کلام

نمایش ۲٬۳۴۱ تا ۲٬۳۶۰ مورد از کل ۱۱٬۲۱۲ مورد.

۲۳۴۱.

بررسی تطبیقی برهان فطرت و برهان اجماع عام در اثبات وجود خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا عبدلی مهرجردی محمدحسین دهقانی محمودآبادی

منبع: الهیات تطبیقی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: اصل علیت فطرت عشق برهان فطرت فقر وجودی برهان اجماع عام

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۹۹ تعداد دانلود : ۱۱۲۱

به گواه تاریخ، انسان ها همیشه به گونه ای «خداجو»و «خداگرا» بوده اند. برخی معتقدند این در سرشت انسان ها قرار دارد و هر انسانی با این تمایل الهی زاده می شود. از این ویژگی همه زمانی و همه مکانی انسان ها به فطرت الهی تعبیر می شود. بسیاری از دانشمندان کوشیده اند با استفاده از این ویژگی مشترک در انسان ها به اثبات خداوند بپردازند. در اندیشه اسلامی از این تلاش به برهان فطرت یاد شده و در تفکر فلسفی و کلامی غرب به نام برهان اجماع عام شناخته می شود. اگر چه این دو برهان تفاوت هایی در شکل تقریر و رویکرد دارند ولی ویژگی مشترک آنها استفاده از گرایش الهی همگانی انسان ها برای اثبات وجود خداوند است. تامل در شکل کلی تقریرها نشان می دهد که تقریرهای برهان فطرت و برهان اجماع عام نمی توانند به تنهایی و بدون اتکا به اصل علیت یا فقر وجودی، وجود خداوند را اثبات کنند. در این مقاله ضمن بررسی تطبیقی این دو برهان، نقد های وارد شده به هر کدام را بررسی نموده و به وجوه اشتراک و افتراق آن دو پرداخته ایم.

۲۳۴۲.

قرآن و امام زمان (ع): آیات قرآن و روایات درباره حضرت مهدی (ع)

نویسنده: رعنا وحدانی بنام مینا وحدانی بنام

منبع: بینات سال بیست و یکم تابستان و پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲ و ۳ (پیاپی ۸۳) ویژه ی قرآن و امام زمان (ع)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۴۳۵ تعداد دانلود : ۸۴۸

۲۳۴۳.

معناشناسی واژة «علم» در معلقات سبع و قرآن کریم از منظر روابط معنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهلا بختیاری هدیه تقوی

منبع: پژوهش های علم و دین سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: علم قرآن معناشناسی معلقات سبع جاهلیت بافت متن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۵۰ تعداد دانلود : ۷۲۵

واژه علم در دوره های گوناگون تاریخی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر دوره تطور معنایی پیدا کرده و در معانی مختلفی به کار رفته است. بررسی معناشناختی این واژه، در تاریخ قبل و بعد از اسلام، نشان دهنده کاربرد آن در معانی متفاوت و حتی متضاد است. بدین معنا که در دوره جاهلیت، متناسب با فضای فکری و فرهنگی حاکم بر جامعه، معنایی که از علم دریافت می شد با معنای آن در دوره اسلامی متفاوت بوده است. از بین متون جاهلی، «معلقات سبع» بنابر درجه اهمیت و قدمت تاریخی آن می تواند به معناشناسی این واژه متناسب با فضای فکری جاهلیت کمک کند. در دوره اسلامی نیز تطور معنایی علم را می توان در «آیات قرآن»، به عنوان منبع مهمی که اصول و اندیشه های اسلامی از آن نشئت گرفته، پی گرفت. در این پژوهش، با استفاده از روابط معنایی در دو بُعد «تقابل معنایی» و «هم معنایی» سعی شده واژه علم در دوره جاهلیت و اسلام معناشناسی شود. در روش تقابل با استفاده از کلمات و واژه هایی که در تقابل با علم در بافت متن به کار رفته معنای علم استخراج شده است و در روش هم معنایی نیز با استفاده از واژه هایی که در بافت متن به عنوان واژه جایگزین علم به کار رفته معنای علم به دست آمده است. در دوره جاهلیت، بیشترین معنای علم را می توان در تجربیات فردی و سطحی از آگاهی نسبت به محیط پیرامون مشاهده کرد، در حالی که در آیات قرآن معنای علم ابعاد معرفتی و شناختی پیدا کرده است.

۲۳۴۴.

تحلیل و بررسی مفهوم کلامی آزادی در آیه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین حاجی پور سید محمدجواد حسینی فالحی

منبع: اندیشه نوین دینی سال دهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳۷

کلیدواژه‌ها: دین آزادی اندیشه تفسیر موضوعی عقیده اکراه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۵۲

دیدگاه های مختلفی درباره آزادی دینی وجود دارد؛ یکی از آیاتی که به آن استناد می شود، آیه «لَا إ ِکْراهَ فِی الدِّین ِ» است. با این وجود، تفسیرآزادی دینی در مفهوم «لااکراه» یکسان نیست و تعیین مصداق های متفاوت در نوع آزادی، لوازم متعدد و گاه متضاد را دربر خواهد گرفت. در این تحقیق که با تکیه بر آرای علامه طباطبایی، شهید مطهری و آیت الله جوادی آملی می باشد، درصدد تعیین مصداق آزادی مورد نظر آیه است. از عوامل اختلاف دیدگاه ها تعدد آرا مفسران درباره شأن نزول آیه می داند. علاوه بر این، تعریف دین، تأثیر مستقیمی در تعیین مصداق آزادی مورد نظر آیه دارد. بر این اساس می توان گفت ازمیان شأن نزول های آیه، ماجرای زنانی که بچه هایشان یهودی بودند، به واقعیت نزدیک تر است و تفسیرآزادی عقیده مطلوب تر به نظر می رسد. ضمن اینکه آیه شریفه در فضای آزادی تشریعی برگرفته از آزادی تکوینی سخن می گوید.

۲۳۴۵.

نقش عباسیان در جعل و تحریف روایات مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: عبدالهادی فقهی زاده سید جعفر صادقی

منبع: مشرق موعود سال هشتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۱۱

۲۳۴۶.

تبیین مسئلة گناه نخستین با تکیه بر آراء ایرنائوس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم خوشدل روحانی رقیه بیگدلی حسین اترک

منبع: معرفت ادیان سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: گناه مسیح آدم گناه نخستین ایرنائوس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۹ تعداد دانلود : ۶۳۹

ایرنائوس، یکی از آباء کلیسا است که تفسیری خاص از گناه نخستین دارد. وی به دو مرحله ای بودن خلقت انسان معتقد است. به اعتقاد وی، انسان در ابتدای خلقت دارای طبیعتی ضعیف و ناتوان و در ابتدای رشد و تکامل قرار داشته است. با وجود تعالیم کلمه خدا، آدم در بهشت هنوز کامل نبوده و شیطان با آگاهی از این طبیعت ضعیف، موجب نافرمانی آدم و حوا از دستور الهی شد. خوردن از درخت ممنوعه، عاملی برای ورود به این جهان و رسیدن به تکامل و شباهت به خداوند گردید. رسیدن به شباهت خداوند، شق ثانوی خلقت است. مرگ در این دنیا، نتیجه گناه و نافرمانی است تا به خطا و سرپیچی ابدی پایان دهد. البته گناه آدم بدترین نوع گناه نبوده؛ زیرا ندامت و توبه را به دنبال داشت که رحمت خدا را شامل حال آنان کرد. ایرنائوس، وجود مسیح را دلیلی برای ایجاد هستی می داند، نه اینکه پاسخی برای گناه آدم باشد. در واقع، وی مسیح را کانون جهان هستی و آدم را هموارکننده مسیر مسیح تلقی کرده است. اتحاد مسیح با خداوند، سبب بازگرداندن صمیمیت ازدست رفته ای است که توسط آدم صورت گرفته بود.

۲۳۴۷.

قرآن و امام زمان (ع): موعود در قرآن و ادیان بودایی

نویسنده: آمنه شاهنده

منبع: بینات سال بیست و یکم تابستان و پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲ و ۳ (پیاپی ۸۳) ویژه ی قرآن و امام زمان (ع)

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۶۸ تعداد دانلود : ۷۰۴

۲۳۴۸.

جایگاه اصول اعتقادات شیعة دوازده امامی در آثار شیعه شناسان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم صانع پور

منبع: حکمت معاصر سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: عقلانیت امامت شیعه عدل

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین

تعداد بازدید : ۱۷۶۱ تعداد دانلود : ۷۴۹

نگارنده مقالة حاضر با بررسی آثار شیعه شناسان غربی درصدد است تا از میزان و نحوه شناخت آن ها در مورد آموزه های عقلانی اعتقادی شیعة امامیه (عدل و امامت) مطلع شود. شیعه شناسان مورد مطالعه در این مقاله عبارت اند از: ویلفرد مادلونگ، مایر بارآشر، اتان کوهلبرگ، ونزبرو، رون بوکلی، هانری کربن، مونتگمری وات، هاینس هالم، و آندرو نیومن. نویسنده در پایان مقاله با توجه به وجوه مثبت و منفی آثار شیعه شناسان غربی پیشنهادهایی جهت بازنگری درون دینی در جنبه های نظری و عملی به صاحب نظران شیعة دوازده امامی ارائه می کند

۲۳۴۹.

تحلیل دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبایی درباره اسلام و ایمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس الهی

منبع: مطالعات تفسیری سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: اسلام ایمان فخر رازی سید محمدحسین طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۷۷ تعداد دانلود : ۷۹۵

اسلام و ایمان دو مفهوم قرآنی است که درباره آن دیدگاه های مختلفی ارائه شده است. ایمان از دیدگاه فخر رازی به معنای تصدیق قلبی و باوری استوار و مبتنی بر دلیل، تصدیق پیامبر با تمام آنچه که آورده و اقرار زبانی است و از دیدگاه علامه طباطبایی تعاریف گوناگونی دارد که برخی از آنها درباره مقوّمات ایمان و برخی دیگر از آنها ناظر به متعلقات ایمان است و به معنای تصدیق یگانگی خداوند و باورداشت آیات الهی، فرشتگان، پیامبران، جانشینان آنان، روز جزا و هر حکمی است که فرستادگان الهی آورده اند. علامه طباطبایی افزون بر اعتقاد باطنی، التزام به آثار عملی ایمان را از نشانه های ایمان دانسته است، برخلاف فخر رازی که صرف تصدیق قلبی را در مؤمن بودن شخص کافی می داند. فخر رازی در تبیین دیدگاه خویش درباره معنای اسلام و ایمان و پیوند میان آنها دچار ناسازگاری هایی شده است که بر اساس آن گاهی نسبت میان اسلام و ایمان را تساوی و گاهی تباین می داند. وی همچنین از یک منظر نسبت میان مسلمان و مؤمن را عموم و خصوص مطلق و از نگاه دیگر تساوی دانسته است.

۲۳۵۰.

تحلیل معناشناختی توصیفی واژه ی بِرّ در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی رفیعی سید حسین سیدی حسین ناظری

منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره اول بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم رابطه معنایی معناشناسی توصیفی بر

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۷۱۰

مقاله ی حاضر درصدد تبیین جایگاه واژه ی «بِرّ» به شیوه ی معناشناسی توصیفی است؛ که پس از ریشه شناسی، ارتباط معنایی آن با واژه های همنشین و جانشین در قرآن بررسی گردیده است. از این رو با توجّه به ویژگی تحقیق، از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. حاصل مطالعه ی توصیفی نشان می دهد که بِرّ در کاربرد وحیانی بر محور جانشینی یا همنشینی با واژه هایی مانند تقوا، ایمان، خیر، انفاق، صِدق، حُسنی، حَسنة و إحسان رابطه ی معنایی دارد و بر محور همنشینی با واژه هایی مثل فُجور، جبّار، شقیّ، عصیّ، عقوق، إثم، عدوان، سیّئة و خطیئة در یک حوزه ی معنایی قرار گرفته و در بخشی از مؤلّفه های معنایی با آن ها تقابل معنایی دارد. از نتایج مهم دیگر، آشکار شدن پیوند معناییِ عمیقِ بِرّ با سایر واژه های هم حوزه در قرآن است. این پیوندها باعث شده تا بِرّ کاملاً تحت تأثیر کلمات مجاور و نظام معنایی مستقر در آن قرار بگیرد و با معنایی متمایز و متعالی به حیات خود ادامه دهد. واژه ی بِرّ به عنوان عام ترین مفهوم اخلاقی، دارای معنای لغوی «توسّع در کار نیک» است که گستره ی مفهومی و مصداقی آن بسیار وسیع می باشد و در سه وجه معناییِ «طاعت»، «نیکی» و «پرهیزکاری» خلاصه می شود.

۲۳۵۱.

اخلاق زمینه ساز ظهور در قلمرو خانواده(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: فرح رامین

منبع: مشرق موعود سال هشتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳۱

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۹ تعداد دانلود : ۶۹۹

اخلاق زمینه ساز به عنوان بخشی از اخلاق اسلامی، فضایل و رفتارهای اخلاقی برگرفته از آموزه انتظار را _ که شرایط فردی و اجتماعی را برای ظهور امام زمان(عج) فراهم می آورد _ بررسی می کند. در اخلاق زمینه ساز، غایت فعل اخلاقی، رسیدن به سعادت حقیقی، یعنی محقق شدن ظهور است. اخلاق در قلمرو خانواده، در طول تاریخ، مورد توجه جدی پیشوایان معصوم و علمای اخلاق قرار گرفته و بخشی از حکمت عملی (تدبیر منزل) است که امروزه به عنوان حوزه ای از اخلاق کاربردی در نظر گرفته می شود و عرصه های مختلف اخلاق کاربردی چون اخلاق ازدواج، اخلاق همسری، اخلاق جنسی، اخلاق مدیریت، اخلاق مادری و اخلاق تربیت را دربر می گیرد. در این نوشتار، پس از بررسی مبادی تصوری و شناخت مفاهیم خانواده، اخلاق و دین، با ارائه تعریفی جامع از اخلاق زمینه ساز، کوشیده ایم فضایل و رفتارهای اخلاقی برگرفته از آموزه انتظار را در حوزه های هفت گانه اخلاق در خانواده (خانواده هسته ای) مورد توجه قرار دهیم. در این راستا، اوصاف و افعال اخلاقی ورع، اجتهاد، عفت و سداد را _ که برگرفته از روایت شریف «اعینونی بورعٍ و اجتهادٍ و عفةٍ و سدادٍ» است _ منشور اخلاقی اخلاق زمینه ساز دانسته و مهم ترین جلوه ها و آثار آن ها را در روابط بین همسران و والدین با فرزندان واکاوی کرده ایم؛ شاید بدین وسیله طرحی نو در انداخته و گامی _ هرچند اندک _ برای ترویج اخلاق مهدوی برداشته باشیم.

۲۳۵۲.

دجّال در نگاه احادیث فریقین؛ نماد و سمبل یا شخص معین؟(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: کاووس روحی برندق نصرت نیل ساز سحر صدری

منبع: مشرق موعود سال هشتم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: نماد مهدویت سمبل دجال نماد بودن دجال

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۰ تعداد دانلود : ۱۷۸۶

از میان نشانه های آخر الزمان و علائم ظهور، موضوع دجّال از پردامنه ترین موضوعات در روایات فریقین است. در بین ویژگی های شخصی و پیرامونی دجّال، موضوع نماد یا شخص بودن دجّال از چالش برانگیزترین مباحث به شمار می رود. این نوشتار با روش کتابخانه ای در گردآوری اطلاعات و شیوه اسنادی در استناد به منابع و روش توصیفی تحلیلی در تجزیه و تحلیل داده ها، این مسئله را که دجّال شخص انسانی است یا نماد و سمبل برای یک جریان، بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که از سویی هیچ یک از ادلّه طرف داران نماد بودن دجّال قابل دفاع نیست و از سوی دیگر، برخی از دلایل طرف داران شخص بودن دجّال نیز غیرموجه است. با این حال، بسیاری از ویژگی هایی که طرف داران نماد بودن دجّال برای اثبات دیدگاه خود ارائه کرده اند، از باب مجاز، از ویژگی های شخص دجّال به شمار می آید.

۲۳۵۳.

قواعد عامّ در فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی از منظر کتاب سِرُّالإسراء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی همدانی

منبع: اخلاق وحیانی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: عرفان اخلاق سِرُّالإسراء قواعد عرفانی و اخلاقی توصیه تربیتی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۰۱ تعداد دانلود : ۵۰۸

سِرُّالإسراء تألیف استاد عرفان و اخلاق معاصر، مرحوم آیت الله سعادت پرور; است که با روش های اجتهادی به استنباط معارف عرفانی و آموزه های اخلاقی از کتاب و سنت پرداخته است. این تحقیق، به تدوین قوانین عامی می پردازد که در پسْ زمینه روش مؤلف کتاب سِرُّالإسراء برای فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی و یا در صدور توصیه های تربیتی بر اساس کتاب و سنت به کار رفته است. این قواعد، هم وزن قواعد فقهی در دانش فقه و دارای همان کاربرد و کارکرد در حوزه عرفان و اخلاق اسلامی است؛ و برای نخستین بار، در این تحقیق، به عنوان حوزه ای نو در عرفان و اخلاق اسلامی معرفی می شود. تحقیق حاضر با روش کتابخانه ای و بر اساس شیوه استقرائی (تحلیل تماتیک) با بررسی صدها نمونه از روش استاد فقید، در استنباط از آیات و روایات اخلاقی در این کتاب، توانسته نُه قاعده کلی حاکم بر روش ایشان را استخراج کند و مصادیق و کارکردهای این قواعد را نیز نشان دهد.

۲۳۵۴.

خوانشی اسلامی از فلسفة اخلاق یونان؛ نگاهی هرمنوتیکی به تهذیب الاخلاق مسکویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی خزایی مصطفی یونسی

منبع: اخلاق وحیانی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: اسلام اخلاق زبان فهم ارسطو هرمنوتیک یونان مسکویه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۶۴۸

چگونگی شکل گیری و تحول مفاهیم و انتقال آن به فرهنگ و تمدن دیگر، جسارتی سترگ در فهم اندیشه است. نوشتار پیش رو، متن «تهذیب الاخلاق» را برای بررسی انتخاب کرده، تا با نگاهی هرمنوتیکی (تفسیری)، از چگونگی تحول مفاهیم اخلاقی یونان، نحوه انتقال و برگردان آن به فرهنگ و اندیشه اسلامی، گزارشی فراهم آورد. پرسش این است: با توجه به شیوه هرمنوتیکی، فهم مفاهیم اخلاقی نزد مسکویه چگونه است؟ «تهذیب الاخلاق» متنی است که مفاهیم اخلاقی و بنیان های این مفهوم را در درون نظام زبانی واژگانی خود جای داده است. تبار متن تهذیب الاخلاق را می توان در «اخلاق نیکوماخوسِ» ارسطو، به عنوان بینامتنیت[1] مسکویه، انگاشت. بنیاد های فلسفی اخلاقی متن تهذیب الاخلاق نزد ارسطو و مسکویه یکسان نیست. پولیس (شهر دولت)[2]، فرونسیس (عمل)[3]، ریطوریقا (سخنوری)[4]، پراکسیس (کنش)[5]و دیکه (عدالت)[6] مفاهیم کلیدی برای تبیین بنیان های فلسفه اخلاق نزد ارسطو است. در حالی که فضیلت، سعادت، خرد و مدنیت، مفاهیمی هستند که در نظام اخلاقی مسکویه برجسته اند. واژه ها به شکل یونانی آن نزد مسکویه حاضر نیست، اما مسکویه فهم و ترجمه ای از این مفاهیم بیان کرد که بنیان های اخلاق فلسفی را پی ریزی کرد. نوشتار پیش رو تلاشی است برای فهمِ تحولِ مفاهیمِ اخلاقی در حوزه فکر اسلامی؛ به منظور نشان دادن «امکان شکل گیری دانش فلسفی اخلاق» در اسلام دوره میانه. [1]. intertextuality [2]. Polis [3]. phronesis [4]. rhetoric [5]. praxis [6]. Dike

۲۳۵۵.

بررسی و نقد مجازات مرتد در اسلام و سایر ادیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد ابراهیمی ورکیانی

منبع: اندیشه نوین دینی سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: ارتداد آزادی عقیده بردباری دینی بردباری سیاسی از دین برگشتگان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۹۶ تعداد دانلود : ۱۲۳۱

در طول تاریخ درمورد چگونگی برخورد با مرتدان، سؤالات جدی مطرح بوده و گفتگوهای بسیاری در مکاتب حقوقی فقهی و کلامی صورت گرفته است این معنا پس از صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر که آزادی عقیدتی را حق طبیعی انسان ها دانسته، حالت جدی تری به خود گرفت و از آنجا که واکنش های خشن و شدید جزایی در مجازات مرتد، بیشتر در میان پیروان ادیان الهی گزارش شده است، عمده اعتراض ها تاکنون متوجه ادیان الهی بوده است. و حال آنکه نه تنها در شریعت اسلام، بلکه در شریعت یهود و مسیحیت نیز گناه کشتن هر انسانی که مرتکب قتل انسانی و یا عامل فسادی نبوده، معادل کشتن همه انسان ها و عظیم ترین خطا است. این مقاله درصدد اثبات آن است که نه تنها در اسلام، بلکه در هیچ آئین الهی دیگری مجازاتی غیرعادلانه نیامده و هر مرحله از خشونت، از ساحت قدس پیامبران الهی به دور است.

۲۳۵۶.

تلاقی های منطق و اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی اخوان

منبع: اخلاق وحیانی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: منطق اخلاق ضعف اراده است باید استدلال عملی و اخلاقی مغالطه طبیبعی نگرانه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۱ تعداد دانلود : ۷۸۳

در این جستار با اشاره به برخی قلمروهای تلاقی منطق و اخلاق، به مشکلات و راه حل ها و عرصه های جدید و بدیع پژوهش که ثمره این تلاقی ها بوده، پرداخته می شود. از میان مباحث و مسائل بسیار، در این مجال، این چند مناقشه منطقی فلسفی را گزارش و بررسی می کنیم: شکاف «است باید» (مسأله هیوم) و طرح برخی راه حل های طرح شده در مقابل آن و پارادکس های منطقِ تکلیف، اصل منطقی اخلاقی «بایستن مستلزم توانستن است» و تحلیل منطقی آن، مغالطه طببیعی انگارانه (و در ذیل آن استدلال از راه پرسش گشوده)، مسائل و مناقشات ناظر به استدلال و قیاس عملی و اخلاقی (در قالب نقش اصول در استدلال اخلاقی و مسأله ضعف اراده). این مسائل و مناقشات در طی تاریخ فلسفه جدید، باعث ایجاد ادبیات و آثار و موضوعات جدید بسیاری در هر دو قلمرو منطق و اخلاق شده است؛ سیری که همچنان ادامه دارد. این ها مباحثی است که خود طرح کنندگان اولیه به آن ها التفات و توجه نداشته اند.

۲۳۵۷.

بررسی تطبیقی روایات یمانی از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی مهدوی راد سید ضیاءالدین علیانسب حجت روح اللهی

منبع: حدیث پژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: آخرالزمان ظهور یمانی امام مهدی (ع) قحطانی منصور یمانی نشانه های حتمی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۰۲ تعداد دانلود : ۶۱۹۲

نوشتار پیش رو با عنوان بررسی تطبیقی روایات یمانی از منظر فریقین، در صدد پژوهش و پاسخ این سؤال است که یمانی در روایات چگونه تصویر شده و موارد مشترک و مفترقات روایات فریقین درخصوص یمانی کدام است؟ این مقال به شیوه کتابخانه ای، اهم مباحث روایات را به صورت تطبیقی بررسی نموده و تصویر روشنی از یمانی را ارائه کرده و به این نتیجه رسیده است که روایات فریقین درخصوص یمانی در مواردی مانند نام یمانی، حتمیت قیام، هدایتگری پرچم یمانی، مکان قیام، اقدامات و فتوحات یمانی، قریب به هم بوده و تفاوت محتوایی چندانی ندارد، اما محتوای روایات فریقین در القاب یمانی، زمان قیام و فرجام شخص یمانی و حرکت او متفاوت اند.

۲۳۵۸.

بررسی تجسم و انعکاس اعمال از نگاه معارف عقلی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: اکبر اسد علیزاده

منبع: آیین حکمت سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: تجسم اعمال تجسم ملکات انعکاس اعمال تجسد اعمال صورت اخروی صورت ظاهری صورت باطنی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام معادشناسی قیامت

تعداد بازدید : ۱۶۲۱ تعداد دانلود : ۷۵۶

تجسم اعمال از نگاه فلسفه وکلام متضمن این حقیقت است که ثواب و عقاب اعمالِ خوب و بد انسان ها چیزی جدا از آن اعمال نیست، زیرا اعمال انسان ها و عواقب آنها با یکدیگر رابطة تکوینی دارند و عذاب های خارج از اعمال در کار نیست. اگر خداوند در برابر گناهی آتش دوزخ وعده داده است، آن آتش چیزی جدا از آن فعل گناه نیست، بلکه حقیقت آن تمثل پیدا کرده است. پس، هر آنچه که انسان در این جهان انجام می دهد در جهان دیگر به صورت های متناسب با آن جهان نمودار خواهد گشت. یعنی همة پاداش ها، کیفرها، نعمت ها و نقمت ها، شادمانی و سرور، و درد و شکنجه های اخروی همان حقایق اعمال دنیوی انسان ها است که در حیات اخروی خود را نشان می دهند. ازاین رو، حشر افراد به اشکال مختلف در آخرت چیزی جز ظهور صورت باطنی آنها نیست که از مجموع عقاید، نیات، ملکات، صفات و اعمال دنیوی آنها شکل گرفته است؛ هر خلق و ملکه ای که بر جان انسان چیره شود، به همان صورت در روز رستاخیز محشور خواهد شد: چیره شدن تقوا به صورت فرشته، حیله و نیرنگ و اهریمن بودن و هوسبازی به شکل حیوان، و خشونت و تندخویی به صورت درنده. بنابراین، سرانجام، این روح و جان در آن عالم از لحاظ ملکات متعددی که دارد انواع زیادی خواهد داشت و خداوند در قیامت او را با صورتی که متناسب با آن ملکات است محشور می کند.

۲۳۵۹.

معاد جسمانی از منظر علّامه طباطبائی، با تأکید بر تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی خوش صحبت

منبع: معرفت کلامی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: نفس معاد جسمانی حقیقت انسان بدن علامه طباطبائی حشر بدن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۴۹۰ تعداد دانلود : ۱۲۱۱

علّامه طباطبائی با اینکه در بسیاری از علوم دینی صاحب نظر بوده ، در بحث معاد جسمانی کمتر قلم زده است و این مسئله موجب شده تا دیدگاه ایشان دربارة معاد جسمانی، کانون اختلاف مفسران و مروجان اندیشه های علّامه قرار گیرد. در این نوشتار برای تبیین دیدگاه ایشان به بررسی دیدگاه های انسان شناختی ایشان همچون دوساحتی بودن انسان، اصالت نفس، مجرد و جاودانه بودن آن، رابطة نفس و بدن و نقش بدن در هویت انسان، ضرورت حشر بدن و کیفیت آن می پردازیم. به نظر می رسد ایشان علی رغم پذیرش بیشتر آموزه های فلسفی حکمت متعالیه و تأثیر دادن آنها بر تفسیر آیات قرآن در بحث معاد جسمانی، با نپذیرفتن نظریة صدرالمتألهین که بدن اخروی را مُنشَأ نفس و قائم به آن می داند، اصل حرکت جوهری را همان گونه که در نفس مطرح است در بدن هم مطرح می کند و تبیینی دیگر از معاد جسمانی ارائه می دهد که می توان آن را بر دیدگاه مدرس زنوزی تطبیق داد.

۲۳۶۰.

گستره عصمت از منظر علامه طباطبایی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد سبحانی نیا

منبع: قبسات سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۷۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۷ تعداد دانلود : ۶۹۷۷

درخت حوزه‌های تخصصی

کلام

بررسی تطبیقی برهان فطرت و برهان اجماع عام در اثبات وجود خدا(مقاله علمی وزارت علوم)

قرآن و امام زمان (ع): آیات قرآن و روایات درباره حضرت مهدی (ع)

معناشناسی واژة «علم» در معلقات سبع و قرآن کریم از منظر روابط معنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

تحلیل و بررسی مفهوم کلامی آزادی در آیه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نقش عباسیان در جعل و تحریف روایات مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

تبیین مسئلة گناه نخستین با تکیه بر آراء ایرنائوس(مقاله علمی وزارت علوم)

قرآن و امام زمان (ع): موعود در قرآن و ادیان بودایی

جایگاه اصول اعتقادات شیعة دوازده امامی در آثار شیعه شناسان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

تحلیل دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبایی درباره اسلام و ایمان(مقاله علمی وزارت علوم)

تحلیل معناشناختی توصیفی واژه ی بِرّ در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

اخلاق زمینه ساز ظهور در قلمرو خانواده(مقاله پژوهشی حوزه)

دجّال در نگاه احادیث فریقین؛ نماد و سمبل یا شخص معین؟(مقاله پژوهشی حوزه)

قواعد عامّ در فهم آیات و روایات عرفانی و اخلاقی از منظر کتاب سِرُّالإسراء(مقاله علمی وزارت علوم)

خوانشی اسلامی از فلسفة اخلاق یونان؛ نگاهی هرمنوتیکی به تهذیب الاخلاق مسکویه(مقاله علمی وزارت علوم)

بررسی و نقد مجازات مرتد در اسلام و سایر ادیان(مقاله علمی وزارت علوم)

تلاقی های منطق و اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

بررسی تطبیقی روایات یمانی از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

بررسی تجسم و انعکاس اعمال از نگاه معارف عقلی(مقاله پژوهشی حوزه)

معاد جسمانی از منظر علّامه طباطبائی، با تأکید بر تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

گستره عصمت از منظر علامه طباطبایی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

پالایش نتایج جستجو