جهانی سازی اسلامی

اصطلاح «جهانیشدن»، موضوع مباحث بسیاری در حوزه علوم سیاسی، اقتصاد، روابط بین الملل و جامعه شناسی است که اندیشمندان متعددی به طرح دیدگاه های خود پیرامون آن پرداخته اند. هدف این مقاله، بررسی تفاوت جهانیشدن و جهانیسازی، و نیز جهانیسازی اسلامی است. اساسا جهانیشدن فرایندی است که در طول تاریخ شکل گرفته و انسان ها از آغاز تاکنون در آن مشارکت داشته اند. جهانیسازی نیز به طرحی اشاره دارد که نظام سلطه برای سوءاستفاده از جهانیشدن، دست به اقدام میزند. اسلام، هم آرمان و ایده ای جهانی دارد و هم برای تحقق آن، که آرمان همه بشریت نیز هست، طرح و برنامه اجرایی خود را دنبال میکند؛ از این رو، میتوان از آن به «جهانیسازی اسلامی» تعبیر کرد. اگر جهانیشدن فرایندی است که ریشه در تاریخ زندگی اجتماعی انسان دارد، جهانیسازی جریانی است که هدف آن یکسان سازی جهان در جنبه های فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی است. این نوشتار، با استفاده از روش تحلیل مفهومی و روش توصیفی، به واکاوی مفهوم جهانیشدن و جهانیسازی و نیز دیدگاه اسلام در این زمینه میپردازد.

اگر جهانیشدن به معنای نگریستن به جهان به عنوان یک کل باشد و همه انسان ها را به عنوان اعضای جامعه بشری بدانیم، جهانیشدن اسلامی به معنای تأمّل در جهان به عنوان یک هستی واحد و نگریستن به بشریت به عنوان بندگان خدا و اعضای یک پیکره واحد است. چنین نگاهی به انسان و جهان، مؤلفه های جهانیشدن اسلامی را شکل میدهد که بررسی آن، مسئله این نوشتار است که به روش تحلیلی و استدلالی تدوین یافته است. هدف پژوهش بیان بررسی اجمالی رابطه اسلام و جهانیشدن از منظر اندیشمندان غربی است که با اشاره به مبانی نظری جهانیشدن غربی، امتیازات جهانیشدن اسلامی را در قالب مؤلفه هایی مانند آرمان گرایی، توحیدمحوری، فطرت گرایی، عدالت خواهی، اجتهادمحوری، علم گرایی، باور به حکومت جهانی واحد، دعوت محوری و جهادگرایی نمایان سازیم.