مطالب

فارابی در آثارش از هر سه قسم علم الهی، به تفصیل بحث کرده است. به باور او، علم خدا به ذات خویش به نحو حضوری است. علم خدا به ممکنات در مقام ذات یا پیش از خلقت، از طریق علم به صور معقول اشیا در ذات خدا و لذا به نحو صوری ارتسامی و از سنخ علم اجمالی است. او به شبهة علم پیشین الهی و اختیار انسان نیز در ذیل این علم، پاسخ داده است. علم خدا به ممکنات در مقام فعل یا پس از خلقت، از طریق علم به اسباب و علل عالیة ممکنات، اشیا و امور جزئیِ ممکن را دربرمی گیرد و به نحو صوری ارتسامی و از سنخ علم اجمالی حاوی تفصیلات است. اما با رسالة فصوص الحکم، اگر از آنِ فارابی دانسته شود، باب دیگری در علم الهی گشوده می شود. نظریة فارابی در علم الهی، در فلاسفة اسلامیِ بعدی، به ویژه ابن سینا تأثیر فراوان نهاده، اما برخی دیگر مانند سهروردی (شیخ اشراق) و عده ای از محققان معاصر، آن را نقد کرده اند. در نوشتار حاضر، اهم این نقدها تبیین و از دید نگارنده، مورد سنجش و ارزیابی قرار خواهند گرفت. در مجموع، نظریة فارابی از دید نگارنده، دارای نقاط قوّت و ضعف مهمی است.

یکی از موضوعات مهم مورد مطالعه در جغرافیای فرهنگی، بررسی رابطه متقابل محیط و فرهنگ و چگونگی تأثیرگذاری متقابل آن ها بر یکدیگر است. در این راستا، بخشی از عناصر فرهنگی، ازجمله دین و مذهب در سرزمین های مختلف، علاوه بر ریشه های تاریخی و اجتماعی، برآمده از ابعاد و ویژگی های طبیعی فضای جغرافیایی خاستگاه و محیط انتشارشان هستند که به شکل آموزه های دینی خاص در آن فضا، تجلی می یابند. اصولاً بخشی از کارکرد دین، ارائه راه حل برای مشکلات مکانی فضایی است. بدیهی است که ادیان در ایران نیز از این مقوله مستثنا نیستند و بخشی از سرچشمه ظهور آموزه های ادیان موجود در فلات ایران نیز متأثر از بنیادهای طبیعی این فضای جغرافیایی است. در این راستا در این مقاله این پرسش مطرح شده است که شاخص های جغرافیایی طبیعی فلات ایران، چگونه پیش از ظهور اسلام و پس از آن، بر ویژگی ها و نوع آموزه های دینی در این حوزه تأثیرگذار بوده اند؟ در این مقاله کوشش شده است که با رویکردی توصیفی تحلیلی، بنیادها و دلایل بوم پایه ظهور آموزه های دینی در ایران بررسی شوند. یافته های پژوهش، نمایانگر این است که شرایط و ویژگی های طبیعی فلات ایران، ازجمله ویژگی های اقلیمی، هیدرولوژیک، و طبیعی، نقش بسزایی در ظهور ویژگی ها و آموزه های ادیان در ایران داشته اند. به عبارت روشن تر، آموزه ها و اعتقادات ادیان ایرانی، ازجمله مذهب تشیع، تحت تأثیر مستقیم بُعد طبیعی فضای جغرافیایی ایران بوده اند.

این مقاله،برای پاسخ به این سؤال که: چرا امامی مانند حضرت هادی(ع) کنیززاده است و با یک کنیز ازدواج کرده؛ در حالی که قرآن ازدواج با کنیزان را در صورت ناتوانی ازدواج با زنان آزاد، روا شمرده است؟ پس از بررسی این دستور قرآنی، به مدد دانش های مختلف از جمله کلام و تاریخ اسلام، نه پاسخ ارائه شده که عبارت اند از: مقابله با برده داری؛ مبارزه با تبعیض نژادی؛ آزادی و ازدواج غیرعلنی؛ تلاش برای تکثیر نسل اهل بیت؛ کم هزینه بودن و بی تکلفی ازدواج با کنیزان؛ دستیابی به پیوند نژادی با قومیت های مختلف؛ جلوگیری از به خطر انداختن همسران رسمی و خاندان هایشان؛ مشکلات شدید امنیتی و اقتصادی خاندان های علوی در این عصر؛پسندیده بودن لذت بری جنسی.

انقلاب مشروطه از زمان وقوعش تاکنون از منظرهای گوناگون مورد ارزیابی قرار گرفته است. تداوم مناقشه های فکری در این باره نشانگر زنده بودن اندیشه مشروطیت است و از ضرورت استمرار گفتگوهای انتقادی درباره آن حکایت دارد. این مقاله به ارزیابی ایده های دکتر کاتوزیان درباره انقلاب مشروطه می پردازد. کاتوزیان به عنوان یک پژوهشگر فعال در حوزه مسائل ایران معاصر، در آثار گوناگونش به بحث درباره انقلاب مشروطه پرداخت و نگاه های خاصی درباره انقلاب مشروطه و فرایندهای منتج از آن ارائه کرد. این نوشتار قصد دارد با رویکردی تحلیلی - انتقادی به ارزیابی دیدگاه های دکتر کاتوزیان درباره مسائلی چون نظریه انقلاب های ایرانی، آرمان ها، بازیگران و مفاهیم مهم مشروطه ایرانی بپردازد و ایده های کاتوزیان را درباره کلان روایت های مارکسیستی و توطئه باور بازتاب دهد. این مقاله سرانجام با صحه نهادن بر پاره ای از دیدگاه های کاتوزیان و تشکیک در برخی دیگر، هم کاتوزیان و هم سایر صاحب نظران را به تأمل بیشتر در این باره برمی انگیزد.

در میان همه نهادهای جامعه، تعلیم و تربیت، نهادی بنیادی و اساسی است که نقش منحصر به فردی دارد و تمام نهادهای اجتماعی دیگر به آن وابسته است. تعلیم و تربیت، رسالت اصلی انبیاست، و این خود نشاندهنده جایگاه مهم و غیر قابل انکار نهاد تعلیم و تربیت در سعادت و پیشرفت هر جامعه به سمت آرمان های خود است. اداره تربیت پاسداریِ سپاه عهده دار تربیت پاسدارانی است که مأموریت اصلی آنها دفاع از انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن است. طراحان دوره ها و طرح های تربیتی سپاه، به موازات این کار و به منظور تدوین نظام جامع تعلیم و تربیت در سپاه اقدامات فراوانی انجام داده اند. این پژوهش به بررسی اصول تعلیم و تربیت در مأموریتهای تربیتی سپاه از جمله طرح صادقین که موضوع این تحقیق است پرداخته است. هدف مقاله، بررسی و استخراج اصول تربیت از دیدگاه مقام معظم رهبری در مأموریتهای تربیتی سپاه است. تحقیق از نظر ماهیت، کیفی و از لحاظ هدف، کاربردی، و از لحاظ روش توصیفی تحلیلی است. منابع این تحقیق بیانات و مکتوبات مقام معظم رهبری است. نتایج پژوهش، نشان داد که اصول تعلیم و تربیت مورد نظر مقام معظم رهبری در سه حیطه اعتقادی، اجتماعی و اخلاقی باید در "طرح صادقین" گنجانده شود و مورد توجه قرار گیرد.

دانش شرق شناسی شکلی از دانش درباره «دیگری» است که می توان در ابتدای امر آن را مطالعه و تحقیق درباره جنبه های مختلف شرق مانند زبان، تاریخ، فرهنگ و سیاست دانست. شکل دیگری از شرق شناسی نیز وجود دارد که در واقع توجیه کننده دوران استعمارگری، اروپامحوری و آمریکامرکزی است و به دنبال این است تا از منظری ایدئولوژیک، بین «خود» و «دیگری» تمایزی اساسی قائل شود و برتری خود را نتیجه بگیرد. بهترین راه برای تقابل با دیگری، ایجاد هراس در بین افکار عمومی است. این هراس از دیگری گاه در قالب «آفریقاهراسی» و «ژاپن هراسی» و گاه در قالب «اسلام هراسی»، «شیعه هراسی» و «ایران هراسی» بوده است. پروژه ایران هراسی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به ویژه پس از تحولات منطقه در قالب بیداری اسلامی به شدت در حال پیگیری است. ایران هراسی هم از سوی کشورهای غربی و هم در بین کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دنبال می شود. در این راستا می توان گفت که تمامی رسانه های انگلیسی زبان و عربی زبان، اعم از رسانه های دیداری مثل العربیه و الجزیره و رسانه های مجازی مثل سایت های اینترنتی، هم راستا با سیاست های کشورهای خود بوده اند. در این مقاله با تأکید بر پروژه شرق شناسی و مفاهیم مرتبط با آن مثل «خود» و «دیگری» درصدد نشان دادن این هستیم تا ایران هراسی را پروژه ای در مسیر شرق شناسی معرفی کنیم که از مسیر «اسلام هراسی» و «شیعه هراسی» می گذرد.

در قرن اخیر، رشد و توسعه فناوری صرفاً در حوزه فرایندهای کاری سازمان ها و صنایع نبوده است بلکه نظام اجتماعی را نیز متأثر کرده است. هدف پژوهش حاضر، کشف و توصیف عمیق تجارب و دریافت های متکثر اعضای هیات علمی یک دانشگاه از تاثیرات توسعه فناوری در ارتباطات بین فردیِ مبتنی بر سبک زندگی اسلامی-ایرانی می باشد. این مطالعه با رویکرد اکتشافی و با استفاده از ابزار مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته به گردآوری داده ها پرداخته و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی داده های گردآوری شده مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. افراد مورد مطالعه(مشارکت کنندگان) 13 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه بودند که از طریق روش نمونه گیری هدفمند گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. انزوای فردی و کنش های ریاکارانه، دو مضمون سطح فردی و در سطح جامعه مضامین ارتباطات اجتماعی پایشی و فرهنگ رفتارهای فخرفروشانه و در سطح نوع بشر مضمون تضعیف شأن انسان، مضامین اصلی استخراج شده می باشند. در نهایت مضامین حاصل از مصاحبه ها با ابعاد و مولفه های سبک زندگی اسلامی-ایرانی تطبیق داده شده و موارد افتراقی تبیین گردیده اند. یافته های تحقیق می تواند در فهم بهتر و تقویت آگاهی های جمعی نسبت به ابعاد مختلف رشد و توسعه فناوری در نزد افراد جامعه مفید واقع شود و سیاستگزاران را در برخورد با آن مهیاتر سازد. 

آموزش های محیط زیستی می تواند سرمایه گذاری عمده ای برای تبدیل شدن دانش آموزان به شهروندانی مسئولیت پذیر و فعال در زمینه محیط زیست به منظور حفاظت از آن باشد. این آموزش ها می تواند به عنوان ره آوردی با ارزش، به نسل های آینده نیز منتقل شود. هدف اصلی پژوهش، بررسی میزان توجه به آموزش محیط زیست است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با تکنیک ابزار فهرست وارسی محقق ساخته شامل 12 گویه اصلی: آب، جمعیت، خاک، تغییرات اقلیم، تنوع زیستی، آلاینده های انسان ساز، تلاش برای احیای کره زمین، تثبیت آب و هوا، استفاده موثر از منابع زمین، ریشه کنی فقر، استفاده های غیر شهری از سرزمین و آموزه های اخلاقی حفاظت از محیط زیست و 136 گویه فرعی استفاده شده است. کل کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه سال تحصیلی 96-1395 در سه بخش متن، تصویر و فعالیت ها مورد بررسی قرار می گیرد. بنابر این جامعه و نمونه آماری یکسان می باشد. این پژوهش کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است. یافته ها نشان می دهد، بیشترین میزان توجه به آموزش های محیط زیست به ترتیب در کتاب علوم تجربی پایه نهم، هفتم و هشتم بوده است که به ترتیب در متن، تصویر و فعالیت-های کتاب های علوم تجربی طرح شده اند. گویه های محیط زیستی قابل توجهی، در حد این کتاب و دانش آموزان مورد توجه قرار گرفته است ولی به برخی گویه ها یا توجهی نشده، یا به اندازه کافی مورد تاکید قرار نگرفته اند که با توجه به نقش کتاب درسی در بهبود رفتار دانش آموزان، نیازمند توجه بیشتر می باشد. از جمله این موارد توجه به امنیت و تهدیدات محیط زیست در زندگی بشر می باشد.

تخصّصی شدن علوم و تأمّل در تأثیرِ آن در اجتهاد، اهمّیت واکاوی هرچه بیشترِ جایگاه و تأثیرِ نظریه ی کارشناسی را در فقه و حقوق اسلامی روشن می سازد. پزشکان متخصّص، از جمله اهل خبره ای محسوب می شوند که اثرگذاری نظریه ی کارشناسی آنان در ابواب مختلف و مسائل متعدّد، واضح و چشم گیر است. امروزه، امکان کشف حقیقت با امکاناتِ دانش پزشکی و آزمایش های جدید و دقیقِ آن و به ویژه، توجّه به تخصّصی شدن روزافزونِ این دانش، دامنه ی بحث از کارکردهای نظریه ی کارشناسی پزشکی را در فقه و حقوق، بسیار گسترده و فراگیر ساخته است. در نوشتار پیشِ رو، این تأثیر در اثبات دیه ی منفعتِ عضو واکاوی شده و ضمن تبیین مصادیقِ تأثیر کارشناسی پزشکی در اثباتِ دیاتِ زوال عقل و حواسّ بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی، دیدگاه های اصولی در شرط اعتبار کارشناسی بررسی گردیده است. دو دیدگاه مطرح در شرط اعتبارِ فقهی کارشناسی، دیدگاه شهادتْ انگاری کارشناسی و اشتراطِ عدالت و تعدّد در آن؛ و دیدگاه کفایت حصولِ وثوق و اطمینانِ عُقلایی است؛ و دیدگاه اول، در اثبات دیه ی منفعت عضو از شهرتِ فقهی برخوردار است. مقاله ی حاضر، به بازپژوهی گفتار طرفداران دو دیدگاه پرداخته؛ و با تبیینِ تفاوت ماهوی شهادت و نظریه ی کارشناسی و حجّیتِ نظر اهل خبره بر اساس سیره ی عُقلایی؛ و نیز معرّفی تحصیلِ اطمینان و الغای احتمالِ اشتباه به عنوان ملاک این سیره ی مستقرّ، دیدگاه دوم را بر گزیده است.

اینترنت و فضاى مجازی با ورود به زندگى انسانی، على رغم تمام محاسن و مزایاى آن، یکسرى دغدغه ها و نگرانى هایى را بر جامعه و خانواده تحمیل کرده است. موضوعی که در تمام جوامع موضوعیت داشته و محدود به جامعه و یا اقلیتی خاص نمی شود. مبرهن است که فضای مجازی مجموعه ای از نکات مثبت و منفی است، اما توجه به مزایای استفاده از فضای مجازی نباید ما را از تهدیدهای آن غافل کند. یکی از مهم ترین این مشکلات نقش فضای مجازی در رشد، گسترش و یا پیشگیری از آسی بهای اجتماعی است. برخی از آسیب های اجتماعی، در فضای حقیقی کم و بیش وجود داشته اند و فضای مجازی نقشی تسهیل کننده، مکمل و یا سرریز را در رابطه با آن ها ایجاد می کند. این آسیب ها چه فضای مجازی باشد چه نباشد در جامعه وجود دارند. اما برخی آسیب ها به ساختار و ویژ گ یهای ماهوی و ذاتی فضای مجازی برم یگردد. یعنی حتی ا گر پیا مهای رد و بدل شده در فضای مجازی اموری مثبت و متعالی باشند، باز در دراز مدت مشکلاتی را برای کاربران خود به وجود می آورد. ویژ گی این آسیب ها این است که چون به ماهیت فضای مجازی مربوط می شوند، با حذف فضای مجازی از بین م یروند. راهبرد علمی آن است که ضمن شناسایی دقیق آسی بهای مرتبط با فضای مجازی و علل و بسترهای ترویج و همه گیر شدن آن، برنامه ریزی لازم را در قالب رویکرد ایجابی با هدف ارتقاء سلامت و ایمن سازی جامعه و ایجاد یک نظام پیشگیری علمی و کارامد در فضای مجازی ایجاد کرد. باید با فراهم کردن بسترها آن بخش از ظرفیت های اینترنت و فضای مجازی که موجب رشد علم، فرهنگ و آ گاهی م یشود تقویت گردد همان طور که باید با سیاست سلبی از ترویج مطالب غیر اخلاقی و ضد دینی، تجاوز به حریم امن افراد، ورود به حریم خصوصی زندگی مردم، افزایش مفاسد اخلاقی پیشگیری کرد.

کردستان به عنوان بخشی از جغرافیای تاریخی ایران و محل زندگی کُردهای ایران، عرصه ای است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. مطابق دیدگاه رایج لفظ «کردستان» برای نخستین بار روزگار حکمرانی سلسله سلجوقیان رسمیت یافته است. براساس این دیدگاه سلطان سنجر، با ایجاد منطقه ای به نام «کردستان» و گماشتن برادرزاده خود «سلیمان شاه» به عنوان حاکم این مناطق، این نام را در دفاتر رسمی و اَسناد اداری آن روزگار رایج کرده است. مهم ترین مشکل دیدگاه اخیر این است که با فرض پذیرفتن آن، دلایل روی دادن این تحول در عهد سلجوقیان معلوم نمی شود و از این رو مهم ترین پرسش درخصوص پیشینه هویتی «کردستان» این است که چه تحولاتی موجب شده تا نام کردستان به عنوان نام این سرزمین در متون رسمی رواج یابد؟ متون و منابع اصلی چه زمانی را برای این تحول مطرح می کنند؟ چنین به نظر می رسد که نام کردستان پیوندی نزدیک با احیاء نام ایران در عهد ایلخانان دارد و زمان رواج و رسمیت یافتن کردستان با تحولات حکومت ایلخانان پیوند دارد؛ بنابراین این پژوهش درصدد است تا با مطالعه انتقادی متون تاریخی و تحقیقات صورت گرفته و نیز با شیوه و روش توصیفی تحلیلی معمول در پژوهش های تاریخی، به پرسش های اخیر پاسخ گفته و فرضیه های طرح شده را مورد ارزیابی قرار دهد.

یکی از راه حل ها برای تدبیر معضل معماری امروزی ایران که آن را از محتوا و مفاهیم عالی تهی کرده و با چالش مواجه ساخته است، برقراری پیوند با معماری گذشته و تداوم آن است. تحقیق حاضر به چگونگی احیای گنبد به عنوان عنصری از هویت معماری ایران می پردازد. به همین منظور عنصر گنبد، از جنبه های گوناگون و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و مقایسه ای و ابزار کتابخانه ای، بررسی شده است. نتیجه این که گنبد ایرانی، دارای شاخصه هایی نظیر پشتوانه اصیل تاریخی و زیبایی شناسانه، مقاومت ذاتی هندسی به لحاظ نیارش و هم چنین خنک نگه داشتن فضای تحت پوشش آن در فصول گرم سال در نواحی اقلیمی گرم و خشک ایران در گذشته، است که موجب هویت بخشی به معماری نواحی مرکزی ایران می شود. بازشناسی این شاخصه ها به احیای این عنصر در معماری معاصر کمک خواهد کرد.

 هدف اساسی توسعه، رشد و تعالی همه جانبه ی جوامع انسانی است. هدف این تحقیق نیز شناخت واقعی عدم وصول به توسعه ی پایدار روستایی در چالش با چرخه ی طرح ها و برنامه ی ریزی های انجام شده ی روستایی است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و با هدف کاربردی است و از روش تاریخی و کتابخانه ای نیز استفاده و از مدل swot هم بهره گرفته شده است. همچنین، این فرضیه مطرح می باشد که توسعه ی پایدار روستایی، با انسجام، یکپارچگی، رفع مشکلات و تنگناها و رفع چالش چرخه ی طرح ها و برنامه ریزی های روستایی حاصل می گردد. از طرفی، یافته های تحقیق نشان می دهد که در چارچوب سلسله مراتبی، فضاهای روستایی می باید، ضمن پایداری در اجزای تشکیل دهنده ی آن، یعنی محیط اکولوژیک، محیط انسانی و محیط فعالیتی، سهم و نقش خود را در نظام سکونتی تا سطح ملی به منصه ی ظهور برساند. چنین نتیجه گیری می شود که توسعه ی پایدار و یکپارچه ی ملی، ارتباط تنگاتنگ با توسعه ی پایدار در سطح منطقه ای، شهری و روستایی دارد و نمی توان به هیچ وجه توسعه ی پایدار روستایی را از آن جدا یا از نظر دور ساخت. لیکن توسعه ی پایدار روستایی در تمام برنامه ریزی های گذشته، نتوانسته موفقیت لازم را در پی داشته باشد.

انتقال فناوری به عنوان یکی از پارادایم های عصر جدید، فرایندی است که به کشورهای در حال توسعه جهت بهره برداری بهینه از منابعشان در اجرای پروژه ها کمک می کند، دستیابی به موفقیت در رقابت با سایر کشورها را تسهیل و امکان توسعه اقتصادی و رشد کشورهای کم تر توسعه یافته از نظر تکنولوژیکی را فراهم می کند. بنابراین هدف از این پژوهش تعیین استراتژی انتقال فناوری در صنایع بالادستی نفت (توسعه میادین نفتی) جمهوری اسلامی ایران با استفاده از مدل اثربخشی مشروط انتقال فناوری در نظر گرفته شد. بدین منظور، به بررسی دیدگاه ها و نگرش های 30 نفر از مدیران و کارشناسان خبره حوزه انتقال فناوری شامل عوامل انتقال فناوری در توسعه میادین نفتی کشور پرداخته شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار SPSS و آزمون های رگرسیون و فریدمن استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که از میان عوامل انتقال فناوری در توسعه میادین نفتی موضوع انتقال در بالاترین اولویت قرار دارد که از بین زیرمعیارهای آن دانش علمی و فناوری فیزیکی بیشترین اولویت را دارد. در ارزیابی فناوری موجود در شرکت استفاده از ماشین آلات و تجهیزات با دقت بالا بیشترین درصد و استفاده از تکنیک های برنامه ریزی و هماهنگی تولید، کپی سازی تجهیزات و قطعات مورد نیاز و همچنین امکان اعمال تغییرات طراحی جهت استفاده بهینه از موارد موجود در پایین ترین سطح قرار دارند.

در این پژوهش با استفاده از داده های آماری ماهانه 24 شرکت سرمایه گذاری و با به کارگیری مدل لاکونیشوک (1992) طی دوره زمانی 1394- 1388، تأثیر رفتار توده واری بر عملکرد این شرکت ها بر اساس نظریه های مدرن و فرامدرن پرتفوی بررسی شده است. برای این منظور، ابتدا متغیر های پژوهش از لحاظ مانایی بررسی شدند، سپس از روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی (EGLS) و گشتاور تعمیم یافته (GMM) برای تجزیه و تحلیل داده و آزمون فرضیه ها استفاده شد. یافته ها نشان می دهد رفتار توده وار در شرکت های سرمایه گذاری بر معیارهای عملکرد هم بر اساس نظریه های مدرن و هم بر اساس نظریه های فر امدرن پرتفوی تأثیر منفی معناداری می گذارد. به بیان دیگر، توده واری بر کلیه معیارهای عملکرد، یعنی نسبت های جنسن، شارپ، ترینر، سورتینو، پتانسیل مطلوب، امگا و ترینر تعدیل شده و جنسن تعدیل شده، اثر منفی و معناداری دارد.

یکی از حوزه های جدید در رابطه با قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، نقض فرض سرمایه گذاری مستقیم است که به مدل قیمت گذاری نمایندگی منتهی می شود. در این مطالعه با هدف مقایسه مدل قیمت گذاری مستقیم و نمایندگی، مدل های تک عاملی، سه عاملی فاما و فرنچ و پنج عاملی فاما و فرنچ هر یک با فرض نمایندگی و سرمایه گذاری مستقیم مقایسه می شود. برای اجرای این آزمون، داده های مربوط به سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1388 تا 1395 جمع آوری شده اند. برای آزمون مدل های قیمت گذاری، دو روش آلفای صفر و قیمت گذاری بتا (مطابق آزمون مقطعی فاما مک بث) استفاده شده است. طبق یافته های آزمون مقطعی فاما مک بث، مدل تک عاملی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل پنج عاملی فاما و فرنچ هر سه در حالت نمایندگی نسبت به سرمایه گذاری مستقیم برتری دارند. یکی از حوزه های جدید در رابطه با قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، نقض فرض سرمایه گذاری مستقیم است که به مدل قیمت گذاری نمایندگی منتهی می شود. در این مطالعه با هدف مقایسه مدل قیمت گذاری مستقیم و نمایندگی، مدل های تک عاملی، سه عاملی فاما و فرنچ و پنج عاملی فاما و فرنچ هر یک با فرض نمایندگی و سرمایه گذاری مستقیم مقایسه می شود. برای اجرای این آزمون، داده های مربوط به سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1388 تا 1395 جمع آوری شده اند. برای آزمون مدل های قیمت گذاری، دو روش آلفای صفر و قیمت گذاری بتا (مطابق آزمون مقطعی فاما مک بث) استفاده شده است. طبق یافته های آزمون مقطعی فاما مک بث، مدل تک عاملی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل پنج عاملی فاما و فرنچ هر سه در حالت نمایندگی نسبت به سرمایه گذاری مستقیم برتری دارند. یکی از حوزه های جدید در رابطه با قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، نقض فرض سرمایه گذاری مستقیم است که به مدل قیمت گذاری نمایندگی منتهی می شود. در این مطالعه با هدف مقایسه مدل قیمت گذاری مستقیم و نمایندگی، مدل های تک عاملی، سه عاملی فاما و فرنچ و پنج عاملی فاما و فرنچ هر یک با فرض نمایندگی و سرمایه گذاری مستقیم مقایسه می شود. برای اجرای این آزمون، داده های مربوط به سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1388 تا 1395 جمع آوری شده اند. برای آزمون مدل های قیمت گذاری، دو روش آلفای صفر و قیمت گذاری بتا (مطابق آزمون مقطعی فاما مک بث) استفاده شده است. طبق یافته های آزمون مقطعی فاما مک بث، مدل تک عاملی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل پنج عاملی فاما و فرنچ هر سه در حالت نمایندگی نسبت به سرمایه گذاری مستقیم برتری دارند.