مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی

در بسیاری از مطالعات علمی و پژوهشی در تمامی علوم و به ویژه در علوم انسانی مایلیم تأثیر متغیرها بر هم و یا پیش بینی یک متغیر براساس گروهی دیگر از متغیرها را بررسی کنیم. این عمل در مباحث آماری اغلب با ارائه مدل های آماری مناسب امکان پذیر است. مدل های آماری مختلفی تاکنون ارائه شده است که یکی از آنها که در دهه های اخیر مورد استقبال صاحب نظران علوم انسانی قرار گرفته، مدل های چند سطحی است. در این نوع مدل، به جای ثابت فرض کردن ضرایب مدل، در مدل های آماری یک سطحی، این ضرایب متغیر در نظر گرفته می شوند در نتیجه، تأثیرات تعاملی بین متغیر های سطح کلان و سطح خرد، که معمولاً در تحقیقات علوم انسانی به وفور یافت می شود، مدنظر قرار می گیرد و اریبی برآورد پارامترها که از نمونه گیری خوشه ای ناشی می شود تا حد بسیار زیادی در مقایسه با مدل های یک سطحی اصلاح می شود. در این مقاله، به معرفی مدل های چند سطحی و ارائه کاربردها، مزایا و مشکلات این مدل ها پرداخته می شود و با به کارگیری مدل سه سطحی، نقش متغیر های مختلف تشکیل دهنده موقعیت های اجتماعی - اقتصادی در عملکرد تحصیلی (نمره کل) مناسب برای ورود به دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی در طی زمان تحلیل می شود. در این مثال، میزان تأثیر عوامل تشکیل دهنده این موقعیت ها مشتمل بر تحصیلات پدر و مادر، شغل پدر، سطح درآمد در جنسیت های مختلف، با در نظر گرفتن وضعیت بخش و استان محل اقامت داوطلبان در گروه آزمایشی علوم تجربی، در آزمون سراسری ورود به آموزش عالی ایران طی سال های 1380 تا 1388بررسی می شود.

هدف اصلی این پژوهش ارزیابی درونی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف آموزش و پژوهش در سطح گروه آموزشی می باشد. به منظور ارزیابی گروه مذکور شش عامل شامل اول- اعضای هیأت علمی، دوم- دانشجویان، سوم- دانش آموختگان، چهارم- فرآیند تدریس- یادگیری، پنجم- امکانات و تجهیزات آموزشی- پژوهشی، و ششم- پژوهش، مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نوع پیمایشی است و در تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده شده است. صحت سؤالات پرسشنامه با استفاده از روش روایی صوری، مورد تأیید متخصصان فن قرار گرفت. برای برآورد پایایی پرسشنامه ها، ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار میانگین آن 76/0 به دست آمد. نمونه های تحقیق شامل دانشجویان 75 نفر، دانش آموختگان 58 نفر، اعضای هیأت علمی پنج نفر و چهار نفر کارکنان گروه بودند. بازه زمانی انجام تحقیق در سال های 1388 تا 1389 بوده است. نتایج به دست آمده نشان داد که وضعیت گروه آموزشی به لحاظ عامل اعضای هیأت علمی و عامل فرآیند تدریس- یادگیری در سطح مطلوب، و عامل دانشجویان، دانش آموختگان، امکانات و تجهیزات آموزشی- پژوهشی و عامل پژوهش در سطح نسبتاً مطلوب بود. 

هدف پژوهش، بررسی دیدگاه اعضای هیأت علمی در خصوص رتبه بندی مؤلفه های نظام برنامه ریزی درسی رشته کشاورزی و منابع طبیعی در وضعیت موجود و مطلوب می باشد. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل 158 نفر می باشد که با استفاده از جدول مورگان تعداد 112 نفر از آنان به شیوه طبقه بندی تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. پایایی پرسشنامه با محاسبه آلفای کرونباخ برای بخش های مختلف پرسشنامه (79/.، 88/. و71/.) به دست آمد. نتایج نشان داد از دید اعضای هیأت علمی، برای رسیدن به وضعیت مطلوب، تشکیل گروه های مشترک برنامه ریزی درسی در جهت انطباق برنامه های درسی با نیازهای روز بازار کار، در اولویت می باشد. همچنین مشخص شد از دید پاسخگویان، مدیران ارشد آموزش عالی و اعضای هیأت علمی، نسبت به سایرین، بیشترین شایستگی را برای مشارکت در برنامه ریزی درسی دارند. اعضای هیأت علمی "تدوین برنامه درسی مبتنی بر اصول و روش های علمی توسط صاحب نظران و متخصصان با صلاحیت" و "تناسب محتوای برنامه درسی با پیشرفت ها و شرایط روز" را به عنوان دو راهکار معرفی نمودند که برای رسیدن به شرایط مطلوب باید در اولویت قرار گیرند. 

این تحقیق به منظور وزن دهی بهینه به خرده آزمون ها و سؤال های آزمون سراسری برای ساخت نمره کل ترکیبی انجام شده است. هدف نهایی این تحقیق پایین آوردن خطای اندازه گیری نمره کل ترکیبی بر اساس نظریه کلاسیک آزمون سازی بود. وزن دهی در سه سطح صورت گرفته است نخست آزمون سی سؤالی چهارگزینه ای حساب دیفرانسیل که نمونه آن 3409 نفر بود بر اساس وزن دهی در سطح گزینه های سؤال (درصد محبوبیت گزینه ها، نمره فرمولی) و در سطح سؤال (سرجمع ساده بدون وزن یا وزن مؤثر سؤال، وزن عاملی سؤال و وزن دشواری سؤال) وزن دهی شده اند. همچنین در سطح خرده آزمون یک مجموعه آزمون سراسری دستیاری پزشکی با پنج خرده آزمون با طول برابر شش سؤال که نمونه آن 3572 نفر بود نیز به روش های مختلف (متوسط ضریب همبستگی پیرسون، وزن عاملی و ضرایب رگرسیون) وزن دهی شده اند. به علاوه یک مجموعه آزمون دستیاری پزشکی دیگر با طول خرده آزمون های نابرابر به ترتیب 45، 26، 24، 6 و 6 سؤال که در بین گروه 3638 نفری اجرا شده بر اساس وزن مؤثر خود خرده آزمون ها (بدون وزن) مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق نشان داد که روش نمره فرمولی بیشترین واریانس خطا را نسبت به دیگر روش ها تولید می کند. تنها وزن دهی بر اساس دشواری سؤال می تواند رتبه بندی افراد را به نفع افراد شایسته تر تغییر دهد و دیگر روش های وزن دهی برای افزایش پایایی رضایت بخش نیستند و ضریب پایایی آزمون در همان ابتدا تحت تأثیر سؤال های خوب و خرده آزمون های خوش ساخت با طول بهینه است. 

اعتماد شاخصی از سرمایه اجتماعی است که تبادل اجتماعی را در شرایط عدم اطمینان و ریسک تسهیل می کند و در تحقق نظم اجتماعی و نیز زندگی روزمره، عنصری ضروری و حیاتی به شمار می آید. در جوامعی که اعتماد بالایی وجود دارد، مسئولیت پذیری بیشتری در سطوح پایین جامعه دیده می شود و در جوامعی که اعتماد کمتری وجود دارد، به نوعی فرار از مسئولیت دیده می شود. از این رو موفقیت سازمان های امروزی در گرو اعتمادسازی است. در این راستا، به فراخور موضوع، جهت ارتقای احساس اعتماد مخاطبان به سازمان که سرمایه اساسی است بایستی به مقوله اعتمادسازی و ارتقای آن توجه کرد و این نیز جز با توجه به بررسی جامع عوامل مرتبط با آن میسر نیست. بنابراین در این مقاله با بهره گیری از روش کیفی شیوه مطالعه اسنادی و بررسی ادبیات و پیشینه موضوع، مؤلفه ها و ابعاد اعتماد سازمانی با توجه به جامعه ایران تدوین و ارائه گردیده است. 

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رهبری خدمتگزار در ارتقای اعتماد سازمانی با نقش میانجی توانمندسازی انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی و طرح پژوهشی همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل همه کارکنان دانشگاه ارومیه می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم هر طبقه 234 نفر به عنوان نمونه آماری برای مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از سه پرسشنامه رهبری خدمتگزار، اعتماد سازمانی و توانمندسازی استفاده شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزارهای آماری LISREL, SPSS تحلیل شدند. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که اثر مستقیم رهبری خدمتگزار بر توانمندسازی (84/0) مثبت و معنی دار بود. اثر مستقیم این متغیر بر اعتماد سازمانی نیز (39/0) مثبت و معنی دار بود. اما اثر توانمندسازی بر اعتماد سازمانی به میزان (28/0) معنی دار نبود. اثر غیر مستقیم رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی با میانجی گری توانمندسازی به میزان (24/0) مثبت، معنی دارنبود. 

هدف این تحقیق بررسی اثربخشی طرح های ارزیابی درونی اجرا شده در دانشگاه شیراز بود. جامعه آماری تحقیق، مجریان طرح های ارزیابی درونی اجرا شده تا سال 1388، رؤسای گروه ها و دانشکده های دست اندرکار و ابزار تحقیق پرسشنامه ی محقق ساخته بود. نتایج نشان داد که نگرش پاسخگویان نسبت به کیفیت برخی از شاخص های حوزه درون داد، شامل قابل فهم و عملیاتی بودن اهداف و فلسفه انجام ارزیابی درونی، ضرورت و اهمیت انجام ارزیابی درونی در گروه آموزشی و همچنین ایجاد فرهنگ بهبود مستمر در گروه، در حد نسبتاً زیادی مثبت بود. در حوزه فرایند طرح ها، نگرش مجریان و رؤسای گروه ها و دانشکده های مجری در مورد مشارکت اعضای هیأت علمی در فرایند ارزیابی درونی، مثبت و بالا بود. در حوزه برون داد نیز پاسخگویان نگرش مثبتی نسبت به شاخص هایی چون ایجاد مهارت حل مسئله، تصمیم گیری، ایجاد سرمایه فکری در بخش و تمایل به بازاندیشی اهداف و فعالیت های گروه آموزشی داشتند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین تا کمترین میزان پیشنهادهای ارائه شده در سطح بخش، دانشکده و دانشگاه بوده است.