مطالعات روان شناسی ورزشی

هدف از پژوهش حاضر، تعیین روایی سازه، و همسانی درونی نسخة فارسی پرسش نامه راهبردهای مقابله ای ورزشکاران در ورزش رقابتی بود. تعداد 258 ورزشکار (108 مرد، و 158 زن) به عنوان نمونه انتخاب و پرسش نامه مربوطه را تکمیل کردند. برای تأیید روایی سازه از تحلیل عاملی تأییدی و روایی افتراقی، و جهت بررسی همسانی درونی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج حاکی از عدم برازش مطلوب مدل اول پرسش نامه (39 سؤالی) راهبردهای مقابله ای در ورزش رقابتی بود. پس از حذف چهار سؤال عامل کناره گیری اجتماعی، مدل دوم مرتبه اول اندازه گیری با 35 سؤال، از شاخص های برازندگی و همسانی درونی قابل قبولی برخوردار شد. نتایج آزمون مانوا نیز تفاوت معناداری را در به کارگیری راهبردهای مقابله ای کنترل افکار، تصویرسازی ذهنی، تحلیل منطقی، و تسلیم شدن بین گروه های نخبه و نیمه ماهر، و گروه های ماهر و نیمه ماهر، و در تخلیة هیجانات ناخوشایند بین گروه های نخبه و نیمه ماهر نشان داد. نتایج بیانگر این است که نسخه فارسی تعدیل شده پرسش نامه راهبردهای مقابله ای ورزشکاران در ورزش رقابتی، از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار می باشد.

موفقیت ورزشی به بررسی کل نگرانه، چندبعدی، و تعاملی نیازمند است تا بتواند ورزشکاران نخبه را از جنبه های توانایی های جسمی، مهارت های روان شناختی، ویژگی های شخصیتی، مهارت های تکنیکی، و مهارت های تاکتیکی توصیف کند. مطالعات قبلی عواملی را برای تبیین موفقیت ورزشی معرفی کرده اند؛ با این حال، این پدیده به طور کامل بر اساس نظریه ها و مدل های مرتبط تبیین نشده است. مطالعة حاضر با تکیه بر نظریه های سیستم های پویا، هدف پیشرفت، انگیختگی، تمرین هدفمند، مدل اشتیاق دوگانه، و مدل خودتنظیمی، عوامل مؤثّر در موفقیت ورزشی را مرور کرده است. نتایج مطالعة حاضر به شیوة مرور تحلیلی مبتنی بر شواهد گزارش شده است که می تواند در شناسایی عوامل مؤثّر در موفقیت ورزشی و ویژگی های ورزشکاران نخبه مفید باشد. همچنین یافته های این مطالعه، برای ایجاد ابزاری جامع برای سنجش موفقیت ورزشی قابل استفاده خواهد بود.

هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسة نگرش دانشجویان روان شناسی ورزشی با دیگر گرایش های روان شناسی نسبت به رشتة تحصیلی خود بود. نمونة آماری این پژوهش را 154 دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی ورزشی، روان شناسی عمومی، و روان شناسی صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان تشکیل می دادند. ابزار پژوهش، پرسش نامة پژوهشگر ساخته بود. این پرسش نامه، دارای دو بخش ویژگی های جمعیت شناختی، و نگرش نسبت به رشتة تحصیلی بود. روایی محتوایی این ابزار، توسط 8 نفر از متخصصان گروه روان شناسی و تربیت بدنی احراز گردید. ضریب پایایی این پرسش نامه، 8/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون تحلیل واریانس تک عاملی، آزمون تعقیبی شفه، و تی مستقل استفاده شد. یافته ها نشان داد که نگرش نسبت به رشتة تحصیلی در دانشجویان روان شناسی ورزش، منفی تر از نگرش دانشجویان روان شناسی عمومی است. نگرش نسبت به رشتة تحصیلی در دانشجویان ترم های بالاتر، و دانشجویان با رشته های مرتبط، منفی تر از نگرش دانشجویان ترم های پایین تر، و دانشجویان با رشته های غیر مرتبط بود.

هدف از پژوهش حاضر، تعیین رابطة بین سطح هوشبهر با عوامل آمادگی دانش آموزان کم توان ذهنی بود. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است که در آن تعداد 355 دانش آموز کم توان ذهنی (160 پسر و 195 دختر) در دامنة سنی 22-16 سال، از بین کلیة دانش آموزان کم توان ذهنی مدارس دارای مقاطع پیش حرفه ای و حرفه ای شهر تهران (1663 نفر) انتخاب شدند. برای اندازه گیری عوامل آمادگی جسمانی از مجموعه آزمون یوروفیت ویژه استفاده شد. سطح هوشبهر و سوابق پزشکی دانش آموزان نیز از پرونده های تحصیلی، مشاوره، و سلامت آنان استخراج شد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که به جز انعطاف پذیری، بین سطوح هوشبهر با سایر عوامل آمادگی جسمانی در دانش آموزان کم توان ذهنی ارتباط معنا داری وجود دارد؛ بدین معنا که دانش آموزانی که سطح هوشبهر بالاتری دارند از تعادل، استقامت عضلانی، قدرت، سرعت، و استقامت قلبی تنفسی بالاتری برخوردارند. پیشنهاد می شود در آموزش هر نوع فعالیت بدنی و ورزشی، و همچنین در طراحی برنامه های تمرینی، توانمندی های افراد در سطوح مختلف هوشبهر مورد توجه قرار گیرد.

هدف این پژوهش، بررسی ویژگی های روان سنجی نسخة فارسی مقیاس چند بعدی انتظارات از پیامدهای تمرین در سالمندان بود. جامعة آماری شامل سالمندان ساکن در مناطق شهری اصفهان بود که از بین آن ها، 293 نفر به عنوان نمونة پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای جمع آوری داده ها شامل پرسش نامة مشخصات فردی، و مقیاس چند بعدی انتظارات از پیامدهای تمرین بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی با چرخش واریماکس، و آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها نشان داد نسخة فارسی مقیاس چند بعدی انتظارات از پیامدهای تمرین، دارای سه عامل با ارزش ویژة بالای یک بود که به ترتیب 6/48، 1/17، و 3/9 درصد واریانس کل، و در مجموع حدود 75 درصد کل واریانس را تبیین می کردند. همسانی درونی با آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس یک (83/0)، دو (84/0)، سه (83/0)، و کل مقیاس (87/0)، رضایت بخش بود؛ بنابراین، روایی و پایایی نسخة فارسی این مقیاس تأیید شد و می توان از آن برای اهداف پژوهشی، آموزشی، و بالینی استفاده کرد.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه میزان پرخاشگری و گوشه گیریِ نوجوانان بی سرپرست ورزشکار و غیرورزشکار بود. در این پژوهشِ علی مقایسه ای، از بین نوجوانانِ پسرِ 10 تا 18 سالة بی سرپرست، در مراکز بهزیستی شهر تبریز، 150 نفر به شیوة تصادفی هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامة پرخاشگری باس و پری، و پرسش نامة پژوهشگر ساختة گوشه گیری استفاده شد و روایی و پایایی هر دو پرسش نامه نیز مورد سنجش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات، با آمار توصیفی، و آزمون تی مستقل انجام گردید. نتایج به دست آمده نشان داد، بین نمرة کل پرخاشگری و خرده مقیاس های کلامی، جسمی، و خشم، و گوشه گیری نوجوانان بی سرپرست ورزشکار و غیرورزشکار تفاوت معناداری وجود دارد؛ ولی در خرده مقیاس دشمنی، بین نوجوانان بی سرپرست ورزشکار و غیرورزشکار تفاوت معنا داری دیده نشد. بر اساس نتایج پژوهش، چنین نتیجه گیری می شود که با افزایش برنامه های ورزشی نوجوانان بی سرپرست، می توان از آثار منفی پرخاشگری در رفتار فردی و اجتماعی آن ها پیشگیری کرد.

هدف از پژوهش حاضر، آزمون مدل ارتباطی ادراک از محیط حامی- خودمختاری و کنترل کننده، انگیزش، و میل به ادامة ورزش در نوجوانان، بر اساس نظریة خودمختاری بود. همچنین نقش تعدیل کنندگی جوّ سازمانی ورزش، مورد آزمون قرار گرفت. در این پژوهش توصیفی- همبستگی، 288 نوجوان ورزشکار (152 ورزشکار رزمی، و 136 ورزشکار غیر رزمی) با دامنة سنی 17-15 ساله، به روش نمونه گیری خوشه ای از بین نوجوانان ورزشکار شهر ارومیه انتخاب شدند و پرسش نامه ها را تکمیل کردند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد محیط حامی - خودمختاری، به طور مثبت، پیش بینی کنندة انگیزش خودمختار است و انگیزش خودمختار نیز، پیش بینی کنندة مثبت میل به ادامة ورزش می باشد. محیط کنترل کننده، به طور مثبت، انگیزش کنترل شده را پیش بینی می کند. بااین وجود، ارتباطی بین انگیزش کنترل شده و میل به ادامة ورزش وجود نداشت. ادراک از محیط حامی- خودمختاری، به واسطة انگیزش خودمختار، پیش بینی کنندة مثبت و غیر مستقیم میل به ادامة ورزش می باشد. نقش تعدیل کنندگی جوّ سازمانی ورزش در این مدل، معنادار نبود. در کل، یافته ها بیانگر آن است که بدون در نظر گرفتن جوّ سازمانی ورزش، محیط حامی- خودمختاری می تواند از طریق افزایش انگیزش خودمختار، در میل به ادامة ورزش نوجوانان مؤثر باشد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر کیفیت دوست ورزشی بر لذّت، و تعهد ورزشی نوجوانان فوتبالیست بود. نمونة آماری این پژوهش شامل 134 نوجوان (12 تا 16 ساله) شرکت کننده در مدارس فوتبال شهرستان شاهرود بود. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد کیفیت دوست ورزشی، لذت، و تعهد ورزشی استفاده گردید. نتایج حاکی از آن بود که تأثیر کیفیت دوست ورزشی، و تعارض ارتباطی، بر لذت ورزشی، معنا دار است اما بر تعهد ورزشی، تأثیر معنا داری دیده نشد؛ هم چنین لذت ورزشی تأثیر مثبت، و معنا داری بر تعهد ورزشی دارد. اثر کل نشان داد که بیشترین تأثیر بر لذت ورزشی مربوط به تعارض ارتباطی، و بیشترین تأثیر بر تعهد ورزشی مربوط به لذت ورزشی می باشد. ضریب تعیین متغیرهای درون زا تعیین کرد که 10 درصد از واریانس لذت ورزشی، و 70 درصد از واریانس تعهد ورزشی، توسط متغیرهای پیش بین تبیین شده است. کلیة شاخص های برازش نیز، نشان از برازش مطلوب مدل دارند.