۱.
کلیدواژه‌ها:
نعمت نعمت های مادی نعمت های معنوی
انسان مخلوق خدای متعالی است که نعمت های بیکرانی به او اعطا کرده است، نعمت های مادی و نعمت های معنوی. شکرگزاری مخلوق در برابر خالق منان، کمترین وظیفه بندگان شایسته خداست. غالبا نعمت های مادی برای ما جلوه گری مینماید. اگر بنده شاکری باشیم، از این نعمت ها خدای متعال شاکریم. در حالی که نعمت های معنوی به مراتب مهم تر و ارزشمندتر از نعمت های گذرای مادی است. هرچند ما معمولاً در برابر شکر نعمت های الهی غافل و یا ناتوانیم، اما اعتراف به ناتوانی از شکر نعمت های الهی، از جمله سیره حضرات معصومان: است که ما نیز باید از این سیره پیروی کنیم.
۲.
کلیدواژه‌ها:
جهانی شدن مبانی مؤلفه ها جهانی سازی اسلامی
اگر جهانیشدن به معنای نگریستن به جهان به عنوان یک کل باشد و همه انسان ها را به عنوان اعضای جامعه بشری بدانیم، جهانیشدن اسلامی به معنای تأمّل در جهان به عنوان یک هستی واحد و نگریستن به بشریت به عنوان بندگان خدا و اعضای یک پیکره واحد است. چنین نگاهی به انسان و جهان، مؤلفه های جهانیشدن اسلامی را شکل میدهد که بررسی آن، مسئله این نوشتار است که به روش تحلیلی و استدلالی تدوین یافته است. هدف پژوهش بیان بررسی اجمالی رابطه اسلام و جهانیشدن از منظر اندیشمندان غربی است که با اشاره به مبانی نظری جهانیشدن غربی، امتیازات جهانیشدن اسلامی را در قالب مؤلفه هایی مانند آرمان گرایی، توحیدمحوری، فطرت گرایی، عدالت خواهی، اجتهادمحوری، علم گرایی، باور به حکومت جهانی واحد، دعوت محوری و جهادگرایی نمایان سازیم.
۳.
کلیدواژه‌ها:
ملاصدرا اندیشه سیاسی مبادی فهم سیاست و شریعت
همان گونه که ملّاصدرا یک فیلسوف متبحر است، یک اندیشمند سیاسی نیز هست؛ گرچه پذیرفتن حکمت سیاسی وی، مبتنی بر اصول موضوعه ای است که نگارنده از آن به «مبادی» تعبیر میکند. این مقاله با روش تحلیلی، و با هدف تبیین مبادی روشی و محتوایی که ملّاصدرا برای بیان حکمت سیاسی خود بدان تمسک جسته است، درصدد است تا با بررسی این مبادی، منشأ خطای بسیاری از منکران حکمت سیاسی وی را به صورت روشن بیان کند. حاصل اینکه، در زمان ملّاصدرا، به خاطر شرایط خاص حاکم برآن زمان، شاهد رکود اندیشه سیاسی هستیم نه زوال آن، و ملّاصدرا یک اندیشمند سیاسی با ویژگیهای متفاوتی است که در مبانی و نوع اندیشه سیاسی خود و روش بیان نظریات سیاسی، به اندیشمندان سیاسی دیگر مشابهتی ندارد. همین تفاوت باعث شده است که برای دست یافتن به اندیشه سیاسی وی راهی بجز فهم، و پذیرش مبادی روشی و محتوایی ملّاصدرا نداشته باشیم.
۴.
کلیدواژه‌ها:
فلسفه سیاسی نظریه انقلاب آریستوکراسی مونارشی
اینکه نظام های سیاسی چرا تغییر میکنند، برای فلسفه سیاسی اهمیت اساسی دارد. این مسئله موضوع نظریه پردازی بسیاری از فیلسوفان سیاسی قرار گرفته است. یکی از این فیلسوفان، افلاطون، حکیم برجسته یونان باستان میباشد که معتقد است نظام های سیاسی گوناگون در فرایند انقلاب و دگرگونی از علل خاص و منحصربه فردی پیروی میکنند. همچنین انقلاب در هر نظام سیاسی پیامدهای خاص خود را به دنبال دارد. از نظر افلاطون، انقلاب ها در مسیر انحطاط شکل میگیرند، به گونه ای که شرایط حاکم بر اجتماع در مقایسه با گذشته، نامناسب تر خواهد شد. نظریه انقلاب افلاطون خالی از نقد نیست. از جمله مهم ترین اشکال های آن، میتوان به نگاه منفی وی نسبت به مقوله انقلاب اشاره کرد. در این مقاله، از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شده است.
۵.
کلیدواژه‌ها:
مسیحیت حقوق قانون مصلحت عمومی قانونگذار تحدید قدرت
سن توماس آکوئیناس از جمله متکلمانی است که توجه شایانی به مقوله نظام سازی سیاسی داشته است. از مهم ترین مظاهر این توجه، مطالب ارزشمندی است که از وی در خصوص مباحث حقوقی برجای مانده است. موضوع «اقسام قانون و بررسی دایره قانون گذاری حاکمان» یکی از مهم ترین آنها به شمار میآید. پرسش اساسی این است که قانون چیست و اقسام آن کدام است؟ همچنین جایگاه هر قانون و رابطه آن با دیگر قوانین به چه صورت است؟ وی ابتدا قانون را به چهار قسمت (قانون ازلی، قانون طبیعی، قانون بشری، و قانون یزدانی) تقسیم کرده و ضمن آن، به واکاوی رابطه برخی از این قوانین با یکدیگر و نیز دایره صلاحیت قانونگذار بشری در امر تقنین و نیز تأثیر قانون در محدودسازی حوزه قدرت سیاسی میپردازد. بررسی موشکافانه این موضوع در هندسه فکر سیاسی آکوئیناس، به فهم دقیق تر الهیات سیاسی مسیحیت قرون وسطا و نیز تأثیرپذیری وی از فیلسوفان مسلمانی همچون فارابی و ابن سینا میانجامد.
۶.
کلیدواژه‌ها:
مشروعیت دولت اسلامی روابط خارجی معاهدات بین المللی نقض عهد خوف خیانت مصالح و آرمان ها
پایبندی به معاهدات بین المللی، از مسائل مهم در روابط بین الملل است و با بررسی آن از نگاه اسلام، علاوه بر تبیین میزان پایبندی دولت اسلامی به معاهدات، میتواند به عنوان چارچوبی برای دستگاه دیپلماسی کشور مورد توجه قرار گیرد. روش بررسی دیدگاه اسلام، مراجعه به آیات و روایات به شیوه استدلال فقهی است؛ از این رو، مهم ترین رهاورد این پژوهش علاوه بر جواز عقد قرارداد از سوی دولت اسلامی با سایر دولت ها، لزوم پایبندی به معاهدات به عنوان یکی از اصول روابط خارجی دولت اسلامی است و طرح مواردی از عدم پایبندی به صورت استثنا میباشد.
یکی از موارد استثنا، «نقض عهد» از سوی طرف معاهده است که امری طبیعی در حقوق بین الملل میباشد. مورد دیگر، «خوف خیانت» از سوی طرف قرارداد میباشد که علاوه بر وجود قرائن خیانت، باید لغو آن به طرف مقابل اطلاع داده شود. از دیگر موارد استثنا، ایجاد تزاحم بین پایبندی به معاهدات بین المللی با مصالح و آرمان های دولت اسلامی است که در صورت تحقق، براساس قاعده «اهمّ و مهم» که به تشخیص ولیّ امر مسلمین است، باید عمل شود.
۷.
کلیدواژه‌ها:
مصدق جریان سنتی جریان ملی گرایان جریان مذهبی ها قوام السلطنه نواب صفوی آیت الله کاشانی
در این پژوهش تلاش شده تا سه جریان سیاسی و فرهنگی مهم تأثیرگذار در فاصله سال های 1320 تا 1332ش (جریان سنتی، جریان ملیگرایان، جریان مذهبیها) با هدف شناسایی ویژگیهای هرکدام و به قصد مقایسه عملکرد ان ها تحلیل شوند. روش این پژوهش، تحلیلی ـ توصیفی با تکیه بر اسناد و گزارش های تاریخی است.
ویژگیهای اصلی سه جریان سیاسی مزبور عبارت بودند از: 1. جریان سنتی: اشرافیگری، تعامل با قدرت های بزرگ، استفاده از رقابت های آنها برای حفظ استقلال نسبی کشور، همکاری نسبی با علما، و عملکرد مستبدانه. 2. جریان ملیگرایان: همراهی با منافع انگلیس (جز در یک مورد)، استفاده ابزاری و مقطعی از علما و مذهبیها، و دشمنی شدید با فداییان اسلام. 3. جریان مذهبیها: نفوذ بالای اجتماعی؛ ب. تبعیت از ولایت و مرجعیت؛ ج. تلاش در اجرای احکام اسلام، و ایجاد گفتمانی جدید در عرصه سیاسی کشور.
۸.
کلیدواژه‌ها:
انقلاب اسلامی ارزش ها امام خمینی (ره) رؤسای جمهور
مقاله حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه های ارزش های انقلاب اسلامی برآمده از اندیشه امام خمینی قدس سره در سخنان سه رئیس جمهور (هاشمی، خاتمی و احمدینژاد) انجام شده است. بدین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 48 سند از مجموع سخنرانیها، پیام ها و گفتارهایشان، با استفاده از روش تحلیل محتوا و با توجه به مؤلفه های ارزش های انقلاب اسلامی برآمده از گفتمان امام خمینی قدس سره مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق، مؤلفه های ارزش های انقلاب اسلامی شامل ارزش های سیاسی، ارزش های سیاست خارجی، ارزش های اجتماعی، ارزش های فرهنگی و ارزش های اقتصادی در نظر گرفته شد که هر کدام از این ارزش ها شامل زیرمؤلفه ها و ابعاد خاص خود بودند. یافته های تحقیق حاکی از عدم توجه یکسان به ارزش های انقلاب میباشد، به گونه ای که جهت گیریهای رؤسای دولت های بعد از سال 1368 در جمهوری اسلامی ایران، سیر تحول را در رویکرد ارزشی آنها نشان میدهد؛ رویکردی که به نوعی در نفی و نقد همدیگر شکل گرفته اند.
۹.
کلیدواژه‌ها:
صهیونیسم سیاسی تئودور هرتصل طرح اوگاندا
صهیونیسم سیاسی یکی از جنبش های افراطی یهودی است که طی یک فرایند تاریخی در میان جامعه یهودی شکل گرفت. نویسنده مؤسس این جریان را تئودور هرتصل اتریشی میداند. این گرایش برآمده از مشکلاتی است که یهودیان در سالیان متمادی برای خود ایجاد نموده اند. هدف مقاله تبیین این گرایش، ضمن معرفی شخصیت مؤسس آن و ایده های صهیونیستی وی است. این نوشته با روش تحلیلی ـ توصیفی ابعاد اندیشه هرتصل را بررسی و به این نتیجه رسیده است که مجموعه عوامل گوناگون، اعم از نادیده انگاری آموزه های یهودی، حمایت برخی از اندیشمندان یهودی و پشتیبانی قدرت های بزرگ، زمینه را برای فعالیت جنبش صهیونیسم به رهبری هرتصل فراهم کرد.
