اهمیت کتاب و کتابخوانی؛ در رشد جوامع
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۶۰۱ تا ۲٬۶۲۰ مورد از کل ۷٬۵۱۴ مورد.
بررسی وضعیت عادات مطالعه آزاد دانش آموزان دوره متوسطه شهر مشهد و عوامل مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش تعیین وضعیت عادات مطالعه آزاد دانش آموزان مقطع متوسطه شهر مشهد و تأثیر عوامل جمعیت شناختی (جنسیت، وضعیت اقتصادی والدین، سطح سواد والدین، وضعیت تحصیلی و گرایش به اینترنت) بر آن است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و به روش پیمایشی توصیفی انجام پذیرفته است. جامعه آماری تعداد 384 دانش آموز دختر و پسر مقاطع اول تا سوم بودند که با استفاده از شیوه نمونه گیری چندمرحله ای به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید و صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با استفاده از بسته نرم افزاری SPSS اندازه گیری و مقدار آلفای کرونباخ آن 73/0 محاسبه شد که نشان از اعتبار کافی آن دارد. داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی برای پاسخ به پرسش های اساسی و آزمون فرضیه های پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد: 1) مطالعه آزاد در بین فعالیت های مورد علاقه دانش آموزان در اوقات فراغت جایگاه نازلی داشته است. 2) دانش آموزان بیشتر علاقه مند به مطالعه کتاب های داستانی و تخیلی هستند. 3) در میان عوامل بازدارنده مطالعه «گوش دادن به موسیقی»، «حجم زیاد تکالیف درسی»، و «تماشای تلویزیون» مهمتر از سایر عوامل هستند. 4) از نظر دانش آموزان اصلی ترین مجاری دسترسی آنها به منابع مورد نیاز جهت مطالعه «کتاب فروشی ها» و «دوستان» و کم اهمیت ترین «کتابخانه مدرسه» بیان شده است. 5) دانش آموزان تأثیر اینترنت را بر دسترسی به منابع اطلاعاتی و مطالعاتی مورد نیاز خود زیاد می دانند. 6) بین عادات مطالعه دختران و پسران در برخی مؤلفه ها مانند «میزان لذت بردن از مطالعه»، «میزان خرید کتب غیردرسی» و «میزان مطالعه» تفاوت معنی داری وجود دارد. و 7) میان عادات مطالعه دانش آموزان بر حسب میزان تحصیلات والدین، وضعیت اقتصادی خانواده و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در برخی از مؤلفه ها تفاوت معنی داری مشاهده شد. اصالت/ارزش: در مقاله حاضر برای نخستین بار در کشور رابطه میان متغیرهای «گرایش به اینترنت»، «سطح تحصیلات والدین»، «وضعیت اقتصادی خانواده» و «پیشرفت تحصیلی» با «عادات مطالعه دانش آموزان» مورد بررسی قرار گرفته است.
تحلیل وضعیت پیشینه های کتابشناختی فارسی موجود در کتابشناسی ملی ایران به منظور بررسی به کارگیری قواعد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: به کارگیری آر.دی.ای. با توجه به محیط و منابع اطلاعاتی جدید، ضرورتی انکارناپذیر است. این امر در صورتی به درستی محقق خواهد شد که پیشینه های کتابشناختی کم اشکال و بستر مناسبی از نظر فنی فراهم باشد. پیشینه های کتابشناختی فارسی که سالها با استفاده از قواعد انگلوامریکن فهرست نویسی شده اند، اکنون برای رویارویی با آر.دی.ای. نیازمند بررسی هستند تا با استفاده از این شناخت، برنامه ریزی هدفمند صورت پذیرد. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی وضعیت پیشینه های کتابشناختی موجود در کتابشناسی ملی ایران، به منظور بررسی به کارگیری قواعد توصیف و دسترسی (آر.دی.ای.) است. روش: روش پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی است که به صورت تطبیقی انجام شده است. به منظور ارزیابی وضعیت کنونی پیشینه های کتابشناختی موجود در کتابشناسی ملی ایران در قالب نرم افزار رسا و سنجش میزان تطبیق آنها با آر.دی.ای، از سیاهه وارسی استفاده شده است. به این منظور، در این پژوهش 1794 فیلد در قالب 111 پیشینه کتابشناختی فارسی در موضوع تاریخ ایران که در دو سال 1386 و 1390 فهرست نویسی شده اند، بررسی شد. یافته ها: نتایج این پژوهش، انطباق بیش از 88% از داده های مندرج در فیلدهای پیشینه های کتابشناختی مورد بررسی با آر.دی.ای. را نشان داد. همچنین، بیشترین اِشکالهای شناسایی شده برای این پیشینه ها به اِشکال انطباق نداشتن با آر.دی.ای. با 07/47% در پیشینه ها و 20/11% از فیلدها و پس از آن به ترتیب اِشکال عدم ورود اطلاعات با 38/31% در پیشینه ها و 46/7% از فیلدها، درج نشدن اطلاعات در فیلدهای درست با 41/12% در پیشینه ها و 95/2% از فیلدها، اِشکال فهرستنویسی با 15/5% در پیشینه ها و 22/1% از فیلدها و اِشکال تایپی و املایی با 98/3% در پیشینه ها و 94/0% از فیلدها مربوط می شود. مقایسه میان اِشکالهای شناسایی شده نشان داد فراوانی تمامی اِشکالها به جز تفاوت با آر.دی.ای. در سال 1386 بیشتر از سال 1390 است. از دستاوردهای این پژوهش، جدول تطبیقی مارک ایران- آر.دی.ای. است که برای کنترل پیشینه های کتابشناختی از آن استفاده شد. با استفاده از نتایج این پژوهش، زمینه مناسب برای برنامه ریزی به منظور به کارگیری آر.دی.ای. فراهم می شود. انجام چنین پژوهشهایی از سوی کمیته راهبردی آر.دی.ای. توصیه شده و نتایج حاصل از آن برای همکاریهای بین المللی در این زمینه سودمند خواهد بود.
بررسی وضعیت آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی مورد مطالعه: کتابخانه های دانشگاه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۱)
123 - 150
حوزه‌های تخصصی:
هدف : هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاه تبریز از پنج بُعد سازمان و مدیریت، استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، آماده بودن اطلاعات؛ آماده بودن کارکنان و منابع انسانی، و آمادگی ارتباط با محیط و دیگر سازمانهاست. روش شناسی پژوهش : روش مورد استفاده در این پژوهش، پیمایشی - توصیفی است. همچنین، برای سنجش آمادگی الکترونیکی جامعه مورد مطالعه، از مدل مرجع IUP استفاده شد. استفاده از این مدل پس از اعمال نظر پانل دلفی و مناسب سازی آن صورت گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده نشان می دهد در میان 16 کتابخانه (شامل 15 کتابخانه دانشکده ای و یک کتابخانه مرکزی)، کتابخانه مرکزی در سه بُعد سازمان و مدیریت (31/4)، اطلاعات (52/3)، فناوری اطلاعات و ارتباطات (15/4)، و با میانگین کلی 54/3 نسبت به دیگر کتابخانه ها از وضعیت مطلوب تری برخوردار است. همچنین کتابخانه دانشکده علوم طبیعی در دو بُعد کارکنان (26/3)، محیط (ارتباط با دیگر سازمانها) (17/3)، و با میانگین 19/3 در رتبه دوم قرار دارد. همچنین، آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاه تبریز با امتیاز 44/2 از حداکثر 5 امتیاز ممکن در سطح مطلوبی نیست. بیشترین ضعف در بُعد محیط و ارتباط با دیگر سازمانها (31/2) است، و بعد فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (73/2)، نسبت به دیگر ابعاد در وضعیت بهتری قرار دارد. همچنین این کتابخانه ها در بُعد سازمان و مدیریت، امتیاز 42/2؛ آماده بودن اطلاعات، امتیاز 4/2؛ و آماده بودن کارکنان و منابع انسانی، امتیاز 33/2 را کسب نموده اند که نشان از آمادگی نداشتن این کتابخانه هاست.
اولویت های مجموعه سازی در کتابخانه دیجیتال از دیدگاه اعضای هئیت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی اولویتهای مجموعه سازی منابع اطلاعاتی در کتابخانه دیجیتال از دیدگاه اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز انجام شده است. روش: پژوهش کمّی و از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. از بین جامعه مورد مطالعه (5860 عضو هیئت علمی و دانشجوی تحصیلات تکمیلی)، 357 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شده اند. در تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و تحلیلی و نرم افزار آماری علوم اجتماعی استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد بالاترین اولویت مجموعه سازی انواع منابع اطلاعاتی، مربوط به منابع پژوهشی تولید شده توسط دانشگاه شیراز است. بالاترین اولویت مجموعه سازی انواع محملهای اطلاعاتی، مربوط به کتاب الکترونیک است و نمونه مورد مطالعه به اهمیت وجود نمایه و نقاط دسترسی بیش از سایر معیارهای مؤثر در مجموعه سازی منابع اطلاعاتی توجه داشته اند. سطح اطلاعاتی مطلوب برای دسترسی به منابع دیجیتال، متن کامل است و بالاترین اولویت مجموعه سازی انواع قالبهای اطلاعاتی مربوط به تصاویر می باشد. قالب اطلاعاتی عمده برای مجموعه سازی مواد متنی و تصاویر، به ترتیب قالب PDF و JPEG می باشد. به علاوه، اکثریت جامعه مخاطب نسبت به دیجیتال سازی مجموعه های خاص و منابع منحصر به فرد و همزیستی منابع فیزیکی و دیجیتال نظر موافق دارند و با تخصیص 80% بودجه به منابع دیجیتال و 20% بودجه به منابع فیزیکی، موافق هستند. اصالت/ ارزش: بالاترین اولویت کتابخانه دیجیتال، خدمت در راستای نیازهای اطلاعاتی کاربران است در این پژوهش، نیازهای اطلاعاتی جامعه کاربران بالقوه کتابخانه دیجیتال دانشگاه شیراز بررسی شده است. کلیدواژه ها: مجموعه سازی، اولویتها، کتابخانه دیجیتال، دانشگاه شیراز، اعضای هیئت علمی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، منابع
نظریه میمتیک یا تکامل فرهنگی و رابطه آن با علم اطلاعات و دانش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: مطالعات بسیاری با عنوان علم ژنتیک بر روی چگونگی جابه جایی صفت ها و ویژگی های جانداران از نسلی به نسل دیگر انجام شده است. ژنتیک بخشی از علم زیست شناسی است که به وراثت و تفاوت های جانداران می پردازد. به وسیله قوانین و مفاهیم موجود در این علم می توان به همانندی یا ناهمانندی دو اندامگان نسبت به یکدیگر و اینکه چرا و چگونه چنین تفاوت هایی در درون بافت موجودات زنده پدید آمده است، پی برد. ژن ها واحد وراثت هستند. آرایش ژنتیکی یک موجود زنده تعیین کننده مشخصات آن، مانند رنگ چشم های یک جانور یا بوی گل یک گیاه و ... است. به تقلید از ژن، میم به عنوان پایه ای برای توصیف گسترش افکار و عقاید و پدیده های فرهنگی بر پایه اصول تکاملی به وجود آمد. در مطالعه حاضر روند گسترش ابداع واژه میم (به عنوان واحد پایه اطلاعات)، نظریه میمتیک، و معیارهای انتقال میم ها تشریح شده است. همچنین به نقش کتابخانه ها و مراکز اطلاعات، اینترنت و متعاقب آن شبکه های اجتماعی و غیره به عنوان بسترهای سنّتی و نوین رشد و گسترش میم ها پرداخته شده است.
روش: این مطالعه با استفاده از روش سندی (کتابخانه ای) انجام گرفته است.
یافته ها: پژوهشگران معتقدند که به یک واژه همانند ژن نیاز بود تا از طریق آن جریان ایده ها و رفتار در اجتماع با استفاده از ابزاری غیر ژنی نشان داده شود؛ بر این اساس واژه میم ابداع، و نظریه میمتیک بنا نهاده شد. کتابخانه ها و مراکز اطلاعات در گسترش و انتقال میم ها، چه در بعد آموزش و یادگیری و یا در روند انتقال دانش، نقش بسزایی دارند. این امر بخصوص با ایجاد منابع اطلاعاتی در محیط های مجازی و اینترنت پررنگ تر شده است.
مشاغل نوین مبتنی بر فناوری های اطلاعات برای فارغ التحصیلان علوم اطلاعات و دانش شناسی در عصر حاضر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر فناوری های اطلاعات بر فرصت های شغلی نوین کتابداری و اطلاع رسانی و تحلیل محتوای آگهی های استخدام است. روش شناسی:رویکرد این پژوهش کیفی و روش آن تحلیل محتواست. در نمونه گیری هدفمند 276 آگهی استخدام منتشر شده در سایت کاریابی indeed (در شش ماه اول سال 2013) واز کشورهای کانادا و آمریکا انتخاب و تحلیل شدند. یافته ها: از 267 آگهی استخدام کتابداریِ مبتنی بر فناوری اطلاعات، 95 پست سازمانی و شغل نوین شناسایی شد. یافته ها نشان داد که چهار گروه شغلی "کتابدار سیستم ها"، "کتابدار متاداده"، "کتابدار منابع الکترونیکی" و "کتابدار وب"، سه چهارم آگهی های استخدام را به خود اختصاص داده اند. در 71 درصد از آگهی های استخدام نیز، داشتن مدرک کارشناسی ارشد مورد تأیید انجمن کتابداران آمریکا یا معادل آن برای استخدام لازم دانسته شده است. تحلیل سرفصل های دوره کارشناسی علم اطلاعات و دانش شناسی نشان داد، واحدهای درسی مبتنی بر فناوری اطلاعات برای تربیت کتابدار در سرفصل جدید وزارت علوم (مصوب 1388)، در مجموع به ارزش 18 واحد (14 درصد) هستند.
وضعیت اجرای طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: شناسائی وضعیت اجرای طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر آموزه های فرهنگ اسلامی است. روش/ رویکرد پژوهش: نظرات کارکنان و ارباب رجوع پیمایش شد. داده ها با دو پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. جامعه کارکنان شامل 50 نفر کارکنانِ 7 بخش از سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است که با ارباب رجوع ارتباط مستقیم دارند و از این تعداد، 41 نفر به پرسشنامه های کارکنان پاسخ دادند. جامعه آماری ارباب رجوع را 1336 نفر در 7 بخش کتابخانه ملی شکل داده اند. انتخاب نمونه به صورت تصادفی طبقه ای غیرنسبتی انجام شده است. تعداد نمونه آماری از بین جامعه ارباب رجوع 300 نفر بود که از این تعداد، 261 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. پرسشنامه ارباب رجوع، نحوه اجرای طرح تکریم ارباب رجوع را در 4 بُعد، و پرسشنامه کارکنان، نحوه اجرای طرح را در 5 بُعد مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: میانگین اجرای همه ابعاد طرح تکریم به جز بُعد «نظرسنجی از مردم» از حد متوسط بالاتر است. بیشترین میانگین ها به ترتیب مربوط به ابعاد «تدوین منشور اخلاقی سازمان در ارتباط با مردم»، و «شفاف سازی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات به ارباب رجوع» است. نتیجه گیری: طرح تکریم ارباب رجوع در بیشتر ابعاد با موفقیت نسبی و بالاتر از متوسط اجرا می شود. بعد منشور اخلاقی که برخی از بندهای آن مستقیماً برگرفته از آموزه های دینی و فرهنگ اسلامی است، به نحو شایسته عمل کرده است.
امکان سنجی خصوصی سازی کتابخانه های عمومی با استفاده از تحلیل SWOT(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی مهمترین نقاط قوت و ضعف داخلی و همچنین مهمترین فرصت ها و تهدیدهای خارج از سازمان کتابخانه های عمومی و تعیین اینکه آیا کتابخانه های عمومی از قابلیت های لازم برای خصوصی سازی برخوردارند انجام گرفته است. روش: این پژوهش از طریق تحلیل SWOT و با استفاده از عوامل و متغیرهای حاصل از مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه با 4 نفر از اعضای گروه کتابداری و اطلاع رسانی و یک نفر از اساتید گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران، و مشاهده پژوهشگران انجام شده است. یافته ها: جمع امتیازات وزنی نقاط قوت و ضعف داخلی برابر با 38/3 و جمع امتیازات وزنی فرصت ها و تهدیدهای برون سازمانی برابر با 47/3 می باشد. هر دو این اعداد از 50/2 بزرگ تر می باشند و این نشان دهنده این امر است که در مجموع، کتابخانه های عمومی از نظر عوامل درونی دارای قوت می باشند و با استفاده از فرصت های پیش رو قادر به غلبه بر تهدیدها هستند. ارزش/اصالت: این نخستین پژوهشی است که کوشیده است تا به شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی کتابخانه های عمومی در امر خصوصی سازی بپردازد.
کیفیت خدمات کتابخانه های ایران (بررسی پژوهش های مدل لیب کوآل در ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: شناسایی و معرفی پژوهش های انجام شده در زمینه سنجش کیفیت خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی بر اساس مدل لیب کوآل است.
روش انجام تحقیق و گردآوری داده ها: پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا انجام گرفته و داده ها نیز از مرور پژوهش های گذشته گردآوری شده است.
یافته ها: کیفیت کتابخانه های مورد مطالعه اعم از دانشگاهی، عمومی و تخصصی در مؤلفه های لیب کوال در سطوح مختلف بررسی شد. وضعیت کلی کتابخانه ها به تفکیک نوع کتابخانه ارزیابی و مؤلفه های قوی و ضعیف در آنها مشخص شد و تصویری کلی از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه های ایران به دست آمد.
نتایج: در وضعیت فعلی، کتابخانه ها در همه ابعاد، خدمات مطلوب و آرمانی ارائه نمی دهند و در بسیاری از موارد حداقل خدمات را دارند و گاهی حتی پایین تر از سطح خدمات حداقلی مورد انتظار کاربران را پاسخگو هستند. کیفیت خدمات در کتابخانه های دانشگاهی از نظر کنترل اطلاعات، در کتابخانه های عمومی، در تمامی مؤلفه ها و در کتابخانه های تخصصی از جنبه کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان مکان ضعیف هستند.
فرهنگ اصطلاحات حفاظت کتاب و کتابخانه
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مهمترین اهداف تدوین و تنظیم ترجمه اصطلاحات و فرهنگ لغات مرسوم در زبان ها، اشتراک و تبادل اطلاعات مکتوب و شفاهی به واسطه تفهیم صحیح موضوعات خاص از یک زبان به زبان دیگر است. فرهنگ واژگانی که به شرح زیر موجود است نیز در برگیرنده ی توضیحاتی از واژگان ساده تا تخصصی برگردانده شده از زبان انگلیسی به فارسی است که متناسب با رایج ترین کلمات کلیدی و فنی مرتبط با ادبیات کاربردی در نگهداری کتابخانه ای است و همچنین تلاش شده است تا مهم ترین و پرکاربردترین واژگان، حدالامکان به صورت بیان تصویری و به جهت استفاده مناسب در قالب راهنمایی فنی برای مطالعه حفاظتگران کتاب و کتابخانه تدوین گردد
ارزیابی قابلیت های جست وجوی نرم افزارهای علوم اسلامی (قرآن، حدیث، فقه و احکام) شهر قم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر به دنبال ارزیابی قابلیت جست وجوی نرم افزارهای علوم اسلامی شهر قم در سه حوزه قرآن، حدیث، فقه و احکام بر اساس معیارهای استخراج شده از منابع معتبر انگلیسی و فارسی است. روش: این پژوهش به روش ارزیابانه و با استفاده از 91 گویه در دو بخش خصیصه های جست وجو و ویژگی های مربوط به نتایج جست وجو صورت گرفته است. ابزار استفاده شده در این پژوهش، سیاهه وارسی محقق ساخته بوده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت نرم افزارهای علوم اسلامی شهر قم از نظر رعایت گویه های مربوط به جست وجو در مقیاس لیکرت ضعیف (01/2) است. برترین نرم افزارها در دسته های قرآن، حدیث، فقه و احکام از نظر قابلیت های جست وجوی آنها به ترتیب جامع التفاسیر نور، معجم موضوعی بحارالانوار و نورالفقاهه 3، و ضعیف ترین نرم افزارها در این دسته بندی به ترتیب ترنم وحی، معجم احادیث الامام المهدی (عج) و رساله بود. امتیاز قابلیت جست وجوی نرم افزارها در مقیاس لیکرت پایین تر از امتیاز حداکثری، یعنی امتیاز کامل ارزیابی بود. میانگین کل امتیاز به دست آمده از ارزیابی ها در موضوعات سه گانه با یکدیگر یکسان نبودند. نرم افزارهای حدیث از قدرت جست وجوی بالاتری نسبت به نرم افزارهای قرآن و فقه و احکام برخوردار بودند. بین محصولات مختلف سازمان های تولیدکننده نرم افزارهای علوم اسلامی از نظر قابلیت های جست وجو تفاوت معناداری وجود داشت. اصالت/ارزش: توجه به نرم افزارهای اسلامی به تفکیکِ سه حوزه قرآن، حدیث و فقه در مقاله حاضر، این مقاله را نسبت به سایر نوشتارهای موجود در این حوزه ممتاز کرده است. تأکید بر جامعیت سیاهه ارزیابی و تحلیل چندبعدی یافته ها نیز از جمله موارد نشان دهنده اصالت این مقاله محسوب می شود.
بررسی و مقایسه روند کارایی نسبی کتابخانه های نهادی کشور در مقیاس استانی؛ رویکرد سیستمی به پردازش ورودی ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: این تحقیق با ابزار بررسی روند کارایی کتابخانه های نهادی در سطح استانی، به دنبال تبیین راه هایی برای شناخت استان های کارا و مشخص کردن سیاستهای کلانی است که تاکنون بر مدیریت کلی آنها حاکم بوده است.
روش: روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و داده های کتابخانه ای با حضور 30 استان در چارچوب سازوکار سیستماتیک تحلیل پوششی داده ها به کمک نرم افزار DEA MASTER.1 پردازش شده است. با استفاده از شش شاخص ورودی و سه شاخص خروجی به بررسی روند کارایی نسبی کتابخانه های نهادی در مقیاس استانی، بین سال 1387 تا 1390 پرداخته شده است. روش محاسبه کارایی در چارچوب بازده مقیاس فزاینده بوده، و رویکرد ورودی گرا مورد استفاده بوده است.
یافته ها: در طی این سالها، تغییرات در اعداد کارایی و تعداد استان های کارا و غیرکارا قابل تأمل است. بیشترین تعداد استانهای کارا در سال 1388 بوده است و کمترین اختلاف کارایی بین بیشترین و کمترین ارقام کارایی در یک سال، مربوط به سال 1390 می باشد. در مجموع می توان گفت برای توزیع منابع یا ورودیها، رویکرد دسته بندی بر اساس شاخصهای مناسب و عملکرد محور، و در بررسی خروجی، استفاده از شاخصهای بلندمدت و رویکرد استراتژی محور پیشنهاد می گردد.
اصالت/ارزش: با توجه به ارقام کارایی، روند تغییرات و میزان تغییرات، می توان نتیجه گرفت که این حوزه در دوران رشد و ناپایداری قرار دارد ولی روند مدیریتی برای کاهش اختلاف ها و عدالت محوری مناسب بوده است. مشخص کردن علت تغییرات عمده در ارقام کارایی برخی استانها در این سالها و انتخاب استان های مرجع برای استانهای ناکارا از دیگر مباحثی است که در این تحقیق صورت گرفته است.
ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ: روﯾﮑﺮدی ﺑﻪ ﺗﻠﻔﯿﻖ و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﻋﻠﻢ اﻃﻼﻋﺎت و داﻧﺶﺷﻨﺎﺳﯽ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
کندوکاو در پژوهش ها برای رسیدن به نتایج مطمئن، رفع تناقضات موجود در انواع مطالعات، و کشف شکاف های دانشی از عمده اهداف پژوهش علمی است. فراتحلیل، مروری سیستماتیک برای نیل به این اهداف با تحلیل آماری یافت ههای کمی حاصل از مطالعات مربوط به یک مسئله پژوهشی است . این مقاله بر آن است تا زمینه ای مقدماتی برای مطرح کردن این نوع تحلیل در مسائل پژوهشی مختلف رشته علم اطلاعات و دانش شناسی فراهم کند؛ به همین سبب، به روش مروری و تبیینی به پیشینه، روش ها، رویکردهای آماری، فرصت ها و چالش های فراتحلیل در این رشته پرداخته است . فراتحلیل مراحلی منظم و مدون دارد. تلخیص آماریِ نتایج، مهم ترین بخش این مراحل است که سه رویکرد عمومی دارد. با وجود اهمیت فراتحلیل در توسعه و بلوغ حوزه های علمی، این نوع مطالعه در این حوزه هنوز چندان شناخته شده و رایج نیست و در انجام آن نقص و ناهماهنگی وجود دارد. نویسندگان مقاله های پژوهشی و سردبیران مجلات باید رهنمودهایی را برای تدوین مقاله پژوهشی مناسب برای ورود به فراتحلیل مدنظر قرار دهند. این بررسی گامی در جهت شناساندن مبانی و منابع فراتحلیل به جامعه علمی حوزه علم اطلاعات و دان ش شناسی در حکم رویکردی نو و ضروری به تلفیق و ارزیابی پژوهش های روزافزون این رشته - به ویژه پژوهش های داخل کشور- است.
یک خدمت و دو دیدگاه:تحلیل شکاف میان دیدگاه کتابداران و کاربران کتابخانه ملی از خدمات ارائه شده، دریافت شده و مورد انتظار(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف: تحلیل و مقایسه دیدگاه کاربران و کتابداران کتابخانه ملی درباره کیفیت خدمات اطلاعاتی در این کتابخانه. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش از نظر هدف و نوع، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها پیمایشی است. یافته ها: از منظر کارکنان، کارکنان و کیفیت منابع کتابخانه توانسته است حداقل انتظارات مراجعان را برآورده سازد. کیفیت فضای کتابخانه در سطح واقعی (موجود) از حداقل انتظار کاربران بالاتر است. از منظر مراجعان، کارکنان کتابخانه نتوانسته اند به جز در موارد معدود، حداقل انتظارات آنان را برآورند، و کیفیت منابع کتابخانه در وضعیت فعلی از حداقل انتظار مراجعان پایین تر است. کتابخانه ملی از لحاظ بُعدهای مکان و فضا بهتر از دو بُعد تأثیرگذاری خدمات و کنترل اطلاعات است. نتیجه گیری: بین نگرش دو گروه مورد بررسی در مورد کیفیت در سطح حداقلی و حداکثر، تفاوت معناداری وجود دارد. از منظر مراجعان، کتابخانه نتوانسته است حتی حداقل انتظارات آنان را برآورده سازد و تا رسیدن به وضع مطلوب یا مورد انتظار آنان فاصله زیادی دارد.
شبکه هم تالیفی مقالات منتشر شده در فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات با استفاده از شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی به مطالعه شبکه هم تألیفی 313 مقاله منتشر شده در فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات طی سال های 1386 - 1390 می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نوع علم سنجی است و از روش تحلیل شبکه هم تألیفی پژوهشگران با استفاده از شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی بهره می گیرد. پیکربندی شبکه هم تألیفی مقالات فصلنامه با استفاده از شاخص های کلان تحلیل شبکه ها مانند چگالی، ضریب خوشه بندی، مؤلفه های تشکیل دهنده شبکه و میانگین فاصله مورد بررسی قرارگرفته است. از سوی دیگر برای بررسی عملکرد هر یک از پژوهشگران و دانشگاه های دارای تألیف در شبکه، از شاخص های خُرد تحلیل شبکه ها مانند درجه، بینیّت، و نزدیکی، همچنین شاخص تولید استفاده شده است. از نرم افزار یو.سی.آی نت برای ترسیم و تحلیل شبکه هم تألیفی مقالات استفاده شد. یافته ها: مطالعه پژوهشگران دارای تألیف در فصلنامه نشان می دهد که سعید رضایی شریف آبادی، صدیقه محمداسماعیل، رحیم علیجانی، علی بیرانوند، نورالله کرمی، فریده عصاره و عبدالرسول جوکار مهم ترین جایگاه را در شبکه هم تألیفی پژوهشگران داشته اند. از سوی دیگر کلیدی ترین نقش در شبکه براساس شاخص های تولید و مرکزیت، به دانشگاه های آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، شهید چمران اهواز و پیام نور تعلق دارد. نتیجه گیری: شبکه هم تألیفی مقالات فصلنامه ویژگی های یک شبکه جهان کوچک و همچنین شبکه مستقل از مقیاس برخوردار است. از سوی دیگر نظریه شش درجه جدایی درخصوص آن صادق است.
شناسایی نویسندگان پیام های الکترونیکی از طریق واکاوی نوع و سبک نگارش آن ها مبتنی بر روش های یادگیری ماشین(WKF based on SVM-PHGS)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
شناسایی نویسنده یکی از مسایل مهم در دسته بندی متن و پردازش زبا نهای طبیعی به شمار می رود. این نوشتار دستآورد پژوهشی با هدف تعیین هوشمند نوشته های 50 نویسنده سایبری(50 نفر از مشتریان بالقوه ی وب سایت آمازون با توجه به پیام ها و مراجعاتی که به این وب سایت داشته اند انتخاب شده اند) به کمک روش های یادگیری ماشین است. برای سنجش کارایی روش پیشنهادی، دقت تصمیم گیری آزموده و نتایج آنها با بازدهی روش های یادگیری ماشین مقایسه شده است. همچنین در هنگام استخراج ویژگیهای گوناگون نوشته های نویسندگان برای ارزیابی توسط ماشین، کوشش شده تا حداکثر ویژگی های مورد نیاز برای تشخیص نویسنده شبیه سازی گردد و بدین منظور، نزدیک به10000 ویژگی گوناگون از نوشته های مختلف استخراج شده و در چهار دسته ی ویژگی های لغوی ، ویژگی های نحوی ، ویژگی های خاص و ویژگی های ساختاری قرار گرفته اند. در این پژوهش به طور میانگین دقت تعیین نویسنده به کمک روش پیشنهادی تا 98/78 درستی نیز رسیده است.
آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی مشهد بر اساس مدل CSPP(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: این پژوهش، بررسی آمادگی الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی مشهد بر اساس شاخص های مدل CSPP (Computer Systems Policy Project) است.
روش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است. نمونه آماری 54 نفر از سرپرستان و مسوولان کتابخانه ها و بخش انفورماتیک است که به روش طبقه ای انتخاب شده اند. سپس، با استفاده از روش دلفی و بر اساس شاخص های این مدل،آمادگی الکترونیکی متناسب با کتابخانه های دانشگاهی ارایه شد.
یافته ها: یافته های این اجرا حاکی از آن است که بین کتابخانه های دانشگاه های مختلف از بعد اجتماعی، فنی و حقوقی تفاوتی وجود ندارد ولی از نظر بعد اقتصادی و مدل سی اس پی پی تنها دانشگاه های دولتی در وضعیت مناسب تری هستند. با بررسی آمادگی الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی نقاط قوت و ضعف و یا به عبارت بهتر، شکاف دیجیتالی بین کتابخانه ها شناسایی شد.
مطالعه تطبیقی نسخه برداری از آثار ادبی و هنری توسط کتابخانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
حمایت از حقوق مادی پدیدآورنده اقتضا می کند که هرگونه استفاده از اثر بدون کسب رضایت پدیدآورنده امکان پذیر نباشد. گاهی بنا به دلایلی همچون نفع عمومی و ... استفاده از اثر بدون لزوم تحصیل رضایت دارنده حق در چارچوب استثناهای، مجاز تعیین می شود. یکی از این استثناها، نسخه برداری توسط کتابخانه است. کتابخانه در سه صورت اقدام به نسخه برداری می کند؛ درخواست کاربر، حفاظت و جایگزینی و امانت بین کتابخانه ای. در قانون ایران تنها نسخه برداری به درخواست کاربر مجاز شناخته می شود. در حالی که ارائه بهتر خدمات در کتابخانه ایجاب می کند که نسخه برداری به منظور حفاظت و جایگزینی و امانت بین کتابخانه ای نیز در قوانین مورد تصریح قرار گیرد.