درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: نظریه پردازی از کلیدی ترین بنیان های علمی است و دانشمندان و کشورهایی به این مقام نائل می شوند که به لحاظ علمی پیشرفته باشند. به نظر می رسد هنوز این پدیده آن گونه که باید در ایران رشد نکرده است و کماکان دانشگاه های ایرانی در این زمینه ضعیف هستند. هدف این پژوهش واکاوی موانع کلیدی رشد ظرفیت نظریه پردازی در کشور است. روش شناسی: رویکرد این پژوهش کیفی و جهان بینی آن در فلسفه تفسیرگرایی با آمیزه ای از عمل گرایی تعریف می شود. به این دلیل که پژوهش حاضر با هدف اصلی شناسایی موانع رشد نظریه پردازی در دانشگاه تربیت مدرس و ارائه راهکارهایی برای گسترش ظرفیت نظریه پردازی انجام شده است، پژوهشگران با عوامل انسانی مواجه هستند که کنش گران اصلی نظریه پردازی به شمار می آیند. از منطق استقرایی برای شناسایی موانع و راهکارها و دسته بندی آنها استفاده شد. پس رویکرد کیفی برای پاسخ گویی به اهداف پژوهش به رویکرد کمی ترجیح داده شد. نوآوری کلیدی پژوهش حاضر که آن را از دیگر پژوهش ها متمایز می کند در روش شناسی است. از آنجا که این مطالعه با روش کیفی انجام شده دید بهتری از بافت واقعی به دست می دهد. با تکنیک «نمونه گیری متخصص» 12 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس از حوزه های گوناگون علمی گزینش شدند و با آنها به شکل حضوری مصاحبه شد. یافته ها: موانع بسیاری هستند که می توانند سر راه پیشرفت نظریه پردازی قرار گیرند. در یک نگاه کلی می توان این موانع را به دو گروه کلی موانع فراگیر و برون سازمان و موانع سازمانی دسته بندی کرد. موانع سازمانی ریشه در سازوکارها و مدیریت دانشگاه تربیت مدرس دارند و شاید در مؤسسه های دیگر به چشم نخورند. این موانع را می توان در هفت دسته کلی شامل کمبود پیوند نهادی، محدودیت منابع سازمانی، نظام نادرست ارزشیابی، ضعف ارتباط علمی، آموزش ناکارآمد دانشگاهی، کیفیت پایین علمی دانشجویان، و بی مسئولیتی پژوهشگران سازماندهی کرد. نتیجه گیری: نظریه پردازی از کلیدی ترین پدیده های علمی است که باید با جدیت در فضای علمی ایران دنبال شود و نخستین گام برای تحقق این پدیده شناسایی موانعی است که رشد آن را کند می سازند. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام شده که دیدی ژرف از موانع نظریه پردازی به دست می دهد و دسته بندی تازه ای مطرح می کند که تصمیم گیری و سیاست گذاری را در این زمینه عملی می سازد. کلیدی ترین کارکرد این پژوهش برای سیاست گذاری و گسترش ظرفیت نظریه پردازی در دانشگاه تربیت مدرس است. با توجه به یافته های این پژوهش می توان تصمیم هایی کلیدی طرح کرد که در نهایت به حذف موانع بیانجامد و این ظرفیت را در دانشگاه به وجود آورد. اگرچه، شاید سیاست گذاران آموزش عالی در کشور نیز می توانند چنین مدلی را در دیگر دانشگاه ها و مؤسسه های پژوهشی کشور پیاده سازی کنند.

شاخص های کلیدی عملکرد یک ابزار سودمند در حوزه مدیریت عملیات است و به مدیران ارشد سازمان در ایجاد بهبود مستمر در فرآیندها و واحدهای مختلف اجرایی یاری می رسانند. در سامانه های اطلاعاتی پژوهشی، داده به عنوان منبعی ارزشمند در سرتاسر فرآیند پژوهش به حساب می آید و بخش زیادی از ارزش افزوده ایجاد شده در این فرآیند وابسته به کیفیت داده های پژوهشی است. از سوی دیگر کنترل کیفیت داده ها یکی از مهم ترین فعالیتها در راستای اطمینان از مطلوب بودن سطح کیفیت خروجی سازمان است که امروزه به کمک یک ابزار قدرتمند به نام نمودار کنترل انجام می شود. در این مقاله بمنظور پایش عملکرد سامانه های اطلاعاتی تحقیقاتی شاخص هایی مانند صحت، کامل بودن و دقت توسعه داده شده اند. داده های پایان نامه/ رساله (پارسا)های دانشجویان تحصیلات تکمیلی کل کشور که در سامانه گنج اشاعه داده می شوند، به کمک نمودار کنترل I-MR پایش شده اند. نتایج پایش مستمر کیفیت داده در شاخص های مختلف نشان می دهد که در برخی داتشگاه ها که به تازگی به سامانه ثبت پیوسته اند به دلیل عدم آشنایی با روند سامانه و ثبت اطلاعات و نبود آموزش کافی در برخی شاخص ها مانند دقت و صحت نوسانات زیادی وجود دارد و نیاز است اقدامات اصلاحی مناسبی انجام شود. در انتها، ارائه بازخورد به موقع به دانشجویان در خصوص مشکلات کیفی داده ها، پیغام های اطلاع رسانی ) مناسب در زمان تکمیل فیلدها توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی و ارائه آموزش های تصویری و تدوین دستورالعملهای لازم به عنوان اقدامات اصلاحی در خصوص ارتقاء کیفیت داده ها و قابلیت فرآیندهای تولید داده، پیشنهاد شده است.

هدف پژوهش پیش رو بررسی روند حرکت کتابخانه های عمومی در استان کرمانشاه به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار بود. پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی بوده که به شیوه ی توصیفی و پیمایشی انجام شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی و پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه ی پژوهش مسئولین کتابخانه های عمومی استان کرمانشاه بودند که تعدادشان 96 نفر بود. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 76 نفر برآورد شد که بعد از ارسال سیاهه وارسی و پرسشنامه تعداد 63 عدد به شکل صحیح تکمیل و عودت داده شد. یافته ها نشان داد بیشترین صرفه جویی در مصرف کاغذ و کمترین در حمل ونقل بود. میزان رعایت مصرف کاغذ بالاترین میانگین (70/3) و رعایت استانداردهای زیست محیطی در حمل ونقل کمترین میانگین (83/1) را کسب کرد. کتابخانه های موردبررسی ازلحاظ حرکت به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار از دیدگاه مسئولین آن ها در وضعیت نسبتاً خوب و کمی بالاتر از متوسط قرار دارند. میزان اهمیت استانداردهای زیست محیطی در اهداف راهبردی و برنامه های مدون و اساسی کتابخانه های عمومی و آموزش مسائل زیست محیطی در کتابخانه ها پایین تر از متوسط و ضعیف بود. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که مسئولین کتابخانه های عمومی موردبررسی تمایلی بالاتر از متوسط (73/3) جهت ایجاد یک اتاق یا دفتر سبز برای بررسی و پیگیری استانداردها و مسائل زیست محیطی در کتابخانه های عمومی داشتند. نیاز است نهاد کتابخانه های عمومی کشور با ایجاد بخشنامه ها و مقررات اداری لازم الاجرا حرکت به سمت کتابخانه های سبز و توسعه ی پایدار را هدفمندتر دنبال کند. اگرچه وضعیت کتابخانه های عمومی موردبررسی از دیدگاه مسئولین آن ها نسبتاً خوب ارزیابی شد، اما تا رسیدن به وضعیت ایده آل راه زیادی در پیش است.

هدف: دوران کودکی از مهم ترین زمان ها در شکل گیری شخصیت افراد است که می توان با انواع روش های غیرمستقیم در تقویت نقاط مثبت آن که جزء ذاتی وجود هر انسانی است کوشید. در این میان، قصه خوانی می تواند یکی از روش های جذابی باشد که به دلیل برانگیختن احساسات و همچنین کنجکاوی کودک بسیار تأثیرگذار باشد و در آموزش انواع مفاهیم از جمله رفتارهای نوع دوستانه مفید واقع شود. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر قصه خوانی بر افزایش احساس و رفتار نوع دوستانه پسران دبستانی شهر کرمانشاه صورت گرفته است. روش: در چهارچوب روش شبه تجربی و در قالب یک طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمون و کنترل، 20 پسر 7 تا 12ساله با روش نمونه گیریِ دردسترس در شهر کرمانشاه انتخاب و در دو گروه 10نفره جای گرفتند. گروه آزمایش در هشت جلسه از مرداد تا شهریور 1398 در کتابخانه عمومی امام علی (ع) واقع در شهر کرمانشاه تحت تأثیر متغیر قصه گویی قرار گرفت و هشت قصه مرتبط برای آن ها خوانده شد. گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از پایان مداخله از هر دو گروه آزمون به عمل آمد تا تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته نوع دوستی مشخص شود. یافته ها: نتایج نشان داد قصه خوانی باعث افزایش نوع دوستی کودکان گروه آزمایش شده است، اما در نوع دوستی پیش آزمون و پس آزمون گروه کنترل تفاوت معناداری مشاهده نشد. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر برای نخستین بار به شیوه تجربی نشان داد قصه خوانی باعث افزایش حس نوع دوستی پسران 7 تا 12ساله می شود. این یافته قابلیت کاربرد قصه خوانی را در آموزش کودکان و حل مشکلات آن ها نشان می دهد و پیشنهاد می کند از قصه خوانی در فضاهای آموزشی و بالینی به عنوان یک روش تعلیمی بهینه و در عین حال سرگرم کننده استفاده شود.

مقدمه: خلق دانش در کتابخانه ها می تواند با یکپارچه سازی سرمایه های دانشی کتابخانه ها و تأثیرگذاری مستقیم بر مفاهیم سازمانی همچون مشتری مداری، اعتلای فرهنگ سازمانی منجر به ایجاد دانش جدید شود. با توجه ویژه به کتابداران به عنوان ارکان اصلی کتابخانه ها فضای خلق دانش و خلاقیت بهبود می یابد و موجب ارائه خدمات بهتر به کاربران و بهبود کارایی و اثربخشی خدمات می گردد. هدف این پژوهش تعیین رابطه عوامل توانمندساز دانش با خلق دانش در کتابخانه های عمومی استان کردستان بوده است. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه کولونیاری، ورایماکی و فاسولیس استفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کردستان در سال 1397 بود که تعداد آنان 120 نفر بودند. برای تجزیه وتحلیل آماری داده ها از شاخص های آماری فراوانی، میانگین، واریانس، انحراف معیار، چولگی، رگرسیون، آزمون های کولموگروف-اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک و آزمون دوربین واتسون، استفاده شد. یافته ها: در میان مؤلفه های مربوط به عوامل توانمندساز خلق دانش در کتابخانه های عمومی، به ترتیب پیاده سازی راهبرد دانش، فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات با میانگین (98/2)، ساختار سازمانی با میانگین (87/2) و اقدامات مدیریت منابع انسانی با میانگین (2/2) تأثیرگذار بودند. همچنین ارتباط معنی داری بین پیاده سازی راهبرد دانش، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و فناوری اطلاعات با خلق دانش وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به رقابت روزافزون سازمان ها با یکدیگر ضروری است مدیران و مسئولان کتابخانه های عمومی به عنوان برنامه ریزان، فرآیند خلق دانش را موردتوجه قرار دهند؛ زیرا اگر خلق و به کارگیری دانش با سرعت و کیفیت بیشتری صورت پذیرد، مزیت رقابتی سازمان در سطح بالاتری شکل خواهد گرفت. با توجه به چهار نوع راهبرد خلق و تبدیل دانش (اجتماعی سازی، برونی سازی، ترکیب و درونی سازی) تشکیل جلسات منظم و به روز برای کتابداران ضروری است و نیز بازآموزی دانش و شرکت در سمینارها به منظور آشنایی با دانش نوین دارای اهمیت است.

هدف: هدف در این پژوهش، مطالعه رابطه مدیریت دانش با توسعه حرفه ای و عملکرد شغلی کارکنان بود. روش: جامعه آماری شامل460 نفر از کارکنان دانشگاه ایلام بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 210 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی بود و داده های مورد نیاز به روش پیمایشی کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل سه پرسشنامه مدیریت دانش، توسعه حرفه ای کارکنان و عملکرد شغلی بود. جهت تعیین روایی پرسشنامه ها، از روایی صوری و محتوایی استفاده شد و برای سنجش پایایی، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب محاسبه شده برای کل پرسشنامه 967/0 به دست آمد و مورد تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده های به دست آمده نیز از نرم افزار آماری SPSS-22 به کار گرفته شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی (581/0r=) در سطح 99 درصد وجود دارد. هم چنین بررسی ها نشان داد همبستگی مثبت و معنی داری بین مدیریت دانش و توسعه حرفه ای کارکنان (560/0r=) در سطح 99 درصد وجود دارد. نتیجه گیری: مدیران باید تلاش نمایند کارکنان خود را از مزایای به کارگیری برنامه های مدیریت دانش برای عملکرد سازمانی و خود آن ها آگاه کنند. تحقق این هدف، هم به عملکرد شغلی کمک خواهد کرد و هم بر توسعه حرفه ای کارکنان مؤثر خواهد بود.

هدف: سنجش میزان تعهد و عمل به الزام های قانونی واسپاری پیایندها براساس محل نشر، نوع مؤسسه و نوع نشریه در بازه زمانی دهساله (1387-1396). روش: تمامی پیایندهای چاپی مجوز نشرگرفته از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که طی سال های 1387 تا 1396 و پیایندهای واسپاری شده و ثبت شده در بانک کتابشناسی کتابخانه ملی در برنامه رسا در همین سال ها مقایسه شده است. یافته ها: 29530 عنوان پیایند در سامانه رسانه های کشور ثبت شده است. 10846 عنوان آنها در کتابشناسی کتابخانه ملی ایران موجود است. از پیایندهای دارای مجوز نشر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نزدیک به 55 % و از عناوین مشترک دو سامانه نزدیک 54% به کتابخانه ملی ایران واسپاری نشده است. نتیجه گیری: میزان پایبندی به مصوبات و قوانین واسپاری بین ناشران و نهادهای مسئول کمتر از 50 % است.

هدف: بررسی رابطه ی بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی می باشد. روش شناسی: پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که به روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انجام شد. جامعه ی آماری تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی بود که در نیمسال دوم سال تحصیلی 1396-1395مشغول به تحصیل بودند. نمونه گیری به صورت طبقه ای دو مرحله ای صورت گرفت. حجم نمونه با فرمول کوکران 365 نفر برآورد شد. داده های مورد نیاز پژوهش با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار اس.پی.اس.اس. نسخه ی 23 انجام شد.یافته ها: بین مهارت های چندزبانگی و رفتار اطلاعاتی به طور کلی رابطه ی معنادار دیده نشد. از بین چهار متغیر سن، جنسیت، سطح تحصیلات و شاغل بودن، تنها دو متغیر سطح تحصیلات و شاغل بودن با رفتار اطلاعاتی دانشجویان رابطه ی معنادار و مثبت داشت. بین آشنایی با انواع زبان ها و رفتار اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه رازی رابطه ی معنادار وجود نداشت.ارزش(اصالت): با بررسی تاثیر متغیر زبان بر رفتار اطلاعاتی دانشجویان، می توان هم رفتار اطلاعاتی آنها را پیش بینی کرد و هم منابع اطلاعاتی بهتری که مورد نیاز آنهاست را تهیه کرد و از صرف هزینه برای منابع بدون استفاده جلوگیری خواهد شد. نتیجه گیری: به نظر می رسد دانشجویان به قدرت مهم ابزار زبان در رفتارشان واقف نیستند، بنابراین لازم است هم دانشجویان و هم دانشگاه ها بیشتر به این مساله اهمیت دهند. یکی از راهکارها برگزاری کلاس های آموزش و تقویت مهارت های زبان است که هم می تواند توسط دانشگاه ها برگزار شود و هم خود دانشجویان در محیط های خارج از دانشگاه، این دوره ها را بگذرانند

هدف: هدف بررسی رابطه بین احساس تعلق سازمانی و گرایش به اشتراک دانش در بین کارکنان کتابخانه های عمومی با توجه به نقش تعدیل گننده تحصیلات است. روش پژوهش: پژوهش به لحاظ هدف کاربردی با روش همبستگی انجام شد. جامعه پژوهش کارکنان کتابخانه های عمومی استان خوزستان بود که به صورت تصادفی ساده 215 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه احساس تعلق سازمانی شافلی، بیکر و سالانووا (2003) و اشتراک دانش همتی (1389) گردآوری و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از نسخه 21 بسته نرم افزاری در علوم اجتماعی انجام گرفت. یافته ها: وضعیت مولفه های تعلق سازمانی (میانگین= 44/78) و اشتراک دانش (28/104= میانگین) بالاتر از حد متوسط می باشد. هم چنین، بین احساس تعلق سازمانی و گرایش کارکنان به اشتراک دانش رابطه معنی داری (001/0=sig و 816/0=r) وجود دارد و تحصیلات رابطه بین احساس تعلق سازمانی و اشتراک دانش را تعدیل می کند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان گفت که احساس تعلق سازمانی مولفه ای مهم و زمینه ساز گرایش به اشتراک دانش کارکنان است و سازمان می-تواند با تقویت ابعاد سرزندگی، فداکاری و مجذوب شدن و شیفتگی سبب گرایش بیشتر کارکنان به اشتراک دانش را فراهم آورند.

هدف پژوهش تدوین مدل ارتباطی فناوری اطلاعات با مدیریت دانش و یادگیری سازمانی در کارکنان دانشگاه فرهنگیان است که روش آن توصیفی از نوع همبستگی و مبتنی بر معادلات ساختاری می باشد. جامعه ی-آماری، کارکنان دانشگاه فرهنگیان تهران، به تعداد 220 نفر است که با توجه به مشخص بودن حجم جامعه وهمگن بودن آن در نوع استخدام، ابتدا جامعه به سه طبقه تقسیم و با درنظرگرفتن نسبت هر طبقه، حجم نمونه در آن ها تعیین شد، سپس از هر طبقه به روش تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران، 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش ازپرسشنامه های فناوری اطلاعاتTorng & Lin یادگیری سازمانی Neefeh و مدیریت دانش Lawson استفاده شده که روایی آن ها به تأیید متخصصان و اساتید رسیده و پایایی شان در یک مطالعه ی مقدماتی با 30 آزمودنی و با آلفای کرونباخ 95.0، 92.0 و 93.0 محاسبه شده است. به منظور تجزیه و-تحلیل اطلاعات، از آمارتوصیفی و استنباطی ازجمله کولموگروف–اسمیرنوف، تحلیل مسیر و برای تعیین ارتباط علی بین متغیرها، از روش مدل معادلات ساختاری به کمک نرم افزارهای PLS2و21 SPSS استفاده شد. یافته-های نشان داد، بین فناوری اطلاعات با مدیریت دانش و یادگیری سازمانی در کارکنان دانشگاه فرهنگیان و بین فناوری اطلاعات با مؤلفه های مدیریت دانش (تشخیص ، تحصیل ، بکارگیری ، اشتراک ، توسعه و نگهداری دانش) و مؤلفه های یادگیری سازمانی (مهارت های فردی، مدل های ذهنی، چشم انداز مشترک، تفکرسیستمی) در کارکنان دانشگاه فرهنگیان رابطه وجود دارد و مدل ارتباطی آن ها از برازش مطلوبی برخوردار است. همچنین فناوری اطلاعات بیشترین تأثیر را بر مؤلفه ها ی اشتراک دانش با ضریب 0.75 و مدل های ذهنی با ضریب تأثیر 76.0 دارد. با توجه به تأثیر فناوری اطلاعات بر مدیریت دانش و یادگیری سازمانی در دانشگاه فرهنگیان، بهره-گیری از مدل ارتباطی آن ها در برنامه ریزی و تصمیم گیری های این دانشگاه توصیه می شود.

هدف: برای طراحی نظام های بازیابی اطلاعات کاربرپسند، توجه به ویژگی های کاربران از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو، هدف پژوهش حاضر این است تا نقش متغیرهای جمعیت شناختی کاربران هنگام جست وجو در موتورهای کاوش مورد بررسی قرار گیرد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی بود که از روش ارزیابانه استفاده شد. در این پژوهش، ابتدا با توجه به ویژگی های جمعیت شناختی نظیر جنسیت، مقطع و حوزه تحصیلی، گروه سنی و منطقه سکونت دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، تعداد 192 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند و سپس، از آن ها درخواست شد تا وظایف کاری تدوین شده بر اساس عناوین انتخاب شده از سرعنوان موضوعی فارسی را مطالعه و در موتورهای کاوش گوگل، پارسی جو، ریسمون و یوز به زبان فارسی جست وجو و سپس نشانی های اینترنتی مرتبط را در فرم داده شده ثبت کنند. براساس نشانی های اینترنتی ثبت شده، نمره ربط نتایج بازیابی شده دانشجویان با توجه به شاخص جاکارد محاسبه شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نمره ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد با سطح اطمینان 95 درصد در حدود 36/0 تا 42/0 قرار داشت؛ همچنین، بین نمره ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان برحسب مقطع تحصیلی، گروه های سنی و منطقه سکونت آنان تفاوت معناداری وجود داشت؛ در حالی که تفاوت معناداری بین نمره ربط نتایج بازیابی شده توسط دانشجویان برحسب جنسیت و حوزه تحصیلی آنان مشاهده نشد. اصالت/ارزش: این مقاله توجه مدیران اطلاعات و طراحان نظام های بازیابی اطلاعات را به این موضوع معطوف می کند که در طراحی نظام های اطلاعاتی توجه به سه متغیر جمعیت شناختی تحصیلات، سن و منطقه سکونت نسبت به دو متغیر حوزه های تحصیلی و جنسیت از اهمیت بیشتری برخوردار است.

هدف: سنجش میزان انطباق نام های آوانویسی نام های فارسی در پایگاه مستندات کتابخانه ملی با استانداردهای ملی و بین المللی روش شناسی: داده ها از پایگاه مستندات کتابخانه ملی ایران با استفاده از سیاهه وارسی گردآوری و مولفه هایآن ها با استانداردها مطابقت داده شد. یافته ها: در پایگاه های نام اشخاص، تنالگان ها و نام های جغرافیایی حروف "ص" و "ظ" بیشترین و حرف "ع" کمترین انطباق را با استانداردها دارند. انطباق با استانداردها در پایگاه های تنالگان و جغرافیا و در مورد مصوت های کوتاه نسبت به مصوت های بلند ببیشتر بود. نتیجه گیری : نبود شیوه نامه، اتکا به تجربه شخصی مستندسازان، اعتماد ایشان به آوانویسی مترجمان، نویسندگان، ناشران سبب بی انطباقی پایگاه ها با استانداردها است.

تصاویر موجود در مدارک علمی غالبا حاوی اطلاعات مهمی هستند. اولین قدم برای بازیابی اطلاعات از این تصاویر ایجاد یک پایگاه داده معتبر از آن ها است. برای این منظور در این مقاله سیستمی خودکار برای ایجاد پایگاه داده از تصاویر موجود در مدارک علمی فارسی در مقیاس بزرگ ارائه می شود. این سیستم پیشنهادی در نتیجه مطالعات اسنادی طراحی شده و بخش های مختلفی دارد. در مرحله اول باید تصاویر و توضیح متنی آن ها استخراج گردد. به طور کلی دو رویکرد برای استخراج تصاویر و توضیح متنی آن ها از فایل وجود دارد. در رویکرد اول فایل به تصویر تبدیل می شود و از تکنیک های پردازش تصویر برای استخراج اطلاعات گرافیکی استفاده می شود. رویکرد دوم بر اساس پردازش ساختار و آرایش خود فایل است. از آنجایی که روش دوم از لحاظ سرعت و قابلیت مقیاس پذیری برای استفاده در موتورهای جستجو مناسب تر است، تمرکز این مقاله بر روی روش دوم است. بدین ترتیب برای استخراج تصاویر و توضیح متنی آن ها از یک روش ساختار محور استفاده می شود که مبتنی بر چیدمان و آرایش فایل ورد سند است. در نتیجه، مجموعه ای از تصاویر به همراه توضیحات و اطلاعات مربوط به آن ها به دست می آید که باید در یک پایگاه داده تصاویر با ساختاری مشخص ذخیره گردند. سپس این اطلاعات برای بازیابی و استفاده های آتی در یک موتور جستجو نمایه خواهند شد. روش پیشنهادی در زبان برنامه نویسی پایتون پیاده سازی شد و برای ارزیابی کارایی آن از روش مرسوم پردازش فایل پی دی اف اسناد کمک گرفته شد. سپس روش پیشنهادی در یک مطالعه موردی در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) به کار گرفته شد. تعداد 150 مدرک علمی به تصادف از پایگاه گنج انتخاب شده و با کمک این دو روش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بنا به یافته های پژوهش دیده می شود که استخراج اطلاعات متنی از فایل پی دی اف در زبان فارسی با چالش های زیادی روبرو است و نمی تواند خروجی مناسبی در این زمینه حاصل کند. از طرف دیگر میزان تصاویر نامطلوب تولید شده از فایل پی دی اف بسیار زیاد است که از کاربست پذیری آن در شرایط واقعی می کاهد. از این رو روش پیشنهادی به عنوان گزینه ای مناسب برای استخراج تصویر و توضیحات آن ها از اسناد علمی در زبان فارسی و ایجاد پایگاه داده از آن ها پیشنهاد می شود. روش پیشنهادی قادر است حدود 40 درصد تصاویر را همراه با زیرنویس مربوطه بدون خطا استخراج کند؛ که نسبت به روش پایه که قادر به استخراج 30 درصد از تصاویر است، کارآیی بهتری دارد.

هدف: تعیین تأثیر مؤلفه های رابط کاربر - وب سایت موثر بر تعامل در وب (مورد مطالعه کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران) بر میزان استفاده کاربران از وب سایت جهت بازیابی اطلاعات است. روش: جامعه آماری در قسمت کیفی ، خبرگان کتابخانه ملی بوده و نمونه گیری در مرحله کیفی از نوع هدفمند و تعداد نمونه ها بر اساس کفایت نظری مشخص شد. در قسمت کمی نیز جامعه آماری، تمامی کاربران کتابخانه ملی شهر تهران بود که براساس جدول مورگان تعداد ن 384 نفر به دست آمد. همچنین داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری و با استفاده از مدل معادلات ساختاری، نرم افزار اس پی اس اس، و لیزرل تحلیل شد. یافته ها: نتایج معادلات ساختاری نشان داد که تأثیر مؤلفه های رابط کاربر - وب سایت بر تعامل در وب مثبت و معنادار است و با توجه به نتایج آزمون فریدمن طراحی فنی وب سایت بیشترین تأثیر در انگیزش کاربران به استفاده از وب سایت کتابخانه ملی را داشته است. ارزش/اصالت تحقیق: از نظر کاربران، تمامی مولفه های مورد مطالعه در استفاده مجدد آنها از وب سایت کتابخانه ملی دارای اهمیت بسیار بالایی هستند. لذا توصیه می شود،که طراحان و کارشناسان کتابخانه ملی در زمان طراحی رابط کاربر –وب سایت توجه خود را به معیارهای مطرح شده در این پژوهش و اصول کاربر مدار بودن معطوف نمایند.

هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر مداخله آزمایشی کتاب درمانی به شیوه گروهی بر تاب آوری و امید به زندگی در بهبود وضعیت سلامت کودکان مبتلا به سرطان در مرکز بیمارستان بعثت شهر همدان است. روش : روش این پژوهش، نیمه تجربی با استفاده از طرح پژوهشی پیش آزمون- پس آزمون با دوگروه کنترل و آزمایش است. در گروه آزمایش، جلسات کتاب درمانی به شیوه گروهی بر گزار شد و مداخله ای بیش از اقدامات معمول در محیط پژوهش انجام نشد. نمونه جامعه پژوهش متشکل از 30 نفر از کودکان مبتلا به سرطان 10 تا 14ساله بود که در مرحله اولیه بیماری قرار داشته و حداقل یک دوره شیمی درمانی را گذرانده بودند. این نمونه به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسش نامه تاب آوری کانر و امید به زندگی اشنایدر بود. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون تی مستقل و تحلیل کوواریانس در نرم افزار آماری SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین میانگین نمرات دو مؤلفه تاب آوری و امید به زندگی در گروه کنترل و آزمایش تفاوت وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد تأثیر کتاب درمانی به شیوه گروهی بر امید به زندگی در کودکان سرطانی 6/43 درصد و تأثیر کتاب درمانی به شیوه گروهی بر تاب آوری 1/64 درصد بود. اصالت/ارزش: این مقاله نخستین پژوهشی است که در زمینه تأثیر کتاب درمانی به شیوه گروهی بر میزان تاب آوری، و امید به زندگی در بهبود وضعیت سلامت کودکان مبتلا به سرطان انجام شده است. کتاب درمانی با توجه به اثرات مثبت آن می تواند به عنوان یکی از خدمات کتابخانه های عمومی برای اقشار دارای مشکلات خاص در جامعه و همچنین به عنوان یک خدمت بالینی و جذاب در آموزش و پرورش برای کودکان دارای مشکلات خاص ارائه شود.

مقدمه: به کارگیری مدل برنامه ریزی، مدیران کتابخانه های عمومی را در تصمیم گیری های مربوط به فعالیت های فرهنگی یاری خواهد کرد. مقاله با هدف بررسی مؤلفه های برنامه ریزی متناسب با فعالیت های فرهنگی کتابخانه های عمومی ایران و ارائه مدلی برای آن نگاشته شده است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل عاملی در نرم افزار اس.پی.اس.اس، جهت تحلیل اکتشافی و نرم افزار آموس جهت تحلیل عاملی تائیدی استفاده شده است. برای تحلیل عاملی داده ها از روش تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس استفاده گردید. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی، 25 گویه پرسشنامه را در 3 عامل خلاصه نموده است. این سه عامل که در مجموع 65% از کل تغییرپذیری گویه ها را تبیین می نمایند عبارتند از: عامل اول یعنی بررسی دقیق وضعیت بیرونی کتابخانه های عمومی و تجزیه وتحلیل و شناخت دقیق آنها، عامل دوم یعنی بررسی منابع موجود و وضعیت داخلی کتابخانه های عمومی، و عامل سوم زیرساخت: تعیین زیرساخت ها براساس نیازها و منابع موجود و تأیید عملیاتی شدن آن. سپس با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی، مدل رتبه بندی با ضرایب استاندارد ساخته شد. براساس نتایج این تحلیل، مدل برازش شده نسبتاً مناسب بود. نتیجه : ویژگی بارز و برجسته این مدل، جامعه محور بودن است. طبق این مدل قبل از برنامه ریزی توجه به پیشینه جمعیت و گروه های قومی کتابخانه، همچنین توجه به دیدگاه های فرهنگی، به همراه مشتری محوری یاری می نماید، تا برنامه ریزی کامل و متناسب فرهنگی طراحی گردد.کتابخانه های عمومی ایران می توانند با بهره گیری از مؤلفه ها و عوامل این مدل در تصمیم گیری ها ، فعالیت های فرهنگی را با اطمینان خاطر بیشتری برنامه ریزی نمایند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کمّی و انتقادی پژوهش های انجام شده حوزه کتابخانه های دیجیتال پژوهشگران ایرانی از منظر روش تحقیق، جامعه پژوهش، موضوعات، نویسندگان و وابستگی سازمانی آن ها و نتایج حاصل از پژوهش های پیشین انجام شد. روش پژوهش تحلیل محتوای کمّی است و برای این منظور اطلاعات نویسندگان، عنوان، چکیده، کلیدواژه های مقالات و پایان نامه های مربوط به این حوزه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 209 برونداد پژوهشی ایران (138 مقاله و 71 پایان نامه) در حوزه کتابخانه های دیجیتالی است که مبتنی بر ملاک اعتبار درون سنجی تمامی آن برگزیده شدند . از نظر محل انتشار و انجام پژوهش، در مقالات پژوهشی، مجله علمی پژوهشی«پردازش و مدیریت اطلاعات» (13)؛ در مقالات ترویجی، مجله کتاب ماه کلیات (12)؛ و در پایان نامه های تحصیلی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران- واحد شمال (12)، بیشترین فراوانی را به دست آوردند. از نظر موضوعات به کار رفته، نتایج نشان داد موضوعات « ارزیابی کتابخانه های دیجیتال»، « مفاهیم کتابخانه های دیجیتال، مجازی و الکترونیک »، « امکان سنجی ایجاد کتابخانه دیجیتال و « محیط رابط کاربر کتابخانه های دیجیتال » بیشترین فراوانی را کسب کردند. نتایج تحلیل محتوا گویای آن است که موضوع کتابخانه های دیجیتال در پژوهش های پیشین در سال های اخیر فرایند رو به رشدی داشته و موضوعات جدیدی از جمله وب معنایی، هستی نگاشت، یکپارچه سازی و سازماندهی معنایی در این حوزه توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است. همچنین، بررسی پژوهش ها نشان داد که اولاً بخش عمده تحقیقات درصدد معرفی و ترویج مفهومی و مصداقی کتابخانه دیجیتالی بودند، یعنی دانشی که عمده آن به زبان انگلیسی موجود است؛ ثانیاً، موضوع بخش زیادی از تحقیقات تکراری است؛ ثالثاً، پژوهشی که از نظر مفهومی و یا خلق فناوری به توسعه حوزه کتابخانه دیجیتالی بپردازد، یافت نشد. اضافه بر این، نتایج تحقیق برخی کژی های روش شناسی تحقیقات پیشین را نشان داد که نمونه بارز آن، ذکر روش های تحقیقی است که کاملاً قابل تأمل می باشند. در مجموع، بررسی موضوعات مورد مطالعه و سیر زمانی انجام آن ها در حوزه نظری و کاربردی کتابخانه های دیجیتال در ایران، منجر به شناسایی خلأهای پژوهشی مربوط به این حوزه شد. لذا به پژوهشگران پیشنهاد می شود به سایر جنبه های کتابخانه های دیجیتال که مورد بررسی قرار نگرفته اند و یا مطالعات کمتری به آن اختصاص داده شده، بپردازند.