مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی (مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سابق)

هدف پایه ای این مطالعه، بررسی چگونگی طرح جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه کشور و میزان موفقیت این طرح در دستگاه های اجرایی است. در این پژوهش، سعی شده است تا با روش تحقیق پیمایشی، طرح مورد نظر در چهار بعد (فلسفه ایجادی، درون داد، فرآیند اجرا و برون داد)، در یکی از شرکت های بزرگ مجری این طرح، بررسی شود. یافته ها نشان می دهد که فلسفه طرح با هدف های کلان سازمانی، مطابقت داشته و در راستای یکدیگر هستند. معیارها و روش های شناسایی و انتخاب این افراد، بسنده نبوده است و نیاز به بازنگری دارد و در بعد فرآیند اجرای طرح، مشکلات و نارسایی هایی وجود دارد. علاوه بر این، آسیب شناسی حاضر حکایت از این دارد که رضایت شغلی و تعهد سازمانی افراد منتخب نیز به ترتیب کم تر از حد متوسط است و در نهایت، اهداف مهم طرح تا اندازه زیادی محقق نگردیده است. در پایان مقاله پیش رو، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت اجرای این طرح در سازمان ها، می شود

تناسب شغلی (تناسب بین ویژگی های شخصی و الزام های شغلی) یکی از مباحث بنیادین مدیریت منابع انسانی است؛ این فرض اثبات شده است که وجود تناسب شغلی، ضرورت سازمانی به منظور بهره وری نیروی انسانی است. با توجه به اهمیت تناسب شغلی، در این پژوهش، تناسب شغلی مورد بررسی و سنجش قرار گرفته و راهکارها و پیشنهادهایی جهت بهبود آن ارایه گردیده است. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، بررسی و سنجش تناسب شغلی کارکنان ستادی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، است. به منظور سنجش تناسب شغلی، از بانک اطلاعات شغلی بین المللی (O*NET) استفاده شد، با توجه به این موضوع که در جامعه مورد مطالعه، 37 عنوان شغلی در بخش ستادی، موجود بود و شناسایی شد؛ این مشاغل با توجه به شرح شغل آنها با شرح شغل مشاغل استانداردی که در پایگاه اطلاعات شغلی بین المللی موجود است، مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفت و در نهایت، 27 عنوان شغلی با کد بین المللی و نمره دانش، مهارت ها و توانایی های مورد نیاز، تعیین و تشخیص شد و 27 پرسشنامه با توجه به این عنوان های شغلی که هر یک از پرسشنامه ها به طور میانگین شامل 21 سوال است، طراحی و تدوین شد، پایایی پرسشنامه های سنجش تناسب شغلی 0.87 به دست آمد و چون آلفای کرونباخ پرسشنامه ها بیش از 0.7 بنابراین پرسشنامه ها از پایایی لازم برخوردار بودند. حجم جامعه آماری مورد نظر 150 نفر است. بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، از بین آنها 80 نمونه آماری انتخاب شد و در نهایت 78 پرسشنامه، جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت تعیین نرمال بودن داده های به دست آمده از آزمون «کولموگروف – اسمیرنوف» استفاده شد و نتایج آزمون، نرمال بودن داده ها را تایید کرد. برای تعیین میزان تناسب شغلی از روش مقایسه نمره های به دست آمده از پرسشنامه ها با نمره های استاندارد (که در بانک اطلاعات شغلی بین المللی (O*NET) موجود است) استفاده شده است. یافته های این پژوهش، گویای این واقعیت بود که فقط حدود 40 درصد از کارکنان این شرکت، از لحاظ شغلی متناسب بودند و این یافته ها این موضوع را نشان می دهد که جامعه مورد مطالعه از تناسب شغلی مطلوب و قابل قبولی برخوردار نیست

در سال های اخیر، بحث اقتصاد نوین در برابر اقتصاد سنتی، مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. اقتصاد نوین، اقتصادی مبتنی بر برتری و اولویت دانش است. در اقتصاد دانشی، دارایی های فکری و به خصوص سرمایه های انسانی، جزو مهم ترین دارایی های سازمانی محسوب می شوند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین سرمایه های فکری و قابلیت یادگیری سازمانی، در بین کارشناسان «موسسه مطالعات بین المللی انرژی» می باشد. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده های پژوهش از پرسشنامه بنتیس و همکارانش (2000)، برای اندازه گیری سرمایه های فکری و از پرسشنامه کوهن و لوینتال (1990) برای اندازه گیری قابلیت یادگیری سازمانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا از آزمون همبستگی اسپیرمن به منظور بررسی فرضیات و از تحلیل عاملی تاییدی برای بررسی برازش کلی مدل مفهومی پژوهش، استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که بین هر سه بعد سرمایه های فکری و قابلیت یادگیری در بین کارشناسان موسسه مطالعات بین المللی انرژی، رابطه مثبتی وجود دارد. نتیجه های تحلیل عاملی تاییدی نیز نشان می دهند که مدل مفهومی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است

امروزه نیروی انسانی ماهر و توانمند، به عنوان عامل مزیت رقابتی سازمان ها محسوب می شود. نیروی انسانی ای که بتواند از استعدادها و قابلیت های خود استفاده کند، مسوولیت پذیری بیش تری داشته باشد و بتواند خلاقیت و نوآوری از خود نشان دهد. مطالعات نشان داده اند که ایجاد شرایط و بستر مناسب فرهنگی، زمینه خلاقیت و نوآوری در سازمان را ایجاد می کند و کارکنان با تاثیرگذاری بر اندیشه های یکدیگر و کامل کردن ایده ها خواهند توانست نتیجه های مفیدی را برای سازمان به ارمغان بیاورند. از این رو، هدف این مقاله، تحلیل رابطه احساس توانمندی کارکنان و خلاقیت آنها با فرهنگ سازمانی است. روش تحقیق، توصیفی-همبستگی است و از نظر هدف، کاربردی می باشد. جامعه آماری این تحقیق، مدیران و کارشناسان یکی از شرکت های وابسته به وزارت نفت هستند. در این تحقیق، از روش های تحلیل همبستگی، تحلیل رگرسیون برای آزمون فرضیه ها و برای سنجش مدل های مورد بررسی از مدل معادله های ساختاری استفاده شده است. نتیجه های به دست آمده از تحقیق نشان داد بین توانمندسازی کارکنان و خلاقیت،ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین فرهنگ سازمانی و توانمندسازی کارکنان نیز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. بر مبنای یافته های به دست آمده مشخص شد که توانمندسازی کارکنان با تاثیرپذیری از فرهنگ سازمانی، بر خلاقیت کارکنان شرکت تاثیر می گذارد

دیری است که سازمان ها در پی افزایش کارایی و اثربخشی نیروی انسانی خود هستند. یکی از راه های رسیدن به بهبود پایدار در سازمان ها و افزایش بهره وری کارکنان، توانمندسازی منابع انسانی است این امر از طریق ایجاد و گسترش نفوذ مبتنی بر صلاحیت افراد و گروه ها، بر وظایف سازمان میسر می شود. این مقاله، در خصوص تاثیر آموزش های حین خدمت کارکنان بر ابعاد توانمندسازی است. توانمندسازی به معنی توسعه و گسترش نفوذ کارکنان دارای صلاحیت در سازمان است، که به کارگیری آن، هم از طریق فرآیندهای رسمی و هم از طریق فرآیندهای غیر رسمی، در سازمان حاصل می شود و موجب رسیدن به بهبود پایدار در عملکرد سازمانی می شود. این مهم از طریق توسعه و گسترش نفوذ افراد و تیم های شایسته و دارای صلاحیت در بیش تر جنبه های سازمان به دست می آید که در نهایت در عملکرد کارکنان و عملکرد کل سازمان اثر می گذارد. با توجه به اثر توانمندسازی در سازمان و اهمیت این مقوله در پژوهش حاضر، دیدگاه های کارکنان ستادی و عملیاتی پالایشگاه نفت شازند اراک در خصوص تاثیر برنامه های آموزشی به حین خدمت، بر روی پنج شاخص توانمندسازی نیروی انسانی مورد بحث را از طریق تحلیل یافته ها مورد بررسی قرار می دهد. برای تکمیل نتایج حاصل از پرسشنامه های توزیع شده، دیدگاه های افرادی که با آن ها مصاحبه شده نیز بررسی شده است. برای دستیابی به نتایج منطقی در مورد تاثیر آموزش های حین خدمت برای ابعاد توانمندسازی نیروهای ستادی و عملیاتی، یافته های حاصل از دو ابزار پیش رو (پرسشنامه و مصاحبه) مقایسه شده است. نتایج کلی نشان دهنده آن است که آموزش های حین خدمت آن گونه که انتظار می رفت بر شاخص های توانمندسازی نیروی انسانی (شایستگی/ خودکارآمدی، موثر بودن، اعتماد، خودسامان دهی/ استقلال، معنی دار بودن) موثر است. از بین مولفه های گوناگون توانمندسازی، تاثیر آموزش های حین خدمت بر روی شاخص اعتماد و خودساماندهی، به ترتیب بیش ترین و کم ترین درصد، ارزیابی شده است. همچنین میزان ارتباط توانمندسازی با عواملی نظیر جنسیت، محل خدمت و نوع خدمت تایید شد به گونه ای که شدت رابطه در دو نوع متغیر خدمت (مدیریتی/ غیرمدیریتی)، بیش تر از محل خدمت (صف/ ستادی) است. به بیان دیگر، با افزایش سطح آموزش، توانمندسازی نیز افزایش می یابد و این تاثیر در میان افراد شاغل واحدهای ستادی نسبت به افراد شاغل واحدهای صف، و همچنین در بین مدیران بیش تر از غیر مدیران ارزیابی گردید. بر این اساس با توجه به تحلیل یافته های تحقیق، مشخص شد؛ آموزش های حین خدمت کارکنان، موجب بهبود پیوسته عملکرد سازمانی، عملکرد کارکنان، مدیران و در نهایت توانمندسازی کارکنان پالایشگاه نفت شازند اراک شده است

یکی از عارضه های جدید زندگی به سبک مدرن، وجود استرس در محیط کار است. در زندگی تمامی افراد که در یکی از مشاغل موجود در جامعه فعالیت می کنند، استرس وجود دارد و این استرس، به شکل های گوناگون به آنها فشار وارد می آورد. شناسایی منابع و عوامل موثر بر بروز استرس شغلی در یک سازمان، می تواند به مواجهه هرچه بهتر با این پدیده کمک رساند. هدف از این پژوهش نیز شناسایی منابع ایجاد کننده استرس شغلی در بین کارکنان منطقه 3 عملیات انتقال گاز است. روش تحقیق مورد استفاده، روش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان منطقه 3 عملیات انتقال گاز تشکیل داده اند و نمونه آماری تحقیق، مشتمل بر 148 نفر از کارکنان منطقه 3 عملیات انتقال گاز است. ابزار پژوهش، پرسشنامه منابع استرس دیویس و هم کاران، با مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. مدل تحقیق با ده متغیر، مورد ارزیابی قرار گرفته است و در نهایت، سه منبع اصلی برای استرس شغلی در منطقه 3 عملیات انتقال گاز ایران، شناسایی شد. به علاوه، نتایج آزمون های آماری، نشانگر وجود رابطه معنی داری بین «منابع استرس شغلی» با «میزان استرس شغلی» کارکنان است.

صفحات الکترونیکی یا وب سایت شرکت ها، امروزه مهم ترین درگاه و عرصه بروز و ارایه عملیات، خدمات و محصولات شرکت ها به مردم کشورشان و بلکه سراسر جهان هستند و صورت و محتوای دانش و اطلاعات قرار گرفته در آن ها، تاثیر زیادی در رشد، توسعه و موفقیت شرکت ها دارد. در این بررسی، سایت های چهار شرکت اصلی صنعت نفت (ملی نفت، پالایش و پخش، گاز و پتروشیمی)، مورد مطالعه قرار گرفته اند تا با توجه به نقش تعیین کننده این چهار شرکت در اقتصاد و اجتماع کشور، نقاط قوت و ضعف هر یک از سایت ها مشخص شود. یکی از مهم ترین نتیجه های اصلی این بررسی، فقدان ارتباط و پیوند منسجم و مشخص، میان راهبرد و هدف های شرکت ها، و رسالت و اهدافی است که باید مبنای طراحی و پیاده سازی این سایت ها قرار گیرد