درخت حوزه‌های تخصصی

مدل تعالی سازمانی، الگویی برای سنجش کیفیت است که در سال های اخیر، نه­تنها نظر سازمان های تولیدی و صنعتی را به خود جلب کرده است؛ بلکه سازمان های خدماتی و اطلاعاتی را نیز بر آن داشته است که جهت کاوش وضعیت کیفی خدمات خود از آن استفاده نمایند. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی مقایسه ای عملکرد مدیریت کیفیت آرشیوهای دیداری و شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بااستفاده از الگوی تعالی سازمانی است و از این طریق نقاط قوت و نقاط قابل بهبود آرشیوهای دیداری و شنیداری مشخص و راهکارهایی جهت بهبود عملکرد کیفی آنها ارائه شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توصیفی- تحلیلی است. پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه 72 سؤالی مورد تأیید بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت ( EFQM ) است که توسط این بنیاد و به منظور گنجاندن منطق رادار در سال 2010 و مطابق با آخرین ویرایش مدل تعالی سازمانی تهیه شده است؛ که به دلیل ماهیت خدماتی جامعه مورد نظر، تغییراتی در آن به وجود آمده است. یافته­های پژوهش حاضر نشان می دهد که آرشیوهای دیداری و شنیداری سازمان صدا و سیما در اجرای مفاهیم و معیارهای مدل تعالی سازمانی متفاوت عمل کرده اند. در حوزه توانمندسازها، آرشیو شبکه چهار، با کسب 03/262 امتیاز، از 500 ، بهترین عملکرد؛ و آرشیو شبکه دو با کسب 13/ 166 امتیاز، ضعیف­ترین عملکرد را داشته اند. در حوزه نتایج نیز به ترتیب، آرشیوهای شبکه یک و شبکه چهار، با امتیازهای 43/68 و 86/44 بالاترین و پایین­ترین امتیازها را کسب کرده­اند. به طور کلی، عملکرد آرشیو مرکزی و آرشیو شبکه یک سیما، بالاترین؛ و عملکرد آرشیو شبکه دو و آرشیو شبکه جام­جم پایین­ترین سطح امتیازها را داشتند. براساس نتایج به دست آمده از هریک از معیارهای مدل تعالی سازمانی برای آرشیوهای دیداری و شنیداری سازمان صدا و سیما، مهم ترین راهکارهای ارائه شده برای بهبود نقاط ضعف و اعتلای نقاط قوت این مراکز عبارت­اند از: افزایش تعاملات با کاربران و سازمان­ها و افراد ذی نفع خارج از آرشیوها، افزایش فضای رقابتی میان کارمندان، تجدید نظر در تدوین خط­مشی­های آرشیو، توجه به اصل شایسته­محوری در میان کارمندان، انطباق با فناوری های نوین در ارائه خدمات، تعامل با کاربران و دریافت بازخوردهای منظم از آنها، تعامل هرچه بیشتر مدیران آرشیوها و با جامعه، و افزایش حس مسئولیت پذیری آنها در قبال جامعه.

آیین اهل حق یکی از مسلک های التقاطی در غرب ایران است که زادگاه آن در هورامان اما رشد و گسترش آن در استان کرمانشاه می-باشد. در مورد تاریخ پیدایش آیین اهل حق مطلب مستند و استواری در کتب تاریخ و ملل و نحل در دست نیست. اما با این وجود برخی تاریخ پیدایش آیین اهل حق را مربوط به قرن دوم می دانند که تا قرن هفتم به صورت سینه به سینه حفظ و جزء اسرار بوده است. این مسلک در سال 640 هجری تحت رهبری شخصی به نام «سلطان اسحاق» یا به زبان محلی «سلطان سهاک» رواج پیدا می کند. این آیین، دارای آداب و رسوم خاصی می باشد که از جمله آن، اعتقاد به حلول یا تجلی ذات حق در جامه بشر، سرسپاری و داشتن «پیر» و « دلیل» و به جم خانه رفتن است. بنابراین، در نوشتار حاضر، به شکل گیری آیین اهل حق، که شامل مباحثی چون پیدایش، بزرگان و مؤسسان، اعتقادات و آداب و رسوم می-باشد، پرداخته می شود. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد که از منابع تاریخی دست اول بهره برده شده است. همچنین تکیه اصلی این جستار بر رساله «سرانجام» به عنوان مهمترین منبع مکتوب اهل حق قرار دارد.

در قیاس با تعداد کثیر تاریخ نویسانِ مرد، معدودی تاریخ نویس زن می توان سراغ گرفت. آیا ماهیت دانش تاریخ ویژگی هایی مردانه دارد که از حضور زنان در این عرصه استقبال نکرده است، یا موانع و محدودیت هایی بر سر راه ورود زنان به حوزة دانش تاریخ وجود دارد؟ آیا تلقی متعارف از دانش تاریخ که آن را بر حسب موضوع تعریف می کنند مانعی برای رغبت زنان به دانش تاریخ شده است؟ پاسخ به این پرسش ها هر چه باشد پرسشی دیگر را فراروی ما قرار می دهد: چنان چه زنان حضور مؤثرتری در حوزة دانش تاریخ پیدا کنند، این دانش برای دست یابی به اهداف خود چه ظرفیت های جدیدی خواهد یافت؟ مقالة «تاریخ صورتی»، با طرح چنین پرسش هایی و با اتخاذ روش مطالعة تاریخی ـ روان شناختی، در پی آن است که، ضمن واکاویِ رابطة زن و دانش تاریخ و برشمردن عمده ترین موانع حضور زنان در عرصة تاریخ نویسی، تا حد امکان گزینه ها و راهکارهایی برای اعتلای دانش تاریخی، از رهگذر مشارکت بیش تر زنان در فرایند تولید شناخت تاریخی، عرضه کند.

باوجود جریان ضدشیعی اموی، در منطقه اندلس شیعیان حضور نِسبی، به ویژه در بین بربرهای ساکن این منطقه داشته اند. در منابع تاریخی نام برخی از محدثان، به عنوان فردی شیعی ذکر شده است؛ ازجمله آن ها می توان به حنش بن صنعانی و محمدبن حیون اشاره کرد. در بین منابع روایی امامیه نیز، معاویه بن صالح و محمدبن وضاح به عنوان راویانی اندلسی ذکر شده اند؛ اما، روایتی از آن ها در کتب روایی امامیه نیامده است. بررسی منابع موجود تاریخی و روایی حاکی از آن است که باوجود ذکر نام برخی از راویان شیعی در منطقه اندلس، مستند تاریخی و روایی بر شیعه بودن این افراد وجود ندارد. مقاله حاضر با بررسی شواهد تاریخی و روایی، درصدد نقد گزارش هایی است که حاکی از حضور راویان اندلسی در بین امامیه است. بررسی این مسئله، علاوه بر تبیین امکان یا عدم امکان حضور امامیه در اندلس، وضعیت رجالی افراد مذکور را نیز مشخص می سازد.

«البدایه و النهایه» کتابی مشهور در زمینه تاریخ اسلام است که توسط ابن کثیر دمشقی (701 774ق) تألیف شده است. او به سبب تأثیرپذیری از شرایط زمانی، مکانی و به ویژه استادانی مانند ابن تیمیه، مواضعی ضدشیعی دارد. این پژوهش درصدد نقد تاریخ نگاری ابن کثیر در زمینة تشیع در کتاب مذکور، از طریق بررسی کلی روش ها و رویکردهای نگارنده است. متن پیش رو در قالب نقد سندی، محتوایی، و روشی تاریخ نگاری مؤلف، سامان یافته است. مهم ترین نقدها عبارتند از: تناقض های درونی؛ مخالفت با قرآن، سنت، و تاریخ؛ «گزینش و حذف»، «پذیرش و رد» متعصبانه. در تحلیل کلی، این نتیجه به دست می آید که مؤلف، از یک سو، با هدف توجیه اعتقادات مذهبی خاص خود، و از سوی دیگر، به سبب گرایش های ضدشیعی خود، هرگاه گزارشی تاریخی را با بینش ها و گرایش هایش ناهمخوان یافته حذف، رد، تحریف، و یا توجیه کرده است.

هدف پژوهش، شناسایی و بررسی روش های سازمان دهی متداول سکه ها و اسکناس ها در موزه های ایران، و مقایسه آن با روش های برتر سازمان دهی این اشیاء، با تأکید بر موزه های حاوی سکه و اسکناس مطرح جهان است. این پژوهش، پیمایشی و توصیفی است. پژوهشگران با مطالعه منابع مرتبط و به ویژه استفاده از ابزار مصاحبه به جمع آوری اطلاعات پرداخته است. در پژوهش، مصاحبه باز به کار برده شده است. (مصاحبه حضوری، تلفنی و از طریق پست الکترونیک). جامعه پژوهش موزه های حاوی سکه و اسکناس ایران و مطرح خارج از ایران است. 65 موزه دار (13 موزه دار ایرانی و 52 موزه دار خارج از ایران) در مصاحبه شرکت کردند.

رویداد حملة مغول و سرنگونی حکومت خوارزمشاهیان موجب ایجاد تصویری سرزنش آمیز و نکوهش بار از سلطان محمد خوارزمشاه نزد مورخان و به تبع آن پژوهشگران گردیده است. چنین به نظر می-رسد که این باور شایع در محتوای یکی از داستان های مثنوی مولانا جلال الدین بلخی، به صورتی متفاوت به نمایش درآمده است و ظاهراً شاعر در اثر عرفانی خود رویکردی متفاوت در مورد سلطان محمد نشان داده است. این پژوهش درصدد است تا با واکاوی عوامل مختلفی از جمله عناصر زبانی به کار رفته در داستان، سرچشمه های روایی و تغییرات ایجاد شده در روایت جدید و انگیزه های احتمالی شاعر، به بررسی جنبه های خاص روایت مولانا در مورد سلطان برافتاده خوارزمشاهی پرداخته و این داستان عرفانی را به لحاظ تاریخی و سیاسی روزگار سرایش آن مورد ارزیابی قرار دهد.

انقلاب مشروطه در تاریخ ایران بدون شک دارای اهمیت فراوانی است و شناخت بهتر آن مستلزم پژوهش های متنوعی در این زمینه است که می بایست پیرامون موضوعات مختلف و مرتبط صورت گیرد. آثار نویسندگان دوره مشروطه، مهم ترین منابع آگاهی بخش کنونی از آن دوره چالش برانگیز است. در این مقاله به نقد و بررسی کتاب تاریخ بیداری ایرانیان اثر ناظم الاسلام کرمانی پرداخته می شود که جزو مهم ترین کتاب های قابل استناد در دوران مشروطه است و تلاش می شود بینش و روش مشروطه خواهان به طور روشن تری آشکار گردد.

محوطه تاریخی سنگ بست واقع در 35 کیلومتری جنوب مشهد، شامل بقایای شهری ویران، محصور با دیواری دفاعی و خندقی پیرامون آن است. مجموعه ای از بناهای ویران خارج از حصار این شهر، پیرامون مقبره منسوب به ارسلان جاذب والی توس در زمان سلطان محمود غزنوی (421-389هـ .ق/1030- 998م) وجود دارد. در این مقاله سعی شده است برای نخستین بار به مقبره ارسلان جاذب به عنوان جزیی از یک مسجد شبستانی، درون مجموعه ای از بناهای عام المنفعه که ظاهراًَ توسط خود او بنیاد گردیده، نگریسته شود. همچنین کاربری بناهای موجود در بافت پیرامون مقبره و نحوه ارتباط آن ها با یکدیگر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.