مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی

هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات روان سنجی فرم کوتاه پرسشنامه شادکامی آکسفورد بود.به این منظور 494 نفر از دانشجویان دانشگاه های شهر تهران به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت از پرسشنامه شادکامی آکسفورد، مقیاس رضایت از زندگی و پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که این ابزار، شادکامی را به عنوان سازه ای تک بعدی اندازه گیری می کند. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه در کل نمونه 71/0 در نمونه دختران 71/0 و در نمونه پسران 70/0 به دست آمد که در حد قابل قبولی است. یافته های همبستگی پیرسون نشان داد بین نمره های فرم کوتاه پرسشنامه با نمره های فرم بلند پرسشنامه شادکامی، رضایت از زندگی  و عزت نفس  رابطه مثبت و معنی داری بود. همچنین میانگین نمره های شادکامی دختران به طور معنی داری بیشتر از میانگین نمره های شادکامی پسران بود. به طور کلی یافته های پژوهش بیانگر این است که فرم کوتاه پرسشنامه شادکامی آکسفورد در جامعه دانشجویان، ویژگی های روان سنجی قابل قبولی دارد و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در پژوهش های روان شناختی استفاده کرد.

هدف پژوهش، برآورد میزان اتّکاپذیری نمره های ارزیابی دانشجویان کارشناسی از عملکرد آموزشی استادان در چهارچوب نظریه تعمیم پذیری بود. برای این منظور، اطلاعات ارزیابی عملکرد استادان که در نیم سال اوّل سال تحصیلی 94-1393 در پایگاه سامانه آموزشی دانشگاه علّامه طباطبائی ثبت شده بود به عنوان جامعه آماری، تعریف شد. سپس به صورت تصادفی چند مرحله ای، نمره های ارزیابی عملکرد آموزشی دوازده استاد به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. داده ها با استفاده از یک طرح دو وجهی آشیان شده، تحلیل شد تا ضریب اتّکاپذیری داده ها برآورد شود. یافته ها نشان می دهد که اتّکا پذیری نظر دانشجویان نسبت به عملکرد آموزشی استاد در همه گروه های آموزشی برابر نیست. همچنین میانگین نمره های ارزیابی، هشت استاد از بین دوازده استاد مورد مطالعه، به این علّت که ضریب اتّکاپذیری آنها کمتر از میزان مورد انتظار است نباید مبنای تصمیم گیری قرار بگیرد. بر اساس نتایج پیشنهاد می شود که پیش از به کارگیری نظرات دانشجویان در ارتقاء یا تمدید قرارداد استادان مدعو یا پیمانی، ابتدا ضریب اتکا پذیری نظرات دانشجویان برآورد شود و چنانچه ضریب اتکا پذیری، کمتر از میزان قابل قبول به دست آمد، نظر آنان مبنای تصمیم گیری قرار نگیرد.

این پژوهش با هدف تعیین میزان همخوانی نتایج راهبردهای مختلف ارزشیابی از تدریس استادان پژوهشی از نوع توصیفی- همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق دانشجویان، دانش آموختگان و اعضای هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کردستان در سال 1391 بودند. ابزار پژوهش، پرسشنامه اقتباس شده از کاربرگ های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بود. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین میانگین نمره های ارزشیابی استادان بر اساس راهبردهای مختلف ارزشیابی تفاوت وجود دارد. استادان و همتایان آنان نمره های بالاتری به کیفیت تدریس داده بودند. تجزیه و تحلیل رگرسیون گویای آن بود که نتایج ارزیابی دانشجویان، دانش آموختگان، همتایان و خودارزیابی، اگرچه می تواند 21 درصد از واریانس ارزشیابی کارفرمایان را تبیین کند اما از لحاظ آماری معنی دار نبود. با توجه به نتایج متفاوت حاصله از راهبردهای مختلف ارزشیابی تدریس، ضروری است برای ارزشیابی جامع استادان، ضمن استفاده از ابزارهای مناسب سنجش، از تلفیق راهبردهایی متنوع برای شناسایی نقاط ضعف و قوت کیفیت تدریس استادان استفاده شود.

ارزیابی استعدادهای مورد نیاز برای ورود به بازار کار یکی از دغدغه های مسئولان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی است. هدف این پژوهش اعتباریابی ابزار سنجش استعداد کاری دانشجویان بود. روش پژوهش با توجه به هدف، از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش را دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی فنی و مهندسی دانشگاه شهید باهنر کرمان تشکیل می دادند (799=N). حجم نمونه 300 نفر برآورد شد که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها بر اساس مؤلفه های مطرح شده از سوی مؤسسه آزمون سازی آمریکا برای ارزیابی استعداد در جهان کار تهیه شد. همسانی درونی و پایایی گویه به منظور تعیین پایایی ابزار سنجش استعداد کاری دانشجویان استفاده شد. ضریب آلفای کرانباخ برای عامل های زیربنایی ابزار 74/0 تا 89/0 به دست آمد. تحلیل عاملی تأییدی (CFA)، روایی همگرا و واگرا به منظور تعیین روایی ابزار بررسی شدند. نتایج این تحلیل ها نشان داد که ابزار سنجش استعداد کاری دانشجویان با ده عامل هدف گذاری، همکاری، خلاقیت، نظم و انضباط، حسن نیت، نفوذ، خوش بینی، دانایی، ثبات و تلاش از پایایی و روایی مناسب برخوردار است.

ارزیابی کیفیت در پیشرفت رشته های تحصیلی نقش اساسی دارد. هدف پژوهش، طراحی الگوی تضمین کیفیت دوره آموزشی رشته مدیریت آموزشی است. پژوهش کاربردی و به روش آمیخته انجام شد. با انجام مصاحبه نیمه ساخت مند با 11 نفر از صاحبنظران و استادان رشته مدیریت آموزشی و تحلیل محتوای داده های آن به روش مقوله بندی، هشت عامل مدیریت، برنامه ریزی و سازماندهی گروه، استادان، دانشجویان و خدمات پشتیبانی به عنوان درونداد، فرایند آموزش و یادگیری و دوره آموزشی به عنوان فرایند و دانش آموختگان و آثار علمی به عنوان برونداد و پیامد الگوی تضمین کیفیت تعیین و برای هر عامل ملاک ها و نشانگرهایی مشخص شد. جامعه پژوهش، همه اسناد علمی در حوزه ارزیابی و تضمین کیفیت رشته های آموزشی بود که با روش نمونه گیری دردسترس، 37 سند به عنوان نمونه، مطالعه شد. با تحلیل محتوا، 28 ملاک و 86 نشانگر به دست آمد. سپس 76 نفر از استادان رشته مدیریت آموزشی دانشگاه های دولتی شهر تهران و خبرگان به تعداد 76 نفر به عنوان جامعه پژوهش، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته میزان اهمیت نشانگرهای منتخب در تضمین کیفیت رشته بررسی شد. نمونه گیری به صورت هدفمند و حجم نمونه و جامعه برابر بود. برای تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف، تی (t) تک نمونه، رگرسیون هم زمان استفاده شد و با تحلیل داده ها همه ملاک ها ونشانگرهای منتخب برای ارزیابی هشت عامل مؤثر، تأیید و ساختار مدل تعیین شد. مطلوبیت مدل با اجرای پرسشنامه و نمونه گیری هدفمند بین 14 نفر از صاحب نظران مورد تایید قرار گرفت. 

کیفیت نظام ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در هر نظام آموزشی را می توان، زمینه ساز بینایی مستمر نظام آموزشی و معادل سامانه پایش سلامتی سازمانی و نظام تهییج پویایی و نشاط دانست. مقاله حاضر می کوشد، ضمن واکاوی در تجربه زیسته معلمان، ادراک آنان راجع به دلایل ناکارآمدی برنامه ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی را مورد بازنمایی قرار دهد. مطالعه حاضر مبتنی بر رویکردی کیفی و به روش پدیدارشناسی، با حضور 14 مشارکت کننده از میان معلمان زن و مرد دو شهرستان استان تهران به روش نمونه گیری هدفمند و با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد. تحلیل داده ها بر اساس راهبرد هفت مرحله ای کُلایزی صورت پذیرفت.تحلیل عمیق روایت های معلمان، به شناسایی و دسته بندی سه مضمون اصلی و ده زیر مضمون منتج شد. نتایج نشان داد که معلمان نسبت به اهداف، شیوه اجرا، کارکرد، تجویز و تعمیم این برنامه، نقدها و گلایه های فراوانی دارند که مایلند شنیده شود. تدارک سازوکارهای منسجم و با ضمانت اجرایی بالا و پیگیری، پاسخگویی به نقدها و نگرانی های آنان در این خصوص و همچنین ارتقای شرایط موجود، می تواند به بهبود کیفیت نظام ارزشیابی در مدارس ابتدایی کمک شایانی کند.

 درگیری شغلی به عنوان نگرش، عامل مهمی است که به کارایی و اثر بخشی سازمان کمک می کند. درگیری شغلی مبتنی بر نحوه ادراک کارکنان از محیط کاری و شغل خود و درهم آمیختن کار و زندگی شخصی است که سطح پایین آن، در بین کارکنان منجر به کاهش عملکرد در سطوح مختلف سازمان می شود. با درک این مهم،  پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عدالت ادراک شده سازمانی، بر درگیری شغلی با میانجی گری هویت سازمانی در میان اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی استان همدان انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، متناسب با حجم هر طبقه، تعداد 255 نفر به عنوان نمونه آماری برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های تحقیق، پرسشنامه استاندارد بود. داده های تحقیق، پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزارهای آماری لیزرل (Lisrel) و اس پی اس اس (SPSS) تحلیل شد. نتایج نشان داد که عدالت ادراک شده سازمانی و هویت سازمانی بر درگیری  شغلی اثر مثبت و معنی داری دارد؛ ولی اثر عدالت سازمانی ادراک شده بر درگیری  شغلی با نقش میانجی هویت سازمانی معنی دار نبود. درنتیجه، از عوامل اثرگذار بردرگیری شغلی اعضای هیئت علمی، توجه به عدالت سازمانی و هویت سازمانی آنان است.