درخت حوزه‌های تخصصی

حقوق کودک، بخشى از موضوعات حقوق بشر است که نیاز به حمایت جدى از سوى جامعه بین المللى دارد . با توجه به ضرورت توجه به مباحث‏حقوق کودک در سطح جامعه، نوشتار حاضر، به بررسى نکاتى پیرامون حقوق کودک که توسط مجمع عمومى سازمان ملل متحد، با عنوان «کنوانسیون حقوق کودک‏» ، در سال 1989 میلادى به تصویب رسیده است - که گامى مؤثر در هت‏حفظ حقوق کودکان محسوب مى‏شود - ، مى‏پردازد . علاوه بر آن در این نوشتار، به موقعیت‏برخى از کشورها، از جمله جمهورى اسلامى ایران نسبت‏به کنوانسیون حقوق کودک اشاره شده است .

این مقاله با هدف بررسی دارنده ی چک با حسن نیت و بدون حسن نیت صورت گرفته و نویسنده بر آن بوده تا به لحاظ مشکلات عدیده ای که وجود چک به عنوان یک وسیله ی پرداخت و جایگزین پول در دست مردم آنها را به سوی محاکم دادگستری سوق می دهد، در مقام دادخواهی نسبت به وصول وجه آن اقدام نماید این مهم را جلوه گر گرداند که شخصی که چکی را در اختیار دارد آن را با حسن نیت به دست آورده است یا با سوء نیت و اینکه تنها دارنده ی واقعی و قانونی چک مورد حمایت قانونگذاران قرار گرفته است نه دارنده ی ظاهری که ممکن است چک را از طریق مجرمانه تحصیل نموده باشد. بر این اساس ذکر شده است که هر دارنده، مالک نیست چه بسا چک را در مقام نمایندگی به دست آورده باشد و همین طور هر دارنده ای ذینفع نیست، چرا که امکان تحصیل چک از راه سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت و یا پیدایش چک مفقودی وجود دارد هر یک از حالات فوق با مقایسه ی تطبیقی با قوانین ومقررات کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلیس، قانون متحدالشکل ژنو وآنسیترال مورد بررسی قرار گرفته است. در حقوق ایران در قانون صدور چک به دارنده ی چک با حسن نیت و بدون حسن نیت توجه شده و رویه قضایی نیز پذیرای این موضوع در مورد چک ها هست. در حقوق آمریکا فرض بر این است که هر دارنده ای، شرایط مزبور را دارد وهرگاه بر این اماره ایراد شود، دارنده ی حمایت شده باید ثابت کند که سند را با حسن نیت دریافت کرده است. در حقوق فرانسه دارنده ی با حسن نیت کسی است که به عمل حقوقی یا عمل مادی که منشا اثر یا آثار حقوقی است اقدام می کند و به صحت عمل خود اعتقاد دارد ودر حقوق انگلیس دارنده ی هر سندی، علی الظاهر با حسن نیت تلقی می گردد، اما اگر ثابت شود که قبولی یا انتقال بعدی برات، محصول فریب، اکراه، یا اعمال نفوذ ناروا بوده یا اساساً نامشروع است، بار اثبات دلیل منتقل می شود و این بار دارنده ی آن است که باید ثابت کند با حسن نیت عمل کرده است. در کنوانسیون ژنو، اشخاصی به عنوان دارنده ی سند مورد حمایت قرار می گیرند که واقعاً از همه جا بی خبر باشند و سند را در مقابل ما به ازای واقعی به دست آورده باشند و دو تئوری دارنده با حسن نیت و بدون حسن نیت وعمل به زیان مطرح نموده است. در کنواسیون آنسیترال دارنده به حمایت شده وحمایت نشده تقسیم شده است و دارنده ی سند مصون از ایرادات می باشد، مگر ایراداتی که مربوط به معاملات پنهانی بین امضا کننده و دارنده ی حمایت شده بوده است.

در این‌ مقال، مطالب‌ زیر مورد بررسی‌ قرار گرفته‌ است‌ و نتایج‌ ذیل‌ به‌ دست‌ آمده‌ است. 1. در مقدمه‌ بیان‌ شده‌ که‌ تفسیر عقلی‌ از جایگاه‌ ویژه‌ای‌ در روش‌های‌ تفسیری‌ بر خوردار است‌ و مورد نقض‌ و ابرام‌ مذاهب‌ (شیعه، معتزله‌ و اشاعره) قرار گرفته‌ است‌ و معانی‌ متفاوتی‌ از آن‌ ارائه‌ شده‌ است. 2. در مبحث‌ واژگان، مقصود از روش‌ تفسیر و عقل‌ روشن‌ می‌شود که‌ در این‌ جا گاهی‌ عقل‌ فطری‌ یا نیروی‌ فکر مراد است‌ و گاهی‌ عقل‌ اکتسابی‌ یا مدرکات‌ و برهان‌ عقلی‌ که‌ هر دو در تفسیر کاربرد دارد. 3. برخی‌ صاحب‌ نظران‌ تاریخچه‌ تفسیر عقلی‌ را از عصر پیامبر(ص) دانسته‌اند؛ ولی‌ ریشه‌های‌ این‌ روش‌ در روایات‌ اهل‌بیت(ع) یافت‌ می‌شود. و در دوره‌ تابعین‌ توجه‌ بیش‌تری‌ به‌ آن‌ شد و در قرون‌ بعدی‌ اوج‌ گرفت. 4. دیدگاه‌ها درباره‌ تفسیر عقلی‌ بیان‌ شده‌ که‌ برخی‌ استفاده‌ ابزاری‌ از برهان‌ و قراین‌ عقلی‌ را تفسیر عقلی‌ دانستند و برخی‌ استفاده‌ از نیروی‌ فکر در جمع‌بندی‌ آیات‌ و احادیث‌ را تفسیر عقلی‌ دانستند و برخی‌ هر دو را مطرح‌ کردند. و ما در پایان‌ به‌ نتیجه‌ رسیدیم‌ که‌ در حقیقت‌ تفسیر عقلی‌ قسم‌ اول‌ است، ولی‌ طبق‌ اصطلاح‌ مشهور - و به‌ طور تسامحی‌ - قسم‌ دوم‌ نیز از تفسیر عقلی‌ به‌شمار می‌آید

خلق نیکو مهم‌ترین چیزى است که مصلحان و پیامبران به آن نیاز دارند. حسن خلق با فضیلت‌ترین صفات پیامبران و شریف‌ترین اعمال صدیقان است. از همین روى، در آیات چندى از قرآن کریم، خلق پیامبر ˆ مورد ثنا و ستایش قرار گرفته است. عنوان «عظیم» در مواردى به کار مى‌رود که چیزى قابل توصیف و ادراک نباشد. در خصوص تفسیر «خلق عظیم» موارد چندى بیان شده است؛ از جمله اینکه برخى آن را دین اسلام مى‌دانند. برخى نیز منظور از خلق عظیم را آداب قرآنى یا قرآن دانسته‌اند. برخى هم خلق عظیم را صبر و تحمل و تدبیر بر مقتضاى عقل تعبیر کرده‌اند. تحمل سختى‌ها و صبر پیامبرˆ در برابر ناملایمات بر اساس روایات و تصریح خود پیامبر ˆ مشهور است. هرچند موارد یاد شده خلق پیامبر ˆ هستند، اما خلق حضرت به موارد یادشده محدود نمى‌شود و همه صفات روحى، اجتماعى، شخصى، انسانى، خانوادگى و... ایشان را دربر مى‌گیرد. بر اساس برداشت دیگر، منظور از خلق عظیم پیامبر ˆ آن است که ایشان جامع مکارم اخلاقى بوده‌اند. نمونه‌هاى چندى از ویژگى‌هاى اخلاقى پیامبر ˆ در روایات و متون تاریخى مورد اشاره قرار گرفته است.

نوشتار حاضر قصد دارد با پاسخ به این پرسش که «چرا حکومت قاجار فرو پاشید و پهلوى اول به قدرت رسید؟» راهى به قانونمندى تاریخى در جریان انتقال قدرت بگشاید. مؤلف در پاسخ به پرسش یاد شده فرضیه‏هاى ذیل را مورد بررسى قرار مى‏دهد: 1. فشار مجموعه‏اى از عوامل درونى و بیرونى، حکومت قاجار را در حفظ قدرت مستأصل ساخت؛ 2. همزمانى رخدادهاى داخلى و خارجى در دست‏یابى رضاخان به قدرت مؤثر واقع شد؛ 3. انگلیسى‏ها از مؤثرترین عوامل خارجى در سقوط قاجاریه و ظهور پهلوى بودند؛ 4.مؤلفه‏هاى شخصیتى رضاخان در رسیدن او به قدرت تأثیر به سزایى داشت.

رفتار مسئولانه از شاخص‏های انسان سالم است که تقویت و رشد آن جز با شناسایی عوامل مؤثر بر رفتار مسئولانه امکان‏پذیر نخواهد بود. به همین منظور، پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که آیا شیوه‏های فرزندپروری (سبک‏های والدینی) تأثیری بر میزان مسئولیت‏پذیری نوجوانان دارد یا خیر؟ روش تحقیق، توصیفی و جامعه آماری آن دانش‏آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان شهر فریدونکنار بوده است. با استفاده از روش نمونه‏گیری خوشه‏ای 100 نفر (50 دختر و 50 پسر) از جامعه تحقیق انتخاب شده‏اند. برای جمع‏آوری داده‏ها از پرسش‏نامه استفاده شده است. داده‏ها با نرم‏افزار spssدر دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‏اند. یافته‏های حاصل از پژوهش نشان می‏دهد که شیوه‏های فرزندپروری بر میزان مسئولیت‏پذیری نوجوان مؤثر است.

یکى از موضوعات اساسى در مباحث زنان، مسأله مشارکت سیاسى آنها مى‏باشد. این امر تنها از یک قرن قبل در غرب به شکل جدى مدنظر قرار گرفته، لکن در میان مسلمین، از چهارده قرن قبل، همراه با اولین حضور اجتماعى مسلمانان همواره مورد توجه بوده است. از آنجا که سالیان متمادى تحجّر برخى مقدس مآبان و عداوت بعضى اسلام ستیزان، این جلوه روشن از مظاهر کمال اسلام را مخدوش نموده است، سعى شد تا نمونه هایى از گستره مشارکت سیاسى زنان در تاریخ اسلام عرضه گردد. در دو شماره قبل نشریه، بحث حضور فعال زنان در بیعت، یا به تعبیرى حضور فعال آنها در تصمیم‏گیریهاى نظام سیاسى اسلام و نیز مسأله هجرت به عنوان حرکتى اساسى در ساختن زیربناى تمدن باشکوه اسلامى و سپس روشنگرى و هدایت افکار جامعه توسط زنان ارائه شد.در بحث هدایت جامعه یا همان امر به معروف و نهى از منکر در عرصه سیاست، پس از اشارتى مختصر به آیات و روایات، مواردى از تاریخ صدر اسلام از ابتداى رسالت پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله تا پایان خلافت معاویه ذکر گردید.در ادامه به نمونه هایى از این تلاش گسترده تا عصر حکومت منجى بشریت، حضرت مهدى موعود علیه‏السلام اشاره مى‏شود.

در این نوشتار نویسنده تحلیل خیر و شر، اقسام شر، و راه حل‏هاى علامه طباطبایى براى زدودن ناسازگارى وجود خیر و شر با خدا و صفات حق تعالى را به بحث و بررسى نشسته است. در مبحث خیر و شر، دو تحلیل از علامه طباطبایى مى‏آورد. براساس تحلیل نخست علامه خیر را امرى وجودى و شر را امرى عدمى مى‏خواند. و براساس تحلیل دوم نویسنده المیزان خیر را امرى ذاتاً مطلوب و شر را امرى ذاتاً نامطلوب معرفى مى‏کند. در مبحث اقسام شر نظریه علامه در تحول معنایى خیر و شر آورده مى‏شود و پس از آن نظریه علامه در تقسیم خیر و شر به تکوینى و تشریعى گزارش مى‏شود. در مبحث راه حل‏ها نیز سه راه حل مورد قبول علامه به بررسى گذاشته مى‏شود: راه حل نخست: خیر و شر نسبى هستند نه ذاتى. راه حل دوم: شرور از امور عدمى هستند نه وجودى. راه حل سوم: شرور براى تحقق خیر لازم هستند.

تغییرات اقلیمی یکی از مجموعه مباحث جدید است که در محافل مختلف علمی مورد بحث می باشد. بی ‌شک مجموعه‌ای از عوامل مختلف به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث تغییراتی اساسی در روند طبیعی اقلیم می ‌شوند. با یک دید کلی می ‌توان این عوامل را به عوامل طبیعی و انسانی تقسیم کرد که هر کدام از آنها در مقیاس‌ های زمانی و مکانی متفاوتی عمل می ‌کنند. به نظر می ‌رسد که عوامل انسانی امروزه بیشتر مورد توجه باشند. اکثر دانشمندان علوم جوی معتقدند که چون نمی ‌توان تا حدود زیادی با عوامل طبیعی تغییر اقلیم مقابله کرد، به ناچار باید با عوامل انسانی که باعث تغییر اقلیم و پیامدهای آن می شود تا حد امکان مقابله کرد و در این راه به تقسیم بندی عوامل تغییر اقلیم پرداخته اند تا با آگاهی کامل راه‌های پیشگیری و مقابله با آنها را دنبال کنند. بنابراین در یک جمع بندی عـواملی را که باعـث تغییر اقـلیم مـی ‌شـوند می توان در سـه دسته تقـسیم بندی کرد: دسـتـه اول عوامل زمینی (پدیده ‌هـای رخ دهنده در درون زمیـن یا سطح زمیـن، تغییرات مقدار نمک آب اقیانوس‌ ها، تغییرات اتـمسفری)، دستـه دوم عوامل کیهانی (‌تغییر مدار زمیـن، جذب انرژی به وسیله ذرات و غبارهای کیـهانی و سـرانجام تغییرات ابتدایی انرژی تابشی خورشید) و فعالیت‌ های انسانی نیز به عنوان عامل سوم این تغییرات شناخته شده‌اند. تغییرات اقـلیمی تحت عوامل زمینی و کیـهانی در مـقیاس‌ های زمانی بلند مدت اتفاق می ‌افـتد، در حالی که تغییرات اقـلیمی ناشی از فعالیت‌ های انسانی در مقایسه با دو عامل قبلی در مقیاس‌ های زمانی کوتاه مدتی رخ می ‌دهند. به طور کلی عامل اول و دوم را می ‌تـوان به عـنوان عـوامـل طبیعی تغییر اقـلیم در نظر گرفت که انسان نمی ‌تواند دخـالتی در آنها داشته باشد و امروزه هـنگامی که بحث تغییر اقـلیم مطرح می ‌شـود، تغییر خود به خودی اقـلیم (تغییرات متاثر از عامل اول و دوم) مد نظر نمی ‌باشد، بلکه نقش انسان و انجام فعالیت‌هایی کـه موجب این تغییـرات می شود، مد نظر می‌باشد. شدت تغیـیـرات اقلیمی در چند سال اخیر به خاطر فعالیت‌ های صنعتی و آلوده کـننـده انسانـی روند افزایشی بیشتری یافته، بـه طوری کـه میزان غلظت مواد سمی و دی اکسیدکربن در جو به حد بحرانی رسیده وآلودگی‌های حرارتی، تغییرات زیـادی را در آلبدوی سـطوح مختلف و ترکیبات اقیانوس‌‌ها ودریاها به وجود آورده است. چـنین مسائـلی می ‌توانند یک سری مشـکـلات جدی برای انسان و محیـط زیست او و نیز ذخایر غذاییش به وجود آورند. در مقاله حاضر به بحث پیرامون این مطالب پرداخته شده است.