری با استفاده از فضاهای چندعملکردی و چندمنظوره نیست. ملاحظات دفاعی و امنیتی می تواند نقش اساسی و تأثیرات قابل توجهی در کاهش آسیب پذیری ساکنان شهری در برابر تهدیدات داشته باشد که شهر میاندوآب نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین، بررسی هم افزایی تهدیدات و افزایش آسیب ها و خطرات در زمان بحران های نظامی، از اهمیت خاصی برخوردار است. ازاین رو، این تحقیق با هدف بررسی نقش آفرینی کاربری مذهبی (مساجد، حسینیه ها و تکایا) در پدافند غیرعامل شهری انجام گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها و اطلاعات از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و از ابزارهای نزدیک ترین همسایگی و تحلیل شبکه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که نحوه توزیع این کاربری ها در سطح شهر تصادفی است. همچنین، نتایج روش تحلیل شبکه نیز نشان دهنده دسترسی بیشتر ساکنان شهر به این کاربری ها است، درحالی که نتایج بررسی میزان سرانه های مذهبی نشان داد که میزان سرانه مذهبی شهر با توجه به میزان پیشنهادی طرح جامع و همچنین، استانداردهای موجود مطابقت ندارد و با وجود دسترسی مناسب به این کاربری از استفاده از آن محروم هستند.
۱۹.

بررسی و تحلیل فضایی توزیع و دسترسی به خدمات عمومی شهری. مورد مطالعه: خدمات آموزشی مقطع راهنمایی شهر میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خدمات عمومی عدالت اجتماعی سیستم اطلاعات جغرافیایی میاندوآب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۱۲
یکی از اساسی ترین عناصر شهری جهت افزایش سطح رفاه اجتماعی مردم شهر، وجود خدمات شهری است. توزیع نامناسب خدمات باعث شکل گیری گروه های اجتماعی در شهرها شده و زمینه ساز نابرابری-ها و بی عدالتی در شهرها گردیده به طوری که امروزه فضاهای شهری به عرصه تضادهای اجتماعی بدل شده است. رقابت بر سر دستیابی به امکانات و منافع بیشتر جدایی گزینی اقتصادی –اجتماعی را جایگزین جدایی گزینی های قومی و نژادی کرده است. بنابراین بحث نابرابری فضایی در شهرها و لزوم برقراری عدالت اجتماعی در دسترسی کلیه شهروندان از خدمات شهری عمومی یکی از مباحث جدی پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری می باشد. این پژوهش با هدف بررسی الگوی توزیع خدمات مقطع راهنمایی در شهر میاندوآب با استفاده از متدها و تکنیک های موجود در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS پرداخته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج به دست آمده از روش های شاخص موران و نزدیکترین همسایگی نشان دهنده ی توزیع تصادفی و رندمی این خدمات در سطح شهر می باشد. طبق نتایج بدست آمده از روش تحلیل شبکه نیز میزان دسترسی به مدارس این مقطع در بعضی از مناطق شهری مناسب نبوده است و بسیاری از ساکنان این نواحی علی الخصوص نواحی حاشیه ای شهر که به مرور زمان به شهر الحاق شده اند، از دسترسی به خدمات آموزشی محروم هستند. و تمامی ساکنان این شهر بطور عادلانه به این خدمات دسترسی ندارند.
۲۰.

بررسی و تحلیل عدالت اجتماعی در برخورداری از خدمات شهری (مورد مطالعه: دسترسی به خدمات آموزشی مقطع راهنمایی شهر میاندوآب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی خدمات شهری توزیع فضایی مدل الکتر شهر میاندوآب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۲ تعداد دانلود : ۴۶۵
برقراری عدالت در شهر یکی از مباحث جدی پیشِ روی برنامه ریزان و مدیران شهری است. از مضامین اصلی عدالت در شهرها نیز توزیع عادلانه خدمات و امکانات در شهر است. هدف پژوهش پیشِ رو بررسی نحوه توزیع خدمات آموزشی مقطع راهنمایی در شهر میاندوآب است که یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است و اینکه آیا این خدمات عادلانه در میان نواحی این شهر توزیع شده است و همه شهروندان به طور مساوی به این خدمات دسترسی دارند. نوع پژوهش کاربردی و روش آن نیز تحلیلی مقایسه ای است. روش های تجزیه و تحلیل نیز شامل ضریب آنتروپی برای توزیع جمعیت و شاخص موران برای توزیع مدارس است و برای وضعیت نواحی از لحاظ برخورداری از خدمات نیز از مدل های ویلیامسون و الکتر استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که توزیع جمعیت در شهر متعادل ولی توزیع خدمات به صورت تصادفی است. با توجه به نتایج مدل ویلیامسون نیز نواحی ۱ و ۲ داری وضعیت متعادل و در رتبه بندی نیز ناحیه ۴ در بین نواحی رتبه اول را به خود اختصاص داده است. با تطابق نتایج حاصل از این روش ها مشخص می شود که این خدمات در شهر به طور عادلانه توزیع نشده است و توجه جدی مسؤلین به این امر ضروری است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان