مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی (مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سابق)

در این تحقیق اطلاعات و داده های انرژی کشور از سال 1374 تا 1397 ارائه و از روش های تحلیل اقتصادسنجی و تحلیل تجزیه (لاسپیرز و میانگین لگاریتمی دیویژیا) برای شناسایی و تعیین سهم اثرات فعالیت، ساختاری و شدت انرژی بر مصارف انرژی استفاده شده است. نتایج تحلیل روش اقتصادسنجی نشان می دهد تابع برازش شده مصرف انرژی بر اساس دو متغیر جمعیت و ارزش افزوده با % 99=R2 معتبر بوده و عامل جمعیت تأثیر بیشتری از عامل ارزش افزوده در تغییرات مصرف انرژی دارد. همچنین، تحلیل نتایج این روش نشان می دهد اقدامات قیمتی اثری محسوس و فوری، اما مقطعی بر کاهش مصرف انرژی دارد. نتایج تحلیل تجزیه نیز نشان می دهد روش میانگین لگاریتمی دیویژیا نسبت به روش لاسپیرز از دقت بالاتری برخوردار بوده و طبق این روش و طی کل دوره به طور متوسط، اثر ساختاری 48%، اثر فعالیت 18% و اثر شدت انرژی 18% در افزایش مصرف انرژی مؤثر بوده اند.

هدف این پژوهش بررسی و ارائه الگوی استقرار بلاکچین در قراردادهای صنعت نفت و گاز است تا از این طریق زمینه لازم جهت ارزیابی آمادگی صنعت نفت و گاز برای پذیرش فناوری بلاکچین فراهم شود. در این مطالعه برای تعیین پیشایندها و برآیندهای استقرار بلاکچین از روش کیفی داده های بنیادی (تحلیل محتوای مقالات و اسناد و کدگذاری باز ) و روش کمّی پرسشنامه استفاده شده است. در بخش کمّی جامعه آماری شامل مدیران و خبرگان فناوری اطلاعات شرکت گاز استان آذربایجان شرقی بوده است. داده های جمع آوری شده به وسیله پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل معادلات ساختاری smart plasمورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پسایندهای بلاکچین (عوامل سازمانی ، عوامل محیطی و عوامل فنی) و همچنین عوامل مداخله گر (درون سازمانی و برون سازمانی) بر استقرار بلاکچین در صنعت نفت و گاز تأثیرگذار هستند.

پژوهش از حیث مبانی فلسفی، پارادایم پراگماتیسم، از منظر هدف جزو تحقیقات اکتشافی و روش اجرا به صورت آمیخته متوالی است. در مرحله کیفی، با مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق هدفمند، داده های لازم جمع آوری و برای ارزیابی اعتبار یافته ها، راهبرد بررسی همکاران و اعتبارسنجی توسط اعضا و برای پایایی مصاحبه، روش توافق درون موضوعی دو کدگذار با محاسبه درصد توافق، استفاده شد. در بخش کمّی جامعه آماری با توجه به اشباع نظری داده ها 246 نفر از مدیران به سؤال های پرسشنامه پاسخ دادند. در این پژوهش از روایی منطقی سازه استفاده شده و روایی متغیرهای مکنون وجود دارد. پایایی سازه های پرسشنامه مقدار عددی شاخص پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ برای تمامی سازه ها از 7/0 بزرگ تر شد. برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS و جهت برازش مدل و آزمون فرضیه ها، از مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزار وارپ پی ال اس استفاده شد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مدل سازی چالش های به کارگیری اثربخش کانون ارزیابی با رویکرد توسعه در شرکت پالایش نفت تهران در قالب روش پژوهش کیفی انجام گرفته است. به لحاظ هدف، این پژوهش کاربردی است. جهت شناسایی چالش ها از مصاحبه نیمه ساختارمند به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شده است. بدین منظور با 10 نفر از متولیان و اعضای کمیته کانون، که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبه صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا و جهت تعیین اهمیت و مدل سازی یافته ها از روش مدیریت تعاملی (IM) و نرم افزار ISM استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد پالایش نفت تهران برای به کارگیری اثربخش کانون توسعه با 15 چالش روبه روست که از این میان عدم بلوغ سازمانی، تغییر در مدیریت، عدم قانونی سازی و شفافیت در دستورالعمل اجرایی کانون و نقص در مدل شایستگی علّی ترین چالش ها شناسایی شدند.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی آینده نگاری منابع انسانی در صنعت نفت با رویکرد قابلیت های پویا است. این پژوهش از حیث هدف جزو تحقیقات اکتشافی و روش اجرای کار به صورت کیفی است. برای گردآوری داده ها از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته استفاده شده و برای تجزیه و تحلیل از راهبرد پژوهشی داده بنیاد با رهیافت نظام مند و کد گذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش با توجه به اشباع نظری داده ها 15 نفر از مدیران و معاونان و رؤسای گروه های منابع انسانی شرکت ملی نفت ایران بودند. برای سنجش پایایی مصاحبه های انجام شده، از روش پایایی بین دو کدگذار و برای اطمینان از روایی پژوهش، روش تطبیق از سوی اعضا به کار گرفته شد. نتایج پژوهش نشان دهنده استخراج 114 کد باز ، 41 کد محوری و 23 کد انتخابی در قالب الگوی پارادایمی است.

کارراهه به صورت مجموعه ای از مشاغل تعریف می شود که یک فرد در طی مسیر زندگی اش در پیش می گیرد و موفقیت آن به دو صورت رضایت ذهنی و عینی سنجیده می شود. هرچند موفقیت کارراهه به تنهایی مهم است ولی مهم تر از آن این است که سازمان ها برای بهبود بهره وری نیروی انسانی و داشتن نیروی انسانی رضایتمند، بدانند چه عواملی بر کارراهه تأثیر می گذارند. در این مقاله محقق به روش تحلیل محتوا و با انجام 40 مصاحبه با متخصصان اجرایی در صنعت نفت به شناسایی متغیرهای مذکور با استفاده از نرم افزار NVIVO پرداخته است. از روش ویلیام اسکات قابلیت اطمینان داده ها برابر 92/0 به دست آمد. 36 متغیر مؤثر بر کارراهه افراد در سه دسته رفتاری، زمینه ای و ساختاری دسته بندی شد. این تحقیق می تواند به عنوان معرفی الگویی در تحقیقات اجرایی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، متغیرهای شناسایی شده می تواند در تعریف روابط جدید در طراحی مسیرهای شغلی و مدل های کارراهه در سیستم منابع انسانی شرکت نفت استفاده شود.

با وجود مطالعات گذشته، نقصان نظریه جامع و اثربخش از مشارکت در سازمان های دولتی به عنوان چالشی اساسی مطرح بوده است. هدف ارائه یک الگوی مشارکت یکپارچه برای کمک به اداره امور سازمان های دولتی بوده و پژوهش به روش ترکیبی از نظریه داده بنیاد و پیمایش انجام شده و از لحاظ هدف اکتشافی و توصیفی بوده است. ابتدا 31 نفر به صورت هدفمند قضاوتی انتخاب شدند و با آنان مصاحبه صورت گرفت و تحلیل کیفی با نرم افزار مکس کیودا انجام شد. در کدگذاری باز، ۱۰۷۵ کد مفهومی شناسایی و با همگرایی آن ها، ۱۳مقوله محوری به دست آمد. نظام مشارکت سازمانی به عنوان پدیده محوری انتخاب و روابط آن با سایر مقوله ها تبیین و الگوی اولیه ارائه شد. سپس با توزیع 250 پرسشنامه در یک شرکت دولتی، شامل 545 نفر، ارزیابی و اعتبار مدل با آلفای کرونباخ 9/0 تأیید و الگوی یکپارچه مشارکت در 5 بخش، شامل وضعیت غایی، وضعیت فاعلی وضعیت مادی وضعیت صوری و مکانیزم ارزشیابی طرح ریزی شد.

هدف اصلی این پژوهش مفهوم پردازی و طراحی مدل تراشکاری سازمانی در سازمان های وابسته به وزارت نفت با رویکرد داده بنیاد است. این پژوهش، در مرحله اول در زمره تحقیقات کیفی با رویکرد اکتشافی و در مرحله دوم، توصیفی کمّی پیمایشی است. در مرحله کیفی، روش نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی بود که بر این اساس 15 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و خبرگان سازمان های وابسته به وزارت نفت انتخاب شدند. همچنین، در مرحله کمّی نیز، پرسشنامه بین 117 نفر از کارکنان وزارت نفت به صورت دردسترس توزیع شد. در مرحله کیفی، تعداد 115 کد باز شناسایی شد که در قالب 38 مفهوم اصلی طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی طراحی شدند. در نهایت، در مرحله کمّی مدل به دست آمده از نرم افزار اسمارت پی ال اس، تفسیر شد. مدل ارائه شده تراشکاری سازمانی می تواند موجب قدرت دادن به سازمان و افراد آن برای به عهده گرفتن مسئولیت های جدید در جهت آینده بهتر خودشان شود.