درخت حوزه‌های تخصصی

مشارکت حق انسانی است که به لحاظ غایتی به آزاد سازی و اعتماد به خویشتن و از نظر ابزاری به بسیج و نقش آفرینی توده های انسانی در حیات اجتماعی منجر می شود. تجربه اجرای برنامه های توسعه در کشورهای در حال توسعه نشان داده که به دلیل نادیده گرفتن مشارکت مردمی، نتوانسته اند به اهداف موردنظر دست یابند. در این مقاله[1] با لحاظ نمودن نقش عناصر فرایندی و عاملیتی در دو سطح میانی و خرد با استفاده از سه سازه سرمایه اجتماعی، نظام شخصیت و پایگاه اجتماعی- اقتصادی چارچوب نظری و تجربی مقاله تنظیم شده است. روش تحقیق مورد استفاده اسنادی و پیمایشی می باشد. جامعه آماری این پژوهش افراد بالای هیجده سال ساکن در نقاط شهری و روستایی استان مرکزی می باشند.که از این جامعه نمونه ای به حجم 1648 نفر انتخاب شده است. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق در سطح میانی نشان می دهد که بین متغیر سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر سطح میانی با متغیر وابسته تحقیق ارتباط معنادار در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. در سطح خرد نیز ویژگی های شخصیتی رابطه معناداری را در سطح اطمینان 99 درصد با متغیر وابسته تحقیق نشان داده اند. علاوه بر این در سطح خرد متغیر پایگاه اجتماعی- اقتصادی که از ترکیب متغیرهای درآمد، سطح تحصیلات، نوع مسکن و رتبه شغلی ساخته شده است رابطه معناداری را با متغیر وابسته تحقیق نشان نداده است. نتایج تحلیل چند متغیره نشان می دهد که در سطح کل استان متغیرهای سرمایه اجتماعی و ویژگی های شخصیتی 39 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین می نمایند. این درصد در مناطق شهری مورد مطالعه 31 درصد و در مناطق روستایی 47 درصد می باشد. تحلیل مسیر انجام شده نیز نشان می دهد که اثرات مستقیم و غیرمستقیم سرمایه اجتماعی در حوزه کل مورد مطالعه و نیز در حوزه های شهری و روستایی بیشتر از اثر متغیر ویژگی های شخصیتی است. [1]. داده های مقاله حاضر برگرفته از طرح پژوهشی بررسی و ارائه راه های افزایش مشارکت مردم در عرصه های مختلف فرهنگی و اجتماعی استان مرکزی  است که برای سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مرکزی اجرا شده است.

مقاله حاضر می کوشد، ضمن ارائه الگویی برای شناسایی عوامل کلیدی مؤثر در مقیاس ملی و جهانی، زمینه تهیه سناریوهای ممکن و محتمل در سال های آینده سازمان صداوسیما تا افق 1404 را فراهم آورد. داده های این مقاله، شامل 47 عامل است که با روش ترکیبی مصاحبه با نخبگان و روش دلفی به دست آمده است و طی دو مرحله، عوامل اصلی مشخص، پالایش یا ترکیب شده اند. در نهایت نیز 24 عامل و روند اصلی مشخص و از طریق پرسشنامه هایی، تأثیرات متقابل آنها جمع آوری و با نرم افزار میک مک، داده ها تحلیل شده است. سرانجام شش عامل به عنوان رویدادهای کلیدی و پیشران که بیشترین تأثیر را بر آینده سازمان دارند، شناسایی شدند. با توجه به نتایج، برای هر کدام از این شش عامل هجده سناریو پیشنهاد و شرایط آینده یک سازمان بسیار بزرگ و پیچیده شبیه سازی و مدل سازی شده است که می تواند درک شفافی به متخصصان این حوزه برای برنامه ریزی ارائه دهد.

دنیای امروز، تغییرات و تحولات عمیقی را شاهد است که همه آنها در حوزه های عملکردی هویت، مرز، مفهوم جغرافیا (مکان) و زمان قابل درک اند. هویت ها چند پاره شده، مرزها را درنوردیده و مکان و زمان به هم فشرده شده اند. در این رهگذر تلویزیون یکی از عوامل مؤثر در بروز این تغییرات است. در برخورد با چنین وضعیتی و برای درک مختصات تلویزیون جهانی، مقاله حاضر، نقطه عزیمت خود را بر پایه یک برساخته نظری با عنوان «مدل ریف» قرار داده و کوشیده است چشم اندازی از نحوه فعالیت و نقش تلویزیون های محلی و جهانی در عصر جهانی شدن ارائه داده و نتایج را از طریق روش مصاحبه با 20 نفر از صاحبنظران و پژوهشگران حوزه ارتباطات در میان بگذارد. «ریف» مخفف همنشینی چهار کلمه واقعیت، هویت، قدرت و فرا واقعیت است. این مقاله با واکاوی در نسبت میان تلویزیون و مفاهیم یاد شده، مؤلفه های تلویزیون های جهانی محلی را در قالب مدل ابداعی و پیشنهادی، به نام لوزی کارکرد تلویزیون های جهانی محلی (مدل ریف) بررسی کرده است.

این مقاله می خواهد بررسی نماید که آیا همگرایی های فرهنگی و دینی در بین کشور های عضو سازمان همکاری اسلامی به انداز ه ای مؤثر بوده است که دست کم در باب گفتمان حقوق بشر بر واگرایی های سیاسی و اقتصادی فایق آمده و این کشور ها بتوانند راهبرد واحدی را در تعامل با نظام بین المللی حقوق بشر اتخاذ نمایند؟ انگارة نویسنده آن است که در دوران تدوین و شکل گیری نظام بین المللی حقوق بشر کشور های اسلامی هیچ گونه راهبرد منسجمی نداشتند؛ به دلیل شرایط سیاسی حاکم بر جامعة بین المللی این کشور ها بین دو اردوگاه شرق و غرب پراکنده شده و در گفتمان حقوق بشر سیاست های مختلفی اتخاذ کرده بودند. حال آنکه در دوران توسعه و تحول این نظام، کشور های اسلامی به هویت فرهنگی متفاوت خود پی برده و با تشکیل اردوگاه اسلامی کوشیدند راهبرد منسجمی اتخاذ نمایند.

کیفیت زندگی پدیده ای است که در واکنش به پیشرفت های صنعتی و تخریب محیط زیست وارد دنیای فرهنگی و اجتماعی انسان ها شده است. این پیشرفت ها موجب تنوع کالاها و خدمات شده است. البته به همان میزان به افزایش رضایت افراد از زندگی و بهبود کیفیت زندگی آن ها منجر نشده است. بر این مبنا بررسی وضعیت کیفیت زندگی (فرهنگی و اجتماعی) به بحثی گسترده در جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی تبدیل شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با رویکردی فرهنگی و اجتماعی به بررسی مؤلفه های متعدد کیفیت زندگی شهروندان پرداخته است. روش تحقیق پژوهش مذکور از نوع پیمایش است که با استفاده از ابزار پرسشنامه به گردآوری اطلاعات در جامعه آماری شهر کاشان با نمونه 353 نفری به شیوه نمونه گیری خوشه ای به اجرا درآمده است. یافته های تحقیق بیانگر این است که میانگین مؤلفه های کیفیت فرهنگی زندگی و کیفیت اجتماعی زندگی از حدّ متوسط طیف مورد ارزیابی بالاتر است. همچنین رابطه هر دو بعد کیفیت زندگی با سن معنادار و دارای همبستگی مثبت است. وضعیت زنان و مردان در بعد کیفیت اجتماعی زندگی تفاوت معناداری ندارند، اما در بعد کیفیت فرهنگی زندگی، مردان نسبت به زنان شرایط بهتری دارند. میانگین بُعد کیفیت اجتماعی زندگی در میان افراد متأهل بیشتر از افراد مجرد است، اما در بعد کیفیت فرهنگی زندگی با یکدیگر مشابه هستند. کیفیت فرهنگی زندگی پاسخگویان با رتبه علمی فوق لیسانس و بالاتر، از سایر گروه های تحصیلی بیشتر است. اما در بعد کیفیت اجتماعی زندگی تفاوتی بین گروه های متفاوت تحصیلی وجود ندارد.

امروزه ارتباطات و تبلیغات مهم ترین بستر انتقال و ترویج فکر، فرهنگ، ارزش ها و هرگونه پیام به دیگران است و همة مذاهب، مکاتب و ملل از رهگذر رسانه های گوناگون، سعی در تبلیغ همه جانبه مرام خویش دارند. در روزگار کنونی تقابل نظام سلطه جهانی با فرهنگ حق محور و توحیدی اسلام بیش از هر زمان تبلور یافته و صف مؤمنان و مستکبران را به روشنی جدا ساخته است. آیات حیات-بخش قرآن به عنوان تکیه گاه جبهة توحیدی، مشحون از روش ها و تجربه های دعوت و ترویج انبیا و اولیاست و آبشخور جبهة استکباری، کیدها و مکرهای شیطانی است. در مقال، حاضر، با تکیه بر روش استناد به متون و دیدگاه ها، ضمن مرور و مقایسة روش های تبلیغی دو جبهه روشن می شود که مهم ترین ویژگی روش های تبلیغ قرآنی در مقام اجرا، پایبندی به ارزش ها و حقایق و جامع نگری و توجه به همة ابعاد حیات انسانی و پیشتازی اسوه ها در عمل و در عرصة دستاوردها، تأثیر پایدار و شورآفرینی و ایمان زایی است، در حالی که روش های تبلیغ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، در جهان امروز به خاطر عدم پایبندی به حق و حقیقت، عدم انطباق قول و فعل، معنویت گریزی و استفاده از وسایل مشروع و نامشروع ـ علی رغم توانایی ایجاد هیجان ها و انگیزش های زودگذر وجریان سازی مقطعی ـ قادر به تأثیرگذاری درازمدت و ایمان آفرینی و ایجاد امید پایدار به سعادت و فلاح در انسان ها نیستند.