توانمندسازهای دانش

زمانی که سازمان ها به منظور بهبود عملکرد کسب وکار و افزایش ظرفیت نوآوری خود در تلاش هستند، توجه شان به طور فزاینده ای بر چگونگی مدیریت دانش شان متمرکز می شود. این دلیلی برای پاسخ به این سئوال است که چرا دانش یک اسلحه استراتژیک برای کسب مزیت رقابتی در دنیای کسب وکار امروزی است. یکی از دلایلی که خیلی از سازمان ها هنوز هم با مدیریت دانش مشکل دارند و در به دست آوردن مزایای بالقوه آن به طور کامل، با شکست رو به رو می شوند، ناشی از فقدان یک پایه علمی به منظور راهنمایی آنها در پیاده سازی آن است. یک چارچوب پیاده سازی مدیریت دانش قوی، با فراهم نمودن اصول و دستورالعمل مناسب به سازمان ها کمک می کند تا این مشکل را برطرف نمایند. این پژوهش به منظور فراهم نمودن یک روش شناسی جامع، هفت تواناساز مدیریت دانش و شش فرآیند مدیریت دانش را به عنوان معیارهایی برای پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان انتخاب کرده است. این پژوهش از نوع پژوهش کاربردی بوده و در یکی از صنایع کشتی سازی کشور پیاده سازی شده است. داده ها از طریق پرسشنامه و مصاحبه با مسئولان جمع آوری شده و از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره و آنتروپی شانن جهت جمع بندی یافته ها استفاده شده است. در ارزیابی صورت گرفته عواملی مانند فرهنگ و منابع انسانی در توانمندسازها و خلق دانش در فرآیندها، به عنوان اولویت های سازمان به منظور شروع برنامه های مدیریت دانش انتخاب شدند که بر مبنای آن استراتژی دانش سازمان مشخص شده و برنامه های بهبود دانشی تدوین گردیده است.

مقدمه: خلق دانش در کتابخانه ها می تواند با یکپارچه سازی سرمایه های دانشی کتابخانه ها و تأثیرگذاری مستقیم بر مفاهیم سازمانی همچون مشتری مداری، اعتلای فرهنگ سازمانی منجر به ایجاد دانش جدید شود. با توجه ویژه به کتابداران به عنوان ارکان اصلی کتابخانه ها فضای خلق دانش و خلاقیت بهبود می یابد و موجب ارائه خدمات بهتر به کاربران و بهبود کارایی و اثربخشی خدمات می گردد. هدف این پژوهش تعیین رابطه عوامل توانمندساز دانش با خلق دانش در کتابخانه های عمومی استان کردستان بوده است. روش شناسی: پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه کولونیاری، ورایماکی و فاسولیس استفاده شد. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان کردستان در سال 1397 بود که تعداد آنان 120 نفر بودند. برای تجزیه وتحلیل آماری داده ها از شاخص های آماری فراوانی، میانگین، واریانس، انحراف معیار، چولگی، رگرسیون، آزمون های کولموگروف-اسمیرنوف و شاپیرو-ویلک و آزمون دوربین واتسون، استفاده شد. یافته ها: در میان مؤلفه های مربوط به عوامل توانمندساز خلق دانش در کتابخانه های عمومی، به ترتیب پیاده سازی راهبرد دانش، فرهنگ سازمانی و فناوری اطلاعات با میانگین (98/2)، ساختار سازمانی با میانگین (87/2) و اقدامات مدیریت منابع انسانی با میانگین (2/2) تأثیرگذار بودند. همچنین ارتباط معنی داری بین پیاده سازی راهبرد دانش، فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و فناوری اطلاعات با خلق دانش وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به رقابت روزافزون سازمان ها با یکدیگر ضروری است مدیران و مسئولان کتابخانه های عمومی به عنوان برنامه ریزان، فرآیند خلق دانش را موردتوجه قرار دهند؛ زیرا اگر خلق و به کارگیری دانش با سرعت و کیفیت بیشتری صورت پذیرد، مزیت رقابتی سازمان در سطح بالاتری شکل خواهد گرفت. با توجه به چهار نوع راهبرد خلق و تبدیل دانش (اجتماعی سازی، برونی سازی، ترکیب و درونی سازی) تشکیل جلسات منظم و به روز برای کتابداران ضروری است و نیز بازآموزی دانش و شرکت در سمینارها به منظور آشنایی با دانش نوین دارای اهمیت است.

بهره مندی سازمان از رویکرد کارآفرینی برای نیل به بقا، رشد و توسعه نیازمند پرورش رفتارهای کارآفرینانه در میان اعضای سازمان است. مدیریت دانش نقش تعیین کننده ای در خلق و کاربرد دانش سازمانی و درنتیجه توسعه ایده ها و رفتارهای خلاقانه و کارآفرینانه دارد؛ و می تواند به عنوان بستر توانمندساز چنین رفتارهایی عمل کند. از این رو در این پژوهش رابطه بین عوامل سازمانی مدیریت دانش و کارآفرینی سازمانی بررسی و رتبه بندی می شوند. روش تحقیق، پیمایشی و توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را دو کارکنان و مدیران ستادی یکی از بانک های خصوصی کشور تشکیل می دهند که از میان آن ها نمونه ای 144 نفری با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. یافته های پژوهش وجود رابطه معنادار میان توانمندسازهای دانش و کارآفرینی سازمانی را تایید کرده اند. بر این مبنا پیشنهادهایی نظری و کاربردی ارایه شده است.