مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی

نمره های مصاحبه به شرطی می تواند مبنای تصمیم گیری قرار بگیرد که میزان خطای اندازه گیری آن کم باشد. هدف از اجرای این پژوهش، برآورد ضرایب تعمیم پذیری و اتکاپذیری نمره مصاحبه پذیرش مقطع دکتری روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی بود؛ بنابراین، نمره های مصاحبه 27 نفر از متقاضیان پذیرش در رشته روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی با یک طرح دووجهی متقاطع تحلیل شد. واریانس واقعی که مربوط به مؤلفه هدف اندازه گیری بود، حدود یک سوم از واریانس نمره مشاهده شده را به خود اختصاص داده بود. خطای اندازه گیری نامنظم یک پنجم واریانس و خطاهای اندازه گیری منظم، حدود نیمی از واریانس نمره مشاهده شده را به خود اختصاص داده بودند. یافته ها نشان داد که ضرایب تعمیم پذیری و اتکاپذیری نمره های مصاحبه قابل قبول و نزدیک به ضرایبی است که برای رشته های پزشکی برآورد شده است. با وجود این تعامل بین مصاحبه کنندگان با متقاضیان بیشترین سهم را در تولید خطای اندازه گیری منظم دارد که می تواند اعتبار نمره های به دست آمده را کاهش دهد. بر پایه نتایج، پیشنهاد می شود کارگاه آموزشی برای گروه های آموزشی روان شناسی برگزار شود که آنها بتوانند تحلیل پایایی انجام دهند تا شناخت بیشتری از کیفیت نمره های مصاحبه به دست بیاورند و مشخص کنند که تغییر در کدام یک از وجه ها باعث کاهش خطای منظم و افزایش پایایی نمره مصاحبه می شود.

این مطالعه با هدف بررسی اثر تک زبانه، دوزبانه بودن دانش آموزان ایرانی بر بعدیت، وابستگی مکانی سؤال، تأثیر و کارکرد افتراقی سؤال متن های مطالعه پرلز 2011 انجام گرفت. بعدیت با مقایسه مدل تک بعدی پاسخ مدرج شده با مدل دوعاملی چندبعدی نظریه سؤال-پاسخ، تأثیر و وابستگی مکانی سؤال با استفاده از مدل دوسطحی دوعاملی و کارکرد افتراقی سؤال با مدل دوعاملی چندگروهی کای و همکاران (2011) بررسی شد. نتایج بعدیت نشان داد مدل دوعاملی نسبت به مدل پاسخ مدرج شده برازندگی بهتری با داده ها دارد و وابستگی مکانی سؤال بین سؤال های دو صفت ادبی موجب انحراف از تک بعدی بودن شده است، تفاوت زبانی نیز مقدار زیادی از واریانس آنها را تبیین می کند. نتایج تأثیر نشان داد متوسط برآورد توانایی های تک زبانه ها بالاتر از دوزبانه ها است. همچنین نتایج نشان داد سؤال ها با کارکرد افتراقی یکنواخت برای تک زبانه ها دشوارتر از دوزبانه ها هستند و در سؤال های چندگزینه ای با کارکرد افتراقی غیر یکنواخت تک زبانه ها عملکرد بهتری دارند. به طور کلی، نتایج نشان داد صفات مرتبط با دو متن در بین دانش آموزان تک زبانه و دوزبانه به گونه متفاوتی ادراک می شوند و در بین دوزبانه ها وابستگی مکانی سؤال بیشتر از تک زبانه ها است. همچنین نتایج حاکی از تفاوت عملکرد دانش آموزان تک زبانه –دوزبانه در سؤال ها با شکل آمیخته است.

هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی مؤلفه های اخلاق ارزشیابی از دیدگاه اعضای هیئت علمی و بررسی میزان کاربست آن از دیدگاه دانشجویان بود. روش پژوهش، رویکرد ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است. مرحله اول کیفی و مرحله دوم کمّی و از نوع توصیفی- پیمایشی است. مشارکت کنندگان بخش کیفی، اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و جامعه آماری بخش کمّی، دانشجویان کارشناسی ارشد و کارشناسی این دانشگاه به تعداد 6065 نفر بود که با نمونه گیری هدفمند با 16 عضو هیئت علمی مصاحبه شد و 362 نفر از دانشجویان نیز با روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. ابزار بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختارمند و ابزار بخش کمّی، پرسشنامه اخلاق ارزشیابی محقق ساخته شامل 34 گویه بود. برای تحلیل یافته ها از تحلیل محتوای کیفی از نوع عرفی و آزمون t تک نمونه ای و t مستقل برای بخش کمّی استفاده شد.یافته های کیفی شامل 6 مؤلفه که به عنوان مؤلفه های اخلاق ارزشیابی شناسایی شد. نتایج کمّی نشان داد، میزان کاربست مؤلفه ارتباطات مؤثر در ارزشیابی مطلوب و مؤلفه های «سوگیری نکردن در ارزشیابی، ملاحظات اخلاقی در ارزشیابی و پایایی و روایی ابزارهای ارزشیابی» از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد کمتر از میانگین مفروض گزارش شدند. همچنین از دیدگاه دانشجویان کارشناسی مؤلفه های: ارزشیابی به مثابه یادگیری، ارزشیابی اصولی و صحیح، ارتباطات علمی مؤثر در ارزشیابی مطلوب گزارش شدند. بررسی تفاوت میزان کاربست مؤلفه های اخلاق ارزشیابی بین دانشجویان دختر و پسر نشان دهنده آن است که در مؤلفه های سوگیری نکردن در ارزشیابی، ارتباطات علمی مؤثر در ارزشیابی و پایایی و روایی ابزارهای ارزشیابی تفاوت معنی داری وجود دارد و در سایر مؤلفه ها تفاوتی دیده نشد. نظام اخلاقی در آموزش عالی به ویژه در ارزشیابی دانشجویان، منعکس کننده رفتارهای حرفه ای و تعهد اخلاقی استادان است.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه کیفی ادراک دانشجویان و مدرسان نسبت به درس و تکالیف آمار اجرا شد. شرکت کنندگان شامل 14 مدرس و 29 دانشجوی درس آمار در مقطع کارشناسی رشته های علوم رفتاری و علوم اجتماعی دانشگاه تهران بودند. این گروه به روش هدفمند قضاوتی انتخاب شده و مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. نتایج تحلیل مضمون نشان داد که محور سودمندی در قالب مضامین سازمان دهنده «سودمندی درون زاد»، «سودمندی برون زاد»، «نبود سودمندی»، «کاهش سودمندی» و «افزایش سودمندی» بازنمایی می شوند. مدرسان و دانشجویان بر وجود مشکلات و نبود ادراک سودمندی توسط دانشجویان توافق دارند. با این حال، نوع نگاه به سودمندی، منشأ و راهبردهای ایجاد آن از دیدگاه شرکت کنندگان دو گروه بسیار متفاوت است. بر اساس یافته ها در همه مضامین، میان ادراک مدرسان و دانشجویان تفاوت   وجود داشته و در آن شکاف محسوسی دیده می شود. وجود این تمایز می تواند زمینه ساز سلب مسئولیت، ناهماهنگی و تضادهای احتمالی در فرایند یادگیری شده و برون داد مطلوب را ناممکن کند. بر پایه نتایج به دست آمده، تعامل دانشجویان و مدرسان آمار در دو سطح درگیری عملی و تبادل نظر ضروری می نماید.

 هدف از اجرای این پژوهش، ارائه چهارچوب ارزیابی عملکرد در پژوهش سراهای دانش آموزی بود. روش پژوهش، روش ترکیبی اکتشافی از نوع طراحی ابزار بود. جامعه آماری، مسئولان این مراکز بودند که در دو مرحله پژوهش (کیفی-کمی) مشارکت داشتند. در مرحله نخست، پنج مصاحبه شونده با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و پس از تحلیل مضمون مصاحبه، شش شاخص سنجش عملکرد و تعداد 47 نشانگر برای این شاخص ها در مرحله اول به دست آمد. در مرحله دوم، پاسخ تمامی 21 مدیر مرکز به شیوه سرشماری در مطالعه ای پیمایشی مورد توجه قرار گرفت. ابزار مرحله کمی، پرسشنامه سنجش عملکرد استخراج شده مبتنی بر یافته های مرحله کیفی بود که ضریب پایایی آن به روش آلفای کرونباخ به میزان 79/0 محاسبه شد. روش تجزیه وتحلیل فرایند تحلیل سلسله مراتبی بود. یافته های پژوهش نشان داد که وزن هر یک از شاخص ها در سنجش عملکرد متفاوت است. همچنین برای نشانگرهای مربوط به هر شاخص وزنی متناسب با اولویت آنها در سنجش عملکرد معین شد. نتیجه مطالعه حاضر به رتبه بندی پژوهش سراها از نظر عملکردی و تدوین چهارچوب سنجش عملکرد پژوهش سراها در 6 شاخص منجر شد.

یکی از موضوعات کلیدی در خصوص برنامه های پرورش اعضای هیئت علمی، انتقال یادگیری این برنامه ها یعنی کاربرد عملی آموخته ها توسط اعضای هیئت علمی در محیط دانشگاه و فعالیت های حرفه ای است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای با 32 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه های شهر قم، مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت و شرایط زمینه ای، عوامل علّی و میانجی، راهبردها و پیامدهای فرایند انتقال یادگیری در برنامه های پرورش هیئت علمی بررسی شد. یافته های پژوهش نشان داد انگیزش انتقال، حرفه گرایی به عنوان عوامل علّی، بین المللی شدن آموزش عالی، فرهنگ دانشگاهی یادگیرنده، جو حمایتی، پویایی برنامه درسی دانشگاه در چهارچوب شرایط زمینه ای، کیفیت و انتظارات دانشجویان، نیازهای اعضای هیئت علمی، آمادگی برای یادگیری به عنوان عوامل میانجی بر انتقال یادگیری تأثیر می گذارند. شایستگی مدرسان و ارائه دهندگان، ارتقای سطح آزادی علمی در سطح دانشگاه ها، طراحی برنامه ها مبتنی بر مشارکت اعضای هیئت علمی، ارتقای کیفیت و کاربردی بودن محتوای برنامه ها و جامعه پذیری اعضای هیئت علمی، راهبردهای مؤثر بر انتقال یادگیری هستند.

این پژوهش با هدف توسعه روش آموزش وارونه در جهت بهبود یادگیری عمیق دانشجویان انجام گرفت. روش پژوهش حاضر، آمیخته از نوع جایگذاری و جامعه پژوهش شامل دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی به تعداد 2340 نفر و نیز 15 نفر از استادان حوزه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا بود. از این جامعه در بخش کمی 36 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی و در بخش کیفی 20 دانشجو و 5 استاد به صورت هدفمند انتخاب شدند. در بخش کیفی، برای گرد آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختارمند و در بخش کمی از آزمون محقق ساخته استفاده شد. روایی آزمون با نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب کاپای کوهن 89% به دست آمد. پس از تحلیل داده ها در بخش کیفی، برای مدل آموزش وارونه توسعه داده شده، 7 مؤلفه اصلی شامل انعطاف پذیری محیط، فرهنگ یادگیری، محتوا و فعالیت های آموزشی، معلم در نقش مربیگری، مسئولیت و فعال بودن یادگیرنده، یادگیری در حد تسلط و مدیریت زمان استخراج شد. اعتبار درونی این مدل توسط متخصصان و اعتبار بیرونی با استفاده از روش پژوهش تکوینی ارزیابی شد که درنهایت، یافته ها بیانگر تأثیر مدل به دست آمده روی یادگیری عمیق دانشجویان بود.

هدف از اجرای این پژوهش، ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه محقق ساخته اعتیاد به شبکه های اجتماعی مجازی در نوجوانان بود. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش همه دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 97- 1396 بود که در نمونه 514 نفر از آنها به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه از دو دیدگاه نظریه کلاسیک و نظریه جدید اندازه گیری استفاده شد. در قسمت یافته ها بعد از تأیید روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، روایی سازه ابزار با استفاده از نظریه کلاسیک (تحلیل های عاملی) مورد تأیید قرار گرفت. در حالت کلی، تحلیل گویه ها با استفاده از نظریه پرسش- پاسخ بعد از رعایت پیش فرض های تک بعدی بودن و استقلال موضعی نشان داد که هیچ یک از مقادیر خی دو معنی دار نیستند که این مطلب نشان دهنده مطلوب بودن مدل برای برازش داده ها بود. همچنین بررسی پارامتر گویه ها و شیب های آنها نشان دهنده قدرت تمیز مطلوب و تابع آگاهی (به جز گویه های 4 و 29) بیانگر اعتبار مطلوب آنها بود. درمجموع می توان گفت که پرسشنامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی از منظر نظریه کلاسیک و نظریه پرسش- پاسخ از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و می توان آن را به عنوان ابزار مناسب برای تشخیص در نوجوانان به کار برد.

هدف از اجرای این پژوهش، طراحی هدف ها و محتوای برنامه درسی برای درس روش های فیزیکی و شیمیایی جداسازی در مقطع کارشناسی ارشد شیمی تجزیه بوده است. این پژوهش توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری، تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و پژوهشگران کارشناسی ارشد و دکتری حوزه شیمی تجزیه در سال 1395 بود که 315 نفر از آنها با روش نمونه گیری داوطلبانه، هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته، بر اساس سرفصل های این درس در کشورهای مختلف بود که روایی محتوایی آن با استفاده از نظرات 12 نفر از استادان و متخصصان حوزه «روش های فیزیکی و شیمیایی جداسازی» و دانشجویان مقطع دکتری بررسی و درنهایت 11 هدف (فصل) و 90 محتوا (سرفصل) به عنوان سؤال های اصلی پرسشنامه انتخاب شد. آلفای کرونباخ پرسشنامه 96/0 به دست آمد و بیانگر پایایی عالی پرسشنامه است. داده ها با آزمون های ناپارامتری رتبه ای علامت دار ویلکاکسون و نمونه های مستقل کروسکال-والیس تحلیل شد. نتایج نشان دهنده آن است که در سطح اطمینان 95 درصد هدف ها و محتواهای طراحی شده از نظر تمام پرسش شوندگان، مهم و ضروری هستند.