محسن جاویدمؤید

هدف: امروزه رقابت، حرف اول و آخر را در بازارهای مختلف می زند و در این میان کسب وکارهایی موفق ترند که به موضوع جلب رضایت مشتریان خود و وفادارسازی آن ها اهمیتی دوچندان می دهند. هدف اصلی این مقاله، بررسی هرچه بیشتر عوامل مختلف تأثیرگذار بر میزان رضایت یا نارضایتی مشتریان بازار تلفن همراه در سطوح خُرد و کلان و تأثیر آن ها بر یکدیگر می باشد. روش: در این مقاله، دو شرکت همراه اول و ایرانسل، به عنوان دو رقیب اصلی بازار تلفن همراه در ایران در نظر گرفته شده اند و عوامل تأثیرگذار بر سطوح عملیاتی و راهبردی بازار این دو رقیب، مورد توجه قرار گرفته اند. از رویکرد گسسته پیشامد در سطح عملیاتی، و رویکرد پویایی سیستم در سطح راهبردی و استفاده همزمان از این دو روش جهت ارائه مدل ترکیبی رضایت / نارضایتی مشتریان بازار تلفن همراه بهره گرفته شده است. یافته ها: یافته ها حاکی است چنانچه هر یک از رقبای اصلی بازار تلفن همراه نتوانند سطح خدمات مورد انتظار مشتریان خود را در پاسخ به اقدامات رقیب به درستی برنامه ریزی کنند، تأثیر جدی در نرخ افزایش / کاهش رضایت از خدمات شان و متعاقب آن افزایش یا کاهش مشتریان خواهد داشت. نتیجه گیری: مدل ترکیبی پیشنهادی گسسته پیشامد – پویایی سیستم، کارآیی بیشتری در مقایسه با هر یک از مدل های شبیه سازی به تنهایی دارد و امکان تجزیه وتحلیل دقیق تر بازار تلفن همراه و عوامل تأثیرگذار بر سهم رقبای اصلی آن را فراهم می آورد.

تحقیقات بازاریابی با رویکرد کاربردی""، عنوان کتابی است از پینگالی ونوگپال (Pingali Venogpal) با ترجمه ی دکتر امین اسداللهی، و گلناز عابدینی تفلیسی. این کتاب تحقیقات بازاریابی با رویکرد کاربردی در روزهای آغازین سال 1395 از سوی انتشارات بازاریابی در 327 صفحه با قیمت 25 هزار تومان چاپ و روانه ی بازار شد. ویژگیهای برجسته ی این کتاب نظیر تدوین هوشمندانه، و ترجمه ی سلیس آن بویژه رویکرد کاربردی آن، که از رویکرد تئوریک فاصله گرفته، سبب شد تا با دکتر امین اسداللهی گفت گویی داشته باشیم. دکتر امین اسداللهی، مدرس و مدیر تحقیقات بازاریابی، در این گفت وگو، از ساختار کتاب گفت که متکی بر سه فاز 1) تشخیص، 2) تجویز، و 3) درمان است. وی تصریح کرد که بسیاری از شرکتها در ایران فاز 1، و فاز 2 را بخوبی پیش می برند، ولی از فاز 3 یعنی درمان می گریزند؛ این در حالی است که هزینه های آن را پرداخته اند، اما از سود سرشار آن چشم پوشی می کنند. به گفته ی دکتر اسداللهی، جای این کتاب در ایران خالی بود و می توان آن را کتابی خودآموز نامید؛ چرا که از آغاز با مثالهای فراوان، پرسشنامه ها، معرفی نرم افزارها، به شیوه ای بدیع راهنمای مؤثری است هم برای تازه واردان، و هم حرفه ای ها. شایسته ی عنوان است که پیش از دکتر اسداللهی، کتاب دیگری را با عنوان برنامه ریزی برند اثر کوین لین کلر در انتشارات بازاریابی ترجمه کردند که در سال 1394 چاپ و منتشر شد.

کارگاه ""بازاریابی کتاب"" در دو سال پیش از سوی دکتر مهدی امیرجعفری برای ناشران دانشگاهی برگزار شد. گفت وگوی ما با دکتر مهدی امیرجعفری درباره ی ""بازاریابی کتاب"" بود. در گفت وگوی 2 ساعته تنها توانستیم به یک بخش کوچک ""بازاریابی کتاب"" بپردازیم با عنوان ""ارزش افزوده ی کتاب"". به گفته ی دکتر امیرجعفری، مؤلف کتاب، و مترجم ارزشمند ""مدیریت بازاریابی"" (اثر کاتلر وکلر)، چاپ کتاب برای ناشران خارجی، سود اندکی دارد، در حالی که بیشترین سود و درآمد ناشران خارجی از ارزش افزوده ی کتاب است. با خواندن گفت وگوی ما با دکتر امیرجعفری درمی یابیم از اساس در ایران، ""بازاریابی"" کتاب نمی دانیم و برای تحول صنعت نشر و اقتصاد نشر، ناشران ایرانی باید هم نگرش خود را به ""بازاریابی کتاب"" تغییر دهند و هم برای تحقق ""بازاریابی کتاب"" اقدامات درخشانی را سرمایه گذاری کنند. در غیراین صورت، همچنان در بر همان پاشنه ی لنگ می چرخد که نشر با آن روبه رو است و سهم سرانه ی مطالعه نیز افزایش نخواهد یافت.

فروشندگان بزرگ چگونه عمل می کنند"" کتابی است درخشان در حوزه ی فروش از دو متخصص برجسته و نامی مایکل تی. بازورث و بن زولدان. این کتاب به تازگی با ترجمه ی امیرمصطفی اعرابی پور از سوی انتشارات بازاریابی در 224 صفحه با قیمت 16 هزار تومان چاپ و منتشر شد. گفت وگوی کوتاه ما با مترجم این کتاب امیرمصطفی اعرابی پور بر محور دو نگرش متضاد و گاه مکمل تأکید دارد؛ 1) فروش بر پایه ی نیمکره ی چپ 2) فروش بر پایه ی نیمکره ی راست کتاب مزبور ""فروشندگان بزرگ چگونه عمل می کنند"" متکی بر روش دوم است و بخوبی نشان می دهد چگونه می توان نیمکره ی راست مغز را فعال کرد تا فروش به سهولت و مؤثر صورت گیرد.

50 متفکر برجسته ی مدیریت و بازاریابی جهان"" عنوان کتابی است که بتازگی از سوی انتشارات بازاریابی در 240 صفحه به قیمت 15 هزار تومان چاپ و توزیع شد. ریحانه بحری نژاد، و هانیه لشگری، دو دانشجوی دکتری بازاریابی، ترجمه ی این اثر را بر عهده داشتند. ویژگیهای این کتاب کم حجم اما پُرمغز و حاوی اطلاعات متنوع از آرا و نظرات این 50 متفکر به همراه گفت وگوهایی که دارد، ما را بر آن داشت تا گفت وگویی با مترجمان این اثر داشته باشیم که می خوانید.

دکتر علی اکبر فرهنگی سخنران مرکز توسعه ارتباطات و آگهیهای همشهری در مراسم جشن پایان سال 1393 بود که با حضور جمع کثیری از شرکتهای تبلیغاتی و استادان تبلیغات و بازاریابی برگزار شد. دکتر فرهنگی، چهره ی ماندگار جمهوری اسلامی ایران در سال 1384 در رشته ی مدیریت، سخنران خود را با عنوان ""تبلیغات در دنیا"" در 10 محور ارائه کرد. بخشی از سخنرانی دکتر فرهنگی را در 6 محور می خوانید. این 6 محور برگزیده عبارتنداز: - تبلیغات در سال 2014 - تبلیغات در موبایل (تلفن همراه) - تبلیغات پیامکی - تبلیغات درآمد سایتها و پرتال ها - 5 شرکت با بیشترین بودجه های تبلیغاتی - آسیا و اقیانوسیه بزرگترین بازار تبلیغاتی جهان

حاضران این میزگرد در ترکیبی از ""استادان دانشگاه"" و ""استادان بازار"" به بررسی تأثیر فضای مطلوب کسب وکار بر رشد اقتصادی پرداختند. دکتر مرتضی عمادزاده، استاد منصور مجدم، مهندس سعید امامی، دکتر امیرحامد رضایی، و پرویز درگی در این میزگرد، نخست با نگاه کلان، و سپس در فضای کسب وکارها و شرکتها، دیدگاههای خود را عنوان کردند. دکتر مرتضی عمادزاده، مدیریت این میزگرد را بر عهده داشتند که صمیمانه از ایشان تشکر و قدردانی می شود.

اهمیت، نقش، و وظایف مدیران توسعه بازار عنوان محوری این میزگرد بود. مدیران توسعه بازار از شرکتهای صنعتی و مصرفی در این میزگرد حضور یافتند. هدف از این میزگرد، مروری بر خاطرات کاری و تجربه های این مدیران بود تا امتیازات و ویژگیهای حضور ""توسعه بازار"" در شرکتها بیشتر و بهتر درک شود. حاضران میزگرد از شرکتهای صنعتی و مصرفی به جای هرگونه تئوری پردازی، صرفاً به نقش و وظایفی اشاره کردند که هم اکنون در شرکتهای خود انجام می دهند و یا درصدد تحقق آن هستند. هم سرمقاله و هم برخی گفت وگوهای مندرج در این شماره، و برخی آثار چاپ شده در همین شماره ی مجله می تواند تکمیل کننده ی مباحث و موضوعات این میزگرد باشد.

دکتر عباس ملکی، عضو هیأت علمی دانشکده ی مهندسی انرژی دانشگاه شریف، تدریس دروس تخصصی آینده پژوهی و انرژی، سیاستگذاری انرژی، و اقتصاد منابع پایان ناپذیر را بر عهده دارند. دکتر ملکی برای تدریس ""آینده پژهی و انرژی"" در مقطع کارشناسی ارشد، کتابی دارد با همین عنوان ""آینده پژوهی و انرژی"" که در سال 1392 چاپ و منتشر شد. دکتر ملکی، اکنون ریاست مؤسسه ی بین المللی مطالعات دریای خزر را برعهده دارند، و در سالهای 1979 تا 1981، مدیریت بازاریابی نفت خام شرکت ملی نفت ایران را برعهده داشتند. گفت وگوی ما با دکتر عباس ملکی از تعریف آینده پژوهی آغاز شد و به وضعیت آینده پژوهی در ایران تداوم یافت. محور اصلی این گفت وگو بر این پرسش کلیدی استوار بود که: آینده پژوهی علم است یا هنر؟

میزگرد ""بازاریابی ورزشی"" در ترکیبی از "" استادان دانشگاه""، ""مدیری از بخش خصوصی""، و ناشری در حوزه ی کتابهای ورزشی، برخی از اصلی ترین موضوعات ""بازاریابی ورزشی"" را در ایران مورد بحث و بررسی قرار داد. شایان ذکر است فیلم گفت وگو با مدیر بازاریابی باشگاه بارسلونا که ضمیمه ی اهدایی این شماره ی مجله است (به زبان انگلیسی با زیرنویس فارسی)، مجموعه ای از وظایف باشگاههای فوتبال را برمی شمارد تا بتوانند خود را برند سازند؛ همچنانکه بارسلونا، از یک تیم محلی، به برندی جهانی تبدیل شد. گفتنی آنکه، گفت وگوهای اختصاصی توسعه مهندسی بازار با بزرگان ورزشی جهان در همین شماره عهده دار برخی از موضوعات ""بازاریابی ورزشی"" است.

دکتر مهدی امیرجعفری، متولد سال 1358، به تازگی کتاب مرجع ""مدیریت بازاریابی"" را از فیلیپ کاتلر و کوین لین کلر ترجمه کردند. این ترجمه در 1000 صفحه، 2 جلد تمام گلاسه، تمام رنگی، به قیمت ---، در تیراژ ---، از سوی انتشارات نص چاپ و در دسترس اهالی بازاریابی قرار گرفت. کوشش دکتر امیرجعفری، و اهتمام ستودنی انتشارات نص، ما را برانگیخت تا گفت وگویی با دکتر امیرجعفری و ناشر کتاب داشته باشیم. دکتر امیرجعفری، پرلطف در دفتر نشریه حضور یافتند. قرار گفت وگوی مان با دکتر جعفری درباره ی محتوای کتاب بود، اما شیوایی سخن دکتر جعفری، اتفاقات و رویدادهایی که در حین و خاتمه ی ترجمه برای وی رخ می دهد، آنچنان شنیدنی بود که علاقه مند شدیم پرسشهایمان را درباره ی موضوعات شکل و فرم کتاب، و همچنین آن اتفاقات و رویدادها اختصاص دهیم، برای مثال تا اتمام ترجمه، 3 لپ تاپ هزینه می شود، دکتر جعفری در کنار ترجمه، به مراقبت از فرزند تازه متولدشده اش می پردازد و همزمان کار ترجمه را به پیش می برد آن هم درست زمانی که ""ترجمه"" به پایان رسیده، اما ""ورژن"" یا ادیت تازه کتاب کاتلر و کلر از راه می رسد، ورودش به دنیای ""ویزیتوری""، توزیع مویرگی، فروشندگی آن هم در زمان دانشجویی در مقطع لیسانس، و کارشناسی ارشد، و سایر قضایا که بهتر است این گفت وگوی خواندنی را دنبال کنید.

بیان شکستها و ناکامیها، بی تجربگیها و عدم شناخت، از اساس در قاموس گفتاری بسیاری از شرکتها و مدیران ایرانی نمی گنجد. اما حاضران این میزگرد، به سراغ این نوع از تجربه ها و خاطرات رفته اند که درس آموزیهای فراوانی برای مدیران و شرکتهای ایرانی دارد. ""رهایی از خودشیفتگی""، ""پرهیز از دام غرور""، این فرصتها را مهیا می سازد تا این نوع از خاطرات در قالب مجموعه هایی تدوین و مستندسازی شود؛ واقعیتی که سخت به آن نیازمندیم. ""توسعه مهندسی بازار"" برای این نوع از تجارب و خاطرات، آمادگی دارد صفحاتی را در اختیار عزیزانی قرار دهد که تمایل دارند ""تجربه ی ورود به بازارهای بین المللی"" خود را به اشتراک بگذارند.

اختلال خودشیفتگی"" یا شخصیت خودشیفته، بیماری رایج ایرانی ها است. این گفته ی دکتر سعید شاملو، استاد روانشناسی ایران، است که سالها پیش از درگذشت. فارغ از این گفته، برخی داستانهای ایرانی نظیر کتاب دایی جان ناپلئون، اثر ایرج پزشکزاد نیز درباره ی ""خودشیفتگی"" حرفهای خواندنی دارد. افزون بر آن، میزگردهای قبلی، و میزگرد این شماره ی نشریه - که در صفحات 12 تا 17 درج شده- مدیران از این اختلال در فعالیتهای کسب وکاری یاد می کنند. با این نگاه، به سراغ یکی از پایان نامه های دانشگاهی رفتیم که در سال 1392 در دانشکده ی مدیریت دانشگاه صنعتی شریف دفاع شد.

بهمن فروزنده، مترجم نام آشنای بازاریابی ایران است. فروزنده، کتاب "" اصول بازاریابی"" اثر فیلیپ کاتلر و گری آرمسترانگ را 18 سال پیش ترجمه کرد و چهارده بار این کتاب در ایران تجدید چاپ شد؛ اثری ارزنده که هنوز هم استادان بازاریابی، دانشجویان دکتری و دانشجویان کارشناسی ارشد به عنوان مرجع درسی به آن دلبسته اند. بهمن فروزنده در سال 1393، ویراست جدیدی از کتاب "" اصول بازاریابی"" را ترجمه کرد که ویراست دوازدهم کتاب کاتلر و آرمسترانگ است؛ کتابی که دیدگاههای تازه ای دارد، مطالعات موردی آن تغییر یافته است و پیوستهای تازه دارد. انتشارات آموخته نیز در اقدامی بایسته، حاصل کوشش بهمن فروزنده را در دو قطع رحلی بزرگ (دوجلدی)، و وزیری (تک جلدی)، به زیبایی آماده سازی و منتشر کرده است. گفت وگوی ما با بهمن فروزنده، بازتاب تنها بخشی از کوششهای این مترجم سختکوش بازاریابی ایران است که به طور حتم بسیاری از دانشوران و مدیران ایرانی، خود را مرهون همت سترگ و دانش ارزنده ی او می دانند که با لطف "" انتشارات آموخته"" برای نشر این اثر ارزشمند، یادگاری ماندگار برای بازاریابی ایران آفریده است.

برندینگ عاطفی (Emotional Branding)، اثر ارزشمند مارک گوبه، با ترجمه ی خلیل جعفرپیشه، از انتشارات بازاریابی به چاپ دوم رسید. گفت وگوی ما با خلیل جعفرپیشه، مترجم کتاب ""برندینگ عاطفی"" لایه های متفاوتی دارد. نخست از شکل و فرم آغاز شد که چگونه مترجم توانسته همان حالت داستانی و روایی کتاب را در ترجمه حفظ کند و به خواننده انتقال دهد. اما گفت وگو فراتر از شکل، دیدگاههای تازه ای از ""برندسازی"" را معرفی می کند. وی در این گفت وگو، شخصیت نویسنده یعنی ""مارک گوبه"" را در پرتو همین کتاب ترسیم می کند، سپس در چند عبارت فشرده، کتاب را توصیف کرده است. افزون بر آن، از پایه های اساسی این کتاب در دو حوزه ی ""رفتار مصرف کننده"" و ""بسته بندی"" می گوید و از تفاوت نسلها صحبت به میان می آید که در ایران نیز کم و بیش با همان ریخت شناسی جمعیتی روبه روئیم؛ ویژگیهایی که می تواند راهنمای شرکتها و سازمانهایی باشد که علاقه مندند ""برندسازی"" خود را با پایه های دانشی و بینشی مدرن استوار سازند.

میزگرد ""قیمت گذاری در ایران؛ راهکارها و توصیه ها"" با ترکیبی از استادان دانشگاه و استادان بازار در دفتر دوماهنامه ی ""توسعه مهندسی بازار"" برگزار شد. استاد منصور مجدم، دکتر محمود محمدیان، مهندس نوید ایزدپناه، مهندس محمداسماعیل قدس، دکتر نیما یزدان شناس، جعفر واعظی، رضا رامخو، و پرویز درگی حاضران این میزگرد بودند که درباره ی سه پرسش اساسی بحث و گفت وگو کردند. این سه پرسش عبارت بودند از: 1. چالشهای قیمت گذاری در ایران چیست؟ 2. چه توصیه ها و پیشنهادهایی بویژه در سطح بنگاهها دارید؟ 3. با چه پیش بینی هایی در نظام و سیاست قیمت گذاری روبه رو خواهیم بود؟

میزگرد بازاریابی خدمات بانکی در ایران؛ راهکارها و توصیه ها"" در ترکیبی از استادان دانشگاه و کارشناسانی از بانکهای کشور در دفتر ""توسعه مهندسی بازار"" برگزار شد. دکتر رئوف رابطی، دکتر رضا اکبری اصل، پریسا سپهری، حجت الله فرهنگیان، دکتر امیر خانلری، و پرویز درگی حاضران این میزگرد بودند که افزون بر تعریف بازاریابی خدمات بانکی، آسیب شناسی نظام بازاریابی خدمات بانکی را به صورت چالشی مورد بحث و بررسی قرار دادند. ویژگی این آسیب شناسی نظام بازاریابی خدمات بانکی در آن بود که بخوبی راهکارها و توصیه های علمی برای نظام بانکی از آن استنباط شد و حاضران به فراخور فرصت بر آن تأکید کردند.

میزگرد ""بازاریابی سیاسی و تبلیغات انتخاباتی"" با حضور استادان رشته های بازاریابی، تبلیغات، علوم سیاسی و روابط بین الملل در دفتر نشریه برگزار شد. دکتر محمود محمدیان، دکتر محمود دهقان طزرجانی، دکتر آرام طاعتی، دکتر محمدقلی میناوند، جعفر شمسی، و پرویز درگی حاضران این میز گرد بودند که از منظر تخصصی به ""موضوع بازاریابی سیاسی"" پرداختند. ضرورت برپایی این میزگرد را میتوان در انعکاس اخباری جستجو کرد که رسانه های جمعی، و مطبوعات در روزهای پایانی فروردین ماه 1392 عنوان کردند: 1. ثبت نام بیش از 20 چهرهی شناخته شده برای کاندیداتوری ریاست جمهوری. 2. ثبت نام 302 هزار و 165 نفر برای انتخابات چهارمین دورهی شوراهای اسلامی شهر و روستا . این در حالی است که در ایران، میزان کتابهای تألیفی و ترجمه ای حوزهی بازاریابی سیاسی، و تبلیغات سیاسی نسبتاً اندک است. واحد درسی ""بازاریابی سیاسی"" به منابع غنی نیاز دارد. مؤسسات تخصصی مجزا برای مشاورهی بازاریابی سیاسی و تبلیغات سیاسی نداریم؛ مؤسساتی که با حفظ استانداردهای علمی و رعایت قوانین کشور، عملاً جامعه را به سمت مطلوبتری گرایش میدهند.

چالشهای توزیع در ایران؛ راهکارها و توصیه ها""، عنوان میزگردی بود که در دفتر نشریه ی توسعه مهندسی بازار با حضور ""استادان بازار"" و ""استادان دانشگاه"" برگزار شد. صاحبنظران حاضر در این میزگرد، سالها است کار اجرایی و عملیاتی، و پژوهشی در ""صنعت توزیع"" دارند. از این رو، در میزگرد، نخست به پیشینه ی ""صنعت توزیع در ایران"" پرداختند. سپس کاستیهای این صنعت در شرایط کنونی عنوان شد، و در نهایت با نگاه آینده پژوهی، ""آینده ی صنعت توزیع در ایران"" مورد توجه حاضران میزگرد قرار گرفت. ""توسعه مهندسی بازار"" علاقه مند است پیشنهادهای تازه و چشم اندازهای جدید را در ""صنعت توزیع"" دنبال کند؛ از این رو چشم انتظار دیدگاههای صاحبنظران ""بازار"" و ""دانشگاه"" هستیم.

مهندسی فروش در ایران""، عنوان میزگردی بود که با حضور صاحبنظران دانشگاهی و آگاهان بازار در دفتر نشریه ی توسعه مهندسی بازار برگزار شد. حاضران این میزگرد آقایان دکتر محمد بلوریان تهرانی، ابوالقاسم حاجی نظری، فرزین عطائی، محمدرضا جعفرزاده، حسین صبوری، و پرویز درگی بودند. میزگرد در تنوعی از موضوعات مهندسی فروش در بازارهای مصرفی و صنعتی، آغاز و تداوم یافت که می خوانید. تنوع دیدگاهها اجازه می دهد تا صاحبنظران از منظر علمی و اجرایی بتوانند دیدگاههای متفاوت خود را برای توسعه مهندسی بازار ارسال کنند. چشم انتظار دیدگاهها هستیم.