درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۱۸۱ تا ۱۰٬۲۰۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۱۰۱۸۱.

جایگاه کفاره در فقه اسلامی و امکان سنجی کیفرانگاری آن در حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 725 - 770

کلیدواژه‌ها: جرائم مستوجب کفاره فقه اسلامی کفاره گناهان مستوجب کفاره نظام کیفری ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۲۸۸
تشریع نهاد کفاره با خصوصیات و شرایط خاص فعلی تنها در حقوق اسلام صورت گرفته و وجوب کفاره در برخی گناهان و جرائم بر پایه آموزه های فقهی  مؤید جزا بودن آن است و تعابیر به کاررفته در قرآن، سنت و کلام فقهای اسلامی هم بر مجازات بودن آن دلالت دارد. هرچند به دلیل وجوب برخی شرایط خاص مانند قصد قربت، نوعی عبادت هم به شمار می رود. خصوصیت بارز کفاره، فقدان ضمانت اجرایی بیرونی در آن است و ازاین رو نوعی خود کیفری محسوب می شود. کفاره اقسام و موجبات متعددی دارد. برخی از موجبات کفاره طبق قانون جرم محسوب می شود و دارای ضمانت اجرای رسمی است. برخی دیگر باوجود گناه بودن، فاقد ضمانت اجرای بیرونی بوده و برخی دیگر شامل اعمال سهوی یا عبادات فوت شده است که گناه محسوب نمی شوند. اهداف تشریع کفاره، بیشتر متوجه شخص بزهکار بوده و در جهت اصلاح و تربیت اوست. البته برخی اهداف اجتماعی هم در تشریع کفاره در سیاست جنایی اسلام وجود دارد که در نهایت به کاهش بزهکاری در جامعه منجر می شود و ازاین رو با برنامه های فرهنگی و آموزشی، بایستی ادای این تکلیف الهی را همگانی کرد. این مقاله می کوشد با تبیین جایگاه کفاره و کارکردهای این نهاد در فقه اسلامی، کیف انگاری کفاره را به عنوان جلوه ای از کیفرهای شرعی در نظام حقوقی ایران امکان سنجی کرده و آن را به عنوان مکمل مجازات های اصلی پیشنهاد کند.
۱۰۱۸۲.

الإستراتیجیّه القرآنیّه لتحکیم المقاومه الإسلامیّه «الجهاد الکبیر فی الآیه 52 من سوره الفرقان نموذجًا»

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۲ ربیع و صیف ۲۰۲۱ العدد ۲ (ملف العدد: المقاومة الإسلامیة) 11 - 43

کلیدواژه‌ها: المقاومه الإسلامیه الاستراتیجیه القرآنیه الجهاد الکبیر الردع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۹۱
أصبحت (المقاومه الإسلامیّه) الیوم بوصفها کلمه مفتاحیّه کثیره التداول فی مجال المفاهیم السیاسیّه والاجتماعیّه والاقتصادیّه... کلمه السرّ لجمیع الشعوب المسلمه فی منطقه غرب آسیا (الشرق الأوسط). ومن حیث إنّ مفهوم المقاومه الإسلامیّه شأنه شأن أیّ مفهوم إسلامیّ آخر تعود جذوره إلى القرآن الکریم وسنّه النبیّ الأکرم، فإنّه یستحث الباحثین فی حقول العلوم القرآنیّه والحدیثیّه؛ لکی یخطو خطوه متقدّمه على طریق استیلاد مضامین جدیده حول موضوع المقاومه الإسلامیّه عبر مراجعه استقصائیّه دقیقه للکتاب والسنّه وإثراء رصیدها اللغویّ. من بین القضایا المطروحه فی موضوع المقاومه الإسلامیّه، الاستراتیجیّات الموصله إلیها. هذه الورقه بصدد الإجابه عن السؤال المطروح: ما الاستراتیجیّه التی یرسمها لنا القرآن الکریم والثقافه الإسلامیّه للمقاومه والصمود بوجه هیمنه المستکبرین وأطماع الأعداء؟ للإجابه عن السؤال عمدت الورقه إلى تحلیل مضمون الآیه الکریمه(52) من سوره الفرقان المبارکه، وطرحت مصطلح (الجهاد الکبیر) کدالّه مرکزیّه فی مفهوم مواجهه هیمنه الأعداء وأطماعهم؛ لتستنتج أنّ أهم استراتیجیّه قرآنیّه فی إطار التحقّق العینی للمقاومه فی مقابل أعداء الإسلام هی استراتیجیّه (الجهاد الکبیر)، وقد أثبت تمسّک المسلمین بهذه الاستراتیجیّه فی صدر الإسلام وفی القرون التالیه، وکذلک فی العصر الراهن، خصوصًا فی العقود الأخیره نجاحها الباهر فی المیدان. فی ختام الورقه تمّ التأکید على بعض ینبغیات تعزیز المقاومه وتقنینها فی ضوء الآثار والبرکات الجمّه للمقاومه الإسلامیّه فی العقود الأخیره، والتی استطاعت أن تحیی الثقه العامّه والأمل بالمستقبل فی قلوب شریحه واسعه من المسلمین، لتصبح بمثابه ثروه اجتماعیّه ودینیّه عظیمه.
۱۰۱۸۳.

تاریخ انگاره شیطان در عهدین و قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۹ ۲۸۶-۲۶۱

کلیدواژه‌ها: انگاره اسطوره شیطان قرآن کریم کتاب مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۷ تعداد دانلود : ۵۶۰
تاریخ انگاره، از روش های نوین با رویکردی تاریخی است که مفهوم و انگاره مشخص را بررسی و تغییرات مؤلفه ای را در آن شناسایی و گستردگی، تنگنایی و دگرگونی ها را در طول تاریخ - که بر مفهوم ایجاد گشته-، نشان می دهد. مفهوم شیطان به مثابه یک انگاره تاریخی با معناشناسی و ریشه شناسی پیونده خورده که در گستره تحول تاریخی قرار دارد. شیوه کاربست واژگانی جانشین های این مفهوم در متن مقدس و کارکردهای متنوع فریبندگی، هوشمندی و آزمایشگری، کیفیت دوگانه عینی و انتزاعی آن، بازنمونی از همکنشی باورمندان این متن با فرهنگ های ناهمسان و نحوه دگردیسی آن است. در این میان قرآن کریم با روایتگری منسجمانه معنای ویژه از مفهوم شیطان در پیوند با نظام گفتمانی خاص ارائه داده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل متن در معنای کلی آن و مبتنی بر وضعیت کاربرد عملی واژگان جانشین شیطان را در روایت گری تنخ و قرآن کریم با سویه در زمانی، شیوه دگرگونی این مفهوم را مورد خوانش قرار داده است.
۱۰۱۸۴.

مبانی انسان شناسی انتظار و عوامل زمینه ساز آن در اندیشه حضرت آیت الله خامنه ای

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال دوم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳) 7 - 35

کلیدواژه‌ها: مبنانی انسان شناسی انتظار منجی خلیفه الله واسطه فیض کرامت ذاتی آیت الله خامنه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۳۱۴
از آن هنگام که پیامبران الهی انسان ها را از وجود آینده ای درخشان و رسیدن روزی موعود آگاه کردند و نوید آن روز را دادند، انسان ها در انتظار و چشم به راه موعود الهی در چنین روزی بودند و به یک معنا می توان گفت انتظار برای فرارسیدن ظهور آن حضرت، امرى فطری و عقلى است. از سویی حضرت آیت الله خامنه ای نیز در تبیین نظریه انتظار بر مبانی انسان شناسانه ای تأکید دارد که بیانگر عمومیت و دوام این نظریه ارزشمند است. در آثار ایشان اهم مبانی انسان شناسانه این نظریه که عبارت اند از کرامت ذاتی انسان، خلیفه اللهی انسان کامل، واسطه فیض بودن امام، سعادت، کمال نهایی و ذومراتب بودن انسان پیگیری شده و درنهایت عوامل زمینه ساز ظهور از نگاه ایشان به روش توصیفی و تحلیلی در این نوشتار بررسی شده است.
۱۰۱۸۵.

حکم مانع الزکات در فقه جزای شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 24 - 39

کلیدواژه‌ها: مانع الزکات مرتدّ بغی کفر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۲۳۲
زمینه و هدف: مانع الزکات به کسی گفته می شود که در برابر اخذ زکات، مقاومت می کند. فقها بحث مانع الزکات را در ملاحق جهاد اهل بغی بیان کرده اند که وجه آن، اشتراک باغی و مانع الزکات در عدم تبعیت از حکم جهاد با کفار است. مواد و روش ها : این تحقیق از نوع نظری بوده روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می باشد و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته ها: امام می تواند با مانع الزکات قتال نماید و بر این نظر نیز ادعای اجماع شده است. روایاتی که اشاره بر کفر مانع الزکات دارد، بر شدت ذنب و یا بر مراتبی از کفر حمل می شود و از باب تسامح است. از آنجا که عدم ادای زکات، فسق است، بر حاکم یا نایب وی تکلیف است تا به قهر، مانع الزکات را به تمکین وا دارد. نتیجه گیری: مانع الزکات اگر عدم ادای زکات را حلال بداند، مرتد است و حکم وی قتل خواهد بود. و در غیر این صورت، با وی قتال خواهد شد و اگر کشته شود، خون وی هدر است.
۱۰۱۸۶.

تبیین جایگاه زن در اندیشه جریان های سلفی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۴ ۱۷۱-۱۹۲

کلیدواژه‌ها: زن سلفیه جهادی سلفیه درباری سلفیه اصلاحی اندیشه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۵ تعداد دانلود : ۴۴۹
مسئله پژوهش پیش رو تبیین جایگاه زن در اندیشه و عمل جریان های سلفی معاصر است، که با تبیین علُی و روش گردآوری مطالب کتابخانه ای پیش می رود. مسئله این پژوهش با توجه به سه نکته جواب می گیرد: نکته اول، بررسی جریان سلفی درباری است که با فقه صناعتی و مصلحت اندیشی یعنی تقدم مصلحت سیاسی بر احکام دینی، دیدگاه های فقهی خود را با استراتژی های قدرت تنظیم می کند. نکته دوم، بررسی جریان سلفیه جهادی است که با فتاوای شاذ ضمن نقد سلفیه رسمی به لحاظ فقهی نگاهی مرکزگریز به مقوله زن دارد و بالاخره جریان سوم سلفیه اصلاحی است که به لحاظ فقهی احکام آن ناظر برمذاق شریعت است و تکیه بر فقه مقاصدی می کند. نگرش اصلاح گران نیز التزام به حقیقت شریعت و پرهیز از نگاه های افراطی و غیرانسانی به زنان است. یافته های پژوهش بر دسته بندی نگاه به زن به اعتبار نوع نگاه فقهی، تاکید دارد. به این ترتیب که علیرغم اشتراک در مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی، نگاه های متفاوتی در فقه مقاصدی و فقه صناعتی نسبت به زن، متاثر از وضعیت فرهنگی اجتماعی و تقدیر جغرافیایی تاریخی شکل گرفته است.
۱۰۱۸۷.

تجارت بدافزارها از منظر فقه امامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی تا اجتهاد سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 139 - 164

کلیدواژه‌ها: مکاسب محرمه بدافزار جنگ سایبری پدافند غیرعامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۳۳
واژه بدافزار به مجموعه کدها و برنامه های مخربی اطلاق می شود که توسط طراحان آنها به منظور ایجاد آلودگی، جاسوسی، سرقت یا تخریب اطلاعات دیگر برنامه ها یا سیستم های رایانه ای تولید می شود. ماهیت خرابکارانه بدافزار ها رویکردی سلبی را در اذهان ایجاد می کند، اما با توجه به تنوع کاربری، حکم فقهی تجارت آنها در شرایط متفاوت متغیر است. در یک نگاه واقع گرایانه و با عنایت به روایات موجود در مسأله «بیع سلاح»، فروش بدافزار به شیعیان و غیر شیعیان، قابل ارزیابی است. فروش این برنامه ها به غیر شیعیان، به عنوان یکی از تسلیحات جنگ سایبری قابل ارزیابی است و حتی در این میان، می توان بین اهل کتاب و مسلمانان غیر شیعه و حتی غیر مسلمانانی که اهل کتاب نیستند، قائل به تفصیل در حکم شد. در خصوص فروش بدافزار به شیعیان، با عنایت به جهت و انگیزه طرفین، فروض مختلفی متصور است، به گونه ای که هرگاه جهت فروش، میان طرفین، بر امری حلال تعلق گیرد، مباح و حتی در شرایطی با استناد به پاره ای قواعد، واجب کفایی است. اما چنانچه جهت حرام بدافزار مدّ نظر باشد، حکم مسأله، حرمت است. البته در صورتی که فروشنده صرفاً از استفاده حرام خریدار اطلاع دارد، ولی قصد استفاده حرام ندارد، حکم به آن وضوح نیست. حکم وضعی آن نیز در موارد جواز تکلیفی و حرمت، صحت است و از این جهت تفاوتی وجود ندارد.  
۱۰۱۸۸.

واکاوی حکم احرام زنان معذور با نذر پیش از میقات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۶) 73 - 91

کلیدواژه‌ها: حج نذر زن احرام میقات اذن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۹۲
یکی از اعمال حج احرام قبل از میقات است و از آنجا که توقف حایض و نفسا به مسجد شجره (میقات اهل مدینه) ممنوع است و ورود به نحو عبور از یک درب و خروج از درب دیگر مسجد به جهت شلوغی جمعیت، عادتاً امکان پذیر نیست ضروری است با بررسی فتوای فقها و ادله مستند ایشان تکلیف زن مشخص گردد که از کجا و به چه نحو باید محرم گردد؛ آیا واجب است قبل از میقات با نذر، محرم گردد و از میقات بگذرد و برای صحت نذرش اذن شوهر لازم است یا نه؟پاسخ به این پرسش، موجب تسهیل امر احرام به عنوان اولین عمل مناسک حج بر زنان معذور (حائض و نفسا) است.در این نوشتار با بررسی فتوای فقها و ادله مورد استناد ایشان، تنها جواز نذر قبل از میقات با رعایت شروط نذر به فتوای مشهور فقها برای زنان معذور  به دست آمده و وجوب نذر احرام قبل از میقات اثبات نمی شود؛ هرچند برخی نیز به عدم جواز احرام قبل از میقات فتوا داده اند.
۱۰۱۸۹.

علم و ادب در دربار آل کرت؛ مطالعه موردی درباره ابن حسام هروی و تبارش

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۹۱) 69 - 92

کلیدواژه‌ها: جمال الدین ابن حسام هروی کمال الدین هروی نظام الدین هروی آل کرت شطرنج نامه المفضل فی شرح المفصّل عوامل منظومه ریاض الفتیان فصیح الدین مابژنابادی فرائد التفسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۲۶۷
در این مقاله کوشیده ایم با جستجویی فراگیر درباره ابن حسام هروی او را از همنامانش تمییز دهیم و برای اولین بار آثار و اشعاری از او را بشناسانیم، که تاکنون مجهول مانده بودند. همچنین کوشیده ایم یافته های تازه ای از تبار وی ارائه کنیم. آنچه در این مقاله آمده همچنین سرنخ های تازه ای پیرامون تاریخ علمی ادبی دربار آل کرت و مناسبات علمی در آن روزگاران را مقابل دیده خوانندگان درمی آورد.
۱۰۱۹۰.

راهبردهای مقاومت پیامبر اکرم (ص) و جامعه ایمانی در برابر دشمنان از نگاه قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 115 - 138

کلیدواژه‌ها: راهبردهای قرآنی مقاومت پایداری جامعهی ایمانی پیامبر اکرم (ص) دشمنان هجرت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۷۱
انبیای الهی و جوامع توحیدی همواره دشمنانی داشتهاند و این دشمنان هماره در پی نابودی آنان بودهاند؛ اما خداوند متعال با هدایت و یاری خود، نقشه دشمنان را بر هم زده و مانع تحقق اهدافشان شده است که قرآن کریم به بیان برخی موارد از آن مانند حکایت نوح، ابراهیم و موسیپرداخته است. پیامبر اکرم(ص) نیز از این قاعده مستثنی نبود، بلکه حتی نسبت به دیگر پیامبران بیشترین اذیتها را تحمل کرد. هرچند کمیّت و کیفیت این هجمهها از سوی دشمنان در طول ۲۳ سال هدایت ایشان متفاوت بود، اما دشمنان در دو دوره قبل و بعد از هجرت پیامبر اکرم(ص) به گونههای مختلف در پی نابودی شخص ایشان و جامعه ایمانی تشکیلشده بودند. در این میان، خداوند متعال با بیان راهبردهایی از طریق قرآن کریم، با این تهدیدها مقابله نموده و نه تنها مانع فروپاشی جامعه نوپای اسلامی شده است، بلکه موجب رشد آن را فراهم کرده است تا به آنجا که موجب حیرت همگان گشته است (فتح، 29). این فرایند مقاومسازی پیامبر اعظم(ص) و جامعه اسلامی بهگونهای مناسب با شرایط و اوضاع پیرامونی جامعه توحیدی طراحی شده است که با پیگیری خط سیر آن، میتوان به راهبردهای مختلف قرآنی در زمینه مقاومت دست یافت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانهای به تبیین راهبردهای مقاومت پرداخته است و راهبردهایی مانند مرزبندی اعتقادی، رویگردانی از دشمن، هجرت، عدم اطاعت و همیاری دشمن، صبر، اندوهگیننشدن از توطئهها، قتال (جهاد نظامی)، پرهیز از دوستی با دشمن، سرسختی و نفوذناپذیری را بررسی کرده است.
۱۰۱۹۱.

جایگاه شناسی «فقه اللغه» در فهم و طراحیِ اجتهادیِ امام خامنه ای با تاکید بر بیانیه گام دوم

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم فروردین ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 63 - 50

کلیدواژه‌ها: فقه اللغه نظام معنایی نظام واژگانی روش شناسی اجتهاد بیانیه گام دوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۴۴
فرایند یاددهی-یادگیری و فقه اللغه در هر نظام اجتماعی، متناسب با آن نظام است. هر نظام اجتماعی دارای نظام معنایی ویژه است که با نظام واژگانی خاص خود آن را بیان می کند و حرکت های خود بر اساس آن انجام می دهد و اگر میان نظام واژگانی و معناییِ رهبران و افراد جامعه هماهنگی نباشد مدیریت جامعه مختل گردیده و اختلافات فکری و رفتاری در جامعه به وجود می آید و دشمنان با نفوذ خود به تقویت و تشدید اختلافات کمک می کنند و جامعه را از اهدافش منحرف می نمایند.تنها راه علاج این است که رهبران جامعه با طراحی نظام معنایی و واژگانی و ابلاغ و تبیین آن به جامعه به صورت مستمر، و التفات دادن به حساسیت های این نظام واژگان و بیان دشمنی های دشمنان برای انحراف در آن نظام معنایی، از وجود یا تداوم انحراف جلوگیری نمایند. بیانیه ی گام دوم با مطرح کردن نظریه ی نظام انقلابی و محور قرار دادن مردم مخصوصا جوانان و اعطای مأموریت مدیریت جهادی انقلاب علمی درصدد است که تربیت نیروی انسانی و تولید فکر به عنوان دو بال پرواز به بلندای تمدن اسلامی را تأمین نماید. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و بهره مندی از منابع مکتوب و دیجیتال سامان یافته است و ما در صدد آن هستیم که با تبیین رویکرد رهبر انقلاب در بحث فقه اللغه به روشن شدن هرچه بیشتر این مسئله و کارها ی لازم حول آن سببی شویم تا هدف و مقصود اصلی رهبر انقلاب جهت تحقق یافتن جامعه ای با نظام معنایی مطابق با رهبرش، واضح گردد تا جوانان در این گام خطیر از خواسته ی اصلی رهبرشان آگاه بوده و جهت عملی کردن آن وارد میدان شوند.
۱۰۱۹۲.

مروری بر بهزیستی روانشناختی و نظریه های مختلف مرتبط با آن

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم فروردین ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 77 - 64

کلیدواژه‌ها: بهزیستی روانشناختی رضایت از زندگی روان شناسی مثبت نگر سلامت روان آرامش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴۵ تعداد دانلود : ۲۲۹۳
امروزه گروهی از پژوهشگران حوزه سلامت روانی ملهم از روان شناسی مثبت نگر، رویکرد نظری و پژوهشی متفاوتی برای تبیین و مطالعه این مفهوم برگزیده اند. آنان سلامت روانی را معادل کارکرد مثبت روانشناختی، تلقی و آن را در قالب اصطلاح "بهزیستی روانشناختی" مفهوم سازی کرده اند. این گروه نداشتن بیماری را برای احساس سلامت کافی نمی دانند، بلکه معتقدند که داشتن احساس رضایت از زندگی، تعامل کارآمد و مؤثر با جهان، انرژی و خلق مثبت، پیوند و رابطه مطلوب با جمع و اجتماع و پیشرفت مثبت، از مشخصه های فرد سالم است. داشتن ارتباط مثبت با دیگران به معنی داشتن رابطه با کیفیت و ارضاکننده با دیگران است. افراد با این ویژگی عمدتاً انسان هایی مطبوع، نوع دوست و توانا در دوست داشتن دیگران هستند و می کوشند رابطه ای گرم بر اساس اعتماد متقابل با دیگران، ایجاد کنند. مؤلفه هدفمندی در زندگی، به مفهوم دارا بودن اهداف درازمدت و کوتاه مدت در زندگی و معنادار شمردن آن است. فرد هدفمند نسبت به فعالیت ها و رویدادهای زندگی علاقه نشان می دهد و به شکل مؤثر با آنها، درگیر می شود. از این رو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت موضوع به بررسی بر بهزیستی روانشناختی و نظریه های مختلف مرتبط با آن پرداخته شده است.
۱۰۱۹۳.

بررسی حکمی و موضوعی نجش در فقه مقارن و حقوق موضوعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 1347 - 1375

کلیدواژه‌ها: تدلیس فقه اسلامی نجش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۲۹۶
نجش از جمله روش های ناروا در تبلیغ جنس مورد معامله است. بنابر نظر مشهور فقهای مذاهب اسلامی، نجش عبارت است از اینکه فردی، بدون قصد خرید، قیمت بالایی را برای جنس عرضه شده پیشنهاد کند تا مشتری بشنود و آن را با قیمت بیشتر بخرد. برخی فقها نوع دومی را برای نجش معرفی کرده اند: مدح کالا به آنچه در آن نیست، بدون قصد خرید و برای جلب مشتری. با توجه به تعاریف مذکور، می توان برخی دلالی ها، مزایده ها و نیز تبلیغ از طریق رسانه را که معمولاً کالای عرضه شده به عنوان بهترین جنس تلقی می شود، از مصادیق نجش برشمرد. در خصوص احکام تکلیفی، وضعی و نیز خیار در معامله براساس نجش اختلاف است. با بررسی و تحلیل ادلۀ فقها می توان گفت که نجش حرام، اما معامله صحیح است. برخلاف نظر بیشتر فقها، در نوع اول نجش، خیاری برای مشتری نیست و در نوع دوم، مشتری خیار تدلیس دارد. در حقوق موضوعه، به مسئلۀ نجش تصریح نشده، لیکن با بررسی مواد مربوط به خیارات عیب، تدلیس و غبن و پیشنهاد نگارندگان بر تحدید دایرۀ مادۀ 238 قانون مدنی در معنای تدلیس، می توان خیار مشتری در نوع اول نجش را منتفی دانست و در نوع دوم خیار تدلیس را استفاده کرد.
۱۰۱۹۴.

بررسی انتقادی دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی درباره «کلام الهی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 7-24

کلیدواژه‌ها: کلام الهی کلام اعتباری کلام تکوینی خواجه نصیرالدین طوسی علامه حلی محقق لاهیجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۳۷
یکی از مباحث مهم اعتقادی که متکلمان اسلامی اهتمام جدی به آن داشته اند بحث «کلام الهی» است. در باب حقیقت کلام الهی دیدگاه های متفاوتی ارائه شده است. ازجمله آنها دیدگاه خواجه نصیر الدین طوسی است. پرسشی که این پژوهش بدان پرداخته این است که آیا تبیین خواجه نصیرالدین از حقیقت کلام الهی، براساس تفسیر شارحان او، می تواند پاسخی قانع کننده نسبت به حقیقت کلام الهی به شمار آید؟ این نوشتار پس از اشاره به دیدگاه های گوناگون در باره حقیقت کلام الهی، با روش توصیفی تحلیلی و همچنین کتابخانه ای، دیدگاه ایشان را براساس تفسیر شارحان آثارش (علامه حلی و محقق لاهیجی) بررسی و ارزیابی کرده و به این نتیجه رسیده است که تفسیر علامه حلی از، دیدگاه خواجه نصیرالدین کامل به نظر نمی رسد؛ و تفسیر محقق لاهیجی از آن افزون بر اینکه ایشان سخن خواجه نصیرالدین را طبق دیدگاه و مذاق خودش تفسیر نموده با اشکالاتی مواجه است. سپس دیدگاه کامل و جامعی که از این اشکالات مبرا باشد پیشنهاد داده است.
۱۰۱۹۵.

نقش و جایگاه قرآن در تاریخ پژوهی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 25-40

کلیدواژه‌ها: تاریخ پژوهی رابطه قرآن با تاریخ منبع بودن قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۲۱۶
قرآن مجید برای تاریخ اهمیت ویژه ای قائل است، به گونه ای که حجم قابل توجهی از آیات این کتاب آسمانی ناظر به نقل، تحلیل و فلسفه نظری تاریخ است. لیکن برخی از محققان معاصر در روش های پژوهشی خود، مراجعه به قرآن مجید در حوزه پژوهش های تاریخی را غیرعلمی می انگارند. مهم ترین دلایل آنها بر این مدعا، عدم صدق عنوان «منبع تاریخی» بر متون وحیانی و عدم واقع نمایی نقل های تاریخی قرآن به شمار می آید. در این مقاله با هدف تبیین ضرورت اهتمام به تعالیم تاریخی قرآن و با روش «تحلیلی اجتهادی»، ابتدا صدق تعریف منبع در تاریخ بر قرآن و واقع نمایی آموزه های آن از منظر عقل و نقل اثبات شده، سپس جایگاه قرآن در تاریخ پژوهی از رهگذر نمایاندن نقش قرآن در سه حوزه تاریخ نقلی، تحلیلی و فلسفه نظری تاریخ در قالب مثال تبیین گردیده است.
۱۰۱۹۶.

تأملی در حلقه ارتباط عرفان و جامعه شناسی دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ 173 - 190

کلیدواژه‌ها: دین جامعه شناسی جامعه شناسی دینی عرفان تصوف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۲۶
دین، مقوله جدایی ناپذیر جامعه است. هر دینی دستورهایی دارد که بنابه سطوح و رده های گوناگون جامعه، تفسیر و تحلیل می شود. جامعه هم نوا با دین پیش می رود و بیشتر نیازهای خود را از آموزه های دینی می جوید. دراین خصوص، جامعه شناسی رفتاری هم نوا و موازی با دین دارد، یعنی نظریات جامعه شناختی را تافته جدابافته ای از دین فرض نمی کند. ازطرف دیگر، در تاریخ ایران (و بیشتر سرزمین ها)، پدیده ای به نام «عرفان» داریم. با اینکه در دیدگاه اول، ممکن است این گونه به نظررسد که ع رفان یا تصوف، خلاف خواسته های جامعه حرکت کرده است و نظریات آنارشیستی دارد؛ اما با تحلیل تمام دیدگاه های عرفانی در تمام رده های تاریخ، می توان این ادعا را ردکرد و گفت که: عرفان (تصوف)، دین و جامعه شناسی در یک راستا حرکت کرده اند. یافته های پژوهش حاضر که به روش تحلیلی توصیفی انجام یافته، نشان می دهد عارفانی مانند سنایی غزنوی، عطار نیشابوری، مولوی و هم فکران آنان، نظریه های عرفانی دارند که می توان آن ها را در ذیل جامعه شناسی مطالعه کرد. مهم ترین فرضیه ای که می توان در این نقد و بررسی عنوان کرد این است که عرفان و تصوف اسلامی ایران، برپایه نیازهای جامعه شکل گرفته و سعی دارد نظریات خود را براساس موازین اجتماعی ارائه دهد.
۱۰۱۹۷.

سیمای مکتب کلامی بغداد بر اساس داده های نجاشی و شیخ طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۴ 213 - 240

کلیدواژه‌ها: تاریخ کلام امامیه متکلمان امامی بغداد مکتب کلامی بغداد فهرست نجاشی فهرست شیخ طوسی میراث کلامی امامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۱۶
دو فهرست نگاری کهن شیعه، یعنی فهرست شیخ طوسی و فهرست نجاشی که مؤلفان آن ها در دوره شکوفایی مکتب کلامی بغداد در این شهر می زیسته اند، اطلاعات ناب و دست اولی در مورد این مکتب عرضه کرده اند که با استخراج، دسته بندی و تحلیل آن می توان نمایی کلی از این مدرسه کلامی ترسیم کرد. بر اساس داده های نجاشی و شیخ طوسی 25 متکلم امامی از اواخر قرن سوم تا نیمه قرن پنجم در بغداد شناسایی گردید که تعداد 162 اثر کلامی در موضوعات کلامی تألیف کرده اند. در این میان بیشترین تألیفات در موضوع امامت با فراوانی 50 مورد است که با توجه به جایگاه این موضوع در اعتقادات امامیه و نیز فضای فکری متنوع بغداد قابل تبیین است. از حیث قالب نگارش های کلامی، عمده این تألیفات با فراوانی 155 مورد به صورت تک نگاری عرضه شده اند و آمار جامع نگاری های کلامی اندک است. این اختلاف نیز ناشی از آن است که اساساً سنت جامع نگاری کلامی در دوره متأخر بغداد(عصر شیخ مفید به بعد) رواج یافته و تا پیش از آن مطرح نبوده است.
۱۰۱۹۸.

بررسی مؤلفه های تمدن ساز در تاریخ اسلام از منظر محمد عابد جابری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 120 - 137

کلیدواژه‌ها: جابری تمدن اسلامی قبیله غنیمت عقیده عقل دموکراسی نوگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۲۸۱
پس از ضعف تمدن اسلامی و در مقابل شروع فرآیند رشد و توسعه در کشورهای غربی، متفکران اسلامی به موضوع تمدن، چیستی و عوامل تأثیرگذار در آن بیشتر از همیشه توجه کرده و در قیاس با تمدن غربی رویکردهای جدیدی نسبت به تحولات جوامع اسلامی و شاخص های تمدن ساز آن مطرح کرده اند. محمد عابد جابری از اندیشمندان و متفکران معاصر است که تحت تأثیر روند تحولات جوامع غربی به تحلیل و بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی تاریخ اسلام پرداخته است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای، به این سؤال اصلی پرداخته است که مؤلفه های تمدن ساز از دیدگاه جابری کدام است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که جابری در بررسی تاریخ فرهنگ و تمدّن اسلامی به نقش کلیدی سه عنصر، غنیمت و قبیله عنایت دارد و درصدد است با رویکردی انتقادی به تحلیل تحولات سیاسی معاصر جهان اسلام بپردازد. از دیدگاه جابری راهکار پیشرفت جوامع اسلامی در گرو فهم مقتضیات زمانه، سازگاری با مفاهیم دنیای مدرنیته مانند دموکراسی، نوگرایی و عقل سیاسی است.
۱۰۱۹۹.

محتواپژوهی روایی تأثیر روابط اجتماعی مؤمنین در تمدن سازی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰شماره ۱۵ 30 - 53

کلیدواژه‌ها: ایمان آرامش تمدن اسلامی روابط اجتماعی کفر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۲۷۷
تحقق تمدن اسلامی هدف نهایی اقامه دین در جامعه است. بهره گیری از منابع غنی دینی و استفاده از دستاوردهای قابل اطیمنان دانش جدید، دو پیش نیاز رسیدن به چنین تمدنی است. تحلیل میراث روایی شیعه، نشان از آن دارد که در میان مفاهیم کلیدی منابع دینی، «ایمان» - نه آن گونه که در اذهان عموم افراد جاگرفته - حقیقتی معجون گونه دارند و در فرایند زمان، بر اساس اصول و ضوابطی معین شکل می گیرند. ایمان مشتمل بر شتاب دهنده هایی همچون حُسن خُلق است که به کارگیری آن علاوه بر تقویت ایمان، روابطی حسنه در سراسر جامعه به وجود می آورد. آن گاه که «مهارت ارتباط صحیح» با «ارکان ایمان از جمله رضایت به تقدیر و توکل»، همراه می شوند آرامش را نه فقط برای فرد که برای جامعه به ارمغان آورده و نسلی تمدن ساز تربیت می گردد. وقتی «ایمان» در روابط اجتماعی استحکام یابد، به مؤمن قدرت اقامه دین داده و قرارگرفتن آن تحت سایه ولایت، شکوفایی بسیاری از استعدادهای فرد و جامعه را به دنبال خواهد داشت. برآیند استحکام روابط اجتماعی و شکوفایی استعدادهای جامعه و رفع موانع اجتماعی، تمدنی است اسلامی که به تعبیر مقام معظم رهبری دام ظله در بیانیه گام دوم، وارد مرحله دوم آن شده ایم و پژوهش پیش رو با تحلیل محتوای روایات کتاب ایمان و کفر الکافی بر آن است تا با ترسیم نقشه راه اهل بیتD، برشی از الگوی معارف تمدن و حکومتی جهانی را نشان دهد.
۱۰۲۰۰.

رساله های ایمان ابوطالب(ع)

نویسنده: مترجم:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 67-88

کلیدواژه‌ها: ابوطالب ابن معد احمد دحلان ازهری امینی برزنجی شیخ مفید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۸۰
این مقاله به بررسی چند رساله درباره ایمان عموی حضرت محمد(ص)، ابوطالب بن عبدالمطلب (متوفای حدود 619م) می پردازد. مناقشه درباره جایگاه ابوطالب در آخرت، ناشی از حجم وسیع گزارش هایی است که او را به خاطر نپذیرفتن اسلام محکوم به آتش می کنند، در حالی که در دیگر سو گزارش هایی وجود دارد که به ایمان همیشگی او به خدای یکتا و نبوت گواهی می دهد. گزارش های دسته نخست در مجموعه های حدیثی صحیح بخاری و مسلم گرد آمده اند و قسم دوم، به فراوانی در کتاب های سیره و حدیث شیعه گزارش شده است. دانشمندان شیعه از همان دوره های نخستین تاریخ اسلام به ایمان و رستگاری ابوطالب اعتقاد داشتند و گروه اندکی از سنیان نیز با این عقیده همراهی کرده اند. بر طبق نظر بیشتر اهل سنت، شواهد و دلایل تاریخی برای اثبات اسلام ابوطالب یا رستگاری او در آخرت نامربوط و ناکافی اند. هرچند یک تغییر جهت قابل ملاحظه در اندیشه شماری از سنیان پس از قرن نهم هجری پدید آمد. برخلاف سنیان متقدم که چنین احتمالی را نامحتمل دانسته یا به صراحت آن را انکار کرده اند، عده کمی از سنیان در پنج قرن اخیر در اعتقاد به رستگاری ابوطالب به جرگه عالمان شیعی پیوسته اند. این مقاله شواهد و دلایل و استدلالات کلامی را که شیعیان متقدم و سنیان سده های اخیر در حمایت از رستگاری ابوطالب به کار بسته اند، مورد بررسی قرار می دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان