ورزش تربیتی

ساختار کارآمد، مهم ترین عامل رسیدن به اهداف در تمامی نظام ها ازجمله نظام ورزش است؛ بنابراین، هدف از اجرای پژوهش حاضر، تحلیل ساختار ورزش تربیتی ایران بود. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی بود که با روش پژوهش اسنادی انجام شد. برای جمع آوری داده های موردنیاز با هدف تحلیل مسئولیت های نهادهای آموزشی در ورزش، اسناد بالادستی و مبانی قانونی ناظر بر تشکیلات ورزش در ایران مطالعه شدند. داده های موردنیاز برای تحلیل سازمان های مسئول در ورزش تربیتی و نهادهای آموزشی فعال در سایر حوزه های ورزش (همگانی، قهرمانی و حرفه ای) نیز با مطالعه قانون اهداف، وظایف و تشکیلات سازمان های مختلفی که در عرصه ورزش فعال هستند، جمع آوری شدند. یافته های پژوهش نشان داد که وزارت ورزش وجوانان، کمیته ملی المپیک، وزارت آموزش وپرورش، فدراسیون ورزش دانش آموزی، وزارت علوم، فدراسیون ورزش های دانشگاهی، وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی، ستاد کل نیروهای مسلح و باشگاه های ورزشی در حوزه ورزش تربیتی مسئولیت دارند. دراین بین، نهادهای آموزشی وزارت آموزش وپرورش، فدراسیون ورزش دانش آموزی، وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه ورزش همگانی مسئولیت دارند و نهادهای آموزشی وزارت آموزش وپرورش، فدراسیون ورزش دانش آموزی، وزارت علوم، فدراسیون ورزش های دانشگاهی، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه ورزش قهرمانی مسئولیت دارند. دانشگاه آزاد نیز تنها نهاد آموزشی است که در حوزه ورزش حرفه ای مسئولیت دارد؛ بنابراین، پرهیز از بوروکراسی، حذف وظایف موازی ، توزیع متوازن اختیارات ، تبیین شرح وظایف و ارتباطات روشن برای تمام نهادها و برقراری هماهنگی بین آن ها از مهم ترین اصولی است که برای انسجام و یکپارچگی ساختار تشکیلات ورزش تربیتی ایران باید رعایت شود.

هدف پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی سلامت ذهنی ورزشکاران شرکت کننده در ورزش تربیتی انجام گردید. در این پژوهش نیز از طرح های تحقیق آمیخته اکتشافی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کلیه ورزشکاران شرکت کننده حاضر در ورزش تربیتی در مدارس و دانشگاه های مشهد تشکیل دادند. همچنین جهت بررسی کیفیت تحقیق از انجام مصاحبه با 14 نفر از متخصصان استفاده گردید. در این پژوهش ابزاری که جهت جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته است عبارتست از مصاحبه و پرسشنامه، در بخش اول پژوهش از مصاحبه نیمه ساختار مند استفاده شد و در بخش دوم داده های حاصل از پژوهش کیفی به شکل ابزار (پرسشنامه) تهیه و تنظیم گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار پی ال اس استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که به ترتیب مؤلفه های بهزیستی رشد( توسعه)، بهزیستی سیاسی، بهزیستی جسمانی، بهزیستی اجتماعی، بهزیستی کاری(شغلی)، بهزیستی روان شناختی، بهزیستی روحانی(معنوی)، بهزیستی هیجانی (عاطفه مثبت و منفی)، از مهم ترین شاخص های سلامت ذهنی ورزشکاران شرکت کننده در ورزش تربیتی است. با توجه به نتایج تحقیق حاضر مشخص گردید که ورزش تربیتی به واسطه کارکردهای خود نقش مهمی در بهبود سلامت ذهنی افراد به خصوص در بعد بهزیستی رشد را دارا می باشد. از این رو برنامه ریزی در مسیر بهبود میزان مشارکت افراد در ورزش تربیتی در جهت بهبود سلامت ذهنی به شکل مناسبی درک می گردد.

هدف این پژوهش، طراحی و تدوین برنامه استراتژیک توسعه ورزش تربیتی دانشگاه ایلام با استفاده از مدل سوات و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی بود. روش پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. جامعه آماری آن شامل مربیان، مسئولان کمیته های مختلف ورزش دانشجویی، مدیران، کارشناسان، دانشجویان فعال در ورزش و اساتید گروه علوم ورزشی دانشگاه جمعاً به تعداد 68 نفر می باشند. برای تعیین نمونه پژوهش از نمونه گیری تمام شمار استفاده شد و تمامی جامعه به مثابه نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه و پرسشنامه های محقق ساخته براساس مطالعه اکتشافی و بازنویسی از مبانی و مطالعات مشابه بود که روایی محتوایی آن ها براساس نظر متخصصان و با پایایی آلفای کرونباخ 92/0 تأیید شد. از آزمون فریدمن، روش وزن دهی، ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی و ماتریس داخلی و خارجی جهت تحلیل یافته ها استفاده شد. تحلیل داده ها منجر به شناسایی 10 نقطه قوت، 10 نقطه ضعف، 10 فرصت، 11تهدید و 19 استراتژی (5 استراتژی تهاجمی، 5 استراتژی محافظه کارانه، 4 استراتژی رقابتی و 5 استراتژی تدافعی) گردید. همچنین براساس ماتریس عوامل درونی (48/2) و عوامل بیرونی (53/2) وضعیت راهبردی ورزش تربیتی دانشگاه ایلام در منطقه محافظه کارانه قرار دارد. نتایج تحلیل سوات نشان می دهد که ضعف ها بر قوت ها و فرصت ها بر تهدیدها غلبه دارد؛ بنابراین بایستی از استراتژی های ثبات (شامل نگهداری و حمایت درونی) استفاده شود.

مشارکت نوعی پیوند چندسویه، سازنده و سودمند میان افراد است که در آن به اصل برابری انسان ها توجه می شود. مشارکت در عرصه های گوناگون، به ویژه در آموزش وپرورش، دارای اهمیت و ضرورت فراوانی است. به گونه ای که محور اصلی توسعه هر کشوری مشارکت در آموزش وپرورش است. بر اساس تحقیقات موجود، مشارکت فرابخشی در ورزش دانش آموزی با وجود فواید و ضرورت فراوان، وضعیت رضایت بخشی ندارد و با موانع متعددی روبروست. از این رو پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی موانع مشارکت های فرابخشی در ورزش دانش آموزی، با استفاده از «روش کیفی دلفی و غربال گری فازی» و «روش کمّی مدل سازی ساختاری تفسیری» انجام شد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. برای انجام پژوهش ابتدا با استفاده از روش کیفی دلفی فهرستی از موانع مشارکت فرابخشی (14 مقوله) در ورزش دانش آموزی از طریق تحلیل محتوای ادبیات موجود و 15 مصاحبه انجام شده با خبرگان استخراج شد و با استفاده از روش غربال گری فازی موانع مورد تأیید خبرگان مشخص شدند (12 مقوله). سپس با استفاده از روش کمّی مدل سازی ساختاری- تفسیری، روابط بین موانع مشارکت تعیین و به صورت یکپارچه تحلیل شدند. در نهایت به منظور خوشه بندی موانع از «روش MICMAC» استفاده شد. نتایج نشان دادند که اسناد «بالادستی» و «ناآگاهی» با میزان قدرت نفوذ 12 و قدرت وابستگی 6، از تأثیرگذارترین موانع مشارکت های فرابخشی در ورزش دانش آموزی به حساب می آیند. بنابراین با اصلاح اسناد بالادستی و افزایش سطح آگاهی جامعه، با استفاده از ظرفیت رسانه، روحانیون و افراد مشهور و معتمد محل می توان بسیاری از موانع مشارکت را برطرف کرد.

تحقیق حاضرکه با استفاده از روش شناسی کیو انجام شد، با هدف کشف مدل ذهنی خبرگان در مورد راهکارهای توسعه ورزش در دانشگاه فرهنگیان با توجه به جنبه های تربیتی آن انجام گرفت. پژوهش بر اساس هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی- اکتشافی و به دلیل کاربرد روش شناسی کیو از نوع پژوهش های آمیخته می باشد. جامعه پژوهش کلیه اساتید و کارشناسان خبره، پیشکسوتان ورزش دانشگاه، مدیران اداری و سرپرستان شبانه روزی فعال در این حوزه بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. برای انجام این پژوهش از نمودار کیو با توزیع شبه نرمال و توزیع اجباری استفاده شده است. داده ها به کمک تحلیل عاملی کیو تجزیه و تحلیل و ذهنیت های مختلف شرکت کنندگان شناسایی گردید. بر پایه نتایج پژوهش، نه (9) الگوی ذهنی متمایز در خصوص راهکارهای توسعه ی ورزش با رویکرد تربیتی در دانشگاه فرهنگیان شناسایی شد. عوامل انگیزشی بیرونی، ساخت و توسعه ی اماکن و تجهیزات مناسب و استاندارد، توجه به نیازهای جسمی، تربیتی و روانی افراد، امکان مشارکت اعضای خانواده و دوستان در فعالیت ها، درونی سازیِ ارزش مشارکت در برنامه های ورزشی، مدیریت و برنامه ریزی آگاهانه، تبلیغ و اطلاع رسانی مناسب، توجه به هزینه ها و مسائل مالی. الگوهای ذهنی استخراج شده می باشند. به طور کلی مدیریت دانشگاه فرهنگیان در صورت توجه به الگو های ذهنی استخراج شده می تواند به رشد و توسعه ورزش در دانشگاه و بهره مندی از آن کمک نموده و سازمان خود را در راستای اهداف عالی تعلیم و تربیتی هدایت نماید.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهکارهای توسعه مشارکت فرا بخشی در ورزش دانش آموزی انجام شد. روش پژوهش، از نوع تحلیل محتوای کیفی بود. جامعه آماری شامل تمام مسئولین ورزش دانش آموزی، دبیران تربیت بدنی باتجربه، قانون گذاران و شخصیت های حقیقی و حقوقی مرتبط با آموزش وپرورش ایران بودند. نمونه گیری به صورت هدفمند تا اشباع داده ها ادامه یافت. فرایند گردآوری داده ها مشتمل بر 14 مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد و مدارک مرتبط با ورزش دانش آموزی بود. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری داده ها و به روش تحلیل محتوای کیفی با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شد. در مرحله کدگذاری باز تعداد 62 مفهوم، 9 مقوله فرعی و درنهایت 3 مقوله اصلی استخراج شد. نتایج این پژوهش نشان داد که سه راهکار عمده توسعه مشارکت فرا بخشی در ورزش دانش آموزی عبارت اند از؛ ایجاد پیش زمینه های رسمی توسعه مشارکت، فرهنگ سازی مشارکت و تدوین نظام مشارکت، بنابراین، توسعه مطلوب مشارکت فرا بخشی در ورزش دانش آموزی مستلزم کاربست این سه دسته فعالیت های اجرایی است که نیازمند درگیرشدن همه گروه های ذینفع است.

پژوهش حاضر با هدف آینده نگاری در ورزش تربیتی ایران به کشف آینده های پیش روی ورزش تربیتی و تدوین سناریوهای آن برای سال 1414 و ارائه استراتژی پرداخته است. آینده نگاری با رویکرد سناریونگاری بر اساس روش منطق شهودی به کار گرفته شده است و برای طراحی سناریوها از روش تحلیل روندها و عدم قطعیت ها و الگوی شش مرحله ای سناریونگاری تلفیقی استفاده گردید. ابتدا، محدوده پروژه مشخص، سپس عوامل اصلی توسعه و نقاط کور با یک بازخورد 360 درجه شناسایی گردید. پس از آن، دو عدم قطعیت کلیدی به عنوان پایه و اساس طراحی سناریوها تدوین شد. در گام بعد تعریف تفصیلی و کامل چهار سناریوهای ممکن صورت پذیرفت. در مرحله پنجم یک استراتژی کلی بر اساس سناریوها ارائه گردید و گام آخر شامل پایش و کنترل استراتژی هاست. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر شامل 44 نفر از ذینفعان داخلی و خارجی ورزش تربیتی ایران بودند که بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. گردآوری داده ها با مصاحبه و پرسش نامه های باز صورت گرفت. بر اساس یافته ها، تحلیل 30 عامل اصلی بدست آمده در نهایت منجر به تولید دو عدم قطعیت کلیدی "شبکه سازی در بین بازیگران کلیدی" و "هم افزایی خانواده و اجتماع" شد که پایه و اساس چهار سناریوی اصلی ورزش تربیتی ایران گردیدند. در نتیجه پیشنهاد می گردد به منظور توسعه ورزش تربیتی ایران، شبکه سازی و هم افزایی نهادهای متولّی با محوریت وزارت ورزش و جوانان، صورت پذیرد.

هدف از پژوهش حاضر، آسیب شناسی اجرای دروس تربیت بدنی عمومی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور بود. دروس تربیت بدنی عمومی و وضعیت اجرا و اثربخشی آن ها در دانشگاه های مختلف همواره مورد توجه محققان بوده و تحقیقات قابل توجهی در این حوزه انجام شده است. گستردگی مسائل مربوط به دروس تربیت بدنی عمومی، محققان مختلف داخلی در ایران را بر آن داشته است که این حوزه را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهند. با انجام یک فراتحلیل می توان تحلیل های متعدد و پراکنده ای که در این قلمرو انجام شده را تلفیق کرد و نظم بخشید. به این منظور تعداد 33 سند پژوهشی مرتبط با دروس تربیت بدنی عمومی مورد بررسی قرار گرفت و چالش های درس تربیت بدنی عمومی در 42 مورد و در چهار مولفه اصلی هدف، محتوا، روش و ارزشیابی شناسایی و دسته بندی شدند و پیشنهاداتی جهت اجرای اثربخش این دروس در دانشگاه ها ارائه گردید.

پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی راهکارهای توسعه مشارکتهای فرابخشی در ورزش دانش آموزی با استفاده از روشهای کیفی دلفی و غربالگری فازی و روش کمی مدل سازی تفسیری- ساختاری انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. برای انجام دادن پژوهش ابتدا با روش کیفی دلفی 23 راهکار توسعه مشارکتهای فرابخشی در ورزش دانش آموزی از طریق تحلیل محتوای ادبیات موجود و 15 مصاحبه انجام شده با خبرگان استخراج شد و با به کارگیری روش غربالگری فازی 22 راهکار مورد تأیید خبرگان استخراج شد. پس از آن با روش کمی مدل سازی تفسیری- ساختاری روابط میان راهکارهای توسعه مشارکت تعیین و به صورت یکپارچه تحلیل شده است. در نهایت به منظور خوشه بندی راهکارها از روش MICMAC استفاده شده و نتایج نشان داده است که سه راهکار «فراهم کردن زیرساختهای قانونی مشارکت در سه سطح کلان، سازمانی و محلی»، «تعریف و تفهیم مشارکت در سطح کلان به منظور ایجاد شرایط تسهیل کننده، تشویقی و حمایتی» و «ایجاد معاونت تربیت بدنی در ساختار ادارات آموزش و پرورش» از تأثیرگذارترین راهکارهای توسعه مشارکتهای فرابخشی در ورزش دانش آموزی به شمار می آیند. بنابراین توسعه مطلوب مشارکت فرابخشی در ورزش دانش آموزی مستلزم فراهم کردن این سه دسته زیرساخت است که با درگیرشدن همه گروهها امکان پذیر است.

تربیت بدنی و ورزش مدرسه ای مقوله ای است که در هر اجتماعی جایگاه ویژه ای دارد و نقش آن در شکوفایی استعداد های مختلف افراد و متعاقب آن تقویت و افزایش ظرفیت های جسمانی و ذهنی افراد انکار ناپذیر است. هدف از این پژوهش تحلیل گفتمان مدیران ورزشی در حوزه ورزش مدارس بود. تحقیق از نوع توصیفی بود که با رویکرد کیفی و تحلیل گفتمان از مرور سخنرانی و مصاحبه های 30 نفر از مدیران ارشد در حوزه ورزش و جوانان و کدگذاری آن در یکسال و نیم اخیر از فرورین 1399 تا مهر 1400 مورد بررسی قرار گرفت. داده های حاصل از مصاحبه و سخنرانی ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی و در قالب 20 مفهوم و 7 مقوله ی بهداشت روح و تن، ظرفیت سازی، فعالیت های مکمل و فوق برنامه، توسعه الزامات ورزشی، مساعدت دولت، فراوری مضمون و تقسیم کار اجتماعی طبقه بندی شدند. به نظر می رسد گفتمان رایج در حوزه ورزش مدارس به خصوص در هر سه بخش درونداد، فرایند و برونداد در راستای بهبود وضعیت جسمی و روحی دانش آموزان متمرکز است. همچنین مدارس باید در جهت توسعه اجتماعی و فرهنگی تلاش نماید تا با هم افزایی بهتر بتوانند به اهداف متعالی دانش آموز تندرست دست پیدا کنند.

هدف از پژوهش حاضر آزمون مدل عوامل موثر بر پیاده سازی سازمان تحول گرا در ورزش تربیتی بود. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از حیث روش تحلیل از نوع توصیفی- همبستگی بود که به صورت میدانی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معاونین، کارشناسان مسئول و کارکنان حوزه تربیت بدنی و سلامت در وزارت آموزش و پرورش، ادارات کل استان ها و شهرستان های کشور به تعداد 357 نفر بودند که نمونه آماری بر اساس جدول مورگان و کرجسی، تعداد 186 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شد. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته 56 سوالی عوامل موثر بر پیاده سازی سازمان تحول گرا انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی با کمک نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 21 و آموس، انجام شد. یافته ها نشان داد که مدل عوامل موثر بر پیاده سازی سازمان تحول گرا در ورزش تربیتی کشور دارای برازش مطلوب و قوی بود. رتبه بندی عوامل موثر بر پیاده سازی سازمان تحول گرا نشان داد که بالاترین رتبه مربوط به بعد سازماندهی و پایین ترین رتبه مربوط به بعد ارزش ها بود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با استفاده از مدل بدست آمده می تواند تبدیل به یک سازمان تحول گرا شود و در محیط در حال تغییر کنونی، بموقع به نیازهای محیطی پاسخ دهد و در جهت تعالی سازمان حرکت نماید.

مقدمه: هدف از تحقیق حاضر تدوین مدل توسعه ورزش تربیتی در کشور ایران بود.روش پژوهش: تحقیق حاضر از نوع تحقیقات متوالی اکتشافی و از نظر نوع داده ها کمی است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی دبیران تربیت بدنی به تعداد 10000 نفر بود. برای جمع آوری داده ها ابتدا پرسشنامه محقق ساخته با نظر و تأیید 30 نفر از خبرگان شامل استادان و متخصصان مدیریت ورزشی، معاونان تربیت بدنی و معلمان تربیت بدنی تهیه شد. این پرسشنامه دارای هفت مؤلفه و 33 سؤال بود و پیش از توزیع روایی و پایایی آن، تأیید شد.یافته ها: نتایج نشان داد که راهبرد توسعه ورزش تربیتی در هفت بعد شامل توسعه برنامه درس تربیت بدنی، کیفیت بخشی برنامه درس تربیت بدنی، توسعه ورزش قهرمانی دانش آموزان، توسعه ورزش همگانی دانش آموزان، ارتقای کیفی فضا و تجهیزات ورزشی، توسعه سواد حرکتی و سبک زندگی سالم و فعال در دانش آموزان و تقویت و توانمندسازی منابع انسانی ارزیابی شد. می توان گفت که توسعه ورزش دانش آموزی فرایندی پویاست و برای تحقق آن و حصول پیامدهای توسعه، ذی نفعان، راهبرد ها، فرایندها و مسیرهای توسعه ورزش با هم عمل می کنند.نتیجه گیری: ازاین رو سیاستگذاران به هنگام تدوین سیاست های توسعه ورزش دانش آموزی باید ذی نفعان، راهبرد ها، فرایندها و مسیرهای توسعه ورزش را مورد توجه قرار دهند.