درخت حوزه‌های تخصصی

مفهوم کیفیت زندگی دو بعد عینی و ذهنی دارد. کیفیت زندگی در بعد عینی مستلزم تمام مصادیقی است که در سطح روابط اجتماعی، دارایی ها، تملکات فردی، و ساختارهای اجتماعی، به عنوان شاخص های زندگی برتر شناخته می شوند. در بعد ذهنی هم این مفهوم به معنای میزان رضایت فرد از شرایط خویش است. اگرچه این مفهوم را می توان به صورت کمی و با مطالعه شاخص های مرتبط با آن سنجید، ولی امکان مطالعه کیفی این مفهوم نیز وجود دارد. با بررسی ماهنامه مرزهای نو نشریه ای که در دوران پهلوی دوم منتشر می شد کیفیت زندگی امریکایی بازنمایی شده در این نشریه مطالعه شده است. ارتباط سازان این نشریه درصدد بودند با ارائه تصاویری از جامعه امریکا، ذهن مخاطب ایرانی خویش را نسبت به پذیرش این مدعا که ایالات متحده کشوری مدرن و دارای کیفیت زندگی برتر است متقاعد کنند و از این طریق جامعه ایرانی را برای پذیرش روند نوسازی امریکایی در ایران آماده سازند. تحلیل انتقادی گفتمان حاکم بر این نشریه در دهه 1340ش. ایدئولوژی پنهان ماهنامه مذکور را عیان می کند.

طراحی پیام های سلامت مقوله ای میان رشته ای است که از حوزه ارتباطات سلامت سرچشمه گرفته است. آنچه در این مقاله بدان پرداخته ایم، سنجش میزان تأثیر الگوهای مختلف ارائه پیام های سلامت بر مخاطبان تلویزیون است. پرسش مهم مقاله این است که چگونه رسانه ای مانند تلویزیون از طریق الگوهای متفاوت ساختاری تولید و پخش پیام ها و اطلاعات سلامت محور، منجر به تغییر رفتار در فرد می شود؟ پیام های سلامت در این پژوهش به پیام هایی اطلاق می شوند که به بحث سلامت فردی و اجتماعی می پردازند. الگوهای ارائه پیام نیز شامل پیام های یک و دوطرفه و همچنین الگوهای سلبی و ایجابی ارائه پیام می شود. برای سنجش تأثیر این دسته از پیام ها بر مخاطبان، نمونه آماری با حجم 600 نفر از میان شهروندان بالای 15 سال تهرانی انتخاب شده است. روش این پژوهش پیمایش است. از مهم ترین یافته های پژوهش این است که برنامه های مستند و گزارش های تصویری، بیشترین نقش را ازنظر میزان جلب توجه مخاطبان کسب کرده اند. همچنین منبعی که بیشترین تأثیر را ازنظر مخاطبان دارد، متخصصان، کارشناسان، صاحب نظران و استادان باتجربه گزارش شده است، که می توان نتیجه گرفت که بهترین الگو برای ارائه پیام های سلامت در تلویزیون، برنامه هایی در قالب مستند و گزارش های تصویری و با حضور، متخصصان، کارشناسان، صاحب نظران و استادان باتجربه است.

هدف از انجام این پژوهش شناسایی وضعیت رضایت شغلی روزنامه نگاران در روزنامه های سراسری (بررسی مقایسه ای بین ۵ روزنامه دولتی و ۵ روزنامه غیر دولتی) است. این پژوهش با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه توزیع شده بین روزنامه نگاران ۱۰ روزنامه در تهران که در تابستان ۱۳۹۶ مشغول به کار بودند انجام شد. با توجه به اینکه تعداد افراد مشغول در تحریریه ها متفاوت بود با نمونه گیری هدفمند حدود ۱۵۰ پرسشنامه پیش بینی شده بود ولی به دلیل مشکلات موجود و عدم بازگشت پرسشنامه ها تنها ۱۰۰پرسشنامه به صورت کامل تکمیل شده بود. همچنین برای تحلیل داده ها از نرم افزار تحلیل آماری spss برای انجام آزمون استفاده شده است. آزمون های استفاده شده شامل همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یکطرفه بود. در این پژوهش از نظریه های مربوط به رضایت شغلی انجام گرفته و چارچوب این تحقیق بر اساس نظریه دوعاملی (انگیزشی-بهداشتی) هرزبرگ است. در این پژوهش ۹ فرضیه مورد آزمون قرار گرفته و نتایج زیر حاصل شد. بین امنیت شغلی، خدمات رفاهی، خط مشی روزنامه، بازنشستگی، سطح درآمد و رابطه کاری با رضایت شغلی رابطه وجود دارد، همچنین بین تحصیلات و رضایت شغلی رابطه معناداری پیدا نشد و بین رضایت روزنامه های دولتی و غیردولتی تفاوتی یافت نشد. نتیجه گیری که می توان از این پژوهش کرد این است که ایجاد محیط کاری ایده آل با درآمد خوب با خط فکری مناسب تأثیرات بهتری بر رضایت شغلی دارد تا اینکه بخواهد تحصیلات بالا مؤثر باشد. امنیت شغلی برای روزنامه نگارانی که به صورت استخدام دائم نیستن و به خاطر گزارشاتی که چاپ می شود و توقیف یک روزنامه که همراه با بیکار شدن اعضای یک تحریریه است از مهم ترین عوامل است. همچنین برای بشر داشتن درآمدی که بتوان با آن مخارج زندگی خود را تأمین کرد از دیگر عامل مهم در بالا بردن میزان رضایت شغلی است.

این پژوهش برای شناخت جایگاه تلویزیون در میان خانواده های ایرانی و بررسی واکنش های اولیه افراد به زندگی روزمره بدون تلویزیون و جایگزین های آن، به شکل تحقیقی شبه تجربی انجام شده است. برای دستیابی به میزان اهمّیت تلویزیون در زندگی خانواده های ایرانی این سوال مطرح شد که دلایل و میزان تماشای تلویزیون برای مشارکت کنندگان چیست؟ سپس از آن ها خواسته شد به مدت دو هفته تماشای تلویزیون را متوقف و اطلاعاتی مربوط به شرایط زندگی و احساس خود را از نبود تلویزیون بیان کنند. چارچوب مفهومی این تحقیق بر پایه نظریه های مربوط به استفاده و رضامندی، نظریه کاشت، نظریه وابستگی مخاطب، نظریه اوقات فراغت، نظریه اقناع، نظریه انتقادی نیل پستمن و دیدگاه های سید مرتضی آوینی درباره تلویزیون شکل گرفته است. نتایج نشان می دهد که دلایل خانواده های ایرانی برای تماشای تلویزیون شامل اولویت دادن به برنامه ای خاص و شرایط شخصی هر انسان است. پیامدهای حذف تلویزیون در خانواده ها را می توان در تنوع در عملکردها، آرامش بیشتر، تغییر در سطح ارتباطات انسانی، برنامه ریزی دقیق در زندگی روزمره و جایگزینی فعالیت های شخصی و رسانه ای دیگر مشاهده کرد. پیامد اصلی این کار، تغییر جایگاه تلویزیون در زندگی خانواده ها، افزایش نظم در زندگی و تغییر در نحوه گذران اوقات فراغت است. همچنین با وجود تغییرات خوشایند در سبک زندگی خانواده ها، پس از پایان دوره آزمایشی حذف تلویزیون، افراد تمایلی به تکرار مجدد آن ندارند.

امروزه با توسعه و تنوع شیوه های اطلاع رسانی در اخبار تلویزیونی، استفاده از نرم خبرها، چینش گفتمانی، ایدئولوژی های مستتر و چارچوب بندی نوظهور در خبر اهمیت فراوان تری یافته است. یک رویداد واحد می تواند به چندین شکل رمزگذاری و از تلویزیون پخش شود و همواره این امکان وجود دارد که مخاطبان به اشکال مختلفی پیام ها را رمزگشایی کنند. مسئلة محوری این مقاله حول این موضوع قرار دارد که اگرچه متون خبری را دست اندرکاران رسانه ای تولید می کنند، اما آنچه مهم تلقی می شود این است که فهم و درک مخاطبان از آنها چگونه است؟ چطور آن را می فهمند و دست به رمزگشایی می زنند؟ پژوهش حاضر بر اساس چارچوب نظری استوارت هال و نظریة لاکلائو و موفه تدوین شده و برای آزمون ایدة مورد نظر از روش پژوهش ترکیبی استفاده شده است. برای شناخت چگونگی مواجهة مخاطبان با برنامة خبری 20:30 از مصاحبة عمیق و برای سنجش نگرش سیاسی آنان از پرسش نامة محقق ساخته استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مخاطبانی که دسترسی فراخ تری به گفتمان های متفاوت دارند، رمزگشایی متفاوتی از برنامة خبری 20:30 می کنند. آنان بر اساس نوع نگرش سیاسی متمایل به محافظه کاری و لیبرال و همچنین متغیرهایی نظیر سرمایة فرهنگی، موقعیت ساختاری و موقعیت سوژه ای که در آن قرار می گیرند، دست به رمزگشایی متفاوتی می زنند.